علی ملکی، خبرنگار گروه نقد روز: مسعود پزشکیان قرار نیست برای شرکت در اجلاس «کاپ 29» به باکو برود. این خبر را یکی از اعضای شورای اطلاع‌رسانی دولت به «فرهیختگان» گفت. اما جنجالی‌شدن این ماجرا در روزهای اخیر مربوط به حضور عنصر نامطلوب خاورمیانه در این نشست است. درواقع شرکت‌کردن هیئت رژیم صهیونیستی در یک اجلاس محیط زیستی طنز تلخی است که شاید یکی از معماهای مطالعات تاریخ برای آیندگان باشد. رژیم‌صهیونیستی پس از دهه‌ها نسل‌کشی، به اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل با عنوان «کاپ ۲۹» در باکو دعوت شده و قرار است با دستان آلوده به خون مردمی بیگناه، پایین مصوبات حمایت از محیط زیست را امضا کند. یکی از نکاتی که درباره این نشست وجود دارد تشکیل شدنش در باکو است، کشوری که رابطه نزدیکی با رژیم‌صهیونیستی دارد و به‌ویژه در یک‌سال اخیر بسیار مورد نقد قرار گرفته است. با این حال اما مسئله فراتر از چیزی است که بشود آن را محدود به میزبانی آذربایجان کرد و از این نظر به سرزنش باکو پرداخت؛ چراکه اساساً این اجلاس مربوط به سازمان ملل است و آذربایجان صرفاً آن را میزبانی می‌کند. مثل سال گذشته که امارات میزبان بود و رژیم‌صهیونیستی آن زمان هم در اجلاس شرکت کرد. در این باره سؤال مهم این است که آیا واقعاً هدف هیئت صهیونیستی از شرکت در نشستی که استفاده از سوخت فسیلی را نهی می‌کند، صرفاً همکاری در زمینه حفظ محیط زیست است؟ با این شرایط شرکت کردن ایران در سطح ریاست چقدر منطقی به نظر می‌آید؟
باکو و کاپ 29
بیست‌ونهمین اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل با عنوان «کاپ ۲۹» از ۲۱ آبان تا ۲ آذرماه در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود. این اجلاس همه ساله در چهارچوب یکی از کنوانسیون‌های سازمان ملل برپا می‌شود و «ظاهراً» کارویژه‌ای که برای آن در نظر گرفته‌اند «مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای» است. کنفرانس COP29 باکو از دسته کنفرانس‌های تغییرات آب‌وهوایی (COP)است. این کنفرانس‌ها ابعاد مختلفی دارند که نه‌تنها مسائل زیست‌محیطی، بلکه منافع اقتصادی و سیاسی کشورها را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
کاپ29 در ادامه اجلاس‌های پیشین مانند کاپ28 برگزار می‌شود و میزبان نمایندگان کشورهای مختلف، سازمان‌های بین‌المللی، فعالان محیط زیست و کارشناسان علمی خواهد بود. در اجلاس کاپ29، کشورها تلاش می‌کنند با دستیابی به توافقات جدید یا تقویت تعهدات قبلی، اقدامات عملی و فوری‌تری برای کنترل تغییرات اقلیمی انجام دهند تا دمای زمین کمتر از 1.5 درجه سانتی‌گراد نسبت به سطح قبل از صنعتی شدن افزایش یابد.
اجلاس‌های مرتبط به حفاظت از محیط‌زیست مانند اجلاس هفته آینده باکو، صرفاً به دنبال کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی نیست. این کنفرانس مانند کنفرانس‌های پیشین، سعی می‌کند توافقاتی را برای کاهش انتشار «گازهای گلخانه‌ای» و مقابله با «تغییرات آب‌وهوایی» حاصل کند. توافقاتی که به طور مستقیم بر منافع کشورهای تولیدکننده نفت و گاز مانند ایران تأثیرگذار خواهد بود. با این حال نه‌تنها این اجلاس که تقریباً تمام نشست‌های بین‌المللی تبدیل به فرصتی شده تا کشورها بتوانند مقاصد سیاسی‌شان را پی‌بگیرند و کارویژه این سازمان‌ها که تعدیل نیاز طرف‌ها منطبق با حقوق بشر است از بین رفته.
پزشکیان به باکو نمی‌رود
پس از بحث‌های زیادی که در زمینه حضور رئیس‌جمهور در این اجلاس شکل گرفت و فشارهایی که افرادی خارج از وزارت خارجه به پزشکیان وارد کردند تا در اجلاس کاپ 29 شرکت کند، تصمیم نهایی گرفته شد و به گفته یکی از اعضای شورای اطلاع‌رسانی دولت به خبرنگار «فرهیختگان»، مسعود پزشکیان در این اجلاس شرکت نخواهد کرد که این تصمیم از دو جهت درست است. اول اینکه بسیاری از رهبران کشورهای مطرح جهان قرار نیست در این اجلاس که به میزبانی باکو برگزار می‌شود، شرکت کنند. به عنوان مثال پانیه روناشه، وزیر محیط زیست فرانسه چهارشنبه ۱۶ آبان اعلام کرد امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور این کشور در بیست‌ونهمین اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در آذربایجان شرکت نخواهد کرد و فرانسه تنها یک هیئت نمایندگی به آذربایجان خواهد فرستاد. علاوه بر این، منابع خبری اعلام کردند «اولاف شولتس» صدراعظم آلمان هم در این اجلاس شرکت نمی‌کند. بلومبرگ دلیل عدم حضور شولتس را مشکلات سیاسی داخلی و فروپاشی کابینه ائتلافی اعلام کرده است. از سوی دیگر «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا و «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه نیز غیبت خود در کاپ ۲۹ را اعلام کرده‌اند. همچنین «لولا داسیلوا» رئیس‌جمهور برزیل و «اورزولا فن در لاین» رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده‌اند به آذربایجان سفر نخواهند کرد.
رژیم‌صهیونیستی و محیط زیست؟
دومین دلیل که باعث توجیه عدم حضور پزشکیان در اجلاس کاپ 29 می‌شود، حضور سران رژیم‌صهیونیستی در این اجلاس است. گفته می‌شود «اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی هم قرار است در رأس هیئتی در این اجلاس شرکت کند. درحالی‌که افکار عمومی بین‌المللی در یک‌سال اخیر نسبت به مسئله فلسطین و جنایت‌های رژیم‌صهیونیستی آگاهی نسبتاً خوبی پیدا کرده‌اند و کمپین‌های زیادی برای تحریم این موجودیت راه‌اندازی شده، دعوت از این جنایتکارانی که سال‌هاست خاک سرزمین فلسطین را به خون مردمش آغشته کرده‌اند، به یک اجلاس محیط زیستی چندان معنادار به نظر نمی‌رسد. کمتر از دو ماه پیش بود که هم‌زمان با آغاز سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی در مجمع عمومی سازمان ملل، سران و اعضای هیئت‌های شماری از کشورهای جهان با سردادن شعار علیه وی و رژیم‌صهیونیستی، صحن علنی مجمع را ترک کردند. امروز نیز کمپین‌هایی برای فشار به سازمان ملل و آذربایجان برای عدم دعوت از رژیم‌صهیونیستی به باکو انجام شده و پوسترهای اعتراضی در فضای مجازی دست به دست می‌شوند. نتانیاهو با عصبانیت و وقاحت خطاب به مقامات کشورهای عضو سازمان ملل که هم‌زمان با آغاز سخنان او، در حال ترک سالن بودند گفت: «به شما نیازی نداریم. اسرائیل با شدت و بدون هیچ‌گونه نیازی به کمک شما می‌جنگد و ما پیروز خواهیم شد.»
فارغ از این‌ها رژیم‌صهیونیستی اهدافی را در این نشست‌ها دنبال می‌کند که مطلقاً به نفع بشریت نیست و تنها منافع خود را پیش می‌برد. مهم‌ترین هدف آن‌ها مشروعیت‌بخشی به موجودیتشان از طریق شرکت در این کنفرانس‌هاست. همچنین بنا به اعلام رسانه‌ها، حضور اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم‌صهیونیستی در رأس هیئت اعزامی این رژیم غاصب برای اجلاس باکو قطعی شده و بدین ترتیب آن‌ها نه‌تنها پیگیر سفیدشویی جنایات خود با سوءاستفاده از شرکت در مجامع بین‌المللی‌اند، بلکه به‌عنوان حافظ منافع این اجلاس، به دنبال ارتباط‌گیری با سران دیگر کشورهایند تا بتوانند با جذب متحدانی جدای از آمریکا و انگلیس و برخی کشورهای دیگر، حلقه متحدانشان را بازتر کنند.
سال گذشته هم رئیس‌جمهور در کاپ شرکت نکرد
قرینه چنین اتفاقی آذرماه سال گذشته رخ داد. زمانی که علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو به عنوان نماینده رئیس‌جمهور و در رأس یک هیئت دیپلماتیک درحالی برای حضور در کنفرانس تغییر اقلیم (کاپ ۲۸) به امارات متحده عربی عازم شد که اطلاعاتی مبنی بر عدم حضور مقامات رژیم‌صهیونیستی در این اجلاس منتشر شده بود و خبرها و تحلیل‌های سیاسی حاکی از این بود که این رژیم در فاصله چند هفته از جنایت‌های غزه، ریسک حضور در این مراسم را نخواهد پذیرفت و به دبی سفر نخواهد کرد. اما محرابیان به محض با خبرشدن از شرکت نماینده رژیم‌صهیونیستی امارات را ترک کرد و به کشور بازگشت. او هنگام ترک این کنفرانس گفت که از سران حدود «۱۵۰ کشور» برای حضور در «کاپ ۲۸» دعوت شده بود و ارزیابی‌ها نشان می‌داد احتمالاً تعداد قابل توجهی از این مدعوین ازجمله «مسئولان رژیم‌صهیونیستی» در این کنفرانس حضور نخواهند داشت. وزیر وقت نیرو همان زمان اعلام کرده بود هیئت جمهوری اسلامی ایران قصد داشت از فرصت حضور در کنفرانس بین‌المللی کنوانسیون تغییر اقلیم با توجه به «اهمیت این کنفرانس برای تبیین شرایط»، «مذاکره با مقامات و هیئت‌های کشورهای مختلف» و «دفاع از ملت مظلوم فلسطین» استفاده کند اما در روز سخنرانی سران و مقامات کشورها، اخبار منتشرشده حاکی از سفر «رئیس رژیم‌صهیونیستی» به شهر محل برگزاری کنفرانس تغییرات اقلیمی و حضور در این رویداد بود.
محرابیان حضور رئیس رژیم‌صهیونیستی در این کنفرانس را «سیاسی»، «جانبدارانه» و «بی‌ربط» خواند و گفت که هیئت جمهوری اسلامی ایران به دلیل «حضور رژیم جعلی صهیونیستی» در کنفرانس تغییرات اقلیمی که با محوریت «ارزیابی عملکرد و پیشرفت جامعه جهانی در مواجهه با تغییرات آب و هوا» در سطح جهان برگزار می‌شود را مغایر با اهداف و راهبردهای این کنفرانس می‌داند و در اعتراض به آن، محل کنفرانس را ترک می‌کند. برخی کارشناسان و تحلیلگران دلیل اعتراضشان نسبت به حضور رژیم‌صهیونیستی در اجلاس کاپ 29 را سفیدشویی و عادی‌سازی جنایت‌های این رژیم به واسطه حضور در نشست‌های بین‌المللی می‌دانند. اتفاقی که دقیقاً سال گذشته در امارات رخ داد و هم‌زمان با حضور رئیس رژیم‌صهیونیستی در این کشور برای شرکت در اجلاس تغییر اقلیم، موج جدید حملات صهیونیست‌ها علیه مردم فلسطین در نوار غزه آغاز و جنایات تل‌آویو از سر گرفته شد.
حفظ چهره ایران ارجح است
با مشخص شدن عدم حضور پزشکیان در این اجلاس، همچنان معلوم نیست که آیا نماینده‌ای از ایران به باکو فرستاده خواهد شد یا خیر؟ این اتفاق در شرایط ناپایدار منطقه‌ای رخ می‌دهد و از این جهت ضرورت دارد ایران در این اجلاس‌ها حضوری فعال و البته هوشمندانه داشته باشد تا در جهت احقاق حقوق ملت گامی برداشته شود. از این جهت در گام اول می‌توان با اجماعی بین‌المللی نسبت به تحریم رژیم صهیونیستی به منظور عدم حضور در این اجلاس اقدام کرد و در صورت محقق نشدن این فرایند، می‌توان مسیری را متصور شد که از طریق آن یک فرستاده در سطحی پایین‌تر از رئیس‌جمهور در این اجلاس حاضر شود و حفظ و تقویت چهره ایران در مجامع بین‌المللی را در دستور کار قرار دهد.
