فرهیختگان: ماجرای اعتصابات پرستاران از اردیبهشت و خردادماه امسال آغاز شد. پرستاران بیمارستان‌های مختلف کشور، به دنبال بی‌توجهی مسئولان بهداشت و درمان به مطالباتشان، دست به استعفاهای دسته‌جمعی زدند و خبرهای غیررسمی از استعفای آنها در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. با این وجود اما گستره بازتاب خبری ماجرای اولین مرحله از استعفاها، آنقدر وسیع نبود. مرحله دوم استعفاها چندماه بعد اتفاق افتاد. استعفاهای پرستاران در مرداد امسال از استان البرز آغاز شده بود و به کلانشهرهای شیراز و دیگر شهرها رسید.
آن‌گونه که پرستاران بیمارستان‌های دولتی شیراز به «فرهیختگان» گفته بودند، در شیراز اعتراضات پرستاران پیش از مردادماه بود و چندباری روبه‌روی استانداری، دانشگاه علوم پزشکی و دفتر امام‌جمعه تجمع کرده بودند. تا اینکه در همان مردادماه یکی از پرستاران بیمارستان‌های دولتی شیراز خودکشی کرد. پس از چند روز هم یک بهیار در بیمارستان دیگر شیراز دست به خودکشی زد. پس از این دو خودکشی در فاصله چند روز، تعدادی از پرستاران بیمارستان چمران شیراز پیشنهاد اعتصاب را مطرح کردند. همچنین این مسئله عنوان شد که برای شیفت‌هایشان حضور پیدا نکنند. در آخر فرهیختگان:اتفاق هم افتاد و 15 مرداد حدود 90 الی 95 درصد از پرستاران بیمارستان چمران شیراز در شیفت‌های کاری‌شان حاضر نشدند.
پس از عدم حضور پرستاران بیمارستان چمران شیراز، خبر در سطح دیگر بیمارستان‌های شیراز منتشر شد و به دنبال آنها پرستاران بیمارستان‌های نمازی و... هم دست به اعتصاب زدند. براساس گفته پرستاران شیرازی در آن روزها بیمارستان‌های شیراز بیمار پذیرش نمی‌کردند و حتی بخش‌های انکولوژی (خون و سرطان) نیز نیمه‌تعطیل بود.
مطالبات در دستورکار قرار گرفت
پس از جدی شدن ماجرای اعتراضات، بالاخره وزارت بهداشت برای حل‌وفصل مطالبات وارد ماجرا شد. عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت 7 شهریورماه گفته بود: «بنابر اظهارات رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت، دو برنامه «پرداخت معوقات کارکنان نظام سلامت به‌ویژه پرستاران» و «رسیدگی به وضعیت دارو» جزء اولویت‌ها و برنامه‌های وزارت بهداشت در نظر گرفته شده است. برنامه‌های «پرداخت معوقات» و «افزایش ضریب ریالی اضافه‌کار» به‌عنوان برنامه‌های فوری مرتبط با گروه شغلی پرستاران تعریف شده و مابقی موارد مرتبط آنها در لایحه «حمایت مادی و معنوی گروه پرستاری» مورد بررسی قرار می‌گیرد. براساس اولویت‌های وزارت بهداشت، چالش‌ها و مسائل مربوط به گروه شغلی پرستاران در جلسات هیئت‌دولت مورد بررسی قرار گرفته است.»
معاون پرستاری وزارت بهداشت در آن روزها بیان کرده بود: «اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران را در دستورکار قرار داده‌ایم. معاونت پرستاری وزارت بهداشت، پیشنهادهای خود را در ارتباط با اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران در گذشته مطرح کرده و به تازگی پیشنهادهای خود را از طریق وزارت بهداشت به «سازمان اداری و استخدامی کشور»، «شورای امنیت کشور» و «هیئت‌دولت» ارسال کرده است. اگر پیشنهادهای وزارت بهداشت تصویب شود، به محض ابلاغ اصلاحیه ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران، بودجه لازم پیش‌بینی شده و تخصیص می‌یابد. مابقی موارد طی لایحه «حمایت مادی و معنوی گروه پرستاری» مورد بررسی قرار می‌گیرد. اوایل خردادماه سال‌جاری، وزارت بهداشت این لایحه را به هیئت‌دولت ارسال کرد و همچنین به تازگی این لایحه را به «کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی» و «شورای امنیت کشور» ارسال کرده‌ایم. اگر این لایحه به شکل قانونی در مجلس تصویب شود، بخش عمده‌ای از گلایه‌های پرستاران به شکل قانونی پاسخ داده می‌شود. امیدواریم تصویب لایحه حمایت مادی و معنوی گروه پرستاری به نگه داشتن آنها در نظام سلامت کمک کند.»
رئیس کمیته پرستاری مجلس: مجوز جذب 10 هزار پرستار در گروی تأیید هیئت‌وزیران
براساس گفته سیدمحمد جمالیان، رئیس کمیته پرستاری مجلس در این مدت مجلس برای بهبود وضعیت پرستاران دست به اقداماتی زده و قرار است خبرها از سوی رئیس‌جمهور اعلام شود. جمالیان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از پیگیری مجلس برای جذب 10 هزار پرستار خبر داده است. جمالیان گفت: «ما روال‌های قانونی را طی کرده‌ایم. اصل مطالبات پرستاران، کمبود نیرو است که باعث می‌شود اضافه‌کاری اجباری داشته باشند. این اضافه‌کاری اجباری در بیمارستان‌ها وقتی به وجود می‌آید که مدیران نیرو نداشته باشند. با توجه به احداث تخت‌های جدید در کل کشور و تعداد نیروهای بازنشسته پرستاری، تقریباً می‌توان گفت که کمبود 10 هزار پرستار در کشور داریم و به مجوز جذب 10 هزار پرستار برای کشور نیازمندیم. این موضوع را پیگیری کردیم. پیشنهاد را وزارت بهداشت داد. سازمان اداری امور استخدامی به سرعت آن را بررسی کرد. در این مدت برای این ماجرا، مستنداتی نیاز داشتند تا بتوانند کار کارشناسی انجام دهند و این عدد را تأیید کنند. درنهایت با جلسات متعددی که هم در کمیسیون بهداشت و درمان برگزار شد و هم با پیگیری وزارت بهداشت و همکاری سازمان اداری امور استخدامی، این ماجرا به جایی رسید که هم سازمان اداری امور استخدامی و هم سازمان برنامه و بودجه عدد را تأیید کردند و برای تأیید نهایی تقدیم رئیس‌جمهور شد.»
رقم اضافه‌کاری پرستاران اصلاح خواهد شد
جمالیان ادامه داد: «مطالبه دیگر پرستاران، رقم اضافه‌کاری پرستاران بود. پرستاران می‌گفتند این اضافه‌کاری اجباری، با رقمی بین 25 تا 30 هزار تومان درحال انجام است. این رقم، رقم بسیار پایینی بود. این موضوع را نیز پیگیری کردیم. با پیگیری مجدانه مجلس، رقم تغییر یافت و رقم جدید درنهایت توسط رئیس‌جمهور اعلام خواهد شد. مسئله دیگر معوقات جامعه پرستاری بود. در کل کشور جاهایی وجود داشت که یک‌سال اضافه‌کاری و کارانه پرستاران پرداخت نشده بود. به صورت میانگین معوقات پرستاران 10 ماهه بود. در تهران پرداختی‌های پرستاران مناسب‌تر بود اما در شهرستان‌های دیگر عدم پرداخت اضافه‌کاری و کارانه به 14 ماه می‌رسید. با دستور رئیس‌جمهور، بخشی از معوقات بیمه سلامت و تأمین اجتماعی پرداخت شد. نزدیک به 6 همت بیمه سلامت صرفاً برای پرداخت کارانه پرستاران به دانشگاه‌ها داد. این امر باعث شد که نزدیک به 2 تا 3 ماه، میانگین بدهکاری کل کشور، کاهش پیدا کند. همین موضوع کماکان ادامه دارد و همچنان درحال پیگیری‌ایم که مطالبات تأمین اجتماعی و بیمه سلامت پرداخت شود.»
رئیس کمیته پرستاری مجلس همچنین عنوان کرد: «مطالبات دیگری مانند ترمیم حقوق وجود داشت. میانگین حقوق پرستاران 14 تا 15 میلیون تومان بود. درخواست پرستاران این بود که ضریب محاسبه به درستی اعمال و وارد احکام کاری‌شان شود. این مورد نیز درحال پیگیری است. به نظر من کادر درمان چه در دوران دفاع مقدس و چه در دوران کرونا، تعهد و فداکاری‌شان را به کشور و مردم ثابت کردند و نباید این موضوع فراموش شود.»
به دنبال ایجاد طرح‌های تشویقی برای جذب پرستار در تهرانیم
جمالیان همچنین در رابطه با اختلاف دریافتی پرستاران در شهرهای مختلف گفت: «پیشنهاد برنامه و بودجه این بود که یک رقم ثابت اعلام شود و این فرمول اعلام کردن‌ها کار را سخت کرده است. ما در عمل هم دیدیم که با فرمول اعلام کردن، کار به درستی پیش نمی‌‌رود. واقعیت این است که ما درحال تحقیق در رابطه با این مسائلیم که چگونه می‌توانیم طرح‌های مشوقی را برای پرستاران ایجاد کنیم؟ ما در پایتخت برای جذب نیروی پرستار، مشکل جدی داریم. کسی علاقه‌ای ندارد که در تهران به‌عنوان پرستار مشغول به کار شود. اتفاقاً در این مورد در شهرستان‌ها، علاقه بیشتری وجود دارد. این ماجرا را ما دیگر نمی‌توانیم با رقم جبران کنیم. به دنبال اینیم که در شهرهایی مانند تهران به‌سمت ساخت پانسیون برای پرستاران برویم. یا خانه‌هایی که بتوان، کمی از هزینه‌های زندگی‌شان را جبران کرد. همچنین بسیاری از پرستاران ما خانم‌اند. به دنبال اینیم که مهدکودک خاص این پرستاران تأمین شود. این موارد در قانون جوانی جمعیت درنظر گرفته شده است. همچنین به دنبال ایجاد طرح‌های تشویقی برای شهرهای محرومیم. قصد داریم که با اعطای امکانات رفاهی، کمبودها را جبران کنیم. این موارد درحال بررسی است. البته این کارها، کارهای زود بازده نیست.»
دبیرکل خانه پرستار: 50 هزار پرستار خانه‌نشین در کشور وجود دارد
محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار البته معتقد است که پیگیری‌های مجلس در صورت عدم ایجاد طرح‌های تشویقی برای پرستاران، بیهوده خواهد ماند. شرفی‌مقدم در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «چندی وقتی است که وزارت جدید مواردی را در رابطه با پرستاران درحال پیگیری است. یکی از آنها مجوز استخدام 20 هزار نفر کادر درمان است که از این عدد 10 هزار نفر پرستارند. اما مشکل ما اصلاً در اینجا نیست. بلکه مشکل در نگه داشتن آن نیروی جذب شده است. یعنی اینکه اکنون دریافتی‌های پرستاران به طور ثابت 14 الی 15 میلیون است. مقدار کارانه‌ای که دریافت می‌کنند نیز 2 الی 3 میلیون تومان است. این رقم باعث می‌شود که پرستاران اصلاً در این شغل باقی نمانند و رغبتی برای شرکت در آزمون استخدامی نداشته باشند. برای تهران و بعضی از کلانشهرها اگر الان هم آگهی استخدام پخش کنیم، اصلاً شرکت‌کننده نداریم. ما اکنون 50 هزار پرستار فارغ‌التحصیل داریم که پس از فارغ‌التحصیلی خودشان را خانه نشین کرده‌اند.»
سیاست‌های ادوار گذشته، پرستاران را دلسرد کرده است
شریفی‌مقدم ادامه داد: «برای شرایط سخت و خاص این شغل در خارج از کشور، جذابیت ایجاد کرده‌اند؛ مثلاً حقوق بالا. پرستاری که در خارج از کشور 7 هزار دلار می‌تواند دریافت کند، در کشورمان باید 13 میلیون حقوق دریافت کند. سیاست‌هایی که در ادوار گذشته ایجاد شده باعث شده است که پرستاران مهاجرت کنند، تغییر شغل دهند و یا خانه‌نشین شوند. پرستارانی که در کشور باقی مانده‌اند، خسته و بی‌انگیزه شده‌اند. دو موردی که مجلس و نهادهای پرستاری پیگیر آن بودند همین مسئله استخدام و اضافه‌کار بود. به نظر من اگر انگیزه و طرح‌های تشویقی برای باقی ماندن پرستاران ایجاد نشود، استخدام پرستاران مانند آب ریختن در یک آبکش است. طی جلساتی که برگزار شده گفته شد که کف اضافه‌کاری پرستاران باید 100 هزارتومان باشد. اما اکنون حرف از 70 الی 80 هزار تومان است. این نرخ باید آنقدر قابل توجه باشد که حضور اضافه‌کاری پرستار برایش مقرون به صرفه باشد.»
