علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز: ادعای کمک موشکی ایران به روسیه بارها توسط ایران و روسیه رد شد. حتی رئیس‌جمهور اوکراین که بارها این ادعا را تکرار کرده بود نیز شهریور امسال اعتراف کرد مدرکی برای تأیید ارسال موشک‌های ایران به روسیه ندارند. با این وجود ادعاها درمورد کمک موشکی ایران به روسیه در چندماه اخیر بار دیگر در فضای سیاسی و رسانه‌ای غربی‌ها بازتاب پیدا کرد تا حدی که تروئیکای اروپایی با تحریم ایران‌ایر به آن واکنش نشان دادند. این ادعای جعلی بار دیگر در طی روزهای اخیر توسط زلنسکی رد شد. رئیس‌جمهور اوکراین با گفتن اینکه «ایران هنوز موشکی در اختیار روسیه قرار نداده است.» جعلی بودن روایات غربی را تأیید کرد. او البته مدعی شد که دو کشور در حال گفت‌وگو در این باره هستند. با وجود این اعترافات این گزاره اثبات می‌شود که ادعای ارسال موشک از ایران به روسیه اهداف سیاسی دیگری را دنبال می‌کند.
دروغ گوبلزی-رویترزی
بزرگ‌ترین دروغ در مورد ماجرای تبادل موشکی ایران و روسیه را خبرگزاری رویترز مطرح کرد. پس از آنکه این رسانه ادعا کرد ایران 400 موشک بالستیک به روسیه تحویل داده است سخنگوی شورای امنیت کاخ سفید از تأیید این ادعا سر باز زد و در واکنش به آن گفت: «ما هیچ تأییدی مبنی بر انتقال موشک از ایران به روسیه مشاهده نکرده‌ایم.» یک هفته پس از این اعتراف، جوبایدن نیز تلویحا به جعلی بودن ادعای تحویل موشک از ایران به روسیه اعتراف کرد. رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرد که «اگر ایران به ارائه موشک‌های بالستیک یا فناوری مرتبط به روسیه ادامه دهد، اقدامات جدید و قابل توجهی علیه تهران انجام خواهیم داد.» علی‌رغم این اعترافات دو ماه و نیم بعد در اواسط خرداد ماه سال جاری سران G7 بار دیگر بدون ارائه هیچ‌گونه سندی ادعای خود را تکرار کرده و از ایران خواستند «کمک به جنگ روسیه در اوکراین را متوقف کند و موشک‌های بالستیک و فناوری‌های مرتبط با آن را انتقال ندهد.»
شهریور پرماجرا
اتهام‌زنی‌ها به ایران اما از اوایل شهریور ماه شکل جدی‌تری به خود گرفت. ابتدا وزارت بازرگانی آمریکا اعلام کرد که محدودیت‌های جدید صادراتی را بر ۱۲۳ نهاد از جمله ۶۳ نهاد در روسیه، ۴۲ نهاد در چین و ۱۱ نهاد در ایران اعمال کرده است. براساس آنچه در اطلاعیه وزارت بازرگانی آمریکا آمده بود برخی از این شرکت‌ها به دلیل آنچه «صادرات کالاهایی برای سودرسانی به صنعت دفاعی یا سرویس‌های اطلاعاتی روسیه» عنوان شده بود تحریم شدند. پس از آنکه روزنامه وال‌استریت ژورنال خبری مبنی بر انتقال موشک‌های کوتاه‌برد ایران به روسیه را منتشر کرد وزارت‌خارجه اوکراین در روز دوشنبه 20 شهریور کاردار ایران را احضار کرد. این وزارتخانه مدعی شد که درباره عواقب کمک‌های ادعایی موشکی به روسیه به ایران هشدار داده است. نهایتا یک روز بعد از این اقدام اوکراین، وزیرخارجه آمریکا اتهام ارسال موشک به روسیه را رسمیت بخشید و مدعی شد: «روسیه در حال حاضر محموله‌هایی از این موشک‌ها را دریافت کرده است.» او همچنین تهدیدات خود علیه ایران را نیز تکرار کرد و گفت: «ما به‌صورت آشکار و خصوصی به ایران هشدار داده بودیم که برداشتن این گام (ارسال موشک به روسیه) یک تشدید خطرناک خواهد بود.»
کاسه داغ‌تر از آش اروپایی
هم‌زمان با اظهارات مقامات آمریکایی فرانسه، آلمان و انگلیس از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به‌دلیل ادعای آنچه «ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه» عنوان شده بود، خبر دادند. تروئیکای اروپایی و هلند همچنین نمایندگان دیپلماتیک جمهوری اسلامی در کشورهایشان را احضار کردند. آلمان که در طی چندماه اخیر اوج تقابل خود با ایران را نشان داده و اجرای حکم جمشید شارمهد، سرکرده گروهک تروریستی تندر را محکوم کرده است در آن موقع نیز به نسبت سایر کشورهای اروپایی در تقابل با ایران فعالانه‌تر عمل کرد. این کشور نخستین گام را برای تحریم هوایی ایران برداشته و روز دوشنبه 20 شهریور اعلام کرد: «شرکت هواپیمایی ایران ایر را تحریم می‌کند.» پس از این تهدید‌ها تروئیکای اروپایی در روز جمعه 23شهریور ادعای خود مبنی بر ارسال موشک‌های بالستیک به ایران را تکرار کرده و با انتشار بیانیه‌ای ایران را محکوم کردند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز رویکرد تقابلی تروئیکا را تکمیل کرده و اعلام کرد: «اتحادیه اروپا در حال بررسی تحریم‌هایی است که بخش هوانوردی ایران را هدف قرار می‌دهند.» همچنین جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا و کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا نیز با تأکید بر حمایت این دو کشور از اوکراین در مقابل روسیه، درباره آنچه ارسال سلاح مرگبار به روسیه توسط ایران و کره شمالی عنوان شده بود، ابراز نگرانی کردند. 3 هفته بعد از این جنجال‌ها آنتونی بلینکن ادعای جدیدی را مطرح کرد تا تلویحا دستور دیگری را به اروپا صادر کرده باشد. وزیرخارجه آمریکا 12 مهر پا را از ادعای تحویل موشک به روسیه فراتر گذاشت و مدعی شد ایران در روسیه کارخانه تولید پهپاد ساخته است. پس از این اظهارات اتحادیه اروپا مواجهه خصمانه با ایران را تداوم داده و سه شرکت هواپیمایی ایران‌ایر، ماهان‌‌ایر و ساها را به بهانه ادعای بی‌اساس دخالت ایران در مناقشه اوکراین از طریق ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه تحریم کرد.
اعتراف دوباره زلنسکی
روز گذشته ویدئویی از کنفرانس خبری رئیس‌جمهور اوکراین در فضای رسانه‌ای بازتاب داده شد. در این ویدئو که مربوط به حدود یک هفته پیش یعنی 28 اکتبر است، زلنسکی اعتراف می‌کند که براساس اطلاعات اوکراین، ایران هنوز به روسیه موشک نداده است. او البته مدعی می‌شود که تهران و مسکو گفت‌وگوهایی جدید برای انتقال موشک داشته‌اند. این درحالی است که ایران بارها اعلام کرده است که هیچ‌گونه موشکی به روسیه نداده و در مورد جنگ اوکراین نیز تأکید بر گفت‌وگو بین طرفین دارد. زلنسکی پیش از این نیز شهریورماه تلویحا به عدم تحویل موشک از جانب ایران اعتراف کرده بود. درحالی که کشورهای اروپایی به تبعیت از آمریکا بر تحریم هوایی ایران نسخه می‌پیچیدند زلنسکی شهریورماه امسال اعتراف کرده بود که هیچ شواهدی دال بر انتقال موشک از سوی ایران به روسیه وجود نداشته و او هنوز نمی‌تواند استفاده از موشک‌های ایرانی را تأیید کند. با وجود این اعترافات، وزارت‌خارجه اوکراین کاردار ایران را فراخواند تا نشان دهد ادعاهایی که مقامات اوکراینی تاکنون بارها در مورد انتقال موشک از ایران به روسیه مطرح کرده‌اند بیش از آنکه موضع خود آن‌ها باشد دستوراتی است که برای تداوم جنگ سیاسی با ایران از جانب آمریکایی‌ها دیکته می‌شود. پس از اعترافات جدید زلنسکی، وزیرخارجه کشورمان با اشاره به این اعترافات اقدام اروپا مبنی بر تحریم شرکت‌های هواپیمایی ایرانی را اقدامی طنزآمیز توصیف کرد که براساس ادعای بی‌اساس انتقال موشک از ایران به روسیه مطرح شده و باید توسط اروپایی‌ها جبران شود. عراقچی در این‌باره گفت: «هدف قرار دادن مردم عادی ایران بر پایه یک اتهام کاملاً بی‌اساس، کاری غیراخلاقی و اشتباهی آشکار است که باید فوراً جبران شود.»
توجیهی برای تداوم حمایت از جنایت
اینکه ادعای تحویل موشک به روسیه توسط رئیس‌جمهور اوکراین رد شده اما همچنان جو‌سازی‌ها پیرامون آن بدون هیچ سند و استدلالی ادامه می‌یابد یعنی از جنجال‌سازی‌های ضد‌ایرانی اهداف دیگری مد نظر است. یکی از این اهداف در واکنش وزیرخارجه ایران مورد اشاره قرار گرفت. عراقچی در توییتی آنچه را که خطاب به انریکه مورا و جوزف بورل طی جلسه‌ای در نیویورک گفته است، این‌گونه تشریح می‌کند: «ما موشک‌های بالستیک به روسیه نداده‌ایم. اگر اروپا نیاز به بهانه‌ای برای کوتاه آمدن در مقابل باج‌خواهی اسرائیل دارد، بهتر است داستان دیگری پیدا کند.» همان‌طور که عراقچی نیز به آن اشاره کرده است: «برخی اروپایی‌ها به رژیم‌صهیونیستی انواع سلاح‌های پیشرفته را ارائه داده و مشتاقانه در عملیات نظامی علیه ایران شرکت کردند.» چنین حمایت‌هایی از یک رژیم جنایتکار از طرفی واکنش افکار عمومی را در پی داشته و از سوی دیگر به لحاظ اقتصادی نیز به ساکنان اروپا هزینه تحمیل می‌کند. برای خنثی کردن این فضا و تداوم حمایت‌ها از اسرائیل دولت‌های اروپایی تلاش دارند تا جنگ اسرائیل و محور مقاومت را جنگ اروپا نشان دهند. یکی از ابزارها نیز متهم کردن ایران به حمایت موشکی از روسیه است. این فضا‌سازی رسانه‌ای باعث می‌شود تا آن‌ها با این استدلال که ایران علیه اروپا اقدام می‌کند بتوانند در مقابل مطالبات افکار عمومی خود توجیه بابت حمایت‌های گسترده نظامی از اسرائیل داشته باشند.
مبارزه با غروب تحریم
برای درک دیگر دلیل طرح اتهامات واهی باید به بندهای غروب برجام رجوع کنیم. مطابق بندهای غروب برجام سال گذشته ممنوعیت واردات و صادرات فناوری مرتبط با صنایع موشکی نظیر موشک و پهپاد با برد ۳۰۰ کیلومتر (۱۸۶ مایل) یا بیشتر برداشته شده و سازمان ملل نیز این امر را اعلام کرده است. با این حال ایران هیچ تبادل موشکی را با روسیه نداشته و بارها نیز آن را شفاف بیان کرده است. با این وجود طرف‌های غربی که از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران به ویژه پس از شدت گرفتن تنش‌ها در منطقه دل خوشی ندارند تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا بتوانند قبل از رسیدن به سال دهم یعنی سال غروب برجام مانع از لغو قطعنامه ضد ایرانی 2231 شورای امنیت شوند. فعالسازی مکانیسم ماشه تنها مسیری است که برای این امر تعبیه شده است. از آنجایی که آمریکا از برجام خارج شده و تروئیکای اروپایی طرف حساب ایران محسوب می‌شوند این کشورها با شدت بیشتری دروغ‌پردازی در مورد تبادل موشکی بین ایران و روسیه را دنبال کرده و به کاسه داغ‌تر از آش تبدیل شده‌اند. این رویکرد اگرچه دستاورد نظامی برای اوکراین درپی نخواهد آورد اما ممکن است بهانه لازم را برای حرکت به سمت نابود کردن برجام برای اروپایی‌ها فراهم آورد. به همین دلیل نیز در بحبوحه اتفاقات 1401 در خیابان‌های ایران رسانه‌ها و سیاسیون غربی با هدف تحت فشار قرار دادن هرچه بیشتر ایران در مجامع بین‌المللی ادعای انتقال هواپیمای بدون سرنشین از ایران به روسیه را مطرح کردند. زلنسکی نیز همسو با این رویکرد خبر جعلی، مدعی انتقال 400 پهپاد بدون سرنشین از ایران به روسیه شد. نماینده دائم ایران در سازمان ملل نیز با درک این توطئه‌چینی در نخستین روزهای طرح ادعای ارسال پهپاد از ایران به روسیه به آن واکنش نشان داد. امیر‌سعید ایروانی مهر ماه 1401 در یک نشست خبری پس از نشست غیرعلنی شورای امنیت اعلام کرد که «هیچ یک از صادرات تسلیحاتی ایران مشمول قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با شروط توافق هسته‌ای ایران نیست.» قطعنامه 2231 همان قطعنامه‌ای است که در سال دهم برجام یعنی مهرماه 1404 لغو شده و باعث می‌شود محدودیت هسته‌ای ایران لغو شوند؛ چیزی که به مذاق طرف‌های غربی و بدعهد برجام خوش نیامده و حتما برای عدم تحقق آن فعال خواهند شد. این گزاره زمانی اثبات می‌شود که به خاطر بیاوریم کشورهای اروپایی به ویژه پس از قائله 1401 رویکردهای تقابلی خود با ایران را شدت بخشیده‌اند. تداوم بیانیه‌خوانی و اتهام‌زنی به برنامه هسته‌ای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آشوب‌افکنی در ایران و هم‌زمان طرح ادعای‌های حقوق بشری در سازمان ملل با هدف پشتیبانی سیاسی از آشوب و اخیرا هم موضع‌گیری علنی در حمایت از تروریستی چون جمشید شارمهد توسط آلمان نمونه‌ای از اقداماتی است که تلاش اروپا برای تشدید تقابل با ایران را نشان می‌دهد.
