سیدمهدی طالبی، پژوهشگر حوزه بین‌الملل: کمتر از 48 ساعت به اتمام فرایند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا باقی مانده است. با پایان زورآزمایی در صندوق‌های رأی، چشم‌ها نگران واکنش‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق و نامزد کنونی انتخاباتند؛ این چشم‌ها اما در هر صورت گریان خواهند شد.
با توجه به سابقه ترامپ، او در دو سناریوی موجود یعنی پیروزی یا باخت در انتخابات کشورش را به آشوب خواهد کشید. او اگر به کاخ سفید راه یابد مخالفانش را با سوءاستفاده از قدرت قلع و قمع می‌کند و اگر ببازد، اردو‌کشی خیابانی به راه خواهد انداخت؛ مگر آنکه سومین ترور جانش را بگیرد.
جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا که این مسئولیت را در دولت ترامپ برعهده داشت و سپس به دلیل اختلاف با وی اخراج شد، در روزهای اخیر طی مصاحبه‌ای با شبکه خبری سی‌ان‌ان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا رئیس‌جمهور سابق آمریکا نتایج انتخابات ۲۰۲۴ را خواهد پذیرفت یا خیر، گفته است: «فکر نکنم او نتیجه انتخابات را بپذیرد. ما باید آماده چنین چیزی باشیم.»
چند روز پیش از این، خبرگزاری رویترز گزارش کرده بود، مقام‌های کارزار انتخاباتی کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور و نامزد حزب دموکرات به این رسانه گفته‌اند که این حزب در حال آماده‌سازی واکنش سریع در برابر ادعای ترامپ در خصوص پیروزی زودهنگام است. بر اساس این گزارش طرح حزب دموکرات مبتنی بر پر کردن سریع شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی با درخواست برای آرامش و دعوت به صبر تا اتمام فرایند شمارش آرا است، زیرا اعضای حزب نگرانند ترامپ همانند دوره قبلی انتخابات مدعی پیروزی زودهنگام در انتخابات شود.
مشکل اما تنها در باخت ترامپ محدود نمی‌شود. پیروزی او همانند باختش یا بلکه بیشتر، هراس‌انگیز است. علاوه بر پیش‌بینی‌ها در خصوص انتقام‌گیری او از مخالفانش در صورت راهیابی به کاخ سفید، او خود نیز این تمایل را پنهان نکرده است. سه ماه قبل ترامپ در حسابش در یکی از شبکه‌های مجازی، به طور مستقیم مخالفانش را تهدید کرد.
طبق گزارش آسوشیتدپرس، ترامپ در این باره نوشته بود اگر پیروز شود افرادی را که به زعم وی درحال «فریبکاری» هستند تا «حد امکان» تحت پیگرد قانونی قرار خواهد داد که شامل مجازات‌های «حبس طولانی‌مدت» می‌شود.
منظور رئیس‌جمهور سابق آمریکا از فریبکاری همان تلاش رقبا برای رأی نیاوردن وی است. از سوی دیگر صحبت از تلاش حداکثری و تا حد امکان برای پیگرد قانونی و اعمال حبس‌های طولانی‌مدت، نشان‌دهنده جدیت و شدت انتقام‌جویی آتی نامزد جمهوری‌خواهان در صورت سوار شدن بر مرکب قدرت است. او دایره تهدیدش را نیز بسیار وسیع در نظر گرفته و ادامه داده بود که «این تهدید حقوقی شامل وکلا، فعالان سیاسی، اهداکنندگان، رأی دهندگان غیرقانونی و مقامات فاسد انتخابات» خواهد شد.
با توجه به قطعی بودن التهاب‌آفرینی ترامپ، تلاش شده در این گزارش به بررسی اقدامات احتمالی او در صورت باخت یا پیروزی در انتخابات پیش‌رو پرداخته شود.
اگر ترامپ رأی بیاورد...
ترامپ در صورت راهیابی به کاخ سفید، فارغ از سن و سلامتی خود می‌تواند تنها برای یک دوره، رئیس‌جمهور باشد. او امروز 78 سال سن دارد و در صورت پیروزی، تا 82 سالگی بر مسند قدرت خواهد بود. بر همین اساس او با پیروزی در انتخابات 2024 دست‌کم خواهد کوشید با سرکوب مخالفان، انتقامش را از مخالفانش بگیرد و این اقدام از مسیر قلع و قمع مؤثر مخالفان سیاسی می‌گذرد.
این اقدامات شامل طیف وسیعی از اقدامات خواهد شد که لزوما تنها برخی از افراد خاص را در بر نخواهد گرفت؛ زیرا او برای پیروزی بی‌دردسر، نیازمند گامی بزرگ است.
پرونده‌سازی برای تعداد محدودی از دموکرات‌ها، هرچند عالی‌رتبه باشند، برای او کارساز نیست، مگر آنکه ضربه‌ای بزرگ به خود حزب و سازمانش وارد کند یا آنکه اختلالاتی را متوجه شیوه‌های رأی دهی سازد. این اقدامات می‌توانند شامل موارد زیر باشند.
1. نامزد جمهوری‌خواهان پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 2016 و راهیابی به کاخ سفید به تخلفات بسیاری متهم شد و با خروجش از کاخ سفید، این رویه ادامه یافت. به نظر می‌رسد ترامپ آماده است در صورت دستیابی مجدد به قدرت، تمامی فشارهای وارده به خود طی سال‌های اخیر را جبران کرده و از بانیان آن انتقام بگیرد. او برای ورود به این مسیر، به وزرا و همکاران مطیع‌تری نسبت به دوره قبلی نیاز دارد.
ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری‌اش طی سال‌های 2017 تا 2021، از سیاستمداران باتجربه حزب جمهوری‌خواه استفاده می‌کرد که در موارد متعددی نافرمانی کردند. برای انتخابات 2024 اما او با تیم جدیدی وارد رقابت‌ها شده است.
احتمالا بخشی از تغییرات در تیم ترامپ برای اجرای دستورات او جهت سوءاستفاده از قدرت برای متهم‌سازی مخالفان صورت گرفته‌اند. نقطه ثقل این اقدامات، فعالیت‌های اطلاعاتی-قضایی علیه «اشخاص» خواهد بود؛ مانند پیگیری حقوقی و متهم کردن سیاستمداران دموکرات به تخلف.
هراس از انتقام‌جویی ترامپ باعث شده تا جف بزوس، مالک روزنامه واشنگتن پست، مانع از حمایت این روزنامه و اعضایش در قالب رسمی از هریس شود. این ممنوعیت موجب شده تاکنون سه نفر از ۱۰ عضو هیئت تحریریه این روزنامه آمریکایی استعفا دهند. اقدام واشنگتن پست کم‌سابقه است و به نظر می‌رسد به دلیل تهدید پررنگ انتقام‌جویی ترامپ، اتخاذ شده است.
سیاستمداران باتجربه آمریکایی شکی در کینه‌جویی رئیس‌جمهور سابق ندارند. مارک میلی، ژنرال بازنشسته و رئیس سابق ستاد مشترک ارتش در اظهار نظری که در یک کتاب جدیدا منتشر شده است؛ اعلام کرده «دونالد ترامپ یک «فاشیست تمام‌عیار» است و در صورت پیروزی در انتخابات از منتقدانش انتقام می‌گیرد.»
باید توجه داشت که ترامپ اراده خود برای سوءاستفاده از قدرت را در عرصه قضایی، در مسائل دیگری نیز نشان داده است. رئیس‌جمهور سابق آمریکا که بارها از کمیته تشکیل‌شده در کنگره آمریکا برای پیگیری حمله حامیان او به ساختمان کنگره آمریکا در ششم ژانویه ۲۰۲۱ انتقاد کرده است، به حامیان خود قول داده در صورت بازگشت به کاخ سفید به سرعت آن‌ها را با حکم ریاست جمهوری عفو می‌کند.
2. اگر فشارهای ترامپ به تعدادی از دموکرات‌ها منحصر بماند، کلیت حزب می‌تواند با رو کردن و پرورش نامزدهای جدید، در انتخابات بعد مقابل ترامپ صف‌آرایی کند. به نظر می‌رسد ترامپ با آگاهی از این روند، کوشش خواهد کرد کلیت حزب را گرفتار حاشیه سازد. او گام‌های ابتدایی در این خصوص را نیز برداشته است. تحقیق و تفحص درباره فعالیت‌های حزب دموکرات و ارتباطات خارجی‌اش می‌تواند حرکتی در این راستا باشد.
کارزار انتخاباتی ترامپ اخیرا حزب کارگر انگلیس را به دخالت در انتخابات آمریکا متهم کرده که پیامد آن متهم شدن حزب دموکرات به دریافت کمک از منابع خارجی است. باید توجه داشت ترامپ برای اثبات این همکاری سنتی کار سختی پیش رو دارد اما اصل حرکت او برای اختلال در ارتباطی عادی و قدیمی، نشان‌دهنده برنامه‌های بلند‌مدت او در این زمینه است. حزب کارگر انگلیس با حزب دموکرات آمریکا دارای قرابت ایدئولوژیکی است و کمک این‌گونه احزاب به یکدیگر در دنیا امری مرسوم است. از سوی دیگر، فعالیت خارجی‌ها در انتخابات آمریکا به شرط داوطلبانه و رایگان بودن، مانعی ندارد. اقدام ترامپ در متهم‌سازی حزب دموکرات، درحالی‌که این حزب تخلفی در ارتباط با منابع خارجی نداشته است، زمینه‌سازی برای بهانه‌گیری و اعمال فشار علیه این حزب پس از انتخابات است؛ چه ترامپ به پیروزی برسد و چه شکست بخورد.
3. متهم‌سازی شرکای خارجی حزب دموکرات توسط ترامپ، نشان‌دهنده وسعت انتقام‌جویی اوست به گونه‌ای که وی حتی پای متحدان آمریکا را نیز به وسط کشیده است. کارشناسان معتقدند در صورت روی کار آمدن ترامپ، حزب کارگر انگلیس به ریاست استارمر در وضعیت بدی قرار خواهد گرفت. ترامپ با تهدید یک حزب اروپایی، درصدد صدور هشدار برای دیگر متحدان حزب دموکرات است.
اگر ترامپ رای نیاورد...
برای آنکه بدانیم آیا ترامپ می‌تواند دست به اقدام مؤثری برای اختلال در کار دولت آمریکا بزند یا نه، باید زاویه دیدی واقعی نسبت به او پیدا کرد. آیا باید ترامپ را یک سیاستمدار ثروتمند دید؟ آیا او یک رئیس‌جمهور سابق است که تلاش می‌کند با پیروزی مجدد، قدرتش را احیا کند و هم‌اکنون فاقد قدرت است؟
در واقعیت اگر ترامپ را نماینده بخشی از دولت عمیق آمریکا بدانیم او به همین دلیل موفق به حضور در سیاست رسمی و رأس قدرت شده و با وجود تخلفات فراوان، آسیب کمی دیده است. ایلان ماسک که حامی ترامپ شده و به شدت برای او تلاش می‌کند نیز یکی از افراد وابسته به این دولت عمیق است. ماسک که به اصطلاح کارآفرین موفق آمریکایی توصیف می‌شود، در ارتباط با نهادهای حرفه‌ای آمریکا به ریاست بخش‌های تحقیقاتی و صنعتی این کشور دست یافته است و با دریافت قراردادها از نهادهای نظامی و اطلاعاتی، بخشی از قدرت آمریکا در جهان را مدیریت می‌کند.
ترامپ را اگر نماینده این بخش قدرتمند بدانیم، متوجه می‌شویم او قادر خواهد بود دست به اردو‌کشی خیابانی بزند، همان‌گونه که در 6 ژانویه 2021، کنگره را اشغال کرد؛ آن هم درحالی که مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور به عنوان رئیس مجلس سنا، ریاست جلسه کنگره را برعهده داشت و در طرف مقابل ترامپ قرار گرفته بود.
در خصوص رأی نیاوردن ترامپ و اتفاقات پس از آن نکاتی وجود دارد.
1. در آمریکا آرای دو نامزد اغلب بسیار به یکدیگر نزدیک است. ترامپ ضمن استناد به این نزدیکی آرا می‌تواند بر حوزه ایالت‌های نوسانی متمرکز شود. این ایالت‌ها برخلاف ایالت‌های دیگر که به شکل سنتی تعلقشان به یکی از دو حزب تقریبا مشخص است، در هر انتخابات آرای متفاوتی دارند و به همین دلیل در نتایج نهایی تعیین‌کننده‌تر به نظر می‌رسند.
کارزار انتخاباتی ترامپ در دوره قبل بر دو موضوع آرای پستی و نقص نرم‌افزارهای رأی‌گیری الکترونیکی متمرکز بود. به نظر می‌رسد امسال او ضمن حفظ بهانه نقص در نرم‌افزارهای رأی‌گیری، بر دخالت عوامل دولت دموکرات‌ها در انتخابات تمرکز کند.
2. ترامپ در دوره گذشته تیمی یکدست نداشت و تا حدودی توسط حزب جمهوری‌خواه کنترل می‌شد. پنس به عنوان یک جمهوری‌خواه سنتی این وظیفه را از سمت حزب برعهده داشت. با این وجود، ترامپ سعی کرد به مرور بر حزب چیره شود که این اقدام را از مسیرهای مختلفی از جمله تشکیل یک اقلیت پرسروصدا در نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره، صورت داد. دیگران نیز با توجه به قدرت ترامپ و جدیت او علیه مخالفان، تصمیم گرفتند مانعی در برابرش نباشند. از این رو حزب جمهوری‌خواه امروزه کمتر ترامپ را کنترل کرده و بیشتر تحت تاثیر اوست.
ترامپ در صورت باخت در انتخابات، احتمالا حمایت بیشتری از جانب حزب جمهوری‌خواه برای اعتراض علیه نتایج خواهد داشت؛ برخلاف دوره گذشته که نمایندگان حزب در کنگره راه خود را از ترامپ جدا و ریاست‌جمهوری رقیبش را تأیید کردند.
3. ترامپ در دوره قبل، در جایگاه رئیس‌جمهور نمی‌توانست بیش از حد از قدرت سوءاستفاده کند. در شرایطی که حزب جمهوری‌خواه از او فرمان نمی‌بُرد، آشکار بود ساختارهای دولت نیز از وی در امری خلاف، دستور نخواهند گرفت. در صورت اصرار ترامپ به تخلف، با توجه به سنگین بودن جرم سوءاستفاده از قدرت، وی با تبعات گسترده‌ای روبه‌رو می‌شد.
در انتخابات 2024 اما ترامپ فردی فاقد قدرت است که می‌تواند در جایگاه یک رهبر معترض نشسته و برای مدت زمان طولانی‌تر کارزار ضد‌انتخاباتی خود را به پیش ببرد.
