زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: چهارشنبه هفته گذشته بود که حسین سیمایی‌صراف، بالاخره بعد از بیش از دو ماه سکانداری وزارت علوم پای صحبت‌های فعالان دانشجویی نشست تا از این طریق دانشجویان اولین دیدار رسمی خود با یکی از اعضای کابینه دولت چهاردهم را تجربه کنند، البته این دیدار را باید بدون در نظر گرفتن حضور مسعود پزشکیان در دانشگاه تهران به مناسبت آغاز سال تحصیلی دانست. دیداری چهارساعته که در آن برخلاف رسم مرسوم در کنار دبیران اتحادیه‌های کشوری برخی از دبیران تشکل‌های دانشگاهی هم دعوت شده بودند تا در چهار ساعت برگزاری این جلسه بتوانند نقاط مدنظر خود را به گوش شخص اول اجرایی وزارت علوم برسانند. دیداری که عمده مسائل مطرح‌شده در آن را باید پیرامون انتصابات روسای دانشگاه‌ها و حواشی ایجادشده پیرامون بازگشت دانشجویان اخراجی دانست. در این گزارش به سراغ چهار تن از دبیران اتحادیه‌های بزرگ کشوری رفتیم تا هر کدام روایت خودشان را از این دیدار داشته باشند.
وزیر علوم: دانشجویان می‌توانند چراغ راه مدیران باشند
حسین سیمایی‌صراف در ابتدای این مراسم با بیان اینکه از فعالان دانشجویی انتظار می‌رود ضمن بیان انتقادات به عملکرد و برنامه‌های ما در آموزش عالی راهکارهای اصلاحی خود را نیز اعلام کنند، گفت: «دانشجویان قشر بیدار جامعه و آگاهی‌بخش سایر اقشارند و به همین علت نظرات آنان می‌تواند چراغ راه مدیران و مسئولان باشند.» وزیر علوم افزود: «دیدار با تشکل‌های دانشجویی در اولویت برنامه‌های من بود اما به دلیل ضرورت برخی کارهای زیربنایی و اجرایی و همچنین مسائل تدوین بودجه در مهلت قانونی این دیدار کمی با تاخیر برگزار می‌شود. هدف ما تربیت نیروی متخصص فرهنگی است که نسبت به مسائل پیرامون خود حساس باشد و احساس مسئولیت اجتماعی کند.» او درباره سوالات مطرح‌شده از سوی تشکل‌های دانشجویی در این دیدار گفت: «تعداد انتصاب روسای دانشگاه‌ها پس از دو ماه از آغاز به کار دولت چهاردهم از تعداد انگشتان دو دست هم کمتر است و پیش از انتصاب آنها استعلام از نهادهای نظارتی مرتبط صورت گرفته است. انتخاب رئیس دانشگاه بدون توجه به مسائل جناحی صورت می‌گیرد و تاکید بر این است که رئیس دانشگاه یک کنش‌گر سیاسی نباشد.»
سیمایی‌صراف به شاخص‌های انتخاب رئیس دانشگاه اشاره و بیان داشت: «داشتن مقبولیت در میان اعضای هیئت‌علمی و بدنه دانشگاه، داشتن قدرت اجماع‌سازی و توافق و همچنین روحیه کار با همه طیف‌ها و سلیقه‌ها ازجمله شاخص‌های این حوزه است و روسای دانشگاه‌هایی که تاکنون انتخاب شده‌اند از جایگاه علمی بالایی برخوردارند.» وزیر علوم میدان دادن به تشکل‌های دانشجویی را شرط احیای کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها اعلام کرد و گفت: «استقلال و آزادی مزین به قوانین و ضوابط شرط اصلی تحقق یک دانشگاه پویا و بانشاط است. مسئله دیگر اینکه داشتن دغدغه و دیدگاه برای ما ارزشمند و مورد احترام است و ما در وزارت علوم همه نظرات موافق و مخالف و هوادار و منتقد را به یک اندازه برای پیشبرد کشور ضروری و مثبت و خنثی بودن را آسیب می‌دانیم.»
دبیر دفتر تحکیم وحدت: نسبت به برخی انتصابات رؤسا به وزیر علوم اعتراض کردیم
امیررضا بخشی‌پور، دبیر دفتر تحکیم وحدت با بیان اینکه دیدار تشکل‌ها با وزیر علوم را باید در زمره جلسات طولانی به حساب آورد، گفت: «عمده مطالباتی که از سوی ما مطرح شد، درباره برخی از نگرانی‌هایی بود که نسبت به روند جدید حاکم بر وزارت علوم به‌خصوص در فضای برخی از انتصابات و برخی از بندهایی که در شیوه‌نامه جدید انضباطی تغییر کرده، داشتیم. یعنی سؤالاتی را در این زمینه پرسیدیم و وزیر علوم هم به آنها پاسخ داد.»
او ادامه داد: «باید این مسئله را بگویم که ما نسبت به بازگشت دانشجویان به دانشگاه‌ها مخالفتی نداشتیم اما این مسئله را مطرح کردیم که به این موضوع در فضای مجازی دامن زده شده و رسانه‌های بیگانه هم اینگونه القا کردند که دانشجویان زیادی اخراج شده‌اند، درحالیکه این مسئله خلاف واقع بوده و مورد اعتراض ما و برخی دیگر از تشکل‌های دانشجویی هم قرار گرفت. از سوی دیگر نکته اصلی ما نسبت به انتصابات رؤسای دانشگاه‌ها و تغییرات وزیر بود که نسبت به آن ابهاماتی داشتیم و در برخی از موارد هم نسبت به نوع انتصاب مسئله داشتیم.»
دبیر دفتر تحکیم وحدت تصریح کرد: «وزیر علوم برخی از اعتراضات ما را تلویحا پذیرفته و در برخی دیگر نیز از فرایند انتصاب دفاع و عنوان کرد انتصابات مبتنی بر استعلام‌های صورت‌گرفته بوده است. به طور مشخص درباره یکی از انتصابات رؤسای دانشگاه‌های تهرانی هفته اخیر شاهد یک‌سری حواشی بودیم که ناظر بر این مسئله وزیر علوم عنوان کرد هماهنگی‌هایی در حوزه استعلام صورت گرفته، با این حال اگر بعدا اثبات شود که در انتصابات خطایی صورت گرفته، حرفمان را تغییر داده و تعصبی در این زمینه نداریم.»
بخشی‌پور با بیان اینکه نفس تشکیل این جلسه کار مناسبی بوده، هرچند که دیر اتفاق افتاد، اظهار داشت: «نگاه وزیر این بود که چون وزارتخانه را دیر تحویل گرفته و درگیر کارهای وزارتخانه بود، امکان برگزاری زودتر این جلسه وجود نداشت. از سوی دیگر باید منتظر ماند و دید که در آینده باز هم چنین جلساتی را خواهیم داشت یا خیر تا بتوانیم قضاوت بهتری را داشته باشیم. با این حال درمجموع ما نیز به برخی از مسائل مطرح‌شده نگاه انتقادی داشتیم و برخی از موارد نیز حتما نیاز به گفت‌وگوی بیشتری برای حل شدن دارد.»
دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان: وزارت علوم حاکمیت قانون را در انتصابات ملاک عمل قرار دهد
ابوالفضل محمدی، دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان گفت: «مطالبه اصلی ما از وزیر علوم آن بود که با توجه به اینکه، سرعت رشد علم کشور در طول سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده و در مقابل شاهد تحولاتی در حوزه علم و فناوری در دنیاییم، فکری به حال این مسئله صورت بگیرد. واقعیت آن است که ما برای اینکه بتوانیم همچنان قطب علم و فناوری بمانیم و در این حوزه پیشرفت کنیم، به حاکم کردن دو رویکرد در وزارت علوم نیازمندیم. »
وی در توضیح بیشتر این مسئله اظهار داشت: «اولین رویکردی که وزارت علوم باید در حوزه سرعت رشد علمی کشور داشته باشد، ایجابی است؛ یعنی این وزارتخانه به عنوان یک وزارت مادر باید یک برنامه جامع و در کنار آن یک برنامه عملیاتی داشته باشد تا علم و فناوری و دانشگاه را در اولویت قرار دهد. همچنین وزارت علوم باید یک چشم‌انداز مشخص و طبیعتا ارکان معینی داشته باشد تا از این طریق، هم تمام بخش‌های این وزارتخانه و هم دیگر وزارتخانه‌های مرتبط را برای رسیدن به این چشم‌انداز همراه کند. »
دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان با بیان اینکه قطعا چشم‌انداز وزارت علوم باید تحول در جریان علم و فناوری کشور باشد، تصریح کرد: «رویکرد دومی که در این فضا نیاز است وزارت علوم در پیش بگیرد، آن است که حتی‌الامکان از حواشی و سیاست‌زدگی پرهیز کرده و تلاش کند با حاکمیت قانون در دانشگاه چه در انتصاب اعضای هیئت‌علمی، چه انتصاب رؤسای دانشگاه‌ها که طبیعتا جریان‌های سیاسی فشارهایی را هم در این زمینه وارد می‌کنند، قانون را مدنظر قرار دهد. »
محمدی بیان داشت: «حتی در بحث بازگرداندن دانشجویان و آیین‌نامه‌های انضباطی هم انتظارمان از وزیر به عنوان یک حقوقدان آن است که بتواند آیین‌نامه‌ها و قوانین را جدی بگیرد تا دانشگاه‌ها از حواشی به دور باشند. مطالبه دیگرمان از وزیر همان مطالبه مقام‌معظم‌رهبری بود؛ چراکه ایشان عنوان کردند در حوزه علوم و فناوری‌های پیشرفته اگر عقب بمانیم مانند دوران انقلاب صنعتی شده و دیگر نمی‌توانیم عقب‌ماندگی را جبران کنیم. در همین راستا عنوان کردیم یکی از حوزه‌های جدید نیز حوزه هوش مصنوعی است و مطالبه رهبری نیز آن است که ما باید بین 10 کشور برتر دنیا در این زمینه باشیم اما امروز فاصله زیادی تا رسیدن به این جایگاه داریم.» وی با تاکید بر اینکه قطعا قرارگیری در میان 10 کشور برتر هوش مصنوعی تنها توسط یک وزارتخانه شدنی نیست، افزود: «در این جلسه مطرح کردیم انتظارمان آن است تا وزیر علوم در این حوزه به وظیفه فرابخشی خود عمل کرده و بتواند کمک کند تا حاکمیت در هوش مصنوعی به یک انسجام خوب برسد.»
دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان درباره اهمیت برگزاری این جلسه ادامه داد: «واقعیت آن است که چنین جلسه‌ای می‌توانست بسیار زودتر تشکیل شود. مسئله دیگر اینکه جنبش دانشجویی اهمیت بالایی در دانشگاه‌ها دارد و این تأخیر چندان مناسب نیست، با این حال تشکیل این جلسه را به فال نیک گرفتیم و نکاتی که در آنجا مطرح شد هم با پاسخ‌هایی از سوی وزیر علوم همراه بود.»
محمدی با بیان اینکه قطعا همچنان پیگیر برنامه عملیاتی وزارت علوم برای رسیدن به اهداف برنامه هفتم توسعه خواهیم بود و این مسئله را در این جلسه هم مطرح کردیم، تصریح کرد: «همچنین بحث سبک زندگی و مباحث فرهنگی که وزارت علوم باید در دانشگاه‌ها ایجاد کند را هم به عنوان یکی دیگر از مطالبه‌هایمان می‌دانیم که مطرح هم کردیم. در مجموع نیز باید بگویم برای ارزیابی وزارت علوم دولت جدید نیازمند گذشت زمانیم.» وی خاطر نشان کرد: «مسئله مهم این است که قطعا پیگیر برگزاری جلسات مستمر خواهیم بود و مطالبه‌های خود را قطع نخواهیم کرد. البته امیدواریم در ادامه هم رویکرد وزارت علوم آن باشد که به مطالبات جنبش دانشجویی پاسخ دهد تا بتوانیم به دانشگاه متعالی و تمدن‌ساز برسیم. »
دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی: باید سیاستگذاری فرهنگی برای دانشگاه‌ها تدوین شود
محمدرضا مریمی، دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی با بیان اینکه پیش از پرداخت به جلسه تشکل‌ها با وزیر علوم باید مقدمه‌ای را بگویم، گفت: «واقعیت آنچه در اغتشاشات سال 1401 خودش را خیلی پررنگ نشان داد، بحث شکاف عمیق فرهنگی‌ای بود که در کف جامعه بود و طبیعتا به کف دانشگاه‌ها رسیده بود، از این رو اصلی‌ترین مطالبه‌ای که باید از همه دستگاه‌های فرهنگی داشت و وزارت علوم هم این شأنیت را داشته و می‌تواند سیاستگذاری فرهنگی برای دانشگاه‌ها داشته باشد، این بود وزیر علوم ایده و طرحش را برای این سیاستگذاری در این زمینه مطرح کند. مطالبه اصلی ما نیز در این دیدار همان بود و می‌خواستیم برنامه و ایده وزیر را برای حل این شکاف بدانیم.» او ادامه داد: «به وزیر علوم گفتیم اگر دستفرمانش آن است که بخواهد این شکاف را حل کند، باید در ابتدا وضعیت موجود را درک کرده و بعد با افرادی که در کف دانشگاه زیست می‌کنند در رفت‌وآمد باشد. البته نقدی هم به او وارد بود مبنی بر اینکه چرا قبل از انجام برخی اقدامات مانند همین انتصابات، رفت و برگشتی از جنس همین دیداری که هفته گذشته برگزار شد، با اتحادیه و تشکل‌های دانشجویی برگزار نشده بود، درحالیکه اتحادیه و تشکل‌ها در همه دانشگاه‌ها دفتر داشته و شاید در ارتباط با آن بتوان به تصمیم درست‌تری رسید.»
دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی بیان داشت: «البته این مسئله را گفتیم که منظور از سیاستگذاری، قاعدتا پرداختن به مباحث کمیته انضباطی، بازگشت اساتید و دانشجویان نیست و مسائل جامع‌تری را شامل می‌شود؛ هرچند طبیعتا باید به این موضوعات هم پرداخته شود. نکته دیگر آنکه برای ما سؤال بود چرا اعداد مختلفی از بازگشت دانشجویان توسط مسئولان مختلف وزارت علوم مطرح شده بود که سیمایی‌صراف اعلام کرد به صورت کلی بسیاری از افرادی که بازگشتند، در دولت قبلی احکام‌شان شکسته شده بود و تنها 4 نفر اخراجی از دولت قبل باقی ماندند و تمام حرف‌ها درباره آنها بود.»
مریمی بیان داشت: «موضوع دیگری که مطرح شد، این بود که نیاز است تا وزیر در نظام اولویت‌بندی وزارتخانه بازبینی کند و شاید نیاز باشد روی نقاط بسیار مهم‌تری دست بگذارد. حتی این را هم گفتیم که از وزیر انتظار داریم حرکاتی که مربوط به فرهنگ و در راستای حل شکاف فرهنگی است را بیشتر شاهد باشیم. نکته دیگری هم که گفتیم آن بود که اگر بناست چنین اتفاقی رقم بخورد، قطعا حضور و نقش تشکل‌های دانشجویی به واسطه زیست‌شان در کف دانشگاه دارای اهمیت بوده و لازم است وزیر علوم در نگاهی که وزارتخانه به تشکل‌های دانشجویی دارد، تغییر ایجاد کرده و این نگاه در راستای تقویت تشکل‌ها قرار بگیرد. »
او با بیان اینکه به وزیر گفتیم باید در قامت رئیس یک وزارتخانه‌ای که بناست از شأنیت دانشگاه حراست کند، استقلال دانشگاه را دوباره برگرداند، گفت: «بعضا شاهد آنیم به‌خصوص در شهرستان‌ها فضای سیاسی آنجا فضای دانشگاه را هم در خود حل کرده و باعث تغییر و تحولاتی در دانشگاه می‌شود که این با فضای استقلال دانشگاه در تضاد است. در شرایط فعلی نیاز است وزیر علوم به دانشگاه فراجناحی نگاه کرده و به دنبال حل معضل اصلی که همان شکاف اجتماعی است، باشد. البته این را هم باید بگویم که این مسئله به معنای ولنگاری دانشگاه نیست و این موضوع را هم به صراحت گفتیم که راه‌رفتن روی مرز نگاه امنیت‌زده و نگاه ولنگاری محض نیازمند سیاستگذاری درست است و مطالبه‌مان آن بود که ایده‌شان را نسبت به این مسئله مطرح کنند.»
دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی درباره پاسخ‌هایی که وزیر علوم به مطالبات مطرح شده داد، بیان داشت: «تنها پاسخی که وزیر علوم داد این بود که نگاه سیاست‌زده به اتفاقات دانشگاه نداریم و اگر جز دو مورد انتصابات و بازگشت دانشجویان، مسئله دیگری وجود دارد آن را با وزیر مطرح کنیم و نکته ما نیز دقیقا بر سر همین موضوع بود. یعنی آنچه تا امروز از وزارت علوم بازنمایی شده، دقیقا همین دو مسئله بوده و گویا بناست آنچه از وزیر علوم بازنمایی می‌شود همین دو موضوع باشد، درحالیکه می‌شد به موضوعات دیگری در این برهه پرداخته شود. »
مریمی افزود: «مسئله دیگری که در این جلسه به چشم می‌خورد، اینکه در کنار اتحادیه‌های دانشجویی، بعضی از تشکل‌های انجمن اسلامی هم حضور داشتند که این اتفاق، هم می‌تواند موضوع خوب و هم نامتعادل باشد؛ چراکه اتحادیه به واسطه دفاتر متعدد نگاه جامع‌تری به موضوعات دارد اما بعضا مسائلی که از سوی انجمن اسلامی تشکل‌ها مطرح می‌شد مطالباتی بود که صرفا مربوط به یک دانشگاه می‌شد و این مسئله به نوعی بالانس جلسه را بر هم می‌زد.» وی خاطرنشان کرد: «برگزاری این جلسه لازم بود و باید زودتر از این برگزار می‌شد که وزیر علوم هم اعلام کرد به واسطه عدم آمادگی‌شان برای تصدی این وزارتخانه نتوانستند این جلسه را برگزار کنند؛ هرچند معتقدم باید این جلسه جزء اولویت‌های اصلی می‌بود. امیدواریم در آینده این جلسات ادامه‌دار باشد تا در تصمیم‌گیری‌ها بتوان به دقت بیشتری رسید و وزیر هم بتواند دغدغه‌های اصلی که در کف دانشگاه‌ها و در اقصی نقاط کشور وجود دارد را از سوی تشکل‌های دانشجویی دریافت کند.»
دبیر اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل کشور: عدم انتصاب معاون فرهنگی را به سیمایی‌صراف گوشزد کردیم
علی رادمنش، دبیر اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل کشور گفت: «مهم‌ترین موضوعی که در جلسه هفته گذشته با وزیر علوم بیان کردم، درباره انتصابات و بازگشت دانشجویان و اساتید اخراجی بود که در طول هفته‌های اخیر بسیار پررنگ شده بود. به صورت ویژه درباره انتصابات اعلام کردیم برخی از انتصابات صورت‌گرفته از سوی او از لحاظ علمی چهره کارآمدی نبوده و از لحاظ سیاسی و اخلاقی هم همینطور است. یعنی رنگ‌وبوی انتصابات او بیشتر شبیه به باج‌دهی سیاسی به برخی افراد بود تا برند اجتماعی وزارت علوم بین آنها تقویت شود.»
او با بیان اینکه بعضا می‌شنیدیم برای انتصاب برخی از افراد استعلام‌های لازم هم گرفته نشده، گفت: «وزیر علوم در این باره حتی درباره دانشگاه هنر هم تأکید کرد استعلام‌های لازم گرفته شده و استعلام‌ها هم مثبت بوده است. همچنین درباره حفظ وفاق به وزیر این تذکر را دادیم که شعار دولت وفاق بوده اما انتصاب‌هایی که در حوزه رؤسای دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد، ضدوفاق است؛ چراکه در حال حاضر افراد انتخابی، صلاحیت لازم را نداشته و سابقه سیاسی و اجتماعی آنها هم کاملا مشخص است و وقتی وزیر علوم در اولین اقدام خود چنین افرادی را انتخاب می‌کند، مشخص است مسئله وفاق چندان مورد توجه او نیست؛ چراکه افرادی را منصوب کرده که ضدوفاق بوده و باعث ایجاد شکاف حتی بین افراد مختلف ازجمله دانشجویان می‌شوند.»
رادمنش با بیان اینکه بحث بازگشت دانشجویان اخراجی هم یکی دیگر از موضوعات مطرح‌شده در این دیدار بود، افزود: «با وجود اینکه تعداد دانشجویان اخراجی پیش‌تر توسط رئیس سازمان امور دانشجویان نزدیک به 350 نفر اعلام شد اما وقتی این تعداد را به وزیر علوم گفتیم در وهله اول این رقم تکذیب و بعد از آن وزیر اعلام کرد درمجموع 4 پرونده اخراجی داشتیم که از این تعداد هم 2 نفرشان حکم قطعی گرفتند. یعنی در بدبینانه‌ترین حالت نیز طبق صحبت‌های خود سیمایی‌صراف، درنهایت 4 دانشجوی اخراجی داشتیم. از طرف دیگر خود رئیس سازمان امور دانشجویان در این جلسه حضور و در پاسخ به این مسئله عنوان کرد این آمار یک اشتباه لفظی بوده است، البته این موضوع به او تذکر داده شد که به دلیل جایگاه‌شان باید دقت بیشتری داشته باشند.»
دبیر اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل کشور افزود: «مسئله دیگری که در این جلسه مطرح شد، درباره تقویت علمی کشور بود و وزیر علوم نیز عنوان کرد برنامه‌هایی در حوزه تقویت علم و فناوری دارد اما واقعیت آن است که تا امروز برنامه‌های وزیر علوم را در این زمینه ندیده‌ایم و بیشتر برنامه‌ها درباره مسایل حاشیه‌ای مانند همین بازگشت دانشجویان اخراجی بوده است. نکته دیگر مطرح‌شده بحث عدم انتصاب معاون فرهنگی وزارت علوم بود؛ چراکه امروز عملا این وزارتخانه معاونی برای این جایگاه ندارد.»
او با بیان اینکه جلسه فضای رفت و برگشتی خوبی داشت و امکان صحبت برای دانشجویان فراهم شد، تصریح کرد: «فضا به گونه‌ای بود که دانشجویان می‌توانستند نکات‌شان را مطرح کنند و این را باید اتفاق خوبی دانست. همچنین باید به این مسئله اشاره کنم تا جایی که بنده متوجه شدم، دولت برنامه خودش را در حوزه وزارت علوم، بیشتر بر پایه کارهای وزیر علوم سابق گذاشته است، یعنی خروجی اقداماتشان را می‌خواهند اینطور معرفی کنند که در 3 سال گذشته چه اقداماتی صورت گرفته و دولت چهاردهم چه کارهایی را انجام داده است، در حالی که معتقدم این کار درستی نیست؛ چراکه در طول 3 سال گذشته، وزارت علوم از لحاظ علمی و فرهنگی در جایگاه مطلوبی نبوده و انتظارمان در دوره جدید، بیش از 3 سال قبل است.» رادمنش اظهار داشت: «از آنجایی که سیمایی‌صراف تحصیلات حوزوی هم دارد، بعضا پیش می‌آید که او جلسات را با منبر جابه‌جا می‌کند، یعنی به جای طرح نکات تخصصی‌تر، به سمت این می‌رود که جلسات را به صورت نمایشی برگزار کند، درحالیکه او باید جلسات دانشجویی را محلی برای طرح مسائل تخصصی در حوزه دانشجویی بداند.»
