ندا اظهری، مترجم: در یک دهه گذشته جمعیت دانشجویان بین‌المللی در دنیا به‌طور قابل توجهی رشد داشته است. پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته در اوایل سال جاری نشان داده بود که کشورهای دنیا در سال 2024 شاهد تغییر قابل‌توجهی از جریان دانشجویی باشد. تمایل بالای دانشجویان خارجی برای تحصیل در سایر کشورها باعث شده بسیاری از کشورها سیاست‌های جدید یا اصلاح‌شده‌ای را به‌منظور جذب دانشجویان به مؤسسات خود اتخاذ کنند. این تغییر سیاست روندهای در حال توسعه در جابه‌جایی دانشجویان، به‌ویژه به سمت بازارهای غیرسنتی را سرعت می‌بخشد. در سال 2023، قریب‌به شش میلیون و 400 هزار دانشجوی بین‌المللی در کل دنیا مشغول تحصیل بودند که با تعداد دانشجویان خارجی در سال 2022 برابری می‌کند. چهار بازار بزرگ جذب دانشجویان بین‌المللی در دنیا استرالیا، کانادا، انگلیس و آمریکایند و به‌طور تقریبی حدود 44 درصد از کل دانشجویان بین‌المللی را در سال 2023 به خود جذب کرده بودند که این رقم در سال 2022 حدود 40 درصد بوده است. این تعداد بالای دانشجویان خارجی در کشورها و هزینه‌هایی که در کشورهای مقصد می‌کنند، طبیعتا بر رشد اقتصادی این کشورها تأثیر داشته و درآمد بالایی را نصیب آنها می‌کند که سهمی از GDP کشورهای مقصد را به خود اختصاص می‌دهد. بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی برای تأمین هزینه‌های دانشگاهی و تأمین بودجه‌های پژوهشی خود به شهریه‌های دریافت‌شده از سوی دانشجویان بین‌المللی سایر کشورها وابستگی دارند. 

آورده 40 میلیارد دلاری یک میلیون دانشجویان خارجی برای آمریکا

آمریکا سال‌هاست به‌عنوان مقصد نخست دانشجویان بین‌المللی در دنیا شناخته می‌شود و با امتیازهایی که دارد توانسته دانشجویان زیادی را از اقصی نقاط جهان به خود جلب کند. به گزارش ceoworld، تعداد دانشجویان بین‌المللی در آمریکا در سال 2023 به حدود یک میلیون و 57 هزار و 188 نفر رسید که در مقایسه با 948 هزار و 519 دانشجوی خارجی در سال 2022، با 11.46 درصد رشد روبه‌رو شده است. آمریکا درمجموع، 17 درصد از کل دانشجویان دنیا را به خود جذب کرده است. بیشترین کشورهایی که دانشجویان خارجی به آمریکا اعزام می‌کنند، چین، هند و کره‌جنوبی‌اند. این تعداد دانشجوی بین‌المللی با تزریق بیش از 40 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا و حمایت از بیش از 368 هزار شغل، سهم اقتصادی قابل‌توجهی دارند. هزینه‌های آنها بسیار فراتر از شهریه‌های دانشگاهی بوده و هزینه اجاره مسکن و تغذیه را نیز دربرمی گیرد. آموزش عالی به یکی از صادرات برتر آمریکا تبدیل شده و طبق دفتر تحلیل اقتصادی آمریکا به‌عنوان دهمین صادرات پیشرو در رتبه‌بندی قرار گرفته است. این عنوان صادراتی درواقع واردات دانشجویان بین‌المللی را شامل می‌شود که منابع مالی آن وارد اقتصاد آمریکا می‌شود. نرخ تولید ناخالص داخلی (GDP) آمریکا در سال 2023 به رقمی بالغ بر 27 هزار و 360 میلیارد دلار رسید و لقب بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در سال 2023 از آن خود کرد. با توجه به تزریق 40 میلیارد دلاری دانشجویان بین‌المللی به اقتصاد آمریکا، سهم درآمد حاصل از دانشجویان خارجی در آمریکا از GDP این کشور حدود 0.14 درصد است. بوستون با بیش از 50 کالج، بیش از 60 هزار دانشجوی بین‌المللی خود بهره می‌برد و تقریبا دو میلیارد و 700 میلیون دلار به این منطقه کمک می‌کند. فیلادلفیا نیز مزایای اقتصادی بالایی دارد و رتبه پنجم را در آمریکا در جذب دانشجویان بین‌المللی دارد و در پاییز 2024 حدود 17 هزار دانشجوی بین‌المللی را به خود جذب کرده است. درحالی‌که دانشکده‌های خصوصی معتبر دانشجویان بسیاری را جذب می‌کنند، دانشگاه‌ها و کالج‌های دولتی مقصد اصلی برای دانشجویان بین‌المللی‌اند. 

سهم 0.51 درصدی دانشجویان خارجی در GDP انگلیس

تعداد دانشجویان بین‌المللی در انگلیس در سال تحصیلی 2023- 2022 به حدود 758 هزار و 855 نفر رسید که 95 هزار و 505 نفر از آنها از اتحادیه اروپا و 663 هزار و 355 نفر از آنها نیز از خارج از اتحادیه اروپایند. سهم انگلیس از نظر جذب دانشجویان بین‌المللی دنیا 11 درصد است. تعداد دانشجویان خارجی انگلیس در مقایسه با سال گذشته 13.28 درصد رشد نشان می‌دهد. تعداد دانشجویان خارجی در انگلیس در سال 2018- 2017 حدود 254 هزار نفر بود که در پنج سال گذشته رشد چشمگیری را نشان می‌دهد به‌طوری که حدود 459 هزار و 200 دانشجوی خارجی به این آمار اضافه شده است. غالب دانشجویان بین‌المللی دانشگاه‌های انگلیس از کشورهای چین، هند و نیجریه‌اند. حضور دانشجویان خارجی در انگلیس به رشد اقتصادی این کشور کمک کرده و درآمد این کشور از دانشجویان بین‌المللی در سال 2023 حدود 49 میلیارد و 100 میلیون دلار بوده است که 23 درصد از کل درآمد دانشگاه‌ها و آموزش عالی انگلیس را تشکیل می‌دهد. این نرخ در اواسط دهه 1990 حدود پنج درصد بود که با رشد 18 درصدی روبه‌رو شده است. تولید ناخالص داخلی انگلیس در سال 2023 به رقمی بالغ بر سه هزارمیلیارد دلار برآورد شده است که سهم درآمد دانشگاه‌های این کشور از دانشجویان بین‌المللی حدود 1.6 درصد است. ارزش حاصل از دانشجویان بین‌المللی در انگلیس در سال 2021 حدود 28 میلیارد و 474 میلیون دلار بوده است. 

سهم درآمدی 1.5 درصدی GDP کانادا از دانشجویان خارجی

کانادا از نظر جذب دانشجویان بین‌المللی سومین کشور در دنیا به شمار می‌رود و سهم 10 درصدی را به خود اختصاص داده است. تعداد دانشجویان بین‌المللی در کانادا در سال 2023 حدود 660 هزار و 230 نفر بوده که در مقایسه با 552 هزار و 580 نفر در سال 2022 با رشد 19.48 درصدی روبه‌رو شده است. بیشترین تعداد دانشجویان بین‌المللی از کشورهای هند، چین و فرانسه در این کشور تحصیل می‌کنند. این تعداد دانشجوی خارجی در 246 هزار و 310 شغل فعالیت می‌کنند که رقمی بالغ بر هفت میلیارد و 400 میلیون دلار درآمد مالیاتی را در سال 2022 از آن این کشور کرده‌اند. این میزان در سال 2022، بعد از افت شدید در سال‌های 2020 و 2021 به دنبال اعمال محدودیت‌ها به دلیل شیوع همه‌گیری کرونا در دنیا، به بالاترین حد خود رسیده بود. تحلیل‌ها حکایت از آن دارد که سهم درآمدی اقتصاد کانادا از دانشجویان خارجی با توجه به رشد تعداد آنها، در حال افزایش است به‌طوری که درآمد آن از 15 میلیارد و 500 میلیون دلار در سال 2015 به 37 میلیارد و 300 میلیارد دلار در سال 2022 رسیده است که میانگین رشد سالانه 15.7 درصدی را شامل می‌شود. هند با 319 هزار و 130 دانشجو در سال 2022، بیشترین تعداد دانشجویان خارجی را در کانادا به خود اختصاص داده است. نرخ تولید ناخالص داخلی کانادا در سال 2023 حدود دو میلیارد و 379 میلیون دلار گزارش شده است. کل درآمد حاصل از دانشجویان بین‌المللی در کانادا، 1.5 درصد از GDP این کشور را از آن خود کرده است. 

درآمد 5/5 میلیارد دلاری فرانسه از دانشجویان خارجی

فرانسه با سهم 6 درصدی از کل دانشجویان بین‌المللی دنیا، به‌عنوان چهارمین مقصد بزرگ برای دانشجویان سایر کشورها شناخته می‌شود. تعداد کل دانشجویان بین‌المللی در فرانسه در سال 2023 به 430 هزار و 466 نفر رسید که در مقایسه با سال 2022 با 4.5 درصد رشد همراه و این میزان افزایش در بازه پنج‌ساله 17 درصد بوده است. بیشترین دانشجویان خارجی در این کشور از کشورهای مراکش، الجزیره و چینند. درمجموع 14 درصد از کل دانشجویان دانشگاه‌های فرانسه را دانشجویان بین‌المللی تشکیل می‌دهند که نسبت به سال گذشته نسبتا ثابت باقی مانده است. تعداد دانشجویان مراکشی در این کشور برای دومین سال پیاپی با افت 4 درصدی روبه‌رو بوده و درمقابل، الجزیره که دومین کشور با سهم بالای دانشجویان بین‌المللی در فرانسه است، در سال 2023 با رشد 7 درصدی همراه بوده است. تعداد دانشجویان خارجی چینی نیز بعد از رفع محدودیت‌های کرونایی با افزایش 6 درصدی روبه‌رو بوده است. نرخ GDP کانادا در سال 2023 حدود دوهزار و 379 میلیارد دلار برآورد شده است. به‌طور متوسط، دانشجویان بین‌المللی در فرانسه 867 یورو در ماه هزینه می‌کنند که 48 درصد آن سهم اجاره مسکن، 21 درصد سهم هزینه‌های روزمره زندگی است. آنها به‌طور متوسط 2822 یورو شهریه پرداخت می‌کنند. درمجموع دانشجویان بین‌المللی در فرانسه پنج‌میلیارد یورو (پنج‌میلیارد و 491 میلیون دلار) به اقتصاد این کشور تزریق می‌کنند. با توجه به نرخ سه‌هزار و 844 میلیارد دلاری GDP فرانسه در سال 2023، سهم درآمد فرانسه از دانشجویان بین‌المللی، 0.14 درصد است. 

سهم 1.8 درصدی درآمد دانشجویان خارجی در GDP استرالیا

استرالیا هم با سهم 6 درصدی مشابه فرانسه در رده پنجم دنیا از نظر جذب دانشجویان بین‌المللی قرار دارد. در سال 2023 قریب‌به 361 هزار و 247 دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های استرالیا مشغول به تحصیل بودند که در مقایسه با 363 هزار و 859 دانشجوی خارجی در سال 2022 با افت 0.72 درصدی روبه‌رو شدند. بیشترین تعداد دانشجویان بین‌المللی در استرالیا از کشورهای چین، هند و نپال و پس از آن کلمبیا و فیلیپینند. چینی‌ها 22 درصد، هندی‌ها 17 درصد و نپال 8 درصد دانشجویان بین‌المللی این کشور را به‌خود اختصاص داده‌اند. دولت استرالیا تقریبا 600 هزار ویزای دانشجویی در سال مالی 2023 اعطا کرد که جهش قابل‌توجهی نسبت به سال‌های گذشته داشته است. طبق برآوردهای صورت‌گرفته، در سال 2023، کل دانشجویان بین‌المللی حدود 32 میلیارد و 640 میلیون دلار به اقتصاد این کشور تزریق می‌کنند. بسیاری از دانشگاه‌های استرالیا برای تأمین بودجه‌های پژوهشی به شهریه‌های دریافتی از دانشجویان بین‌المللی وابسته‌اند. به‌رغم تمایل بالایی که برای تحصیل دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های استرالیا وجود دارد، سیاست‌های بازنگری شده، کمک‌هزینه‌های ویزای دانشجویی در استرالیا در سال 2023 به‌طور قابل‌توجهی تا 31 درصد در مقایسه با سال گذشته کاهش داشته است. کل نرخ تولید ناخالص داخلی (GDP) استرالیا در سال 2023 قریب‌به هزار و 724 میلیارد دلار برآورد شد که سهم درآمدهای حاصل از دانشجویان بین‌المللی حدود 1.8 درصد گزارش‌شده است. 

درآمد 6 میلیارد و 200 میلیون دلاری آلمان از دانشجویان بین المللی

آلمان با سهم 6 درصدی ششمین کشور دنیا از نظر دربرگیری دانشجویان بین‌المللی به‌شمار می‌رود. طبق آمار، در سال 2023 حدود 349 هزار و 438 هزار دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های این کشور مشغول به تحصیل بوده‌اند که در مقایسه با 324 هزار و 729 دانشجوی خارجی در سال 2022 با رشد 7.61 درصدی روبه‌رو شده است. چین، هند و سوریه بالاترین تعداد دانشجویان بین‌المللی را به آلمان اعزام کردند. کیفیت بالای دانشگاه‌ها و سیستم آموزش عالی و مزیت‌هایی که در اختیار دانشجویان خارجی قرار می‌گیرد، اصلی‌ترین دلیل گرایش دانشجویان سایر کشورها به تحصیل در این کشور است. آلمان ازجمله کشورهایی است که با ایجاد فرصت‌های شغلی پرسود و پردرآمد برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، مقصد بسیاری از دانشجویان از اقصی‌نقاط دنیاست و مهندسی مکانیک و مراقبت‌های بهداشتی پرتقاضاترین مشاغل در این کشور محسوب می‌شوند. آلمان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا و چهارمین اقتصاد بزرگ دنیاست، از این رو با تقاضای بالا برای متخصصان حرفه‌ای، فضای بسیار خوبی را برای فارغ‌التحصیلان حوزه بازرگانی فراهم می‌کند. کل دانشجویان بین‌المللی قریب‌به 6 میلیارد و 200 میلیون دلار به اقتصاد این کشور تزریق می‌کنند. با توجه به موقعیت برتر اقتصادی آلمان، تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2023 به رقمی بالغ‌بر چهارهزار و 180 میلیارد دلار رسید. میزان درآمد آلمان از دانشجویان بین‌المللی در سال 2023، سهم 0.14 درصدی از کل GDP این کشور را به خود اختصاص داد. 

تزریق 2 میلیارد دلاری دانشجویان خارجی به اقتصاد روسیه

روسیه هفتمین مقصد پرطرفدار دانشجویان بین‌المللی در دنیاست که جذب دانشجو در این کشور در مقایسه با سال گذشته رشد داشته است. این کشور با توجه به حدود 450 دانشگاه دولتی که در اختیار دارد و 17500 رشته مختلفی که به دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل در مقاطع بالا ارائه می‌دهد، فرصت خوبی را برای تحصیل دانشجویان دنیا در تمام مقاطع تحصیلی فراهم کرده است. با توجه به اینکه متقاضیان، معمولا شهرت و جایگاه دانشگاه‌های کشور مقصد را در اولویت‌های خود برای تحصیل قرار می‌دهند، دانشگاه‌های روسیه بسیاری از این امتیازها را در اختیار دارند و علاوه‌بر آن، در میان سایر کشورهای برتر از نظر تحصیلی، روسیه نسبتا کشور مقرون‌به‌صرفه‌ای به‌ویژه برای تحصیل دانشجویان خارجی از نظر هزینه‌های تحصیلی و هزینه‌های زندگی به‌شمار می‌رود. علاوه‌بر اینها دانشگاه‌های روسیه امکانات و امتیازهای متنوعی را در اختیار دانشجویان بین‌المللی قرار می‌دهند. تعداد دانشجویان خارجی در این کشور 282 هزار و 922 نفر در سال 2023 بود که در مقایسه با 262 هزار و 416 دانشجوی خارجی در سال 2022 با رشد 7.81 درصدی همراه بوده است. قزاقستان، چین و ازبکستان بیشترین تعداد دانشجویان بین‌المللی را در روسیه تشکیل می‌دهند. با توجه به هزینه‌های تحصیلی و زندگی دانشجویان خارجی در روسیه، این تعداد دانشجو حدود دومیلیارد دلار به اقتصاد این کشور کمک می‌کنند. با توجه به رقم هزار و 880 میلیارد دلاری GDP روسیه در سال 2023، درآمدهای حاصل از دانشجویان بین‌المللی سهم 0.10 درصدی از GDP این کشور را به خود اختصاص می‌دهد.