کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار گروه فرهنگ: صبح روز گذشته سازندگان «منوتو» در بیانیه‌ای از بازگشت متفاوت این شبکه ماهواره‌ای خبر دادند و اعلام کردند برنامه‌هایشان برای مردم ایران رایگان است اما خارج‌نشینان ملزم به خرید اشتراکند. اعلام این خبر بیشتر بیانگر آن است که مدیران این شبکه سرمایه‌گذار جدید پیدا کرده‌اند و می‌خواهند با راه‌انداختن این شوآف زیر سایه دریافت حق اشتراک از مخاطبان، به کارشان ادامه دهند. به همین بهانه سراغ اکبر نصراللهی، رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه دانشگاه آزاد رفتیم و با او در این‌باره صحبت کردیم.
نصراللهی در ابتدا به دلایل تعطیلی این شبکه اشاره کرد و گفت: «۱۱ بهمن ۱۴۰۲ بود که شبکه منوتو بعد از حدود ۱۴ سال اعلام کرد دیگر نمی‌تواند به کارش ادامه دهد و الان بعد از گذشت کمتر از یک‌سال، اعلام می‌شود که قرار است دوباره شروع به کار کنند. البته این شروع کار به‌صورت آزمایشی است آن هم با یک تغییر؛ برنامه‌ها در ایران رایگان است و خارج‌نشینان باید اشتراک پرداخت کنند. این افراد با مطرح کردن این موضوع می‌خواهند بار دیگر تکرار کنند منوتو به دلیل مشکل بودجه تعطیل شد و الان با گرفتن حق اشتراک می‌خواهند بودجه‌شان را تأمین کنند. درصورتی‌که این آدرس غلط دادن است؛ تولید برنامه تلویزیونی کار پرهزینه‌ای است و این‌گونه نیست که شبکه تلویزیونی منوتو بتواند با گرفتن حق اشتراک برنامه تولید کند.»
او با تاکید بر اینکه این شبکه احتمالا سرمایه‌گذار جدید پیدا کرده است، گفت: «به‌نظر می‌رسد مدیران این شبکه منابع جدید مالی پیدا کرده‌اند یا از طرف اسرائیل، آمریکا و انگلیس وعده‌های کمک مالی بیشتری به آنها پیشنهاد شده است. یک احتمال دیگر هم وجود دارد که به کارفرما تعهد داده‌اند این بار با رعایت ملاحظات و دقت بیشتری برای رسیدن به اهداف‌شان تلاش کنند.»
فعالیت سیاسی همراه با چاشنی سرگرمی
نصراللهی با اشاره به این موضوع که شبکه منوتو تاسیس شد تا در قالب برنامه‌های سرگرم‌کننده اهداف سیاسی‌اش را پیش‌ببرد، گفت: «۱۴ سال پیش که شبکه منوتو شروع به کار کرد، قصد داشت با پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده سبک زندگی مخاطبانش را تغییر دهد. آکادمی موسیقی، بفرمایید شام و شعر یادت نره نمونه‌هایی از این برنامه‌هاست که اهداف سیاسی‌شان را به شکل حرفه‌ای پیگیری می‌کردند و در دل یک برنامه طنز پیام می‌دادند.» او با تاکید بر اینکه منوتو دو مأموریت اصلی دارد، گفت: «اولین مأموریت این شبکه، تطهیر رژیم پهلوی است که این کار را با پخش مستندات مختلف انجام می‌داد و مأموریت دیگرش کمک‌رسانی به سرنگونی نظام جمهوری اسلامی ایران به‌زعم خودشان است. به همین دلیل است بعد از عبور از اعتراضات و اغتشاشات پاییز ۱۴۰۱ که آنها موفق نشدند مأموریت‌شان را درست انجام دهند، کارفرمایانش تصمیم گرفتند شبکه‌ای را که ناکارآمدی‌اش در مقابله با ایران، علاوه‌بر اغتشاشات سال‌های 88 و 96، در سال 1401 هم ثابت شده است، تعطیل کنند.»
سرمایه از اسرائیل، جنگ روانی از منوتو
نصراللهی درباره بازگشت این شبکه بعد از هشت ماه تعطیلی گفت: «با توجه به اقدامات اخیر رژیم‌صهیونیستی و شرارت‌هایی که در منطقه دارد، فرصت مناسبی برای گردانندگان این شبکه پیش آمده تا دوباره و در ساختار دیگری به کارشان ادامه دهند. درواقع به‌نظر می‌رسد قصد دارند با وعده‌ها و پول‌های پیشنهادی، بار دیگر شانس‌شان را امتحان کنند و در اتاق جنگ روانی رژیم صهیونیست تولید برنامه داشته باشند. علتش هم این است که گمان می‌کنند می‌توانند در این شرایط موثر واقع شوند و شاید هم رژیم‌صهیونیستی احساس نیاز کرده و به این شبکه پول بیشتری وعده داده است تا در این شرایط سخت، آن را فعال کند.»
او در ادامه با اشاره به این موضوع که دلیل تعطیلی این شبکه کمبود بودجه نبوده است، گفت: «زمانی که شبکه منوتو تعطیل شد، افراد مختلفی از گردانندگان این شبکه اعلام کردند مشکل مالی علت تعطیلی نیست، چون منوتو شبکه خصوصی نبود که پولش را از طریق آگهی یا حق اشتراک دریافت کند. اینها همیشه پول‌شان را از کارفرمایان خود یعنی اسرائیلی‌ها، آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها دریافت می‌کردند. اگر در افکار عمومی ایران دروغ‌هایشان مشخص نمی‌شد، همچنان ادامه کار می‌دادند. کیوان عباسی که از مدیران ارشد این شبکه است یک‌جایی به‌صراحت اعتراف کرد که سالی ۲۰ میلیون پوند هزینه این شبکه است. واقعا سوال پیش می‌آید ۲۰ میلیون پوند که با بودجه برخی کشورها برابری می‌کند از کجا تأمین می‌شود، مثلا انگلیس عاشق چشم و ابروی ایرانی‌هاست که حمایت کند که ما سرگرم شویم؟ مشخص است که پشت این کارها اهداف سیاسی دارد.»
رضا پهلوی؛ اسپانسر منوتو؟
نصراللهی با اشاره به خبر همکاری رضا پهلوی و کیوان عباسی گفت: «محمد منظرپور که در شبکه اینترنشنال کار می‌کرد، گفته بود کیوان عباسی قرار است یک شرکت رسانه‌ای متعلق به رضا پهلوی را در لس‌آنجلس راه‌اندازی کند. الان رضا پهلوی کجاست؟ در اسرائیل! به همین دلیل است که می‌گویم به‌نظر می‌رسد در این شرایط جنگی که رژیم‌صهیونیستی با گروه مقاومت در جبهه‌های متفاوت درگیر است، نیاز دیدند منوتو را با تزریق پول بیشتری احیا کنند. منوتو ثابت کرده در دروغگویی و در برخورد احساسی و رو بازی کردن و اقدامات رسانه‌ای انتحاری، گوی سبقت را از رسانه‌های دیگر فارسی‌زبان ربوده است.»
او درباره تأمین بودجه این شبکه گفت: «به‌نظر می‌رسد یک منبع مالی با عزم سیاسی جدی پشت راه‌اندازی مجدد منوتو وجود دارد که فکر می‌کنند مردم دروغ‌های این شبکه را فراموش کرده‌اند یا وابستگی به بهائیان و سلطنت‌طلبان را یادشان رفته و مجدد می‌خواهند شانس خودشان را آزمایش کنند.»
وقتی رسانه‌های داخلی بازدارنده نیستند
اکبر نصراللهی همچنین با اشاره به کمبود سرگرمی در رسانه‌های داخلی و خلأ پوشش اخبار گفت: «آنچه باعث شده برخی شبکه‌های معارض مثل بی‌بی‌سی، منوتو، ایران‌اینترنشنال یا حتی برخی کانال‌ها و پیج‌های شبکه‌های مجازی اثرگذار شوند، ضعف رسانه‌های داخلی است نه برنامه‌هایی که آنها تولید می‌کنند. مردم در این شرایط سخت به‌شدت نیاز به سرگرمی دارند. آنها بعد از کار سخت روزانه و مشکلات اقتصادی دوست دارند وقت‌شان را پای تلویزیون و سایر رسانه‌ها بگذرانند و سرگرم شوند. اما به دلایل مختلف به این نیاز پاسخ داده نمی‌شود. در بحث خبر هم همین‌طور است. شبکه منوتو برنامه شوبیز، اتاق خبر و گزارشگر را آماده کرد و باید بپذیریم نوآوری داشت. زمانی درباره همین موضوع مطلبی نوشتم که در آن اشاره کردم منوتو از بی‌بی‌سی خطرناک‌تر است، چون با اشراف به نیاز مردم به سرگرمی اهداف سیاسی‌اش را پیش‌می‌برد یا در جایی دیگر وقتی رسانه‌های رسمی در ایران به هر دلیلی صدای مردم را منعکس نمی‌کردند، آنها از ظرفیت این شبکه استفاده می‌کردند و عکس و فیلم برایشان ارسال می‌کردند، همچنین ظرفیتی برای انعکاس دیدگاه‌های هنرمندان در قالب برنامه شوبیز فراهم کرده است.»
او ادامه داد: «نکته من این است که وقتی ظرفیت‌های سرگرمی و اطلاع‌رسانی و انتشار حرف هنرمندان و مردم را در رسانه‌های خودمان فراهم نمی‌کنیم، آن وقت است که بخشی از مردم می‌روند سراغ رسانه‌ای که این بسترها را تأمین می‌کند و باید بگویم بخشی از موفقیت نسبی منوتو در مقاطع قبلی به همین موضوع برمی‌گردد. البته این موضوع را باید گفت که در اعتراضات و اغتشاشات ۱۴۰۱ یا ایام کرونا این شبکه با دروغ‌های متعددی که گفت باعث شد مردم بین سرگرمی و کشورشان، کشورشان را انتخاب کنند، برای مثال یادم است که در ایام کرونا در اتاق خبر مجری به نقل از خبرگزاری تسنیم گفت: «آیت‌‌الله بهجت به مردم توصیه کرده در ایام سخت کرونا دعا کنند» درحالی که آیت‌‌الله بهجت حدود ۱۰ سال قبل مرحوم شده بودند. مصادیق زیاد است اما می‌خواهم بگویم مردم متوجه شدند که این شبکه دروغ می‌گوید و همچنان این خطر هنوز وجود دارد و بعد از گذشت یک‌سال ممکن است برخی مردم عادی که درگیر معیشتند فراموش کنند این همان شبکه است. این احتمال هم وجود دارد که آنها با مجریان و رنگ‌ولعاب جدید فعالیت‌شان را شروع کنند.»
نصراللهی در پایان بیان کرد: «این خطر همواره وجود دارد که اگر رسانه‌های ما خبرها، سرگرمی‌ها و آموزش‌های موردنیاز مردم را به‌موقع تأمین نکنند، رسانه‌های معاند و معارض این خلأ را پر می‌کند. واقعیت این است که باید بپذیریم رسانه‌های ما بازدارنده نیستند، یعنی تولید و انتشار اخبار، سرگرمی، آموزش و سایر قالب‌های رسانه‌ای که دارند به‌گونه‌ای نیست که دشمن را به این جمع‌بندی برساند که ضرر‌های ادامه کارشان بیشتر از سودش است، بنابراین یا باید کارشان را متوقف کنند یا به این جمع‌بندی برسند که آن محتوایی که تولید می‌کنند بی‌اثر یا کم‌اثر است. ما شاهدیم در موقعیت‌های مختلف به‌ویژه در بحران‌ها رسانه‌های ما بازدارنده نیستند و این موضوع دلایل مختلفی دارد. بخشی از این دلایل به خود رسانه‌ها برمی‌گردد که حرفه‌ای نیستند و همچنان فکر می‌کنند خودشانند و رقیب را دست‌کم می‌گیرند و متوجه نیستند ذائقه و دسترسی‌های مخاطبان و کاربران تغییر کرده و انتخاب‌های مختلف و متنوع از رسانه‌ها و محتوای آنها دارند. بخشی از این دلایل هم به مسئولان برمی‌گردد که شرایط کار حرفه‌ای را برای رسانه‌ها فراهم نمی‌کنند و یک‌سری خط‌قرمزهای خودساخته را که بعضا مربوط به مثلا 20 یا 30 سال قبل بوده و واقعا الان دیگر جوابگو نیستند، همچنان اجرا می‌کنند.»
