زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: موقعیت جغرافیایی کشور این امکان را فراهم کرده که از جنوب امکان دسترسی به آب‌های خلیج‌فارس و از شمال نیز بستر دسترسی به دریای خزر را داشته باشیم. موقعیتی که پتانسیل بی‌نظیری برای بهره‌مندی از ثروت دریا در اختیار ایران در طول قرن‌ها گذاشته اما واقعیت آن است که این ظرفیت بی‌نظیر با غفلت تاریخی همراه بوده و هیچ‌گاه نتوانستیم از این نعمت بی‌حد به‌درستی بهره‌برداری کنیم. با این حال سال گذشته با ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در 18 آبان‌ماه نگاه‌ها به این سمت جلب شد تا متولیان امر برنامه‌ریزی دقیق‌تری را مبتنی‌بر استفاده از ظرفیت دریایی کشور با هدف کسب ثروت و توسعه کشور انجام دهند. برنامه‌هایی که براساس بند 6 سیاست‌ها نقش دانشگاه به‌ویژه دانشگاه‌های ساحلی کشور در تحقق آن پررنگ است؛ چراکه این بند به‌صراحت بحث تامین و ارتقای سرمایه انسانی و مدیریت متعهد و کارآمد و ایجاد پشتوانه علمی، آموزشی و پژوهشی برای توسعه دریامحور و زیست بوم نوآوری و فناوری دریایی را گوشزد می‌کند؛ اتفاقی که تنها راه آن هم از مسیر دانشگاه‌ها می‌گذرد. البته نمی‌توان این مساله را هم کتمان کرد که این دانشگاه‌ها خود با چالش‌هایی همراهند. در این گزارش به سراغ مسئولان سه دانشگاه مرتبط با حوزه دریا رفتیم تا از اقدامات صورت‌گرفته برای تحقق سیاست‌های توسعه دریامحور و پتانسیل دریا بگویند.
رئیس دانشگاه خلیج‌فارس: کارگروه اقتصاد آبی در جهت خلق ثروت تشکیل دادیم
محمد مدرسی، رئیس دانشگاه خلیج‌فارس با بیان اینکه بوشهر بیشترین مرز ساحلی با خلیج‌فارس را دارد، گفت: «ما نزدیک به هزار کیلومتر مرز ساحلی با این دریا را داریم؛ همچنین ما یک دانشگاه جامعیم که در همه حوزه‌های تخصصی عضو هیات‌علمی دارد و در بیش از 100 کدرشته تحصیلی در مقاطع مختلف تحصیلی دانشجو می‌پذیرد. طبیعتا یکی از اولویت‌های ما آن است که فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی‌مان را در راستای مزیت‌های نسبی که داریم، هدایت کنیم. در همین راستا اولین اقدامی که برای اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور انجام دادیم تشکیل کارگروه‌هایی بود که فعالیت‌های مرتبط با تحقق این سیاست‌ها را جمع‌بندی کنند. ما اقدامات زیادی از خود بحث خلیج‌فارس‌پژوهی گرفته تا گروه مهندسی دریا می‌توانیم انجام دهیم.» او به فعالیت‌های صورت‌گرفته در طول یک سال گذشته اشاره و تصریح کرد: «کارگروهی را تحت عنوان اقتصاد آبی ایجاد کردیم؛ چراکه معتقدیم تمام فعالیت‌هایی ما باید به سمتی حرکت کند که بتوان از آن به خلق ثروت رسید، یعنی دانشگاه باید فعالیت‌هایش در راستای خلق ثروت باشد. به همین دلیل در حوزه گردشگری و توریسم، ورزش‌ها ساحلی، آبزی‌پروری با هدف کاهش فشار به منابع ذخیره ژنتیکی دریایی، پرورش ماهی در قفس و کمک به بحث مدیریت بهینه صید و صیادی را دنبال کرده‌ایم. همچنین بحث حمل‌ونقل دریایی و تجارت دریایی را هم داشته‌ایم.» مدرسی با اشاره به اینکه استان بوشهر محل استقرار بزرگ‌ترین پروژه‌های نفت است، گفت: «گروه‌های دانشگاه در ارتباط با نیازمندی‌های صنایع و سکوهای نفتی مستقر در دریا فعالیت‌هایی را در دستورکار قرار داده و همچنین اقداماتی نظیر کشتی‌سازی و ساخت تجهیزات شناورهای دریایی را هم دنبال می‌کند. همچنین استان ما در تولیدات جلبک هم ظرفیت بالایی دارد به‌طوری که امروز بزرگ‌ترین مزرعه جلبک ایران در این استان دایر است که مدیریت آن نیز به‌صورت هدفمند توسط دانشگاه خلیج‌فارس انجام شده است. درحقیقت بحث امنیت غذایی و امنیت دریا را به‌عنوان پشتوانه‌ای برای تامین غذا و کشاورزی دشت‌های ساحلی دنبال می‌کنیم.» رئیس دانشگاه خلیج‌فارس با اشاره به اینکه تامین آب شرب مورد نیاز مردم و انرژی‌های نو و تجدیدپذیر را هم در دستورکار قرار داده‌ایم، بیان داشت: «همچنین گلخانه ساحلی را هم در دستورکار قرار داده‌ایم؛ چراکه ظرفیت دریا می‌تواند باعث ایجاد امنیت شغلی در منطقه شود که البته برای این کار باید مراکز آموزشی در استان توسعه بیشتری پیدا کنند. مولفه دیگر در این زمینه بحث کاهش اتکا به نفت و اتکای بیشتر به دریا است که باید مورد توجه قرار بگیرد. یکی از ظرفیت‌های خوبی که دریا در اختیارمان می‌گذارد، بحث خودکفایی در حوزه تولید غذا چه غذاهای دریایی و چه محصولات تولیدی در عرصه کشاورزی است. همه این مسائل را در جلسه‌های متعددی که با حضور مسئولان استانی و اساتید دانشگاهی‌مان برگزار شده، مطرح کردیم.» مدرسی با تاکید بر اینکه دانشگاه خلیج‌فارس به‌عنوان محل استقرار دفتر مرکز پژوهش‌های مجلس هم در حوزه دریا نیز وارد شده است، اظهار داشت: «باید این را هم بگویم که با توجه به ماموریت این دانشگاه اقداماتی را پیش از ابلاغ سیاست‌های توسعه دریامحور در دستورکار قرار داده بودیم که با ابلاغ این سیاست‌ها، ساماندهی بیشتری به آنها داده‌ایم که باید بگویم اولین دستاورد ما نیز مربوط به بحث اشتغال و پشتیبانی از بزرگ‌ترین مزارع پرورش میگو در استان است. در همین راستا نیز شاهد توسعه قفس‌های پرورش ماهی‌ایم که باعث کاهش فشار از لحاظ زیست‌محیطی به دریا می‌شود.» او با بیان اینکه کمک به مراکز نظامی ارتش و سپاه پاسداران نیز سرلوحه کار ما قرار دارد، اظهار داشت: «ما امروز شرکت‌های دانش‌بنیانی داریم که قطعات مختلف شناورها ازجمله انژکتورهای سوخت‌رسان را تولید می‌کنند، البته این اقدامات قبل از ابلاغیه سیاست‌ها هم وجود داشته اما بعد از آن به‌صورت متمرکزتر به این حوزه وارد شده‌ایم.» رئیس دانشگاه خلیج‌فارس درباره توسعه آموزشی در این دانشگاه بعد از ابلاغ سیاست‌های توسعه دریامحور بیان داشت: «با توجه به اینکه حوزه مزیتی دانشگاه آبزی‌پروری و دریا و ساحل است، ما بحث راه‌اندازی رشته دکتری شیلات و مستقر کردن شرکت‌های دانش‌بنیانی را که در این حوزه فعالند در پردیس مشترک‌مان با پارک علم و فناوری در دستورکار قرار داده و اجرایی کردیم. طبیعتا چنین اقداماتی زمینه‌ساز رشد علمی خواهد بود اما نمی‌توان این مساله را هم کتمان کرد که معمولا با یک سال نمی‌توانیم انتظار رشد علمی قابل‌توجهی را داشته باشیم اما شرایطی فراهم شده تا بتوانیم این‌گونه دستاورد‌ها را در آینده داشته باشیم.» مدرسی به ظرفیت‌های دریا در توسعه اشاره کرد و درباره نقش دانشگاه در رسیدن به این توسعه اظهار داشت: «معتقدم در آینده قدرت از آن کسانی است که بتوانند در دریاها دست بالاتر را داشته باشند. این مساله را هم باید مدنظر قرار داد که عمده ذخایر نفت و گازمان نیز در اعماق دریای خلیج‌فارس قرار دارد، یعنی در حوزه‌های مختلف چه نظامی و چه غیرنظامی میزان حضور ما در فضای دریا قدرت ایجاد می‌کند. بر این اساس ما باید به سمتی پیش برویم که تمامی حوزه‌های علمی‌مان را در راستای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت دریا به کار ببریم، یعنی به‌طور مثال اگر هوش مصنوعی را می‌خواهیم توسعه دهیم باید آن را در حوزه مرتبط با نیازهای دریا، کشتی‌ها، شناورهای صیادی و غیرصیادی و کنترل مزارع پرورش میگو توسعه دهیم.» وی گفت: «باید توجه داشته باشیم که حوزه‌های مختلف مانند مکانیک، عمران، مخابرات، ترابری و جابه‌جایی در خشکی و دریا بسیار متفاوتند و اینها مسائلی است که باید مدنظر قرار بگیرد؛ چراکه نیازهای دریا در هر کدام از آنها خاص به خودش است. از آنجایی که ما دانشگاه جامعیم و اگر می‌خواهیم در حوزه‌های مختلف وارد شویم همه آنها باید با تمرکز بر حوزه دریا باشد. بر این اساس معتقدم در دانشگاه‌های کنار دریا یا به عبارتی دانشگاه‌های ساحلی باید به این مسائل تمرکز شود و حتی دانشگاه‌های دیگری هم اگر می‌خواهند در این حوزه وارد شوند باید با محوریت دانشگاه‌های دریایی این کار را انجام دهند؛ چراکه اقدام در ارتباط با دریا باید در کنار دریا صورت بگیرد. قطعا دور بودن از دریا و کار کردن در این حوزه چندان با واقعیت سازگار نیست. به عبارت دیگر کسی می‌تواند بگوید یک ناو موفق تولید کرده که بتواند آن را در کنار دریا آزمایش کند.»
مسأله مشارکت نخبگان و چالش اقلیم سخت مناطق دریایی
رئیس دانشگاه خلیج‌فارس با تأکید بر اینکه هم‌افزایی دانشگاه‌های کشور با دانشگاه‌های ساحلی برای استفاده حداکثری از ظرفیت دریا یک تکلیف اجتناب‌ناپذیر برای حوزه دانشگاهی و علم و فناوری کشور است، گفت: «از بزرگ‌ترین چالش‌های دانشگاه‌های مناطق ساحلی آن است که چندان موردتوجه نبوده‌اند و عمدتا در مناطق محروم و کمتربرخوردار قرار گرفته‌اند. با توجه به اقلیم سختی که در این مناطق داریم که سازگاری و سکونت در آن دشوار است و برای اینکه نخبگان کشور انگیزه لازم برای کار کردن در این زمینه پیدا کنند، لازم است به‌صورت ویژه دیده شوند. گام اول تکلیف این است که با محوریت دولت و دستگاه‌های نظارتی حمایت لازم از این قشر داشته باشند. ما نخبه علمی را در بدترین شرایط اقلیمی می‌خواهیم جذب کنیم که کار آموزشی و پژوهشی انجام دهد، درحالی‌که این مناطق امکانات درمانی و آموزشی و رفاهی خوبی ندارند و به همین دلیل رغبت برای تحصیل در چنین مناطقی کمتر است.» مدرسی با بیان اهمیت برنامه ویژه دولت برای مناطق همجوار دریا گفت: «یکی از سیاست‌هایی که باید دولت از لحاظ سیاسی و ژئوپلیتیک پیگیری کند، این است که از شهرهای همجوار دریا حمایت کند تا در مرز دریایی کشور شهرهای توانمند و تولید‌کننده پیشرفته وجود داشته باشد. از دولتمردان ازجمله دولت رئیس‌جمهور تقاضا می‌کنم مناطق کمتربرخوردار را بیشتر ببینند تا عدالت به‌معنای واقعی برقرار شود.»
رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر: نتوانستیم رشته‌های دریایی را به مخاطبان معرفی کنیم
امیر اشتری‌لرکی، رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر با بیان اینکه علی‌رغم دسترسی خوب به دریای آزاد در جنوب و در شمال کشور، متأسفانه سهم اقتصاد در این زمینه و استفاده از منابع دریایی به آن شکل واقعی محقق نشده است، گفت: «طبق برآوردهای مرکز پژوهش سهم ما در استفاده از منابع دریا بسیار اندک است، درحالی‌که کشورهای پیشرفته و کشورهایی که به دریای آزاد راه دارند، قسمت مهمی از اقتصادشان متکی به دریاست و تقریبا در هیچ‌جای دنیا هیچ‌کشور پیشرفته‌ای، هیچ‌صنعت و مرکز تجارت عمده‌شان اگر درکنار دریا نباشد، اصلا برای آنها صرفه اقتصادی نخواهد داشت، تا جایی که اگر دقت کنید می‌بینید همه شهرهای صنعتی و تجاری بزرگ دنیا در سواحل دریای آزاد قرار دارند که متأسفانه ما نسبت به این مسأله به‌صورت تاریخی کوتاهی کرده‌ایم.» رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر بیان داشت: «با تدبیر حکیمانه‌ای که رهبر انقلاب در ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه دریامحور داشتند، شاهد رویکرد امیدوارکننده در این زمینه‌ایم، یعنی به‌صورت کلی این مسأله نشان داده شد که مدیریت حاکم بر کشور درخصوص بهره‌برداری از حوزه دریایی یک توجه و عنایت ویژه‌ای دارد. در بند 6 همین سیاست‌ها، بحث تأمین و ارتقای سرمایه انسانی، مدیریت متعهد، کارآمد، ایجاد پشتوانه علمی آموزشی و پژوهشی برای توسعه دریامحور و زیست‌بوم نوآوری و فناوری دریایی دیده‌شده که مستقیما مرتبط با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و آموزشی کشور است و نقشه‌راه و مسیر حرکت دانشگاه‌های دریایی کشور را مشخص می‌کند.»
اشتری‌لرکی تصریح کرد: «واقعیت این است که در بحث توسعه دریامحور چه در سطح ملی و چه استانی، دانشگاه باید به‌عنوان مغز متفکر کشور مشکلات موجود را موردبررسی قرار داده و برای حل آنها برنامه‌هایی را به مسئولان ارائه دهد. یکی از مشکلات ما در این زمینه آن است که برنامه‌ریزی بهره‌برداری از منابع دریایی ما عمدتا به‌صورت بخشی، سازمانی، جزیره‌ای و جدا از هم انجام می‌شوند و این مسأله باعث می‌شود نتوانیم بهره‌گیری حداکثری و مدیریت خوبی داشته باشیم، ضمن اینکه با برنامه‌های اعلام‌شده بین‌المللی نیز همخوانی لازم را شاهد نباشیم.» او گفت: «یکی از آسیب‌هایی که بر ما وارد شده این بوده که اکوسیستم‌های آبی‌مان در مناطق ساحلی کشور با برداشت بیش‌ازحد منابع، تخریب فیزیکی اکوسیستم زیستگاه‌ها و آلاینده‌ها روبه‌رو شده‌اند و در بسیاری از موارد هم شاهد بهره‌برداری بی‌رویه از منابع دریایی در حوزه صید و صیادی گونه‌های مختلف بوده‌ایم که باعث شده فشار زیادی به اکوسیستم آبی ما وارد شود. از این رو باید طرح جامع کارآمد موثق با پهنه‌بندی دریا، کرانه و پس‌کرانه را تدوین کنیم تا از تداوم این مسأله جلوگیری شود.»
رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر گفت: «اینها چالش‌هایی‌اند که در سطح ملی با آنها مواجهیم و دانشگاه‌ها باید به حل آنها ورود کنند. اما مسأله اینجاست که دانشگاه‌ها هم در این زمینه مشکلاتی دارند که باید سیاستگذاران کلان کشور در ابتدا به‌سمت برطرف کردن آنها بروند تا بتوانیم به‌صورت علمی مطالعه و دقیق از منابع دریایی استفاده کنیم و توسعه پایدار و مداوم را رقم بزنیم. متأسفانه بعضی مواقع ما بخشی را توسعه می‌دهیم اما منابع را از بین می‌بریم، مانند برداشت منابع آب زیرزمینی کشور که ما را دچار مشکلات زیادی کرده است. امیدواریم چنین مسأله‌ای در حوزه دریا صورت نگیرد. قطعا اگر در این زمینه بدون‌تدبیر وارد شویم، ممکن است بهره‌برداری کوتاه‌مدتی داشته باشیم اما درنتیجه آن به‌حدی به اکوسیستم آسیب بزنیم که بعد از مدتی بگوییم ای کاش هیچ‌گاه به این عرصه وارد نمی‌شدیم.»
کاهش ورودی دانشجو چالش رشته‌های دریایی
اشتری‌لرکی با بیان اینکه یکی از مشکلات مهم دانشگاه در این حوزه کاهش ورودی دانشجو است، افزود: «یکی از دلایل این مسأله هزینه بالای رشته‌های مرتبط با دریا و عدم شناخت این رشته و آینده شغلی آن است. در این راستا نیازمندیم رشته‌هایی از این دست پیوست‌هایی را از حیث آموزش و پژوهش و آینده شغلی‌شان داشته باشند تا از این طریق جاذبه رشته‌ها برای دانشجویان بالا برود. متأسفانه جامعه دانش‌آموزی ما نیز شناختی از امکانات و فرصت‌های این رشته‌ها و شغل‌های دریامحور ندارد که باید برنامه‌ریزی درستی هم در این زمینه صورت بگیرد تا بحث هدایت دانش‌آموزان را به این رشته‌ها شاهد باشیم.»
او در همین زمینه افزود: «امکانات تحقیقاتی مرتبط با دریا به‌دلیل هزینه‌های بالا با محدودیت‌هایی روبه‌رو است، درحالی‌که برای توسعه دریامحور مکلف، موظف و مجبوریم پارامترهای دریایی را مرتب پایش کنیم تا متوجه شویم در چه شرایطی قرار داریم و فعالیت‌هایی که ما انجام می‌دهیم چه بازخوردی را از طرف اکوسیستم دریایی خواهد داشت.» رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر درباره اقدامات این دانشگاه با هدف تحقق سیاست‌های کلی توسعه دریامحور افزود: «اقدامات‌مان را در دو سطح ملی و استانی جلو برده‌ایم. البته بیش از 30 سال است که در این زمینه فعالیم و توانسته‌ایم اقدامات خوبی را انجام دهیم اما در طول یک سال گذشته بیشتر بر بحث انتقال تجربه مطالعاتی و تحقیقاتی و ظرفیتی که دانشگاه می‌تواند به دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده ملی و استانی منتقل کند، متمرکز بودیم.» او افزود: «در بحث راه‌اندازی آزمایشگاه مرکزی و 36 آزمایش و کارگاه تخصصی را در حوزه دریا درطول 30 سال گذشته را محقق کرده‌ایم که بسیاری از آنها در کشور منحصربه‌فردند. همچنین ما شبیه‌سازها و نرم‌افزارهای مربوط به شبیه‌ساز کشتی را داریم. نکته دیگر این است که دوهزار و 350 پایان‌نامه و رساله تحصیلات تکمیلی در مقاطع کارشناسی‌ارشد دکتری با موضوعات مختلف حوزه‌های علوم دریایی و بحث توسعه دریا را داشته‌ایم که بدون‌اغراق می‌توانم بگویم بالاترین سهم را در این حوزه داشته‌ایم.» اشتری‌لرکی با اشاره به حرکت دانشگاه به‌سمت دانشگاه مولد اظهار داشت: «با دستگاه سازمان‌های مختلف در حوزه ملی و بین‌المللی تفاهمنامه‌های گوناگونی داریم که توانسته‌ایم پروژه‌های مختلفی را درخصوص طرح‌های تحقیقاتی درون و برون‌دانشگاهی در سطح استانی، ملی و بین‌المللی داشته باشیم. تا جایی که امروز 208 طرح تحقیقاتی درون‌دانشگاهی و 108 طرح تحقیقاتی بیرون‌دانشگاهی منعقد شده است.» رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر اظهار داشت: «یکی از مشکلات آن است که به‌طور مثال سازمانی یک متخصص را دقیقا در حوزه دریایی می‌خواهد جذب کند اما در نحوه اعلام نیاز به این مسأله توجه نمی‌کند، به همین دلیل می‌بینیم بسیاری از فارغ‌التحصیلانی را که شاید چندان هم مرتبط با نیازش نیست، جذب می‌کند و این یکی از مشکلات بحث اشتغال است. ما نیز در چندین مورد این مسأله را تذکر داده و مکاتبه کرده‌ایم. امروز می‌بینیم شانس جذب فارغ‌التحصیل رشته‌های دریایی در مشاغل موردنیاز سازمان‌ها افزایش یافته است.» او به نقش سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در سرعت بخشیدن به اقدامات مرتبط با این حوزه اشاره و خاطرنشان کرد: «ابلاغ سیاست‌ها به‌عنوان یک محرک و نقطه شروع بسیار قوی باعث می‌شود بسیاری از ما از خواب طولانی بیدار شویم، یعنی گوشزدی بوده که امروز دیگر همه متوجه این مسأله شده‌اند و درحال حرکت در این مسیرند. البته باید بیش از اینکه چنین مساله‌ای در گفت‌وگوها پیگیری شود، در حوزه عمل شاهدش باشیم. امیدوارم با مسیری که امروز شروع شده، شتاب‌مان افزایش پیدا کند و در آینده نه‌چندان دور اثرات عملی این تصمیمات را ببینیم.»
سرپرست دانشگاه آزاد استان سیستان‌وبلوچستان: مقدمات حضور دانشگاه‌ها در طرح‌های بزرگ‌مقیاس آبی فراهم شود
کامبیز نرماشیری، سرپرست دانشگاه آزاد استان سیستان‌وبلوچستان و واحد زاهدان با بیان اینکه دریاها و اقیانوس‌ها از مواهب الهی بوده که ذخایر سرشاری دارند و در قرآن هم به آن اشاره شده است، گفت: «سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در راستای اجرای بند یک اصل 110 قانون اساسی از سوی مقام‌معظم‌رهبری در سال گذشته ابلاغ شد که براساس آن قوه مجریه موظف است به کمک مجلس و قوه قضائیه برنامه جامع تحقق این سیاست‌ها را که شامل 9 بند می‌شود، اجرا کند.» او ادامه داد: «بند اول این سیاست‌ها به سیاستگذاری یکپارچه امور دریایی و تقسیم کار ملی اشاره کرده و دانشگاه نیز به‌عنوان بخشی از جامعه باید تاثیر خودش را در حوزه یکپارچه‌سازی امور دریایی برعهده بگیرد. بند دوم هم درباره توسعه فعالیت‌های اقتصادی دریامحور و ایجاد قطب‌های توسعه دریایی پیشران در سواحل توسعه است؛ در این زمینه هم دانشگاه‌ها می‌توانند در این زمینه فعالیت‌های اقتصادی به‌ویژه تولید مرتبط با مواد غذایی این حوزه را داشته باشند. البته با توجه به اینکه دانشگاه‌ها دانش مرتبط با این حوزه را در اختیار دارند، قطعا می‌توانند در حوزه تولید مواد غذایی مرتبط نقش‌آفرینی موثری داشته باشند.» سرپرست دانشگاه آزاد استان سیستان‌وبلوچستان و واحد زاهدان با بیان اینکه سومین بند سیاست‌ها مربوط به تسهیل و توسعه سرمایه‌گذاری و مشارکت داخلی و خارجی است، گفت: «دانشگاه‌ها می‌توانند هم خودشان به صورت مستقیم در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده و هم می‌توانند در جمع‌آوری سرمایه‌ها و سوق دادن آنها به این حوزه وارد شوند. بند چهار نیز تدوین طرح جامع توسعه دریامحور عنوان شده که طبیعتا دانشگاه با توجه به ظرفیت نخبگانی که در اختیار دارد، می‌تواند در تدوین این طرح‌ها هم اثرگذار باشد.» نرماشیری گفت: «بهره‌برداری حداکثری و بهینه از ظرفیت‌ها، منابع و ذخایر زیست‌بوم دریایی یکی دیگر از اقداماتی است که باید براساس سیاست‌های کلی دنبال شود و نقش دانشگاه در این زمینه آن است که به شناسایی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های پنهان این زمینه کمک کند. اما بند مهم را باید تامین و ارتقای سرمایه انسانی و مدیریت متعهد و کارآمد دانست؛ چراکه در این زمینه دانشگاه‌ها باید در حوزه پرورش دانشجو و فارغ‌التحصیلان ماهر در ارتباط با پتانسیل‌های دریا بیش از پیش ورود کنند. یعنی می‌توانند دانشجویانی را تربیت کنند که در حوزه پرورش آبزیان، بهره‌برداری از منابع دریایی و رفع چالش‌های حمل‌ونقل دریایی و... به شکل جدی ورود کرده و چالش‌های این حوزه را رفع کنند.» او بیان داشت: «توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری در طرح‌های بزرگ مقیاس هم یکی دیگر از کارهایی است که دانشگاه می‌تواند در آن ورود کند. یعنی دانشگاه هم می‌تواند در درون خود چنین شبکه‌ای را شکل دهد و هم می‌تواند این شبکه را تا کشورهای همسایه توسعه دهد. همچنین افزایش سهم کشور در حمل‌ونقل دریایی و ترانزیت هم کار دیگری است که امکان ورود دانشگاه‌ها به آن وجود دارد؛ یعنی علاوه‌بر اینکه می‌توانیم فارغ‌التحصیلانی را در این زمینه تربیت کنیم، خود دانشگاه‌ها هم می‌توانند به صنعت حمل‌ونقل این حوزه با هدف توسعه فناوری‌های مربوطه کمک کنند.» سرپرست دانشگاه آزاد استان سیستان‌وبلوچستان و واحد زاهدان اظهار داشت: «مقام‌معظم‌رهبری امسال را سال جهش تولید با مشارکت مردم نام‌گذاری کردند و بند آخر سیاست‌های کلی توسعه دریامحور هم درباره حمایت از سرمایه‌گذاران بومی و محلی در طرح‌های توسعه‌ای است که دانشگاه‌ها می‌توانند با استفاده از ظرفیت مردم بومی در این زمینه نقش‌آفرینی کنند.» نرماشیری درباره ظرفیت این استان برای تحقق سیاست‌های کلی توسعه دریامحور خاطرنشان کرد: «ما در جنوب استان سواحل مکران را داریم که پتانسیل‌های بالایی را از هم از حیث ترانزیت و دیگر بخش‌های مربوط به صنایع دریامحور دارد که با دستور رهبری توسعه این سواحل در دستورکار قرار گرفته است. ما نیز تلاش کردیم بتوانیم در این زمینه نقش‌آفرینی داشته باشیم، به‌طوری که در حوزه پرورش آبزیان هم پرورش میگو و هم ماهی در سال جاری فعالیت‌هایی را شروع کردیم. برای این کار زمینی به مساحت 20 هکتار را اختصاص دادیم و امسال نزدیک به 30 تن میگو برداشت کردیم و در تمام این فعالیت‌ها نیز دانشگاه تلاش کرد تا نقش دانش‌بنیانی خود را ایفا کند. در ارتباط با جاذبه‌های گردشگری که در سواحل وجود دارد هم ورود کردیم و با ایجاد شرکتی در این زمینه کارها را دنبال می‌کنیم. همچنین برای ایجاد هتل بین‌المللی در این سواحل هم کارهایی را شروع کردیم و بعد از تامین اعتبار هم کار اجرایی‌اش را شروع خواهیم کرد.» او خاطرنشان کرد: «البته علاوه‌بر اینکه در پرورش آبزیان موارد علمی را مدنظر قرار دادیم، بحث احداث یک آزمایشگاه مواد غذایی در کنارک چابهار را هم دنبال کردیم که اخیرا راه‌اندازی شد و درنظر داریم علاوه‌بر اینکه آزمایش‌های مربوط به شرکت‌های تن ماهی را انجام می‌دهیم، در گام بعدی در بحث سلامت مواد غذایی وارداتی و صادراتی هم ورود کنیم.»
