فرهیختگان: برخلاف دورههای پیشین که جنایتهای صهیونیستها با سانسور رسانههای قدرتمند غربی و آمریکایی دور از چشم افکار عمومی میماند، اما طی یکسال اخیر به کمک رسانههای اجتماعی انتشار جنایتهای رژیم اشغالگر قدس موجب شده افکار عمومی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی بدون توجه به دیدگاه و ارتباطات دولتهای خود با رژیمصهیونیستی، به شکلهای مختلف نسبت به این جنایتها واکنش نشان دهند. یکی از این واکنشها، کمپینهایی است که برخی از کاربران عرب و مسلمان با هدف ممنوعیت خرید کالاهای اسرائیلی شروع کردند. این کمپینها به قدری اثرگذار بود که دولتها مجبور شدند یا تجارت خود را با صهیونیستها کاهش دهند یا اینکه برخی از آنها نیز مجبور به سانسور دادههای رسمی تجارت با اسرائیل شدند. براساس دادههای رسمی مرکز آمار صهیونیستها، میزان تجارت این رژیم با 12 کشور اسلامی یا با اکثریت مسلمان امسال طی 8ماهه نخست کاهش 22.5 درصدی داشته است. براساس این دادهها، صادرات ترکیه به اسرائیل طی سه ماه اخیر و همزمان با تهدید اردوغان، به صفر رسیده است. بررسیها نشان میدهد در صورت فراگیر شدن کمپینهای مردمی، امکان قطع برخی از شریانهای حیاتی رژیمصهیونیستی وجود دارد، بهطوریکه بخش مهمی از تجارت 12 میلیارد دلاری رژیمصهیونیستی با کشورهای اسلامی مربوط به نفت و گاز بوده که قطع تجارت آن اثرگذاری چشمگیری روی اقتصاد و زندگی صهیونیستها خواهد داشت.
تجارت 12 میلیارد دلاری کشورهای اسلامی با صهیونیستها
براساس آمارهای مرکز آمار رژیمصهیونیستی، مجموع تجارت این رژیم با 12 کشور اسلامی یا با اکثریت جمعیت مسلمان، طی سال 2023 حجم واردات رژیمصهیونیستی از این کشورها حدود 7.6 میلیارد دلار و حجم صادرات این رژیم به کشورهای مذکور حدود 2.9 میلیارد دلار بوده است. براساس این دادهها، مجموع تجارت رژیم با کشورهای اسلامی طی سال گذشته 10 میلیارد و 488 میلیون دلار بوده است. اما نگاهی به دادههای گمرک جمهوریآذربایجان هم نشان میدهد صهیونیستها دادههای مربوط به جمهوریآذربایجان را سانسور کرده و بهجای تجارت نزدیک به 1.5 میلیارد دلاری، عدد 183 میلیون دلار را اظهار کردهاند، این درحالی است که براساس دادههای گمرک جمهوریآذربایجان صادرات این کشور به رژیمصهیونیستی طی سال گذشته بیش از 1.4 میلیارد دلار و واردات این کشور از صهیونیستها حدود 42 میلیون دلار بوده است. با این حساب، کشورهایی که در جدول این گزارش نام آنها بهعنوان شریک تجاری با صهیونیستها آمده، تجارتی معادل با 12 میلیارد دلار در سال گذشته بین آنها و صهیونیستها رد و بدل شده است. ترکیه با 6.2 میلیارد دلار در رتبه اول تجارت با صهیونیستها قرار داشته است. امارات با حدود 3 میلیارد دلار و جمهوریآذربایجان با 1.4 میلیارد دلار در رتبههای دوم و سوم بودهاند. اردن با 448 میلیون دلار و مصر با 441 میلیون دلار در رتبههای بعدی قرار داشتهاند.
کاهش 22 درصدی تجارت با صهیونیستها
دادههای مرکز آمار صهیونیستها نشان میدهد در 8ماهه نخست امسال 12 کشور اسلامی درحالی 5.6 میلیارد دلار با این رژیم تبادل تجاری داشتهاند که این مقدار در مدت مشابه سال گذشته 7.3 میلیارد دلار بوده است. براساس دادههای مرکز آمار رژیم، تجارت کشورهای اسلامی با صهیونیستها طی 8ماهه امسال کاهش 22.5 درصدی داشته است. در بین کشورهای اسلامی، وضعیت برخی از کشورها بسیار قابل تامل است. ترکیه که طی سال گذشته بالاترین حجم تجارت را با صهیونیستها داشت، حالا در ماه ژوئن صادراتی به صهیونیستها نداشته است. طی 8ماهه نخست امسال صادرات ترکها با صهیونیستها کاهش 46 درصدی و واردات آنها نیز از رژیم کاهش 47 درصدی داشته است. امارات بهعنوان دومین شریک تجاری در بین کشورهای اسلامی، صادرات خود به صهیونیستها را در 8ماهه امسال 10 درصد افزایش داده اما وارداتش کاهش 27 درصدی داشته است. صادرات مالزی به صهیونیستها کاهش 53 درصدی، سنگال کاهش 35 درصدی و اردن کاهش 16 درصدی داشته است. اما در بخش واردات بهجز ترکیه و امارات، واردات همه این کشورها از صهیونیستها در 8ماهه امسال افزایش یافته است.
مبادلات نفتی رژیمصهیونیستی با کشورهای اسلامی
براساس پژوهشی که اندیشکده سولوشن انجام داده، مجموع ظرفیت پالایشی اسرائیل در دو پالایشگاه حیفا و اشدود در سرزمینهای اشغالی معادل 300 هزار بشکه و محل تامین خوراک آن از نفت وارداتی، عمدتا از قزاقستان و آذربایجان است که از کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی محسوب میشوند. نیجریه و گابن از اعضای اوپک، دیگر مبادی اصلی واردات نفت را تشکیل میدهد. درمجموع میتوان گفت 40 درصد از سبد انرژی مصرفی در اسرائیل به نفت وابسته است. با گسترش اختلافات میان دولت مرکزی و دولت محلی کردستان عراق که منجر به توقف صادرات نفت این منطقه به اسرائیل در سال گذشته شد، مصر و برزیل به مبادی وارداتی نفت اسرائیل افزوده شده است. بخش عمده واردات ۳۰۰ هزار بشکهای نفت خام اسرائیل توسط کشورهای اسلامی تامین میشود. آذربایجان و قزاقستان دو کشور اصلی تامینکننده نفت اسرائیل از طریق بندر جیهان ترکیهاند. اردن قرارداد واردات گاز به مدت ۱۵ سال با حجم ۴۵ میلیارد متر مکعب با اسرائیل منعقد کرده که 60 درصد گاز این کشور را تامین میکند.
منفعت 90 میلیارد دلاری از منابع گازی سرزمینهای اشغالی
درآمد صادراتی، تنها مزیت اکتشاف و بهرهبرداری از منابع گازی سرزمینهای اشغالی برای اسرائیل نبوده، بلکه در کاهش هزینههای تامین برق و کاهش هزینههای مصرفکنندگان خرد و نیز کاهش هزینههای آلایندگی نیز موثر بوده است. طی یک دهه گذشته، مجموع عایدی حاصل از گسترش مصرف گاز در اسرائیل معادل 90 میلیارد دلار بوده و درآمد صادراتی نیز دیگر عایدی حاصل از این منابع است. در سال 2022 معادل 2.3 میلیارد دلار درآمد از محل صادرات گاز به اردن و مصر ایجاد شده است. جهش صادرات گاز به مصر، بهعنوان مهمترین گزینه پیش رو برای صادرات گاز به اروپا از طریق زیرساختهای LNG این کشور، پس از بینتیجه ماندن تلاشها برای صادرات گاز مستقیم از خط لوله EastMed و صادرات غیرمستقیم از مسیر ترکیه به شمار میرود.
مصر؛ نخستین شریک تجاری انرژی اسرائیل
پس از عادیسازی روابط مصر -بهعنوان اولین کشور اسلامی- با اسرائیل، از سال 2005 و طی قرارداد 20ساله صادرات گاز این کشور به اسرائیل آغاز، اما به دنبال وقوع انقلاب سیاسی در مصر از سال 2012 متوقف شد. با کشف ذخایر گازی در آبهای مدیترانه، جریان گاز در خط لوله EMG معکوس و مصر از سال 2019 به واردکننده گاز از اسرائیل تبدیل شد. در حال حاضر سالانه 5 میلیارد متر مکعب گاز(معادل 8 درصد از کل مصرف مصر) از خط لوله EMG به مصر صادر میشود.
با امضای تفاهمنامه میان کمیسیون اروپا، رژیمصهیونیستی و مصر برای صادرات گاز به اروپا احداث خط لوله 65 کیلومتری RamatHovav به Nitzana در دستور کار قرار گرفته تا سالانه 6 میلیاردمترمکعب گاز بیشتری از ذخایر گازی سرزمینهای اشغالی به مصر ارسال و روانه بازار اروپا شود.
اردن؛ وابسته به گاز وارداتی از اسرائیل
وابستگی 90 درصد اردن به واردات نفت و گاز برای تامین انرژی و تولید برق، این کشور را به دیگر مقصد اصلی صادرات گاز توسط اسرائیل تبدیل کرده است. توافق اولیه میان دو دولت در سال 2016 شکل گرفت که براساس آن اردن به مدت 15 سال درمجموع 45 میلیارد متر مکعب از طریق سه خط لوله پیشنهادی دریافت خواهد کرد. در حال حاضر، از این میان تنها یک خط لوله احداث شده تا اردن از سال 2020 سالانه حداکثر 3 میلیارد مترمکعب گاز از میدان لویاتان دریافت کند. حجم یادشده معادل حدود 60 درصد از کل مصرف گاز اردن را تشکیل میدهد که بهطور عمده در تولید برق به مصرف میرسد.
تبادل انرژی بین ترکیه و اسرائیل
بندر جیحان بهعنوان نقطه انتهایی دو خط لوله باکو-تفلیس-جیحان و خط لوله کرکوک-جیحان، نقشی کلیدی در بارگیری و تامین نفت خام وارداتی اسرائیل دارد. از منظر مبادلات فرآورده و سوخت نیز از سال 2016 و پس از برقراری مجدد روابط میان ترکیه و اسرائیل (پس از یک دوره تیرگی روابط ناشی از مناقشه بر سر مساله فلسطین) درمجموع 200 میلیون لیتر سوخت هوایی و سوخت کشتی (معادل حدود 250 میلیون دلار) به اسرائیل صادر و بیش از 11 میلیارد لیتر گازوئیل (معادل حدود 5 میلیارد دلار) از اسرائیل وارد شده است. مناقشههای مرزی میان کشورهای شرق مدیترانه بر سر تعیینتکلیف منابع گازی شرق مدیترانه، مهمترین مانع بر سر پروژه صادرات گاز از طریق احداث خط لوله به بندر جیحان و عبور از زیرساختهای گازی ترکیه برای انتقال به خاک اروپا بوده است. لازم به ذکر است براساس آمارهای ارائهشده در مرکز آمار ترکیه و رژیمصهیونیستی، ترکها صادرات خود به اسرائیل را طی سه ماه اخیر متوقف کردهاند.
پنهانکاری آماری به سبک صهیونیستها
یکی از اتفاقات قابلتأمل در تجارت صهیونیستها با کشورهای اسلامی، بعضا سانسور این دادهها از سوی یکی از دوطرف است، برای مثال درحالیکه صهیونیستها امسال دادههای مربوط به واردات از جمهوری آذربایجان را چهارمیلیون دلار اعلام کردهاند، دادههای گمرک جمهوری آذربایجان این مقدار را 1132 میلیون دلار اظهار داشته است. براساس دادههای کمیته دولتی گمرک جمهوری آذربایجان، حجم تجارت این کشور با اسرائیل از ژانویه تا جولای 2024 به 1150 میلیون دلار رسیده که نشاندهنده افزایش 36.8 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. طی هفتماهه امسال صادرات آذربایجان به اسرائیل در هفتماهه نخست سال 2024 با رشد 36.9 درصدی به 1.132 میلیون دلار و واردات از اسرائیل نیز با 31 درصد افزایش به 17.7 میلیون دلار رسیده است. برخی گزارشهای آماری غیررسمی نیز وجود دارد که نشان میدهد روابط رژیمصهیونیستی با برخی کشورهای اسلامی پس از 7 اکتبر نیز افزایش یافته اما مقامات کشورها از ترس افکار عمومی داخل کشور خود، این آمارها را سانسور کردهاند.