ندا اظهری، مترجم: تولید محصولات و نوآوری‌های جدید در دنیا روند بسیاری از کارها را سرعت بخشیده و کمک می‌کند تا کیفیت برخی کارها نیز بهتر انجام شود. در این میان نوآوران و فناوران به حمایت‌هایی نیاز دارند تا بتوانند با تکیه بر آن مسیری را که پیش گرفته‌اند با موفقیت طی کنند. سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) از آن دست سازمان‌هایی است که تقریبا از سه سال گذشته جایزه‌ای را با همین عنوان راه‌اندازی کرده است تا با معرفی برندگانی که نوآوری‌های خاصی داشته‌اند بتوانند امتیازهایی را در اختیار آنها قرار دهند. آنها همچنین می‌توانند با کمک گرفتن از قدرت مالکیت معنوی (IP) محصول نوآورانه خود، باعث رشد کسب‌وکار و استارتاپ خود شوند. سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) یکی از آژانس‌های سازمان ملل متحد است که به نوآوران و خالقان جهان خدمت و تضمین می‌کند که ایده‌های آنها ایمن روانه بازار می‌شود و بهبود زندگی را به همراه دارد. این سازمان متشکل از 193 عضو است که جهت‌گیری و فعالیت‌های استراتژیک WIPO را در جلسات سالانه این مجمع تایید می‌کنند. کشورهای عضو این سازمان جهت گیری، بودجه و فعالیت‌های سازمان را از طریق نهادهای تصمیم‌گیرنده تعیین می‌کنند. درواقع، این سازمان با هدف ارتقای حمایت از دارایی فکری در جهان از طریق همکاری‌های متقابل بین دولت‌ها و WIPO در سال 1976 در استکهلم پایه‌گذاری شد. این سازمان وظیفه تجلیل از نوآوری‌های در حال تغییر جهان را در حوزه سلامت، فناوری آب‌وهوا و فناوری‌های پیشرفته برعهده دارد. در سطح جهانی، شرکت‌های کوچک و متوسط بیش از 90 درصد از کل کسب‌وکارها را تشکیل می‌دهند اما بسیاری از آنها هنوز به‌طور کامل از قدرت مالکیت معنوی (IP) برای رشد کسب‌وکارهای خود استفاده نمی‌کنند. باوجوداین، این جایزه از افرادی که این کار را انجام می‌دهند تجلیل کرده و نشان می‌دهد که IP  تنها برای رشد کسب‌وکار مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بلکه می‌تواند تفاوت مثبتی در جهان ایجاد کند. 

معرفی 9 برگزیده در سومین سال جایزه WIPO
جوایز جهانی WIPO نخستین بار در سال 2022 راه‌اندازی شد و از آن سال، به‌طور هرساله برگزار می‌شود و در خلال آن از شرکت‌هایی تجلیل می‌شود که از مالکیت فکری برای تجاری‌سازی محصولات و خدمات استفاده می‌کنند و در عین حال از طریق نوآوری و خلاقیت خود سهم مثبتی را برای جامعه به ارمغان می‌آورند. این جایزه جهانی از کسب‌وکارهای کوچک و استارتاپ‌ها در تمام بخش‌های صنعتی در سراسر جهان دعوت می‌کند تا شانس خود را برای قرار گرفتن در جمع برنده‌ها بیازمایند. این افراد مبتکر، خلاق و شرکت‌های کوچک‌تر که از مالکیت معنوی برای موفقیت تجاری و نیز کاتالیزوری برای تاثیر اقتصادی و اجتماعی استفاده می‌کنند، مورد تقدیر قرار می‌گیرند. با اعطای این جایزه خدماتی به برندگان اختصاص می‌یابد که به‌واسطه آن تولیدکنندگان، مبتکران و کارآفرینان می‌توانند مالکیت معنوی (IP) خود را در سراسر مرزها محافظت و ترویج و به‌عنوان یک انجمن برای رسیدگی به مسائل پیشرفته IP عمل کنند. داده‌ها و اطلاعات IP، تصمیم‌گیرندگان را در سراسر جهان هدایت می‌کند. جایزه امسال در 12 جولای 2024 در جریان مجامع WIPO برگزار شد و «دارن تالنگ» مدیرکل این مجمع، جوایزی را به نمایندگان 9 برنده جایزه اهدا کرد. در خلال این رویداد آنها نیازهای حیاتی خود را با هدف ارائه درک لازم به تصمیم گیرندگان برای بهینه‌سازی سیستم تجاری‌سازی IP و کمک واقعی به شرکت‌ها در ارائه نوآوری‌ها به بازار بیان کردند. این برنامه جوایز جهانی ریشه در مأموریت WIPO برای تضمین جهانی دارد به‌طوری‌که در آن، حقوق مالکیت معنوی از هرگونه نوآوری و خلاقیت حمایت می‌کند. این جوایز مستقل و منتخب هیات داوران، به افرادی کمک می‌کند که مهارت‌های آنها به پیشرفت و بهبود زندگی مردم کمک کرده، شناسایی و حمایت می‌کند. برندگان این جایزه، یک برنامه هدایت شخصی برای کمک به استفاده از IP برای رشد کسب‌وکار، همراه با پشتیبانی انحصاری و حمایت مالی برای تسهیل دسترسی آنها به منابع مالی و فرصت‌های تجاری دریافت می‌کنند. در این جایزه از پیشگامانی تقدیر به عمل می‌آید که با تلاش خود موفق شده‌اند رویا را به واقعیت تبدیل کنند. به عبارتی این جایزه راهی برای تقویت اهمیت بحث مالکیت فکری به‌عنوان یک دارایی است و از این رو، زمینه رقابت و چگونگی عرضه جهانی محصولات را به جهان هستی فراهم می‌آورد. 

عملکرد 660 شرکت‌کننده در بوته نقد داوران
هیاتی متشکل از هشت داور بین‌المللی برندگان جایزه 2024 را از میان بیش از 660 شرکت کوچک و متوسط و متقاضی استارتاپی که از 107 کشور درخواست داده بودند، برگزیدند. برندگان مسابقه امسال از کشورهای آرژانتین، چین، کنیا، جمهوری کره، کویت، سنگاپور، سوئیس، تایلند و ترکیه‌اند. نوآوری‌های آنها در فناوری‌های بهداشتی، کشاورزی و موادغذایی و کوآنتومی، نشان می‌دهد که چگونهIP باعث پیشرفت و افزایش کیفیت زندگی در سراسر جهان می‌شود. در این رویداد همچنین برندگان عنوان کردند که مشتاقانه منتظر حمایت WIPO برای کمک به آنها در بهینه‌سازی سیستم تجاری‌سازی IP و گسترش دسترسی به بازار برای نوآوری‌های خودند.  برندگان این جایزه هم مانند بسیاری دیگر از جوایزی که در دنیا اعطا می‌شود علاوه‌بر جایزه‌ای که به آنها تعلق می‌گیرد امتیازها و فرصت‌هایی نیز در اختیارشان قرار می‌گیرد تا بتوانند از چنین فرصتی برای پیشرفت بیشتر فناوری تولیدشده و تجاری‌سازی آن استفاده کنند و درمورد استراتژی‌های تجاری‌سازی دارایی‌های IP از جمله جذب سرمایه و فرصت‌های مشارکت تجاری تحت آموزش قرار می‌گیرند. از دیگر امتیازها نیز می‌توان به ارتقای بین‌المللی و دیده شدن در بین مخاطبان مختلف تجاری مختلف اشاره کرد. همچنین حضور در مراسم معتبر جوایز و رویدادهای شبکه‌سازی در ژنو به همراه پوشش مالی هزینه‌های سفر نیز از دیگر امتیازها به شمار می‌رود. امتیاز دیگر هم دسترسی به شبکه و منابع WIPO برای مشاوره مدیریت IP است که در اختیار برندگان قرار می‌گیرد. 
9 شرکت کوچک، متوسط و استارتاپی از سراسر جهان با محصولات مختلفی چون ایمپلنت‌های استخوانی پرینت سه‌بعدی، ربات‌های دسته‌بندی زباله و اسکنرهای آسیب مغزی مجهز به هوش مصنوعی در جایزه جهانی 2024 WIPO حضور یافتند که در ادامه به اختصار به عملکرد و محصول آنها پرداخته‌ایم. 

ربات جمع‌آوری زباله AETECH

بسیاری از کشورها فاقد سیستم‌های مناسب برای جابه‌جایی، انتقال و دسته‌بندی زباله‌اند، به این معنی که پلاستیک، کاغذ، آلومینیوم، زباله‌های الکترونیکی، شیشه و... میلیون‌ها تن از زباله‌ها در محل‌های دفن زباله یا در محیط‌های طبیعی انباشته می‌شوند درحالی‌که می‌توان آنها را بازیافت کرد. به‌طور قطع وجود سیستمی که بتواند این فرآیند را با بازدهی بالاتری انجام دهد در اولویت قرار دارد. شرکت AETECH متعلق به جمهوری کره که در حوزه فناوری‌های آب‌وهوایی فعالیت می‌کند، ربات AETECH را طراحی و تولید کرده که از فناوری‌های یادگیری عمیق هوش مصنوعی برای دسته‌بندی زباله‌های قابل بازیافت استفاده می‌کند. این ربات‌ها می‌آموزند که زباله‌ها را به‌طور دقیق شناسایی و به 46 زیرگروه طبقه‌بندی کنند. این راه‌حل کارآمد می‌تواند عملکرد جمع‌آوری و بازیافت زباله را در مقایسه با نیروی انسانی تا دوبرابر بهبود بخشیده و از این طریق، تا 2.8 برابر در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند. مالکیت معنوی (IP) این محصول از گسترش این محصول از کره به اروپا، خاورمیانه، استرالیا و آسیای جنوب شرقی حمایت می‌کند. 

دستگاهی برای افزایش 40 درصدی بازده مزارع

شرکت Farmer Lifeline Technologies از کشور کنیا یک دستگاه اختصاصی را طراحی کرده و توسعه داده است که با انرژی خورشیدی کار می‌کند. همچنین در این سیستم، از فناوری هوش مصنوعی و دوربین‌های مجهز به یادگیری ماشینی برای شناسایی آفات و بیماری‌های محصولات در مراحل اولیه استفاده شده است. سپس این دستگاه‌ها اعلان‌های به‌موقعی را از طریق پیام متنی به کشاورزان ارسال می‌کند که راه‌حل‌های دقیقی را نیز برای استفاده آنها در بر دارد. این اطلاعات به آنها امکان می‌دهد بازده مزارع خود را تا 40 درصد افزایش و نیز تلفات محصول را تا 30 درصد کاهش دهند. دستگاه Farmer Lifeline نه‌تنها با ارائه اعلان‌های سازگار با آب‌وهوا، انعطاف‌پذیری اقلیمی را برای کشاورزان صاحب مزارع کشاورزی کوچک‌تر افزایش می‌دهد بلکه کشاورزان را قادر می‌کند با تغییرات آب‌وهوایی سازگاری بهتری داشته باشند و اثرات مخرب این تغییرات را به حداقل برسانند، بنابراین پایداری و بهره‌وری کلی آنها را بهبود می‌بخشد. این دستگاه‌ها در حال حاضر در بیش از 5100 مزرعه در کنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند که 60 درصد از کاربران این فناوری را زنان تشکیل می‌دهند. 

ربات جراح خودکار برش آبی

بروز برخی بیماری‌ها فرآیند درمان دشواری دارد و همین امر حتی می‌تواند جان بیمار را به خطر بیندازد. به‌عنوان مثال، «هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات» ((BPH به‌نوعی بیماری اطلاق می‌شود که در آن غده پروستات بزرگ‌تر از حد طبیعی شده و باعث ایجاد مشکل در ادرار و ایجاد ناراحتی برای فرد می‌شود. با توجه به اینکه انتظار می‌رود در یک دهه آینده حدود 94 میلیون بیمار BPH در سراسر جهان نیاز به انجام این عمل جراحی داشته باشند ودر حال حاضر تنها 500 هزار جراحی انجام می‌شود، بنابراین تقاضای بالایی وجود دارد که متاسفانه پاسخی برای آن وجود ندارد. در این راستا شرکت چینی Healinno Tech «ربات جراحی خودکار برش آبی» Healinno Tech را به‌طور چندبعدی مبتنی‌بر تصویر اولتراسوند، کنترل دقیق فرآیند برش عضو با جریان آب و عملیات جراحی خودکار و درمان را طراحی کرده است. این شرکت با مهارت بالایی که در مدیریت IP دارد می‌تواند یک استراتژی گروهی را پیش‌بینی کند که محصولات فردی را در زیرمجموعه‌های مختلف ثبت کرده و ارزیابی ارزش محصولات را تسهیل کند. 

ایبوپروفن استنشاقی و درمان ذات‌الریه

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، ذات‌الریه بزرگ‌ترین علت عفونی مرگ‌ومیر کودکان در دنیا محسوب می‌شود که به‌رغم درمان‌هایی که برای آن وجود دارد اما هنوز هم قربانی می‌گیرد. همچنین ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی که ریه‌ها را درگیر می‌کند به خودی خود می‌تواند مشکلات ریوی ایجاد کند که گاه تنفس را برای مبتلایان دشوار می‌کند. آزمایشگاه Química Luar آرژانتین برای درمان بیماری‌های تنفسی به تولید و توسعه محصولات دارویی نوآورانه‌ای رو آورده و در این راستا، موفق به تولید گروهی از محصولات دارویی نوآورانه‌ای مانند فرمول مبتنی‌بر ایبوپروفن شده است که می‌تواند به شکل یک غبار استنشاقی به ریه‌ها برسد و این مشکل را درمان کند. این نوع درمان خاص به‌ویژه برای شرایط پیچیده و غیرقابل کنترلی مانند کووید- 19 و فیبروز کیستیک بسیار می‌تواند کاربردی باشد. برنده شدن این شرکت تعهد آنها را برای تبدیل ایده‌ها به راه‌حل‌های ملموسی بالاتر می‌برد که باعث پیشرفت و بهبود زندگی می‌شوند. دریافت این جایزه به رشد این شرکت و عرضه محصولات آن در بازارهای جهانی کمک می‌کند. 

ایمپلنت سه‌بعدی استخوان و افزایش عمر

بیماران زیادی در دنیا هستند که به دلیل تخریب مفاصل و استخوان‌ها نیاز به پیوند استخوان پیدا می‌کنند. از این رو، انتظار می‌رود تعداد عمل‌های پیوند استخوان در یک دهه آینده به‌طور چشمگیری رشد داشته باشد. امروزه، جراحان اغلب از ایمپلنت‌های از‌پیش‌ساخته‌شده و آماده، استفاده می‌کنند که گاهی به‌طور مناسب نمی‌تواند در بدن بیمار قرار گرفته و با بافت‌های اطراف بدن بیمار سازگار شود. برای حل این مشکل اساسی، شرکت Meticuly  تایلند به راه‌حلی رسیده به‌طوری که یک استخوان پرینت سه‌بعدی را طراحی و تولید کرده که قابلیت پیوند دارد. در این ایمپلنت سه‌بعدی، از سی‌تی‌اسکن مجهز به هوش مصنوعی برای طراحی ایمپلنت‌های تیتانیومی استفاده شده که کاملا مناسب برای هر بیماری است. این فناوری به‌طور قابل توجهی می‌تواند در مقایسه با عمل‌های جراحی سنتی، کیفیت زندگی بیماران را افزایش داده و در زمان جراحان نیز صرفه‌جویی کند. استفاده از چنین فناوری‌هایی در دنیای امروز، امید به زندگی را افزایش داده است. این شرکت مالکیت معنوی خود را با 36 اختراع در 10 کشور، 18 علامت تجاری، بیش از 15 اسرار تجاری توسعه داده است. 

تشخیص بیماری‌با تصویربرداری سیار

در بسیاری از بافت‌های روستایی مردم به‌سادگی به خدمات تصویربرداری و حتی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ساده هم دسترسی ندارند، از این رو انجام برخی مراقبت‌های بهداشتی، تشخیص و به دنبال آن درمان موثر بیماری‌ها به تعویق می‌افتد. آمارها نشان می‌دهد در آمریکا 70 درصد بیماری‌های مزمن را می‌توان با مراقبت‌های پیشگیرانه و سونوگرافی ساده حل کرد. شرکت ترکیه‌ای PONS Technology، فناوری پزشکی PONS را طراحی و تولید کرده است که به متخصصان سلامت امکان می‌دهد تصویربرداری اولتراسوند را در خارج از تنظیمات بیمارستانی نیز انجام دهند، بنابراین در بسیاری از مناطق که به مراکز درمانی دسترسی ندارند، می‌تواند روند تشخیص بیماری‌ها را بهبود بخشد. این فناوری را می‌توان روی هر دستگاهی بدون نیاز به سخت‌افزارهای جدید گران‌قیمت یا حتی کارشناس تصویربرداری در محل مورد استفاده قرار داد. استفاده از این فناوری در مناطق روستایی نیجریه توانسته عوارض بارداری را تنها در یک ماه از 45 درصد به 25 درصد کاهش دهد. 

میکروسکوپ  تحلیل مواد مغناطیسی

با توجه به پیشرفت فناوری در جوامع مختلف و کارآمدی بیشتر این فناوری‌ها محققان تلاش کرده‌اند اجزای الکترونیکی تلفن‌ها، رایانه‌ها و پردازنده‌ها را کوچک‌تر کنند تا کار با آنها نیز راحت‌تر شود. از 0.35 میکرومتر اولیه تا ریزتراشه‌های 3 نانومتری امروزی تراشه‌ها همچنان کوچک‌تر و تولید آنها نیز دشوارتر می‌شود. شرکت سوئیسی Qnami به‌تازگی نخستین میکروسکوپ Qnami ساخته‌شده از الماس مصنوعی را با استفاده از سنجش کوانتومی به‌منظور اندازه‌گیری دقیق فوق‌کوچک تولید کرده است. این نوآوری به سازندگان اجازه می‌دهد تا ماده را در حالت تک‌الکترون و همچنین خواص مغناطیسی آن تجسم کنند. این میکروسکوپ کوآنتومی با توجه به دقت بی‌نظیری که در تصویربرداری مغناطیسی دارد توانسته انقلابی را در علم مواد و فناوری نانو ایجاد کند. این دستگاه اولین میکروسکوپ روبشیNV (نیتروژن خلا) برای تجزیه و تحلیل مواد مغناطیسی در مقیاس اتمی است که به محققان کمک می‌کند بتوانند به‌طور مستقیم ظریف‌ترین ویژگی‌های نمونه‌های خود و تاثیر تغییرات میکروسکوپی را در طراحی یا فرآیند ساخت مشاهده کنند. 

دستگاه پرتابل جایگزین دستگاه‌های MRI

در سال 2021 بیش از سه میلیارد نفر در جهان با انواعی از بیماری‌های عصبی زندگی می‌کردند که در مقایسه با سال 1990 تاکنون 18 درصد افزایش یافته است. تشخیص بیماری‌های عصبی معمولا به‌واسطه دستگاه‌های پیشرفته‌ای چون MRI یا سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود که دستگاه‌های بزرگ، سنگین و گران‌قیمتی هستند و برای بهره‌مندی از این فناوری‌ها باید حتما به مراکز درمانی مجهز مراجعه کرد که طبیعتا چنین امکانی برای گروهی از مردم ساکن در مناطق دوردست وجود ندارد. از این رو محققان سال‌ها به دنبال حل چنین چالشی بوده‌اند تا بتوانند هم روند تشخیص را برای این قبیل بیماران تسریع کنند و هم شانس درمان را به دنبال تشخیص دقیق‌تر افزایش دهند. مدیرکل سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که شرکت کویتی ScansX با تولید یک فناوری جدید MRI را با یک اسکنر قابل حمل و غیرتهاجمی مغز جایگزین می‌کند که می‌تواند انقلابی را در روش‌های تشخیص آسیب‌های مغزی ایجاد کند. این شرکت با بهره‌مندی از قدرت هوش مصنوعی، علائم اولیه خونریزی مغزی و تومورها را تشخیص می‌دهد. ScansX از اختراعات و علائم تجاری خود از طریق قراردادهای دارای مجوز در سطح جهانی استفاده می‌کند. 

تولید ربات‌های پزشکی در بحران

بلایای طبیعی و درگیری‌های جهانی منجر به آسیب و صدمه‌های متعدد و آواره شدن هزاران نفر می‌شود. معمولا در چنین شرایطی، بیمارستان‌های صحرایی در چادرها و سرپناه‌هایی برقرار می‌شوند که اغلب یا به دلیل اختلال در فرآیند برق‌رسانی مجهز به برق نیستند یا برای حمایت از مداخلات پیشرفته‌ای چون مراقبت‌های جراحی با مشکل تجهیزات مواجه می‌شوند. شرکت سنگاپوری Vivo Surgical با توسعه دستگاه‌های پزشکی که عملکرد پزشک جراح را بهبود می‌بخشد، تلاش کرده چنین مشکلاتی را حل‌وفصل کند. محققان این شرکت نوآور از چراغ‌قوه‌های جراحی که با باتری کار می‌کند تا ساخت یک افزودنی که به دستگاه آندوسکوپ متصل شده و آن را به یک ابزار دقیق برای جراحان در فرآیند عمل‌های جراحی آندوسکوپیک تبدیل می‌کنند، توانسته‌اند در تولید ابزارهای پزشکی و جراحی موفق عمل کرده و عملکرد جراحان را حین انجام عمل بهبود بخشند و توانای آنها را برای انجام جراحی‌های پیچیده با سهولت و سرعت بیشتری افزایش دهد. مالکیت معنوی بالایی که این دستگاه دارد باعث شده این شرکت بتواند محصول خود را در بیش از 20 کشور در سطح بین‌المللی عرضه کند.