میراحمدرضا مشرف، پژوهشگر حوزه بینالملل: اقدامات رژیمصهیونیستی و دولت نتانیاهو و بهویژه حمله وحشیانه اخیرش به لبنان، کار را به جایی رسانده است که فریادهای اعتراض هرروز در گوشه و کنار جهان بلندتر از قبل به گوش میرسد، آن هم اغلب از مکانها و کشورهایی که پیش از این مهد حمایت و مراکز تجلیل از این رژیم به شمار میآمدند. در همین راستا پس از جنایات گسترده در غزه و به دنبال آن حملات گسترده و خونین اخیر رژیمصهیونیستی به لبنان، به نظر میرسد که روزنامه قدیمی و معتبر گاردین انگلیس عنان اختیار از کف داده و فریاد تظلمخواهی مردم غزه و لبنان را به رساترین شکل ممکن بلند کرده است. هر چند همانطور که از محتوای مقاله سیمون تیسدال در گاردین نیز آشکار میشود، در شرایط کنونی جهان و در سکوت و چشمپوشی نفرتانگیز مدعیان و سردمداران ارزشهای انسانی و حقوق بشری، نمیتوان به شنیدن این فریاد تظلمخواهی و بازخواست عاملان جنایات علیه بشریت، امید چندانی داشت.
لبنان غزه دوم خواهد شد!
بنیامین نتانیاهو باید متوقف شود. وحشتی که در لبنان پدیدار شده است، جنایت دیگری است که باید بر جنایات پیشین او افزوده شود. آیا بریتانیا، ایالات متحده، سازمان ملل و هر کس دیگری که ظاهرا به زندگی غیر نظامیان، حقوق بشر و قوانین بینالمللی اهمیت میدهند، صرفا نظارهگر این خواهند بود که نخستوزیر خارج از کنترل اسرائیل یکبار دیگر اقدامات خود را تکرار کند؟ این چشمانداز تکاندهنده باورکردنی نیست. بازهم این بدان معنا خواهد بود که نتانیاهو جنوب لبنان و حتی شاید کل این کشور را به نوعی غزه دوم تبدیل کند. بیش از 41 هزار فلسطینی که بیشتر آنان غیرنظامیان بودهاند، کشته شدهاند. نزدیک به پانصد نفر هم روز دوشنبه توسط نیروهای اسرائیلی در لبنان کشته شدند که تعداد زیادی از آنها کودکان بودند. دهها هزار نفر خانههای خود را ترک کردهاند. این مرد[نتانیاهو] قبل از اینکه مقامش را ترک کند، قرار است چه تعداد انسان بیگناه دیگر را بکشد؟
استراتژی خودبرانداز نتانیاهو
نتانیاهو میگوید که این قتل عام اخیر برای بازگرداندن «تعادل امنیتی» ضروری است. اما این خود نتانیاهو است که تعادل ندارد. او با دستور مستبدانه خود به ساکنان جنوب لبنان -شهروندان یک کشور مستقل- برای تخلیه فوری خانههایشان، نشان داد که حملات بیسابقه اسرائیل بیش از پیش تشدید خواهد شد و حتی ممکن است یک حمله زمینی را نیز به دنبال داشته باشد. چنین اقدامی در سال 2006 کارساز نبود و اکنون نیز نخواهد بود. استراتژی نتانیاهو مثل همیشه «خودبراندازانه» است. با وجود 1300 حمله اسرائیل در روز دوشنبه، حزبالله موشکهای بیشتری به سمت اسرائیل شلیک کرده و در عین حال برد آنها را نیز افزایش داده است. ساکنان آواره اسرائیلی نمیتوانند با خیالی آسوده به خانههایشان بازگردند، همان موضوعی که ظاهرا هدف اصلی این اقدامات محسوب میشود. خشونت، خشونت به ارمغان آورده و ضامن امنیت نخواهد بود؛ فقط حس نفرت و انتقام را بیشتر خواهد کرد.
ایجاد جبهه دوم برای سرپوش گذاشتن بر ناکامیها
نتانیاهو طبق روال همیشگیاش پیامهای متفاوتی ارسال میکند. در این میان باید چه چیزی را باور کنیم؟ او مدعی است که این عملیات هدف کلی محدودی دارد؛ تخریب حزبالله و دور کردن آن از مرزها. او مدعی است که به غیرنظامیان لبنانی اهمیت میدهد، درست همانطور که ادعا دارد به گروگانهای اسرائیلی که از هفت اکتبر در دست حماس نگهداری میشوند؛ اهمیت میدهد، حال آن که بسیاری از آنها به شکل ناگواری کشته شدهاند. اما حقیقت آن است که نتانیاهو در هدف توهمبار خود برای نابودی حماس شکست تأسفباری خورده است و اکنون عمدا با تشدید رویارویی با حزبالله جبهه دومی را ایجاد میکند. دقیقا همان موردی که دیپلماتهای آمریکایی برای جلوگیری از آن ماهها در تلاش بودند. درنهایت باید گفت که تنها «جنگ ابدی» است که میتواند او را در مقام و قدرت خود نگه دارد.
خویشتنداری ایران و شفافیت حزبالله
نجیب میقاتی، نخستوزیر لبنان تردیدی ندارد «نتانیاهو باید متوقف شود.» وی میگوید: «ادامه تجاوز اسرائیل به لبنان را در هر قالب معنایی که بگنجانید، یک جنگ ویرانگر و نابودکننده است.» او از شورای امنیت سازمان ملل، مجمع عمومی و کشورهای تأثیرگذار میخواهد تا برای جلوگیری از گسترش کشتار اقدامی انجام دهند. چراغهای قرمز هشداردهنده در همهجا چشمک میزنند. نیروی حافظ صلح سازمان ملل متحد در لبنان میگوید حملات اسرائیل نهتنها نقض قوانین بینالمللی است، بلکه میتواند جنایات جنگی نیز محسوب شود. ایران خویشتنداری غیرمنتظرهای از خود نشان داده است، آن هم بهرغم تهدیداتی که پس از ترور یکی از رهبران حماس در تهران توسط اسرائیل در ماه ژوئیه انجام داد. اکنون نتانیاهو را متهم میکنند که به شکلی هدفمند به دنبال جنگ گستردهای است که ایران تمایلی نسبت به آن ندارد. مسعود پزشکیان رئیسجمهور جدید ایران میگوید: «اسرائیل هر روز مرتکب جنایات و کشتار افراد بیشتری میشود... اگر تصور کنیم که کسی در یک جنگ منطقهای پیروز از میدان خارج خواهد شد، فقط خودمان را فریب دادهایم.»
اما حزبالله در تمام این مدت شفاف بوده است. حزبالله میگوید وقتی توافق آتشبس در غزه برقرار شود، نه پیش از آن، شلیک موشکها را متوقف خواهد کرد. بنابر گزارشها نتانیاهو تاکنون چندین بار مانع از هر گونه توافق شده است. با این حال سفیر اسرائیل در بریتانیا امروز به بیبیسی تاکید میکند که همه این اتفاقات در رابطه با تهدید تروریستی در شمال است. حالا باید سوال کرد که تروریست کیست خانم تزیپی هوتوولی؟[سفیر اسرائیل در لندن] اقدامات شما یا آنها؟ انکارگرایی و هدایت نادرست رسمی اسرائیل همچنان ادامه دارد و از بالا سرمنشأ میگیرد.
اولویتهای شخصی بیبی
آخرین سخنرانی نتانیاهو و گفتوگوی او با افسران ارشد ارتش اسرائیل نشان میدهد که او علاقهای به دستیابی به توافق نداشته و شرکای راست افراطی او نیز مخالف آنند. این نکتهای است که هاموس هارل، مفسر روزنامه هاآرتص مینویسد و در عین حال اضافه میکند: «برای او سرنوشت شخصش بر سرنوشت گروگانها اولویت دارد. او تصمیم گرفته است همه چیزش را، تقریبا تمام چیزی را که دارد، روی حرکت جاهطلبانهای که به حزبالله آسیب رسانده و شاید هم بهطور غیر مستقیم بر حماس مؤثر باشد، به قمار بگذارد.»
چه کسی میتواند «بی بی» را متوقف کند؟
نتانیاهو باید متوقف شود، اما چه کسی این کار را انجام خواهد داد؟ نه این شخص، رئیسجمهور ایالات متحده نخواهد بود؛ کسی که این هفته یک بار دیگر در سازمان ملل این را خواهد گفت که برنامهای دارد و البته در عمل تاکنون به شکل ناامیدکنندهای این بحران را بد مدیریت کرده است. او نگران است که یک حریق گسترده در سراسر خاورمیانه ممکن است به شانس کامالا هریس و دموکراتها در انتخابات ماه نوامبر آسیب برساند. سوال این است که پس به چه دلیل مداخله نمیکند؟ چراکه او نگران آن است که به نظر برسد در جناح طرف مقابل اسرائیل ایستاده است.
با توجه به موضع آبکی و نامشخص واشنگتن، انتظار نداشته باشید که دولت استارمر[انگلیس] به تنهایی کار معناداری از قبیل تعلیق کلیه مجوزهای صادرات تسلیحات به اسرائیل یا بازخواست سفیر اسرائیل در لندن، انجام دهد. «دیوید لامی» وزیر امور خارجه اعلام کرد که برای مقابله با تحولات دنیای امروز «جرأت» و «اعصاب» لازم است؛ این دقیقا همان چیزی است که در تمامی پایتختهای غربی وجود ندارد. لبنان ممکن است در حال پی بردن به بهای این موضوع باشد.
اما دادگاهها چطور؟ آنها میتوانند سد راه نتانیاهو شوند؟ آیا قوانین بینالمللی میتوانند جلو چپاول و ستمگریهای بیشتر نتانیاهو را بگیرند؟ لازم نیست نفس خود را در سینه حبس کنید. به شکل غیرقابل توصیفی قضات دادگاه کیفری بینالمللی هنوز حکم بازداشت نتانیاهو را به اتهام جنایات جنگی در غزه صادر نکردهاند؛ در حالی که دادستان در ماه میدرخواست آن را مطرح کرده بود. این تأخیر طولانی و غیرقابل توضیح، به شکها افزوده است.
با این اوصاف گزینه سازمان ملل چطور است؟ در تحلیل آنچه رفت راهی بهتر از این وجود ندارد که یک بار دیگر بر اقتدار متلاشیشده این سازمان و به چگونگی اجرای قطعنامههای متعدد و نادیده گرفتهشده سازمان در مورد فلسطین بپردازیم؛ از جمله آخرین قطعنامه که از اسرائیل تخلیه سرزمینهای اشغالی را که در آن خشونت شهرکنشینان یهودی بیداد میکرد، درخواست کرده بود.
در چنین اوضاعی شاید باور نکردنی باشد که بگوییم نتانیاهو هنوز هم قرار است اواخر این هفته در مجمع عمومی سخنرانی کند. سازمان ملل به جای اینکه به نتانیاهو تریبون بدهد، باید او را از ورود به این مکان منع کند. اگر او پیدایش شود، باید مصونیت دیپلماتیک را نادیده گرفت. او باید توسط پلیس نیویورک و افبیآی دستگیر و اخراج یا ترجیحا متهم شود. نتانیاهو خطرناک است و با تمام ابزارهای غیرخشونتآمیز موجود باید جلو او گرفته شود.