زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: دوره مسئولیت پنجاه روزه مخبر در دولت تا زمان استقرار دولت جدید، باعث شد تا رویکرد و منش سیاسی و مدیریتی او در میان افکار عمومی و سیاسیون نمود بیشتری پیدا کند. برخورد فراجناحی مخبر در مدیریت دولت حتی اصلاح‌طلبان را به تحسین سیاست‌ورزی او واداشت. او زمانی پاستور را ترک کرد که در فضای سیاسی کشور به‌عنوان سیاستمداری شناخته می‌شد که به دور از رقابت‌های مرسوم جناحی به دنبال مدیریت درست در نظام حکمرانی بود. شاید به خاطر همین منش بود که رهبر انقلاب روز گذشته در پیامی مخبر را به‌عنوان مشاور و دستیار خودشان منصوب کردند. اقدامی که پیش از این در نظام حکمرانی کشور، کم‌سابقه بوده است. انتصاب مخبر به‌عنوان مشاور رهبر انقلاب را می‌توان اتفاق قابل توجهی برای معاون اول دولت سیزدهم و البته نظام حکمرانی دانست.
سیاست‌ورزی به دور از گرایش‌های جناحی و سلیقه‌ای
یکی از موضوعاتی که عموما در منش سیاستمداران مشاهده می‌شود، برخورد سیاسی و جناحی آنها با اتفاقات، رویدادها و حتی افراد در دستگاههای مدیریتی است. ردپای این برخورد جناحی را می‌توان در تمام دولت‌ها مشاهده کرد. محمد مخبر اما در دوران مسئولیت پنجاه روزه در دولت، فاصله‌گذاری مشخصی با این برخورد جناحی داشت. در روزهایی که تمرکزها بر این موضوع استوار بود که دولت از کدام نامزد حمایت می‌کند و اصلا نامزد دولت در انتخابات کیست، محمد مخبر، نه سوگیری به نفع یک شخص یا نامزد از خود نشان داد و نه حتی اجازه داد تا دیگر شخصیت‌های دولتی از دولت به نفع خود یا نامزد انتخاباتی‌ای از امکانات دولت استفاده کند. برخوردی که چهره او را به‌عنوان سیاستمداری که در سیاست‌ورزی خود غیرجناحی رفتار می‌کند، تثبیت کرد. رفتار غیرجناحی او در مدیریت البته نه در زمان اداره دولت حتی زمانی که او ریاست ستاد فرمان اجرایی امام(ره) را به عهده داشت نیز قابل مشاهده است. در روزهای اوج کرونا، محمد مخبر در کنار دولت برای حل بحران کرونا قرار گرفت. علاوه‌براین انتصاباتی که مخبر در دوره مسئولیت خود در دولت و ستاد اجرایی انجام داد، عموما افرادی را شامل می‌شد که کمتر رنگ‌وبوی جناحی و سیاسی داشتند و بیشتر متخصص آن حوزه بودند. امری که نشان می‌داد منش او در مدیریت دولت به دور از دعواهای جناحی و سیاسی تعریف می‌شود. سیاست‌ورزی مخبر را می‌توان یکی از ویژگی‌های مهمی دانست که در انتصاب او به‌عنوان مشاور رهبر انقلاب موثر بوده است.
سیاستمداری با تجربه مدیریت در سطوح ملی
محمد مخبر یکی از شخصیت‌های سیاسی‌ای است که تجربه اجرایی موفقی در سطوح بالا در کشور داشته و تقریبا از پیچ‌وخم‌ها و چالش‌های کشور باخبر است. تجربه ریاست او در ستاد اجرایی فرمان امام، از سال 86 و اقداماتی که او در این بازه زمانی انجام داد ازجمله حضور در بحران کرونا و معاون اولی رئیس‌جمهور و پس از آن مدیریت پنجاه روزه دولت و به نتیجه رساندن برخی طرح‌های نیمه‌تمام دولت شهید رئیسی، کارنامه روشنی از تجربیات اجرایی مخبر در سطح ملی را به ثبت رسانده است که یکی از عوامل مهم در انتصاب او به این سمت به شمار می‌رود. کمااینکه رهبر انقلاب نیز در بخشی از پیام انتصاب خود به سابقه «خدمات متعهدانه» و «تاثیرگذار» مخبر در عرصه‌های مدیریتی و اقتصادی در دولت شهید رئیسی اشاره کردند. تجربه موفق و چندساله در مدیریت اجرایی کشور، کمک‌کننده او در این مسیر جدید خواهد بود. کمااینکه او در دوره مسئولیت خود در دولت نیز چالش‌ها و بحران‌های زیادی را مدیریت کرده است. مخبر در دوره مسئولیت خود در ستاد اجرایی و همچنین دولت، شخصیت‌ها و افراد جوان و عموما خوشفکر را در سمت‌های مختلف منصوب کرد؛ امری که در پیام انتصاب رهبری نیز مورد اشاره قرار گرفته است. رهبرانقلاب به سابقه مخبر در به کارگیری «نیروهای جدید» و «سیاست درست و مدبرانه» به‌کارگیری نخبگان و جوانان در اجرای طرح‌ها هم اشاره کرده‌اند. جدای از ذکر ویژگی مدیریتی مخبر، پیام رهبر انقلاب نشان می‌داد انتصاب او به‌عنوان مشاور رهبر انقلاب تنها یک انتصاب در جایگاه مشاور نیست و به نظر می‌رسد وظایف مهمی را برای مخبر در نظام حکمرانی تعریف خواهد کرد که در این راستا می‌بایست از نیروهای جوان و خوشفکر نیز استفاده کند. رهبر انقلاب در پیام خود به این موضوع اشاره کردند که مخبر در مسئولیت جدید به شناسایی نیروهای جوان و همکاری با آنها در کمک به دستگاههای دولتی بپردازد. امری که نشان می‌دهد علاوه‌بر مسئولیت مشاوره، او در مواردی حتی به‌عنوان بازوی کمکی دولت و دستگاههای مدیریتی نیز عمل خواهد کرد.
رفتار منصفانه مخبر در روزهای انتخاباتی
در روزهایی که بیشتر وزرا و مسئولان دولت سیزدهم برای نام‌نویسی در انتخابات ریاست‌جمهوری به وزارت کشور می‌رفتند، محمد مخبر ازجمله افرادی بود که با وجود اصرار اطرافیان، حاضر به نام‌نویسی در انتخابات ریاست‌جمهوری نشد. دلیلی که برای این عدم نام‌نویسی گفته می‌شد، تمرکز بر مدیریت دولت در بازه پنجاه روزه تحویل دولت بود. نکته مهم دیگر هم این بود که مخبر علاوه‌بر عدم شرکت در انتخابات، اجازه نداد دولت در دام سیاسی‌کاری‌ها یا حمایت از نامزدهای انتخاباتی بیفتد یا از دولت سیزدهم برای رای‌آوری در انتخابات سوءاستفاده شود. حتی در مواردی که خبرهایی از سوءاستفاده برخی شخصیت‌های دولتی از جایگاه مدیریتی‌شان منتشر شد، مخبر با آنها برخورد کرد. همه این موارد باعث شد دولت رئیسی از مسیر خود منحرف نشود و در دام سیاسی‌کاری‌ها نیفتد. رفتار مخبر در انتخابات را می‌توان به‌عنوان رفتار استاندارد یک سیاستمدار در انتخابات نام برد. کنش او در زمان برگزاری انتخابات حتی تحسین اصلاح‌طلبان را به همراه داشت تا آنجا که اصلاح‌طلبان معتقدند او اجازه سوءاستفاده از صندوق‌های رای را نداد. این رفتار مخبر محبوبیت او در میان افکارعمومی و حتی سلایق مختلف سیاسی را افزایش داد و او را به‌عنوان چهره‌ای منصف و مورد اعتماد در فضای سیاسی تثبیت کرد.
میراث‌دار مسیر شهید رئیسی
محمد مخبر در پنجاه روز دوره مسئولیت خود فرمان دولت را به نحوی به دست گرفت که خلأ نبود رئیس‌جمهور در مدیریت کشور احساس نشد. جدای از اینکه طرح‌ها و اقدامات نیمه‌تمام دولت را تا جای ممکن به سرانجام رساند، در فضای سیاسی کشور نیز مشی شهید رئیسی یعنی فراجناحی بودن و همراهی با قوا و دستگاههای مدیریتی را پیش برد، جلوی دوقطبی‌سازی و ملتهب کردن فضای سیاسی کشور از جانب دولت را گرفت و مهم‌ترین نکته اینکه تنها در مواردی زبان به انتقاد از رقبای انتخاباتی باز کرد که اظهاراتی برای تضعیف دولت شهید رئیسی و کوچک‌نمایی اقدامات او کردند. محمد مخبر اجازه نداد اقدامات و فعالیت‌هایی که رئیس‌جمهور در دولت انجام داد، مورد بی‌مهری قرار گیرد. براین اساس شاید بتوان مخبر را تنها فردی دانست که ادامه‌دهنده و میراث‌دار مسیر شهید رئیسی بود. امری که رهبر انقلاب نیز در پیام خود به آن اشاره و مخبر را «امتداد سیاست دولت شهید رئیسی» معرفی کردند.
فرصت نقش‌آفرینی در سطوح اجرایی حکمرانی
انتصاب محمد مخبر به‌عنوان مشاور رهبر انقلاب در فضای سیاسی کشور در وهله اول این امکان را در اختیار معاون اول دولت شهید رئیسی قرار می‌دهد که همچنان در عرصه اجرا باقی بماند. امری که هم امکان استفاده از تجربیات او در نظام حکمرانی را فراهم می‌کند، هم تجربیات جدیدی را در اختیار مخبر می‌گذارد و مهم‌تر از همه اینکه او همچنان به‌عنوان یک سیاستمدار موفق در عرصه اجرا امکان بروز و ظهور دارد. انتصاب مخبر به‌عنوان مشاور رهبر انقلاب را می‌توان انتصاب مهمی دانست که شاید در دوره‌های مختلف برای کمتر سیاستمداری در عرصه اجرایی اتفاق افتاده است. در دوره‌های گذشته، معاونان و وزرایی حضور داشتند که پایان مسئولیت آنها منجر به پایان حیات آنها در عرصه اجرایی بوده و گاهی وقفه‌ای بیست ساله تا مسئولیت بعدی‌شان به وجود آورده است. امری که کمترین آسیب آن برای یک سیاستمدار دور افتادن از چالش‌ها و مشکلاتی است که در اتفاقات و تحولات جدید در کشور رخ می‌دهد.
فرصتی برای ظهور در فضای سیاسی کشور
مسئولیت تازه مخبر این امکان را برای او فراهم می‌کند که ذیل اقدامات و فعالیت‌هایی که در سمت جدید انجام می‌دهد، وجهه مشخصی در فضای سیاسی کشور پیدا کند. طبیعی است که بروز و ظهور قابلیت‌ها و توانمندی‌های او می‌تواند مخبر را به‌عنوان یک چهره موثر در فضای سیاسی کشور به افکارعمومی و مردم معرفی کند. اقداماتی که او پیش از این در ستاد اجرایی و حتی معاون اولی دولت انجام می‌داد، عموما در فضایی بود که کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گرفت و دوره مسئولیت پنجاه روزه او نیز در دولت رئیسی فرصت کمی برای تثبیت این چهره‌سیاسی بود. اگرچه او نقش مهم و موثری در شناخت فضای سیاسی کشور داشت اما انتصاب او به‌عنوان مشاور رهبری مشخصا اقدامات و فعالیت‌های او در این جایگاه را زیر ذره‌بین رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی قرار خواهد داد و نهایتا او به‌عنوان چهره نقش‌آفرین در فضای سیاسی کشور شناخته خواهد شد.
