ابوالفضل مظاهری، دبیر گروه دانشگاه: انتخاب وزیر علوم در دولت چهاردهم در کنار اسامی متفاوتی به عنوان گمانه و گزینه مطرح می‌شد که نام دیگری را هم دوباره بر سر زبان‌ها انداخت. غلامرضا ظریفیان، استاد دانشگاه تهران در دولت اصلاحات سابقه فعالیت به عنوان معاون پشتیبانی و امور مجلس و معاون دانشجویی را دارد. او در جریان فرآیند انتخاب وزرای دولت چهاردهم به عنوان عضو کمیته انتخاب وزیر علوم فعالیت کرد و از چهره‌های شناخته‌شده این کمیته محسوب می‌شد که تعامل بیشتری هم با رسانه‌ها داشت. او پس از آیین تکریم و معارفه وزیر علوم که با حضور مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور برگزار شد از تشکیل کمیته‌ای برای بازنگری در وضعیت دانشجویان و استادان لغو‌قرارداد خبر داده بود. ظریفیان در گفتوگو با «فرهیختگان» می‌گوید قرار است سامانه‌ای برای این موضوع توسط وزارت علوم ارائه شود. او همچنین شائبه‌های حضور یا نقش‌آفرینی در وزارت علوم را رد کرده و معتقد است باید فضا برای نسل جدید و جوان مهیا شود.
اخیرا در رسانه‌ها از قول شما اعلام شده کمیته‌ای برای بررسی پرونده اساتید و دانشجویان تشکیل خواهد شد. درخصوص جزئیات فعالیت این کمیته توضیح دهید.
من پس از پایان جلسه تودیع و معارفه وزیر علوم از یکی از مسئولان وزارتخانه سوال کردم چگونه نسبت به موضوع مطرح شده از جانب رئیس‌جمهور عمل خواهید کرد؛ چون ممکن است افراد از مکان‌ها و نقاط مختلف بیایند و نمی‌دانند به کجا باید رجوع کنند. فرد مذکور در پاسخ گفت سامانه‌ای برای این موضوع اعلام می‌کنیم. فکر می‌کنم آن‌گونه که پیش‌بینی می‌کرد، امروز یا فردا اعلام خواهد شد. پس از آن جمع‌آوری درخواست‌ها حتما توسط کمیته‌ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت. فرآیندی است که گفته شده بر این اساس عمل خواهد شد.
درخصوص نحوه فعالیت این سامانه اطلاعاتی دارید؟ تصمیم‌گیری درخصوص درخواست‌ها چگونه انجام می‌شود؟
اگر صبر کنید، امروز و فردا قرار است سامانه اعلام شود و پس از آن بهتر می‌توان در مورد آن گفتوگو کرد. بههرحال مساله‌ای را رئیس‌جمهور مطرح کرده و آنها باید متناسب با آن سازوکار طراحی کنند. ممکن است استاد یا دانشجویی را احضار کند. احتمالا این موارد باید در یکی از معاونت‌ها، مثلا بخش استادی در معاونت آموزشی و بخش دانشجویی در سازمان امور دانشجویان بررسی و واگذار شود. طبیعتا باید پس از گرفتن درخواست‌ها، نظرات دانشگاه‌ها را هم دریافت کرده و بعد برای درخواست‌ها تصمیم‌گیری کنند. نمی‌دانم دقیقا سازوکارشان چگونه خواهد بود اما فعلا آنچه که من از سوالم پاسخ گرفتم این بود که سامانه‌هایی را (جداگانه برای اساتید و دانشجویان) اعلام می‌کنیم تا ببینیم با چه حجم از مساله و با چه صورت‌مساله‌ای مواجه هستیم. طبیعتا اگر تعداد خیلی زیاد باشد، باید سازوکار جدی هم تعریف شود. اگر نه، تعداد مثلا دانشجویان بیشتر و اساتید کمتر باشد، طبیعتا رسیدگی راحت‌تر خواهد بود. فکر می‌کنم اگر سامانه را معرفی کنند حتما اعلام می‌کنند که به چه شکلی عمل خواهند کرد.
البته شما پیش‌تر گفته بودید جامعه هدف این موضوع دانشجویان سیاسی است.
فرض کنیم در دو سه سال اخیر، دانشجویی تقلب کرده یا خطایی اخلاقی داشته است یا با استادی به دلیل رکود علمی برخورد شده که طبیعتا این موارد نباید مشمول این موضوع قرار گیرد؛ چراکه براساس مکانیسم خودش پیش رفته است. اگر کسی به خاطر امضای متن یا به خاطر گرایش سیاسی اخراج شده باید مورد بررسی قرار گیرد وگرنه بخش‌های انتظامی و انضباطی در دانشگاه‌ها وجود دارد و اگر کسی به خاطر عدم رعایت شئون استادی تعلیق شده، نباید مشمول چنین بررسی قرار گیرد.
زمانی که فراخوان‌های عمومی به این شکل مطرح می‌شود، شاید سوءاستفاده‌هایی نیز به وجود بیاید. بههرحال برخی از دانشجویان یا اساتید در مسائل مختلف سیاسی یا اعتقادی تخلفی داشتند و به دلایل قانونی با آنها برخورد شده. ممکن است از این فرصت بخواهند استفاده کنند و به دانشگاه برگردند. از این بابت نسبت به فضای دانشگاه نگرانی وجود دارد.
این نکته دقیقی است. بههرحال موضوعی توسط رئیس‌جمهور طرح شده است. اینها با پدیده‌ای روبه‌رو هستند. باید ابتدا در خود وزارت علوم و وزارت بهداشت بشکافند که مساله چیست و ما چه چیزی را می‌خواهیم برگردانیم. گاهی به اختلاف سلایق یا تنگ‌نظری‌هایی درمورد اساتید و دانشجویان برمی‌گردد. چون داریم مواردی که مثلا افرادی پیمانی بودند و در وقایع سال 1401 نامه‌ای را امضا کردند. وقتی هم نگاه می‌کنیم می‌بینیم بیشتر به خاطر یک نوع همدردی با دانشجو بوده و به یک معنی تلاشی برای جلوگیری از التهاب بوده است. بعد می‌بینیم این آدم را لغو قرارداد کردند. این چیز خوبی نیست که به خاطر نوع تعهدش لغو قرارداد کنیم. این با کسی که مشکل اخلاقی داشته تفاوت می‌کند. بله، از این بابت نکته شما درست است. شما پنجره را که باز می‌کنید ممکن است هرچیزی به داخل بیاید. این دیگر هوشمندی آن مجموعه است که صرفا در گرفتن اطلاعاتش، به اطلاعات استاد و دانشجو بسنده کند و اطلاعات دیگری هم باید بگیرد تا ببینید دقیقا همان چیزی هست که ادعا شده. من به‌عنوان یک ناظر بیرونی نظر می‌دهم، بههرحال این کار باید در وزارتخانه پیش برود. من در ارتباط با وزارت علوم که مسئولیتی ندارم. به ذهنم می‌رسد باید این‌گونه رفتار شود. سامانه‌ای که گفتند کار خوبی است. حتما برای این سامانه اگر حجم کار کم باشد نیاز به کارگروه نیست و بخش مربوطه می‌تواند کارش را انجام دهد. اگر زیاد باشد باید سازوکاری طراحی کرد که چگونه اطلاعات را راستی‌آزمایی کنند و برای آن تصمیم بگیرند.
شما در کمیته انتخاب وزیر علوم حضور داشتید و برون‌دادهای رسانه‌ای کمیته توسط شما منتشر شد. آیا این کمیته فعالیت خود را به نحو دیگری مثلا به شکل مشورتی یا نظارتی ادامه خواهد داد؟ با وزیر علوم ارتباط تعریف‌شده‌ای دارد؟
نه، کارگروه‌ها برای یک ماموریت مشخص تشکیل شده بود. بعد از انجام آن هم ماموریت آن به پایان رسیده است. ممکن است وزیری از یک رئیس کارگروه یا اعضای آن به صورت مشاور استفاده کند اما چنین تعهدی را ندارد. آن کارگروه صرفا مامور پیشنهاد گزینه‌هایی بود که براساس شاخص‌ها نمره‌گذاری کردند و به شورای راهبری و رئیس‌جمهور معرفی کردند و پس از آن هم کارشان کاملا به اتمام رسیده است. از نظر ریاست‌جمهوری و وزیر مربوطه هیچ ارتباط حقوقی بین‌شان وجود ندارد.
شما سابقه قبول مسئولیت در وزارت علوم را دارید. به وزارت علوم برنمی‌گردید؟
ببینید، قرار است نسل ما بیشتر مشورت دهد و نسل جدید و جوان بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. من به این امر کاملا اعتقاد دارم و معتقدم در این زمینه ما کوتاهی کردیم. البته منظورم از جوان، الزاما جوان 20 ساله نیست. متاسفانه کادرسازی نکرده‌ایم و این حیف است. وقتی به امثال من در سنین 26-25 یا 33-32 سالگی اعتماد شده و مسئولیت‌های مهمی را به ما دادند، چرا ما این اعتماد را نکنیم؟ ممکن است الان در سطح وزارت محدودیت‌هایی وجود داشته باشد اما در سطح معاون وزیر، مدیرکل و سازمان‌ها می‌شود از زنان و مردان استفاده کرد و اطمینان داشته باشیم خیلی از اینها بهتر از ما عمل خواهند کرد.
