کیانا تصدیقمقدم، خبرنگار گروه فرهنگ: سال ۱۴۰۰ بود که احسان علیخانی با یک برنامه سرگرمکننده به نمایش خانگی آمد. او به مدت ۵ سال در صداوسیما برنامه «عصر جدید» را ساخته بود و میدانست چطور باید مخاطب را با خودش همراه کند. او که بیشتر با مدیوم برنامهسازی در صداوسیما آشنا بود سعی کرد با رعایت همان ضوابط «جوکر» را بسازد و بتواند برای مدتی هرچند کوتاه اعضای خانواده را دور هم جمع کند تا برای آنها ساعات خوشی را رقم بزند که در این کار موفق هم بود. فصل اول جوکر به پایان رسید و سابقه ذهنی که مخاطبان از این برنامه داشتند، باعث شد خیلیها منتظر فصل دوم باشند و شاید یکی از دلایل آن هم قولی بود که احسان علیخانی درباره فصل جدید این برنامه داده بود. او گفته بود قرار است در فصل دوم جوکر خانمها را هم بسازد.
فصل دوم با گروه بازیگران مرد شروع شد و از همان ابتدا نشان داد این جوکر آن جوکر سابق نیست. به نظر میرسید باید در تیتراژ آن رده سنی مخاطب مطرح میشد. انگار هدف در این فصل فقط خنداندن مخاطب بود بدون در نظر گرفتن قواعد و چهارچوبی که در فصل گذشته رعایت میشد. این موضوع باعث اعتراض همان مخاطبهایی شده بود که بعد از به پایان رسیدن فصل اول، منتظر شروع دوباره جوکر بودند. با همه حواشی ایجاد شده، قسمت اول فصل دوم هم به پایان رسید. حالا نوبت غافلگیری جدید احسان علیخانی بود؛ حضور خانمهای بازیگر در جوکر طبقه بیستویک. پیش از رسیدن زمان پخش این قسمت، تبلیغات گستردهای از سوی پلتفرم مربوطه و عوامل برنامه اتفاق افتاد و این کنجکاوی را در ذهن مخاطب به وجود آورد که قرار است چه اتفاقی بیفتد و کدام بازیگران زن در این برنامه حضور دارند. اصلا جوکر خانمها به پخش میرسد یا جلوی آن گرفته میشود؟
بالاخره زمان پخش فرارسید. ژاله صامتی، الیکا عبدالرزاقی، نرگس محمدی، رویا میرعلمی، ناهید مسلمی، سوسن پرور، گیتی قاسمی و متین ستوده اولین شرکتکنندگان جوکر خانمها بودند. دو قسمت از جوکر خانمها منتشر شد و پخش قسمت سوم آن به خاطر ایام اربعین و ماه صفر به مدت دو هفته متوقف شد. اما با بررسی همین دو قسمت پخش شده از جوکر خانمها به نکات مثبت و منفی میرسیم. در این دو قسمت، جوکر به همان رویکرد فصل اول خود برگشته و خطوط قرمز را رعایت کرده است. درواقع جوکر خانمها را میتوان بهراحتی در دورهمیهای خانوادگی تماشا کرد. دلیلش هم این است که در جوکر خانمها برخلاف قسمت آقایان، دیگر خبر از شوخیهای جنسی نیست. از نظر بعد سرگرمی جوکر خانمها به ضعیفترین حالت خودش رسیده و در این قسمتها دیگر از علیخانی ایدهپردازی که میتواند مخاطب را با خودش همراه کند خبری نبود و اینطور برداشت میشود که علیخانی تنها قصد داشته با یک تابوشکنی در کارنامه کاریاش جوکری تحت عنوان جوکر خانمها را ثبت کند آن هم بدون در نظر گرفتن کیفیت و بعد سرگرمی برنامه.
شاید اگر احسان علیخانی در انتخاب بازیگران اولین قسمت جوکر خانمها وسواس بیشتری خرج میکرد نتیجه کمی متفاوتتر میشد. هدف از ساخت این برنامه سرگرم کردن مخاطب است اما بازیگری مثل متین ستوده که در سریالهای کمدی هم بهعنوان بازیگر نقش مکمل حضور دارد و بار سرگرم کردن مخاطب روی دوشش نیست چطور میخواهد در جوکر فضای سرگرمکنندهای ایجاد کند؟ علیخانی زمان انتخاب بازیگر باید این موضوع را در نظر میگرفت که هر بازیگر در چه بستری میتواند دیده شود. برای مثال ژاله صامتی و گیتی قاسمی در آثار قبلی خود نشان دادند میتوانند خنده روی لب مخاطب بیاورند اما نکته اینجاست که در آن آثار که نمونهاش سریال «زیرخاکی» است، بازیگرانی کنار آنها بودند که با همکاری یکدیگر یک سکانس به اصطلاح طنز را خلق میکردند و جوکر خانمها نشان داد بدون حضور بازیگر نقش مکملشان شاید آنقدر موفق عمل نکنند. ناهید مسلمی را اما میتوان یکی از نقاط قوت جوکر خانمها دانست. شاید مخاطب در نگاه اول احساس کند بعضی از شرکتکنندهها به واسطه سنشان در خلق شوخی کم بیاورند، اما در اجرا ورق برمیگردد و تاجایی پیش میرود که منجر به حذف شرکتکنندگان جوانتر میشود و ناهید مسلمی دقیقا مثالی برای این موضوع است.
جدا از اینها، جنس شوخی در جوکر خانمها خالی از خلاقیت است. شاید عوامل برنامه و بازیگران دلیل این موضوع را محدودیتهایی بدانند که خانمها نسبت به آقایان دارند. اما واقعیت این است که اگر هنرمند فکر کند تنها راه خنداندن مخاطب رد شدن از خطوط قرمز و شوخیهای جنسی است باید بداند سادهترین راه را انتخاب کرده و زحمتی برای سرگرمی مخاطب انجام نداده است.
با در نظر گرفتن همه مسائلی که مطرح شد، سوال اینجاست که برنامهای مثل جوکر که در فصل اول خود موفق شده مخاطب وفادارش را پیدا و با خود همراه کند چرا باید کیفیت و سرگرمی را فدای یک تابوشکنی کند؟ طبیعی است خانمها در این برنامه به نسبت آقایان محدودیتهای بیشتری دارند اما نکته اینجاست که اگر جوکر مردان موفق است آن را ادامه بده آقای علیخانی. اگر جوکر خانمها به دلیل محدودیتها و سختگیریهایی که وجود دارد قرار است بعد سرگرمیاش را از دست بدهد آن را رها کنید. جوکر در ابتدا هدفی برای خودش طراحی کرده بود آن هم اینکه یک برنامه سرگرمکننده باشد نه چیزی بیشتر اما با این رویکردش در فصل دوم فاصله زیادی از این هدف گرفته است.