سیدمهدی طالبی، دبیرگروه جهانشهر: جنایتکاران همیشه از خارج ضربه نخوردهاند. بسیاری از این ضربات، از داخل به آنها وارد شده است. بر اساس یک نقل مشهور در میان پیروان ادیان ابراهیمی، فرعون مصر، حضرت موسی(ع) را که حکومتش را سرنگون کرد، مدتها در اطراف خود پرورش داد. با انتخابات «یحیی سنوار» بهعنوان جایگزین شهید «اسماعیل هنیه» در جایگاه رئیس دفتر سیاسی حماس، تاریخ به تفاوتهایی درحال تکرار است. سنوار که صهیونیستها طی ماههای گذشته دربهدر بهدنبال ترور او بودهاند، 23 سال در اسارت آنها قرار داشته است. جنایتکاران تلآویو امروز توسط کسی هدف قرار گرفته شدهاند که زیر دست آنها دوران جوانیاش را گذرانده است. سنوار سایهای ترسناک بر سر تلآویو است که انتخاب او معانی خاصی برای صهیونیستها دارد. در ادامه به نکات مرتبط به این اتفاق پرداخته شده است.
1- ظرفیتهای رهبری سنوار از ابعاد گروه حماس فراتر است. شاید مقایسه او با شخصیت بزرگی مانند هنیه نیز این ویژگی را بهتر نمایش دهد. اوج فعالیت و موفقیت هنیه به این باز میگشت که موفق شد با رفاقت و صمیمت اتصال جناحهای مختلف حماس و فلسطین را با یکدیگر برقرار کند. ظرفیتهای رهبری سنوار چنان بالا ارزیابی میشود که حماس بدون برگزاری انتخابات و موافقت همه اعضا، او را به رهبری انتخاب کرده است. او همچنین امروزه عملا راهبری همه گروههای مقاومتی فلسطین را برعهده دارد. به عبارتی دیگر سنوار وظیفه حفظ روابط حسنه میان جناحها و گروهها را برعهده ندارد، بلکه در مرحلهای بالاتر او همه را در قالب یک مجموعه بالادستی مدیریت میکند. سنوار بهشدت توانمندیهای بالایی دارد و از دور نیز قادر به مدیریت اوضاع است.
2- هنیه شخصیتی مردمی بود که از طریق فعالیتهای مذهبی ارتباطات گستردهای با مردم برقرار میکرد. همچنین حضور طولانیمدت او در اداره غزه و گفتوگوهای دیپلماتیک، باعث شده بود به توانمندیهای اداری برسد. با اینحال سنوار سوابق مبارزاتی و نظامی دارد. حماس با انتخاب خود نشان داد امروز اصلیترین دستور کارش، فعالیتهای نظامی است زیرا فعالیتهای خدماتی و دولتیاش در غزه به چالش کشیده شده و تحرکاتش در گفتوگوهای آتشبس نیز بیثمر مانده است.
3- سنوار برای ترور نشدن، ملزم به کار پنهانی است. به همین دلیل گفته میشود وی اغلب در تونلهای بهشدت حفاظت شده، در اعماق زمین اقامت میکند. این نوع زندگی و استقرار باید قاعدتا اختلالی در روند مدیریتی او ایجاد کند اما سنوار عملا همه را کنترل میکند. او در داخل غزه باید دولت را اداره کرده، بر فعالیتهای تقسیم کمکهای معیشتی نظارت و همچنین مبارزان را هدایت کند. دیگر وظایف او، تنظیم مناسبات با متحدان منطقهای و اثرگذاری بر مذاکرات است. توانمندی اثرگذاری از راه دور و مدیریت همهجانبه اوضاع، احتمالا از داشتههایی است که سنوار از دوران سخت زندان کسب کرده است. بسیاری از کسانی که سنوار را در زندان و در جریان فعالیتهای مبارزاتیاش از نزدیک میشناسند، گواهی میدهند او مردی منظم، بلندپرواز و بسیار باهوش است. افسر اطلاعات داخلی رژیمصهیونیستی (شاباک) که در سال ۱۹۸۹ بر بازجویی او نظارت داشت، او را «مردی با ویژگیهای رهبری و کاریزماتیک، کمحرف و مقتدر» توصیف کرد و سایت «ان آر جی» او را بهعنوان «رهبر داخل و خارج از زندان و مردی باانضباط» معرفی کرد. سنوار که ۲۳ سال را در زندانهای رژیم گذرانده، به سختگیری و سادگی در زندگی شخصی معروف است و بیشتر شخصیتی نظامی و عملیاتی است تا سیاسی و دیپلماتیک. از زمان آزاد شدن در معامله شالیط تا انتخاب او به رهبری حماس در سال ۲۰۱۷، بهندرت در عموم ظاهر شده و حتی پس از انتخاب به رهبری حماس در غزه، کمتر در ملاعام دیده شده است. سنوار سخنرانیهای عمومی و مصاحبههای بسیار معدود اما تاثیرگذاری داشته است بهطوریکه تحلیلگر شبکه العربی قطر باور دارد سنوار برای تاثیرگذاری نیاز به مصاحبه ندارد. عملکرد او به تنهایی برای او نقش یک رسانه قدرتمند را بازی میکند.
4- انتخاب سنوار، نماد استمرار حکومت حماس در غزه است؛ چیزی که یکی از اهداف ورود ارتش رژیم به غزه از ماهها قبل عنوان شده بود.
5- سنوار در نوار غزه به دنیا آمده اما ریشه خانوادگیاش به شهر عسقلان باز میگردد. خانواده او بر اثر اقدامات صهیونیستها آواره شده و دههها قبل به غزه آمدهاند. این مساله نشان میدهد سنوار ریشه در سرزمین 1948 دارد که بهعنوان خاک رسمی رژیم تلقی میشود. بر همین اساس میتوان حدس زد سنوار طرفدار پروپاقرص تشکیل کشور فلسطین در سراسر خاک این سرزمین است. این درحالی است که برخی جناحها در فلسطین و حتی حماس به تشکیل کشور فلسطینی در سرزمینهای 1967 تمایل دارند.
6- شهادت اسماعیل هنیه و انتخاب جایگزین او یک اتفاق مهم بود. این فرآیند را میتوان با اتفاقی مشابه برای محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین مقایسه کرد. آیا اگر او فوت کند و قرار بر انتخاب جایگزینی برای او باشد، افکار عمومی همچنان با علاقه آن را دنبال میکنند؟ انتخابات جانشین کدامیک از این رهبران مهمتر و انگیزهبخشتر است؟
7- سنوار محدودیتپذیر نیست. دهها سال زندان او را از مبارزه منصرف نکرده است. او امروزه نیز تونل به تونل و خیابان به خیابان میرود تا محدودیت نپذیرد. اصرار او بر مبارزه و اداره جنگ دشواری به مدت 10 ماه نشاندهنده افقهای بلند ذهنی سنوار است.
8- به سیاق اتفاقات مشابه مانند ترور سیدعباس موسوی، دبیرکل پیشین حزبالله لبنان و جایگزینی او با جانشین باکفایتی مانند سیدحسن نصرالله، پیشبینی میشد صهیونیستها در ترور هنیه نیز ناکام بمانند. هماکنون با انتخاب سنوار بهعنوان رئیس دفتر سیاسی حماس باید مجددا این سوال را مطرح کرد که آیا ترور هنیه به نفع رژیم بوده یا اوضاع را بدتر کرده است؟
9- سنوار در دوره ریاست خود با یک موقعیت طلایی روبهروست. پس از ترور هنیه و مجموعه اتفاقات شکل گرفته از پاراچنار پاکستان تا ضاحیه در لبنان، محور مقاومت اعلام کرده دست به حملات انتقامی سهمگینی علیه صهیونیستها خواهد زد. این حملات که معطوف بر اعمال فشار برای پایان جنگ غزه نیز هستند، یک فرصت مناسب برای سنوار به شمار میروند. وقایع منطقه این فرصت را در اختیار متحدان قدرتمند سنوار در لبنان، عراق، یمن و ایران قرار داده تا بتوانند در شرایطی مناسب، از او با سنگینترین سلاحهای خود حمایت ویژهای به عمل آورند. این حملات که سنگین خواهند بود، در صورتی که تجمع نظامیان صهیونیست در اطراف غزه را نیز درهم بکوبند، به سنوار این امکان را خواهند داد تا اسرای زنده و جنازههای بیشتری از نظامیان صهیونیست برای مذاکرات آتشبس جمعآوری کند.
10- انتخاب سنوار به معنای شکست نظریه برادران عربی در حماس است. برای مدتها طیفهای مختلفی در حماس درصدد نزدیکی با طرفهای عربی و اسلامی نزدیک به آمریکا بودند. با آشکار شدن اشتباه محاسباتی این گروه بهویژه در سوریه، رده بعدی رهبران به ریاست هنیه قدرت را در دست گرفتند. این گروه از رهبران با وجود ادامه ارتباط با کشورهای عربی و حتی ترکیه، در یک نگاه وسیع از آنها فاصله گرفته و به تقویت بیش از پیش ارتباطات با محور مقاومت پرداختند. اما حماس با انتخاب سنوار عملا از این مسیر میانی نیز عبور کرده است. پیش از انتخاب به رهبری حماس در غزه، یحیی سنوار موفق شد روابطی با ایران و حزبالله برقرار کند و رابطه خود را با آنها تقویت کند. میتوان ادعا کرد یحیی سنوار نزدیکترین شخصیت تشکیلات حماس به محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران است. نگاه عملگرایانه او و نیز ارتباط نزدیکش با شاخه نظامی حماس (گردانهای القسام)، همه و همه او را برخلاف برخی چهرههای سیاسی و دینی حماس، به ایران نزدیک کرده است.
11- سنوار عزمی راسخ برای اقدامات مقاومتی دارد که دیگران به طعنه آنها را رادیکال میخوانند. با اینحال، سنوار برخلاف تبلیغات، شخصیتی وحدتی و عملگرا دارد. سنوار در سخنرانیهایش به وحدت خون فلسطینی و تاسیس اتاق مشترک برای گروههای مقاومت اشاره کرده و در دسامبر ۲۰۲۰، اتاق مشترک اولین مانور نظامی مشترک خود را به نام «رکن شدید» اعلام کرد و بر ادامه مقاومت و افزایش آمادگی تاکید کرد. عملگرایی او برای پیگیری وحدت بهگونهای است که او بارها با شخصیتهای جنجالی دیدار کرده است. منتقدانش او را به دلیل ارتباطات گسترده با یکی از رهبران جنجالی سابق فتح، محمد دحلان و دیدار با او مورد انتقاد قرار میدهند اما یحیی سنوار در چندین نوبت این دیدارها را توجیه کرده و گفته وحدت و مصالحه درچهارچوب و بدون ذلت برای خارج کردن فلسطینیها از بحرانهایی که در آن زندگی میکنند، مهم است.
12- دفتر سیاسی و مقر حماس برای سالها خارج از نوار غزه بوده است. مقاومت حماس، این کوچ را راهی برای مقابله با انزوای سیاسی و جغرافیایی که رژیمصهیونیستی به آنان تحمیل میکرد، میدانستند. حضور شهید هنیه بهعنوان رهبر حماس در قطر، به او امکان سفرهای مکرر به کشورهای مختلف ازجمله ایران و ترکیه را میداد و همچنین به رهبری حماس این اجازه را میداد که در قطر میزبان همفکران و حامیان خود از اقصی نقاط جهان باشند. با اینحال انتخاب یحیی سنوار بهعنوان رهبری داخل نوار غزه که اکنون در جنگ است، این معنا را به ذهن متبادر میسازد که رهبری حماس، عملا به داخل نوار غزه منتقل شده؛ چراکه رهبر آن داخل نوار غزه است. این تاکید میکند اولویت کنونی، میدان جنگ و مقابله نظامی است.
13- یک ویژگی بارز سنوار، آشنایی او به روندهای رژیم و صهیونیستشناسی است. رسانههای اسرائیلی تایید میکنند سنوار به خوبی زبان عبری را یاد گرفته بود که به او اجازه میداد تا آنچه در داخل اراضی اشغالی میگذرد را دنبال و تحلیل کند. او را روزنامههای اسرائیلی «فراتر از یک رهبر عادی که در نوار غزه بزرگ شده» توصیف میکنند. او درحالیکه در زندان بود، بهطور عمیق جامعه اسرائیل را مشاهده میکرد و به مطالعه روزنامهها و زندگینامههای رهبران اسرائیلی میپرداخت.
شماره ۴۲۰۳ |
صفحه ۸ |
جهان شهر
دانلود این صفحه
یحیی سنوار، مرد آزادیخواهی که ۲۵ سال در زندان شیاطین صهیونیست بود حالا با ریاست بر جنبش حماس خارچشم اشغالگران شده
موسی فلسطین