سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: دانشگاه آزاد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌‌های جهان در سال‌‌های اخیر شاهد رشد چشمگیری در جذب دانشجویان بین‌المللی بوده است. این دانشگاه با ارائه آموزش در سطح کیفی بالا و طیف گسترده‌ای از برنامه‌های درسی و خدمات حمایتی جامع به قطبی جذاب برای دانشجویان سراسر دنیا تبدیل شده است. در حال حاضر بیش از 23 هزار دانشجوی بین‌المللی از 16 ملیت مشغول به تحصیل هستند. این تعداد در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته و نشان‌دهنده تعهد این دانشگاه به بین‌المللی شدن و ارتقای کیفیت آموزش است. شاهد این مدعا حضور دانشگاه برای اولین‌بار در نظام رتبه‌‌بندی Round University Ranking (RUR) است که رتبه 190- 180 را کسب کرده است. دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه آزاد از تنوع زیادی در زمینه‌های تحصیلی، فرهنگی و زبانی برخوردارند؛ این امر به غنی شدن محیط آموزشی و ایجاد فضایی پویا و پرجنب‌وجوش برای یادگیری کمک می‌‌کند. دانشجویان بین‌المللی از کشورهای مختلفی مانند افغانستان، عراق، لبنان، سوریه، یمن، عمان، پاکستان، هند، چین، روسیه، آلمان، فرانسه و ایتالیا به دانشگاه آزاد جذب می‌‌شوند. از سوی دیگر دانشگاه آزاد برای گسترش دسترسی به آموزش عالی خود، اقدام به تاسیس واحدهای بین‌المللی در کشورهای مختلف کرده است. دانشگاه‌‌های بین‌المللی دانشگاه آزاد از نظر برنامه‌های درسی، شهریه و سایر خدمات، مشابه واحدهای داخل ایران هستند. این امر به دانشجویان بین‌المللی امکان می‌دهد در نزدیکی خانه خود تحصیل کنند و درعین‌حال از مزایای عضویت در دانشگاه آزاد بهره‌مند شوند.

از کابل تا دبی در سیطره دانشگاه

دانشگاه آزاد همواره در عرصه آموزش عالی بین‌المللی پیشرو بوده است. تاسیس واحدهای بین‌المللی در کشورهای مختلف، گواه تعهد و تلاش برای گسترش دانش و علم، فراسوی مرزهای ایران است. دو نمونه بارز از این واحدها، دانشگاه آزاد مستقر در افغانستان و امارات هستند که هرکدام در شرایط خاصی به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی ادامه می‌‌دهند. در میان آشفتگی‌‌های سیاسی و اجتماعی افغانستان، دانشگاه آزاد کابل مانند چراغی روشن به رسالت خود درقبال علم‌آموزی و تربیت نخبگان ادامه می‌دهد. این واحد آموزشی که تنها موسسه ایرانی فعال در افغانستان محسوب می‌‌شود از زمان تاسیس تاکنون، دانشگاه آزاد کابل دو هزار و 438 دانشجو را در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته‌های «حقوق عمومی»، «حقوق جزا و جرم‌‌شناسی»، «علوم‌سیاسی»، «مدیریت‌بازرگانی» و «روابط بین‌الملل» پذیرفته است. از این میان، هزار و 10 نفر فارغ‌التحصیل‌شده و بیش از 500 دانشجو در حال حاضر مشغول به تحصیل هستند. با وجود چالش‌های موجود، دانشگاه آزاد کابل تلاش برای ارتقای سطح علمی خود را ادامه داده است. تمهید مقدمات انعقاد تفاهمنامه با وزارت تحصیلات افغانستان برای ایجاد رشته‌های فنی در مقطع کارشناسی‌ارشد ازجمله اقدامات این واحد در راستای توسعه و تنوع رشته‌‌های آموزشی است.

در قلب امارات متحده عربی هم دانشگاه آزاد واحد امارات (دبی) به‌عنوان تنها موسسه آموزش عالی ایران دارای مجوز رسمی از «Dubai Knowledge Village» فعالیت می‌‌کند. این واحد که چهارمین دانشگاه خارجی تاسیس‌‌شده در امارات است، با ارائه برنامه‌های آموزشی کیفی و بهره‌‌گیری از استادان مجرب به قطبی علمی در منطقه تبدیل شده است. دانشگاه آزاد امارات (دبی) تاکنون حدود سه‌هزار دانشجو را در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری تخصصی تربیت کرده است. در حال حاضر بیش از 500 دانشجو در این واحد مشغول به تحصیل هستند که 82 نفر از آنها دانشجویان ایرانی تحت‌نظر «KHDA» و 431 نفر دانشجویان ایرانی داخل هستند. تنوع رشته‌‌های تحصیلی در این واحد، ازجمله کارشناسی پرستاری، مامایی و علوم تغذیه نشان می‌‌دهد دانشگاه آزاد به نیازهای بازار کار و تربیت نیروی متخصص در حوزه‌‌های مختلف توجه کرده است. اخذ موافقت اصولی از وزارت بهداشت ایران برای راه‌اندازی رشته‌های پرستاری، مامایی و علوم تغذیه در مقطع کارشناسی، بیانگر تلاش این واحد برای توسعه روابط بین‌المللی و همکاری با دانشگاه‌‌ها و مراکز علمی معتبر در سایر کشورهاست. واحد کابل و واحد امارات (دبی)، پلی میان فرهنگ‌‌ها و ملت‌ها ایجاد می‌‌کنند. بدون‌شک، تجربه و دانش ارزشمند این واحدها می‌‌تواند الگویی برای سایر دانشگاه‌های ایرانی در عرصه بین‌المللی باشد و به ارتقای جایگاه ایران در نظام آموزش عالی جهانی کمک کند.

گسترش مرزهای علمی دانشگاه از خاورمیانه تا غرب آفریقا

واحدهای بین‌المللی دانشگاه آزاد به افغانستان و امارات محدود نمی‌‌شود. واحد بیروت، یکی دیگر از مراکز آموزشی دانشگاه آزاد است. تعیین سرپرست جدید دفتر دانشگاه آزاد در لبنان هم به اسفند 1402 برمی‌گردد. یک تفاهمنامه همکاری مشترک نیز بین واحد لبنان و دانشگاه المعارف در سال 1402 منعقد شده که قرار شده به‌زودی به مرحله عملیاتی برسد. واحد آکسفورد در انگلستان هم ازجمله مراکز شاخص دانشگاه آزاد است. این مرکز دارای مجوز فعالیت آموزشی در دوره‌‌های تخصصی بوده و گواهی اعتباربخشی از شورای اعتباربخشی بریتانیا را دریافت کرده است. همچنین انتشارات بین‌المللی دانشگاه آزاد«OICC press» در حال حاضر هفت‌مجله را منتشر می‌‌کند. عقد تفاهمنامه با هلال‌احمر عراق در سال 1402 برای آموزش پرسنل آن سازمان در واحد آکسفورد صورت گرفته است. واحد عراق نیز اولین و تنها مرکز آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران در عراق بوده که مجوز فعالیت در رشته‌های فنی و مهندسی را از وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی کشور عراق دریافت کرده است. آغاز تلاش‌های تاسیس واحد در عراق به سال 2022 میلادی باز می‌گردد. چندماه پس از مذاکرات مجوز فعالیت این واحد صادر و از نیمه سال میلادی گذشته عملیات احداث ساختمان دانشگاه آزاد آغاز شد. حالا هم این واحد با فراهم شدن مکان میزبانی از دانشجویان و تجهیزات و تکمیل امکانات آماده پذیرش می‌شود و گام‌های پایانی را برای آغاز فعالیت برمی‌دارد. موافقت هیات امنای دانشگاه آزاد با تاسیس شعبه در یمن صورت گرفته و اختصاص ساختمان مناسب به واحد یمن و تجهیز آن هم از طرف دانشگاه در دست انجام است. تفاهمنامه‌‌ای برای تاسیس شعبه دانشگاه آزاد و اختصاص 100 هزار هکتار زمین کشاورزی با معاون فنی‌وحرفه‌ای کشور گینه نیز منعقد شده، اما به‌دلیل مشکلات داخلی در این کشور، هنوز اجرایی نشده است. تشکیل سه کارگروه تخصصی در کشاورزی، مهارتی و پرستاری برای امکان‌‌سنجی تاسیس شعبه دانشگاه در «کوناکری» پایتخت گینه در دست انجام است. از سوی دیگر دانشگاه آزاد درحال تمهید مقدمات راه‌اندازی یک موسسه علمی- پژوهشی در کشور بوسنی است. تدوین طرح تاسیس واحد دانشگاه آزاد در بوسنی صورت گرفته و به‌زودی تعداد واحدهای بین‌المللی دانشگاه آزاد افزایش خواهد یافت. در عمان نیز تمهیدات اولیه برای تاسیس یکی از شعب دانشگاه آزاد انجام شده است.

پیشرو در برنامه‌ریزی و جذب دانشجویان بین‌المللی

45 واحد دانشگاهی در سراسر کشور برای جذب دانشجویان بین‌المللی انتخاب شده‌اند که این امر دسترسی متقاضیان از کشورهای هم‌‌جوار را به نزدیک‌ترین واحد با کیفیت یکسان تسهیل می‌‌کند. دانشگاه آزاد با رکورد پذیرش بیش از 66 هزار دانشجو در واحدهای منتخب، بالاترین درصد جذب دانشجوی بین‌المللی را بین دانشگاه‌‌های کشور به خود اختصاص داده است. 15 دانشکده بین‌الملل در واحدهای دارای بیش از 500 دانشجوی غیرایرانی غیرمقیم تاسیس شده که این امر انجام امور مربوط به این دانشجویان را تسهیل می‌‌بخشد. برنامه‌‌های فرهنگی متعددی ازجمله جشن فارغ‌التحصیلی با حضور بیش از هزار و 500 دانشجوی بین‌المللی و خانواده‌‌هایشان و همچنین بزرگداشت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و روز خلیج‌فارس با حضور دانشجویان بین‌المللی برگزار شده است. دی‌ماه سال گذشته، محفل صمیمی «یاد آفتاب» با حضور دانشجویان بین‌المللی واحدهای استان تهران در حسینیه جماران برگزار شد. در این برنامه، اکبر جدی، مدیریت اروپا و آمریکای معاونت بین‌الملل دفتر مقام‌معظم‌رهبری، سخنرانی کرد. همچنین دانشجویان از منزل امام خمینی‌(ره) و کاخ موزه نیاوران بازدید کردند. بهمن‌ماه نیز اردوی زیارتی از حرم مطهر عبدالعظیم حسنی‌(ع) برای دانشجویان بین‌الملل برگزار شد. دانشجویان در این برنامه از موزه حرم عبدالعظیم، مصلای امام خمینی‌(ره)، رصدخانه، مرکز نجوم و کتابخانه تخصصی حوزه بازدید کردند. اسفندماه نیز اردوی «منتظران موعود و عشاق‌ الحسین» به شهر مقدس قم و جمکران برای دانشجویان زبان‌آموز بین‌الملل استان تهران برگزار شد. دانشجویان در این برنامه ضمن زیارت حرم حضرت فاطمه معصومه(س)، از سخنرانی بهمنی و سیدحسین رسولی‌محلاتی در موسسه فرهنگی امامت و ولایت استفاده و سپس به زیارت مسجد مقدس جمکران عزیمت کردند.

تقویت دیپلماسی علمی با 50 کشور دنیا

دانشگاه آزاد در‌حال‌حاضر با بیش از 50 کشور دنیا تفاهمنامه همکاری امضا کرده است. بیش از 20 مورد از این تفاهمنامه‌‌ها جنبه اجرایی پیدا کرده‌‌اند و در حال اجرا هستند. واحدهای علوم دریایی خارک، سنندج، گرمسار و علوم‌وتحقیقات و همچنین سازمان مرکزی علوم‌وتحقیقات خوراسگان ازجمله واحدهایی هستند که بیشترین تعداد تفاهمنامه همکاری را امضا کرده‌اند.