علی ملکی، خبرنگار گروه نقد روز: روز گذشته رئیس‌جمهور دولت چهاردهم سند تحلیف ریاست‌جمهوری را مقابل نمایندگان مجلس، چهره‌های سیاسی و نمایندگان کشورهای مختلف امضا کرد. آغاز به کار دولت مسعود پزشکیان با دیگر روسای‌جمهور اما متفاوت است و علت این تفاوت، همزمانی شروع دوره چهارساله دولت با مجلس است. این همزمانی در دورههای گذشته انتخابات مجلس و دولت وجود نداشت. دولت‌ها در دوره چهارساله خود با دو مجلس هم‌مسیر می‌شدند و تعویض ترکیب مجلس‌نشینان منجر به ناهماهنگی‌هایی در حوزه قانونگذاری و نظارت می‌شد. این موضوع درنهایت تحقق هدف ریل‌گذاری مجلس برای دولت را دشوار می‌کرد. سقوط هلیکوپتر حامل رئیس‌جمهور اما منجر به انتخاباتی زودهنگام شد و تقریبا یک‌سال زودتر از موعد مقرر، رئیس‌جمهور جدید انتخاب شد و همین موضوع زمان آغاز به کار قوای مجریه و مقننه را همزمان کرد. بنابراین همزمانی تشکیل دولت و مجلس از فرصت‌هایی است که اعضای هیات دولت و نمایندگان مجلس باید آن را مغتنم بشمارند و از آن در راه پیشبرد امور کشور استفاده کنند.
تعامل با مجلس به نفع دولت است
تعامل با مجلس به‌عنوان یکی از قوای سه‌گانه از دستورکارهایی است که می‌تواند کمک ویژه‌ای به دولت در مواجهه با چالش‌های پیش‌رویش کند. یکی از روسای‌جمهوری که در حوزه تعامل با مجلس کارهای خوبی انجام داد، سیدابراهیم رئیسی بود. «دکتر رئیسی که در این دوره از مجلس با ایشان همکاری می‌کردیم، انصافا یکی از روسای‌جمهور بی‌تکلف، مردمی، پرتلاش و همراه با مردم بودند. هرجایی که نیاز به اقدامی بود، کوتاهی نمی‌کرد. حرفی که رهبری هم درباره‌اش گفتند «شهید خستگی‌ناپذیر ما» را واقعا مشاهده کردیم.» این بخشی از صحبت‌های اقبال شاکری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بود که ابتدای خردادماه منتشر شد. شاکری در گفته‌هایش تعامل شهید رئیسی با مجلس را تحسین کرده بود و در این باره گفته بود برخی قانون‌های تصویب‌شده مثل قانون راهبردی رفع تحریم‌ها در مذاکرات برجام که در دولت قبل رها شده بود، وقتی ظرفیتش توسط رئیسی و امیرعبداللهیان فعال شد و ظرفیت غنی‌سازی را تا 60 درصد بردند، مذاکرات را با دست پر و قدرتمندانه شروع کردند.
او با اشاره به اجرایی شدن برخی قانون‌ها و طرح‌ها گفته بود: «در دوره آقای رئیسی چندین قانونی که دو دوره در مجلس آمده بود و معطل مانده بود مانند قانون جوانی جمعیت، رتبه‌بندی معلمان، حقوق سربازان، حمایت از دانش‌بنیان‌ها و همسان‌سازی بازنشستگان اجرا شد. اینها قوانینی هستند که نیاز به اختصاص بودجه‌های جدی داشتند و دولت‌ها از اینکه زیر بارشان بروند، می‌ترسیدند. اما آقای رئیسی شجاعانه و محکم برای حمایت از این اقشار به کمک مجلس آمد و آنها تصویب شدند و خیلی از آنها را اجرایی کرد.» حالا نوبت به همکاری دولت و مجلس جدید با یکدیگر شده و این دو قوه مهم کشور تا چهارسال آینده امور کشور را پیش‌خواهند برد. پیرو بررسی این موضوع با ناصر ایمانی، کارشناس مسائل سیاسی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ایمانی: نمایندگان در امور اجرایی دخالت نکنند
ناصر ایمانی، کارشناس مسائل سیاسی معتقد است اکنون فرصت خوبی برای مجلس و دولت ایجاد شده و باید آن را غنیمت شمرد. وی در این باره توضیح داد: «در این مقطع زمانی به‌خاطر زود تمام شدن دولت شهید رئیسی، دولت و مجلس تقریبا با هم شروع به کار کرده و با هم چهارسال را تمام می‌کنند. از این جهت فرصت مغتنمی است که معمولا دورههای ریاست‌جمهوری ما به‌گونه‌ای آغاز می‌شد که نصفش در این مجلس بوده و نصفش در یک مجلس دیگر؛ این موضوع باعث می‌شد بعدا رویکردهای دومجلس باهم متفاوت باشد و دولت برای انجام کارهایش به سختی بیفتد. مجلس جدید رویکرد جدید دارد و اینها دولت را تا مدتی دچار تنش می‌کند. الان الحمدلله مجلس و دولت همزمان هستند و این فرصت مغتنمی برای دولت و مجلس است. در سال‌های گذشته و دورههای قبلی مجلس، موضوعی که هم برای مجلس و هم برای دولت‌ها دچار اشکال می‌شده، دخالت‌های برخی از نمایندگان مجلس در امور اجرایی بوده است. این اصلا زیبنده مجالس نبوده و برای دولت‌ها و مسئولان اجرایی مشکل‌آفرین بوده است. من امیدوارم این مجلس این رویه را کنار بگذارد و به وظیفه قانونی خود که در قانون اساسی مدون شده، یعنی قانونگذاری و نظارت بسنده کند. اگر مجلس بتواند خوب قانونگذاری کند و نظارت در سطح ملی و نه اینکه برخی از نمایندگان به دلیل اینکه بخواهند برای حوزه‌های انتخابی خودشان تلاش کنند و از اهرم نظارت استفاده کنند این را کنار بگذارند و نظارت را یک امر ملی ببینند. این خیلی به پیشبرد دولت و هم به جایگاه قانونی مجلس که خیلی بالاست، کمک خواهد کرد. در حوزه قانونگذاری هم تلاش جدی باید به این صورت باشد که قوانین از طریق لوایح رسیدگی شود و نه از طریق طرح‌ها؛ مگر در موارد خاص. بنا بر این باشد که مجلسی‌ها دست به طرح نشوند و بگذارند که این کار از طریق لوایح انجام شود. لوایح وقتی باشد، هماهنگی بین دولت و مجلس خواهد بود. این خیلی برای کشور مفید است.
کسانی که می‌گفتند یکسان‌سازی خوب نیستد حالا می‌گویند چرا دولت و مجلس یکسان نیستند؟
ایمانی با طرح این سوال که دولت دکتر پزشکیان با مجلس موجود چه رابطه‌ای خواهند داشت، گفت: «به نظر می‌رسد دولت و مجلس از دو گرایش فکری هستند اما بنده این نگرانی را ندارم. فکر می‌کنم همکاری خوبی به نسبت دولت‌ها و مجالس دیگر در این دوره با همدیگر خواهند داشت. دلایلش این است که اولا پزشکیان یک مجلسی محسوب می‌شود. وی به‌خوبی مجالس و حساسیت‌ها و نوع کارکرد آن را می‌شناسد. بنابراین می‌تواند با این امتیازی که دارد، مشکلات خود را با مجالس کمتر کند. نکته دوم ریاست مجلس است. من تصور می‌کنم به‌خاطر رابطه خوبی که بین رئیس‌جمهور و قالیباف است، مشکلات احتمالی که ممکن است بر سر راه دولت باشد، با همکاری رئیس و هیات‌رئیسه مجلس قابل ترمیم است. نکته بعدی این است که برخی تصور می‌کنند ما الان دولتی از یک جناح سیاسی داریم و مجلسی از جناح سیاسی دیگر، اولا این‌طور نیست، چون شخص پزشکیان و دولتی که تشکیل خواهد داد به اصطلاح کلمه از یک جناح سیاسی خاص نیست. بنابراین مشکلات جدی با مجلس نخواهد داشت و همکاری وجود خواهد داشت. این دو را از یک جنس می‌بینم. اگرچه جای این مطلب هم باقی است آقایانی که همواره می‌گفتند یکدست‌شدن قوا برای کشور خوب نیست، الان هم نباید ترسی داشته باشند که دولت از یک جناح باشد و مجلس از جناح دیگر. ولی نمی‌دانم چرا بعضا بعد از انتخاب پزشکیان می‌شنویم برخی از آقایان یک جناح می‌گویند ممکن است مجلس در راه دولت مشکل بیافریند. خب مگر همین‌ها نمی‌گفتند یکسان‌سازی قدرت خوب نیست؟ الان یکسان‌سازی نیست و باید بپذیرند. اگر الان مجلس و دولت از جریان همان آقایان بود می‌گفتند همه چیز خوب است؟ بنابراین من فکر می‌کنم به آن دلایلی که عرض کردم دولت پزشکیان در دوره چهارساله خود مشکل خاصی با مجلس نخواهد داشت. اگر یک یا دو وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهور نتوانند رای اعتماد از مجلس بگیرند، طبیعی است به معنای مقابله مجلس و دولت تلقی نمی‌شود. همواره این هست و همه وزرایی که رئیس‌جمهور معرفی می‌کند رای کامل از مجلس نمی‌گیرند. ولی تصور می‌کنم تعداد بسیار زیادی از افرادی که پزشکیان مطرح خواهد کرد با توجه به شناختی که از مجلس و حساسیت‌های آن دارد به‌گونه‌ای این ترکیب را خواهد چید که شاید همه یا تعداد زیادی از وزرای پیشنهادی موفق به کسب رای شوند.»
