فرهیختگان: غزال جدیدترین نشان شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی است که تعدادش حالا از 10 هزار شرکت فراتر رفته است. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری برای ارزیابی هدفمندتر دانش‌بنیان‌ها به برخی شرکت‌ها نشان غزال را داده و از این پس قرار است آنها را به شکل متفاوتی حمایت کند. آنگونه معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی گفته 121 شرکت در مسیر تبدیل شدن به غزال دانش‌بنیان قرار دارند. در آیین رونمایی از نشان غزال، 12 شرکت فناور منتخب معرفی شدند. در ادامه این گزارش مروری بر مهم‌ترین اتفاقات این آیین خواهیم داشت و شرکت‌های دارای نشان غزال را معرفی می‌کنیم.
بهره‌مندی ۲۰ هزار میلیاردی از اجرای قانون جهش
روح‌الله دهقانی در مراسم رونمایی از برنامه ملی توسعه و حمایت از غزال‌های دانش‌بنیان با تشکر از تلاش‌ها و پیگیری‌های معاونان علمی در سه دوره قبل بیان کرد: «باید از دکتر واعظ‌زاده تشکر کرد که سنگ بنای شرکت‌های دانش‌بنیان را مستحکم کردند. همچنین دکتر سلطانخواه که در دوره شکل‌گیری معاونت علمی و آغاز راه قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت جدی پیگیر اجرای این قانون بود.»
دهقانی افزود: «قطعا زیست‌بوم فناوری کشور مدیون زحمات دکتر ستاری است که با تلاش‌های خود زمینه‌ساز حمایت و رونق بیش از هشت هزار شرکت دانش‌بنیان بود و زندگی خود را پای عرصه فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان گذاشت.» دکتر صاحبکار یکی دیگر از بزرگانی است که در این عرصه بسیار تلاش کرد و نیز قانون جهش تولید دانش‌بنیان، پیگیری و دلسوزی افرادی همچون دکتر دهنوی و دکتر اختیاری به ثمر نشست.» به گفته وی، معاونت علمی امسال به میزان بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان از منابع پیش‌بینی‌شده در قانون جهش تولید، برای حمایت از توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و افزایش هرچه بیشتر سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور بهره خواهد برد.
محدودیتی برای تخصیص ارز به دانش‌بنیان‌های صادراتی نداریم
مهدی غضنفری، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی از آمادگی کامل این صندوق برای اعطای هرگونه تسهیلات به دانش‌بنیان‌های صادراتی خبر داد و گفت: «هیچ محدودیتی در تخصیص ارز به دانش‌بنیان‌های صادراتی در این صندوق وجود ندارد.» مدیر صندوق توسعه ملی ادامه داد: «از فناوری‌های نوین، حمایت از حوزه هوش مصنوعی را هدفگذاری کرده‌ایم و برنامه جدید دیگر ما سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های غزال دانش‌بنیان خواهد بود.»
غضنفری همچنین از ایجاد هاب فناوری‌های نوپدید و صندوق نوآوری و پژوهش خبر داد، وی افزود: «این صندوق مختص حوزه هوش مصنوعی در کشور است.» وی با بیان اینکه، تاکنون 2.5 همت برای سرمایه‌گذاری در اپراتوری هوش مصنوعی به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری اختصاص یافته است گفت: «صندوق توسعه ملی سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که از آمادگی لازم برای سرمایه‌گذاری روی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیانی که بازگشت ارزی و سرمایه دارند برخوردار است.» غضنفری در بخش دیگر یکی از خطراتی که حوزه دانش‌بنیان را تهدید می‌کند توجه به تولید بیش از توجه به اقتصاد تولید دانست و گفت: «ما در وزارت صنعت به مسئول تولید‌کننده نیاز نداریم، بلکه به افرادی نیازمندیم که اقتصاد صنعت، دارو، کشاورزی و انرژی را درک کنند و این حوزه‌ها را بشناسند.»
سهم 2.8 درصدی دانش‌بنیان‌ها از تولید ناخالص داخلی
رضا اسدی‌فرد، معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی با بیان اینکه تابستان گذشته یک دسته‌بندی جدید با مبنای اقتصادی در حوزه مجموعه‌های دانش‌بنیان انجام شد، افزود: «براساس این دسته‌بندی شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک‌تر که فروش سالانه زیر پنج میلیارد باشند دانش‌بنیان نوپا محسوب می‌شوند که اکنون ۶۷ درصد از کل دانش‌بنیان‌ها را شکل می‌دهند.»
وی گفت: «دسته بعدی یا بخشی از کار آنها دانش‌بنیان‌ها است که ۲۴ درصد دانش‌بنیان‌ها را شکل می‌دهند که در دسته شرکت‌های نوآور جای گرفته‌اند. دسته سومی متشکل از شرکت‌های بزرگ دانش‌بنیان هستند که ۹ درصد دانش‌بنیان‌ها را شامل می‌شوند.» اسدی فرد افزود: «اکنون سهم دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد کشور 2.8 درصد تولید ناخالص داخلی است و هدفگذاری شده است که این میزان به هفت درصد ارتقا پیدا کند.»
فروش کل دانش‌بنیان‌ها؛ 633 همت
معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی همچنین با بیان اینکه هفته گذشته ۱۰ هزارمین شرکت دانش‌بنیان ثبت شد، تصریح کرد: «فروش کل دانش‌بنیان‌ها براساس اظهارنامه ۱۴۰۱ بالغ بر ۶۳۳ هزار میلیارد تومان بوده است.»
معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، درباره ماهیت و ساختار شرکت‌های غزال دانش‌بنیان گفت: «اصطلاح غزال برای شرکت‌هایی به کار می‌رود که در یک دوره معین، به صورت مدام نرخ رشد بالایی دارند. تک‌شاخ به شرکت‌هایی گفته می‌شود که ارزش آنها به یک میلیارد دلار یا بیشتر رسیده است.»
غزال‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟
وی درباره اهمیت و نقش شرکت‌های غزال در اقتصاد کشور توضیح داد: «این دست شرکت‌ها، نقشی اثرگذار را در توسعه اقتصاد ملی، ایجاد مشاغل فناورانه، بازده سرمایه‌گذاری بالا و توسعه منطقه‌ای ایفا می‌کنند و اگر دوسوم شرکت‌ها کوچک و متوسط باشند تنها پنج درصد از آنها غزال هستند. از یک سال پیش برنامه‌ای آغاز شد که براساس آن شرکت‌هایی که از حدی بزرگ‌تر شوند در قالب یک باشگاه از حمایت‌هایی برخوردار خواهند شد. شرکت‌هایی به این باشگاه وارد شدند که فروش کل آنها حداقل ۲۰۰ میلیارد تومان است و البته حداقل ۲۵ درصد فروش آنها مربوط به تولیدات و خدمات دانش‌بنیان است، حداقل ۲۰۰ نفر نیروی انسانی و یک میلیون دلار صادرات دارند.»
اسدی‌فرد همچنین با بیان اینکه بخش عمده فروش شرکت‌های غزال، محصول دانش‌بنیان بوده است، افزود: «غزال دانش‌بنیان باید متوسط رشد سالیانه 50 درصد در پنج سال اخیر داشته باشد. استمرار فروش دانش‌بنیان طی این 5 سال به میزان حداقل 30 درصد از کل فروش و رشد سالیانه 20 درصد در ایجاد اشتغال، متوسط رشد صادرات سالیانه پنج درصد و ثبت صادرات پنج میلیون دلاری از دیگر شرایط این شرکت‌هاست.»
معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی همچنین با بیان اینکه اکنون 1.7 درصد از کل شرکت‌های دانش‌بنیان از شرایط ورود به باشگاه غزال‌های دانش‌بنیان برخوردارند، افزود: «این مجموعه‌های فناور ۴۹ درصد از سهم فروش کل و همچنین فروش محصولات دانش‌بنیان را به خود اختصاص داده‌اند.»
