علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز: رسانه‌های آلمان روز چهارشنبه اعلام کردند نیروهای پلیس این کشور به «مرکز اسلامی هامبورگ حمله کردند و همزمان وزارت کشور آلمان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد این مرکز اسلامی و سازمان‌های تابعه آن را ممنوع کرده و مدعی شده که «این انجمن اهداف اسلام‌گرایی افراطی» را دنبال می‌کند. گفته می‌شود درنتیجه این ممنوعیت چهار مسجد شیعیان در آلمان نیز بسته خواهد شد. برای یافتن چرایی اتخاذ چنین تصمیمی باید اتفاقات یک سال گذشته در غزه و حمایت‌های گسترده مردم جهان از مردم فلسطین را مورد توجه قرار داد. دولت‌های اروپایی تحت‌عنوان مبارزه با یهودی‌ستیزی هر گونه تجمع و فعالیت در حمایت از مردم فلسطین را با محدودیت‌های سنگین مواجه کرده و سعی در بایکوت اعتراضات به جنایات رژیم‌صهیونیستی دارند. به بهانه بسته شدن این مرکز که یادگار شهید بهشتی شناخته می‌شود و پنج‌سال توسط ایشان اداره شده، ضمن مرور تاریخچه آن علت محدودیت‌هایی که دولت آلمان برای حامیان مردم فلسطین ایجاد کرده مورد بررسی قرار می‌گیرد.
حمایت از اسرائیل آری از فلسطین خیر!
نانسی فائسر، وزیر کشور آلمان که به‌عنوان چهره‌ای حامی اسرائیل شناخته می‌شود، درباره علت این ممنوعیت می‌گوید: «اتهامات علیه مرکز اسلامی هامبورگ جدی است و مدت‌هاست سازمان اطلاعات داخلی برای فعالیت‌های اسلام‌گرایانه آن را زیرنظر دارد. به‌ویژه اکنون که بسیاری از یهودیان احساس خطر می‌کنند، ما تبلیغات اسلام‌گرایان یا سخنان نفرت‌انگیز ضدیهودی و ضداسرائیلی را تحمل نمی‌کنیم.» وی درحالی در مورد احساس خطر صهیونیست‌ها ابراز نگرانی می‌کند که هیچ اشاره‌ای به جنایاتی نکرده که این رژیم طی یک سال گذشته علیه مردم غزه مرتکب شده است. این سیاست ناشی از خط فکری است که فائسر در سایت شخصی خود این‌گونه به آن تاکید می‌کند: «من می‌خواهم ما به‌عنوان یک جامعه موضع روشن‌تری دربرابر تبعیض، نژادپرستی، یهودی‌ستیزی، همجنسگراهراسی، بیگانه‌هراسی و سایر اشکال نفرت گروهی اتخاذ کنیم.» درنتیجه چنین سیاست‌هایی حامیان مردم فلسطین به‌شدت تحت فشار دولت آلمان قرار گرفته‌اند. چنین حمایت‌هایی می‌تواند آینده شغلی‌شان را به خطر بیندازد و حتی آنها را در معرض دستگیری قرار دهد. اعتراضات طرفداران فلسطین در بسیاری از مناطق آلمان در هفته‌های اخیر ممنوع شده و به افراد اجازه استفاده از پوشش سنتی فلسطینی‌ها یعنی کوفیه و سردادن شعار «فلسطین آزاد» داده نشده است. امیرعلی، یک فلسطینی است که در سازماندهی تظاهرات در مونیخ نقش داشته و در این باره به الجزیره می‌گوید تظاهراتی که سال‌ها به‌صورت مسالمت‌آمیز برگزار می‌شد، اکنون توسط پلیس لغو می‌شود. او ادامه می‌دهد که آنها حتی راه رفتن در داخل شهر را برای کسانی که از کوفیه استفاده می‌کنند، ممنوع کرده‌اند.
پروژه 1401 ادامه دارد
دولت آلمان که با شعار آزادی‌بیان در جنگ ترکیبی علیه ایران نقش ایفا کرده و به گروه‌های تجزیه‌طلب و برانداز مجوز داده بود تا علیه ایران در برلین تجمع برگزار کنند و نمادهای تجزیه‌طلبی و همجنسگرایی را در دست بگیرند، اکنون شعار آزادی‌بیان خود را کنار گذشته و اعتراضات به جنایات رژیم‌صهیونیستی علیه مردم غزه را با اتهام یهودی‌ستیزی سرکوب می‌کند. آنچه اکنون توسط پلیس آلمان رقم‌خورده حاصل سیاست‌هایی است که دولت این کشور در بحبوحه تلاطمات سال 1402 علیه ایران درپیش گرفته بود. درخواست بستن مرکز اسلامی هامبورگ یکی از بندهای طرح ۲۲ ماده‌ای احزاب دولت ائتلافی آلمان علیه ایران است. این طرح که زیر عنوان ادعایی دفاع از حقوق‌بشر تدوین‌شده خواهان تشدید تحریم‌ها علیه ایران و حمایت از نیروهای اپوزیسیون خارج‌نشین است، درنتیجه چنین تصمیمی سال گذشته پلیس آلمان به مرکز اسلامی هامبورگ حمله و در توجیه این اقدام اعلام کرد: «مرکز اسلامی هامبورگ و نهادهای تابعه به ظن اقدام علیه نظم عمومی مورد بررسی و ۵۴ مرکز در هفت ایالت فدرال مورد بازرسی قرار گرفتند.»
یادگار شهید بهشتی
مرکز اسلامی هامبورگ، یکی از مهم‌ترین مراکز اسلامی در آلمان است که در سال ۱۳۳۲ش (۱۹۵۳م) در شهر هامبورگ آلمان و با حمایت مالی آیت‌الله بروجردی تحت نظارت نماینده ایشان محمد محققی‌لاهیجی با عنوان مسجد تاسیس شد. در ادامه در سال 1344 و در زمانی که شهید بهشتی متصدی مرکز بود، موسسه اسلامی فرهنگی مسجد هامبورگ، درکنار این مسجد با هدف تحت پوشش قرار دادن همه مسلمانان از کشورها و مذاهب مختلف به ثبت رسید.
سیدمحمد حسینی‌بهشتی به‌دلیل تقاضای جامعه مسلمانان و تشویق امام‌خمینی(ره) برای پذیرش ریاست مرکز اسلامی هامبورگ ترغیب شد. در اوایل دهه 40، جامعه مسلمانان ایرانی مقیم آلمان به‌دنبال فردی بودند که بتواند نیازهای دینی و فرهنگی آنها را برآورده کند و مرکز اسلامی هامبورگ را به‌عنوان یک نهاد دینی قوی‌تر و موثرتر راهبری کند. امام‌خمینی که در آن زمان در نجف‌اشرف تبعید بودند، به بهشتی پیشنهاد کردند این مسئولیت را بپذیرد. امام، بهشتی را به‌دلیل دانش گسترده دینی، تسلط به زبان‌های خارجی و توانایی‌های مدیریتی‌اش برای این وظیفه مناسب دیدند. با توصیه و تشویق ایشان، بهشتی تصمیم گرفت که این مسئولیت را بپذیرد و به آلمان برود تا به جامعه مسلمانان آنجا خدمت کند. بهشتی در این مدت تلاش کرد با برگزاری کلاس‌های آموزشی و دینی، کنفرانس‌ها و جلسات گفت‌وگو با نمایندگان ادیان دیگر به ترویج آموزه‌های اسلامی بپردازد و هویت دینی و فرهنگی مسلمانان را تقویت کند. او همچنین روابط نزدیکی با جوامع مسلمان دیگر در اروپا برقرار کرد و توانست همکاری‌های گسترده‌ای را ایجاد کند. این مرکز به محلی برای تجمع و هماهنگی دانشجویان مسلمان ایرانی و سایر مسلمانان مقیم اروپا تبدیل شد و نقشی کلیدی در ایجاد و سازماندهی انجمن‌های اسلامی دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف اروپا ایفا کرد. تسلط شهید بهشتی به زبان آلمان و بیان مباحث پیچیده به زبانی قابل فهم برای دانشجویان باعث شده بود این مرکز از جانب جامعه میزبان نیز با استقبال خوبی مواجه شود. یکی از خاطرات جالب از سخنرانی شهید بهشتی در مرکز اسلامی هامبورگ به سال 1977 برمی‌گردد. شهید بهشتی که در آن زمان به‌عنوان یکی از شخصیت‌های کلیدی در فعالیت‌های اسلامی در اروپا شناخته می‌شد، در دیداری با دانشجویان ایرانی و مسلمان مقیم اروپا در مرکز اسلامی هامبورگ به زبان آلمانی سخنرانی کرد که برای حاضران بسیار قابل‌توجه بود. او در این سخنرانی با تاکید بر اهمیت وحدت و همبستگی میان مسلمانان و همچنین تعامل مثبت با جوامع غیرمسلمان، به تحلیل وضعیت سیاسی و اجتماعی جهان پرداخت. این سخنرانی علاوه‌بر تقویت روحیه دانشجویان به آنها الهام بخشید تا در فعالیت‌های اسلامی و فرهنگی بیشتری مشارکت کنند و به تاثیرگذاری بر جامعه میزبان خود بپردازند. پس از شهید بهشتی چهره‌های شاخص دیگری ازجمله محمد مجتهد‌شبستری، سیدمحمد خاتمی و رضا رمضانی‌گیلانی به‌عنوان ریاست این مرکز انتخاب شدند. آیت‌الله گیلانی در مورد علت جایگزینی شهید بهشتی با مجتهد شبستری می‌گوید: «قرار بود که مجتهد شبستری به مدت یک‌سال این مسئولیت را عهده‌دار باشد و شهید بهشتی مجددا برگردد اما شهید بهشتی با محدودیت‌هایی از جانب رژیم پهلوی مواجه شد و نتوانست به هامبورگ مراجعت کند. بدین‌ترتیب مجتهد شبستری هفت‌سال مدیریت را برعهده داشتند. بعد از مجتهد شبستری و نزدیک به پیروزی انقلاب سیدمحمد خاتمی مسئولیت امور را برعهده گرفت. ایشان حدود یک‌سال و نیم مدیر مرکز اسلامی هامبورگ بودند که البته اکثرا در حال رفت‌وآمد بودند و درمجموع حدود 10 ماه در آنجا استقرار داشتند، بعد از خاتمی حاج‌آقا مقدم مسئول آنجا شد.»
بهانه‌جویی برای تعطیلی یک مرکز موثر و باسابقه
مرکز اسلامی هامبورگ به بهانه حمایت از فلسطین یا آنچه وزیر کشور آلمان یهودی‌ستیزی تعبیر کرده فعالیتش ممنوع اعلام شده است. اگرچه این بهانه به هیچ عنوان برای چنین اقدامی مشروعیت‌زایی نکرده و خلاف شعار آزادی‌بیان کشورهای غربی ازجمله آلمان است، تلاش‌های چندساله دولت آلمان نشان می‌دهد علت این اقدام را باید بیش از همه در اثر‌گذاری این مرکز با سابقه در جامعه آلمان دانست، ازجمله اقداماتی که در دستور کار فعالیت چند دهه‌ای مرکز اسلامی هامبورگ قرار داشته باید به موارد ذیل اشاره کرد:
1.برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی: مرکز اسلامی هامبورگ به‌طور منظم کنفرانس‌های بین‌المللی در زمینه مسائل اسلامی و بین‌فرهنگی برگزار می‌کند که به تبادل نظر و ارتقای فهم متقابل کمک می‌کرد.
2. برگزاری جشنواره‌های فرهنگی: برگزاری جشنواره‌های فرهنگی شامل نمایشگاه‌های هنری، موسیقی اسلامی و غذاهای سنتی برای معرفی فرهنگ اسلامی به جامعه آلمان و اروپا
3. کمک‌های بشردوستانه: سازماندهی کمپین‌های کمک به مناطق بحران‌زده مانند سوریه و یمن، جمع‌آوری کمک‌های مالی و امدادی برای آسیب‌دیدگان از بحران‌های انسانی
4. فعالیت‌های آموزشی: برگزاری کلاس‌های آموزشی برای جوانان و بزرگسالان شامل دوره‌های قرآن، زبان عربی و دروس دینی به‌منظور تقویت دانش و مهارت‌های دینی
5. پاسخ به بحران پناهندگان: ارائه کمک‌ها و خدمات به پناهندگان و مهاجران، شامل کمک‌های مالی، مواد غذایی، و مشاوره‌های اجتماعی و فرهنگی
6. تقویت گفت‌وگوهای بین‌فرهنگی: برگزاری نشست‌ها و همایش‌هایی با حضور نمایندگان ادیان و فرهنگ‌های مختلف برای تقویت تفاهم و همزیستی مسالمت‌آمیز
7. توسعه زیرساخت‌ها: به‌روزرسانی و نوسازی امکانات مرکز شامل سالن‌ها، کتابخانه‌ها و فضاهای آموزشی برای ارتقای کیفیت خدمات
8. پروژه‌های پژوهشی و علمی: حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه‌های اسلامی و بین‌فرهنگی به‌منظور توسعه دانش و آگاهی علمی
9. برگزاری جلسات مشاوره و حمایت اجتماعی: ارائه مشاوره‌های دینی و اجتماعی به اعضای جامعه و پاسخ به مسائل شخصی و خانوادگی
10. تقویت روابط با جامعه محلی: ایجاد و حفظ روابط مثبت با جامعه محلی و مقامات دولتی از طریق مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی
این اقدامات نشان‌دهنده نقش فعال و تاثیرگذار مرکز اسلامی هامبورگ در جامعه مسلمانان و جامعه میزبان آلمان بوده که دولت مدعی آزادی‌بیان آلمان نتوانسته آن را تحمل کند.
