علی ملکی، خبرنگار گروه نقد روز: دوره‌های چهار یا هشت‌ساله دولت‌ها همیشه همراه با یک حمایت ویژه گذرانده شده و حتی در بزنگاه‌ها و چالش‌های سخت نیز جریان این حمایت قطع نشده است. «حمایت کردن از خدمتگزاران در کشور، وظیفه‌ای است که هم من دارم، هم همه دارند؛ این مربوط به اعلام موضع انتخاباتی نیست.» این بخشی از سخنان رهبر انقلاب در اردیبهشت‌ماه 88 است. این سخنان اولین و آخرین ادبیات حمایتی ایشان از دولت‌ها نبوده است. چنانچه 15 سال بعد و در دیدار نمایندگان و رئیس مجلس نیز شنوای آن بودیم. «تعامل سازنده مجلس با دولت»، «موفقیت رئیسجمهور و دولت جدید، موفقیت همه ماست» و استفاده از عبارت «حفظه‌الله» برای رئیسجمهور منتخب توسط رهبر انقلاب، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها پیدا کرد. از قضا مسعود پزشکیان، رئیسجمهور منتخب هم با توجه به اینکه نماینده منتخب تبریز است، در این دیدار حضور داشت. ادبیات مثبت و نگاه حمایتی رهبر انقلاب از رئیسجمهور منتخب مورد استقبال افراد و گروه‌های مختلف سیاسی نیز قرار گرفت و بار دیگر بر حفظ وحدت و همبستگی ملی تاکید شد. رهبر انقلاب در ادوار مختلف انتخابات بر مشارکت حداکثری تاکید داشته‌اند، البته حفظ و صیانت از آرای مردم و احترام به منتخب آنان مورد توجه ایشان بوده. این تاکیدات اما نشان‌دهنده اهمیت بالای مشارکت مردم در انتخابات به‌عنوان نمادی از دموکراسی و اقتدار ملی است. ایشان همواره در روزهای سخت و حساس دولت‌های مختلف، ادبیات مثبت خود را تغییر ندادند و از تصمیم سران قوا به‌عنوان منتخبان مردم حمایت کردند. این حمایت‌ها به‌منظور تقویت جایگاه دولت، ایجاد همبستگی ملی، و پیشبرد اهداف انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گیرد.
مشارکت حداکثری باشد، نه حداقلی
حضور و مشارکت بالای مردم در انتخابات همواره مورد تاکید آیت‌الله خامنه‌ای بوده. ولو اینکه در ادوار مختلف انتخابات عده‌ای می‌گفتند ایشان به یک حزب یا جناح مشخص نزدیک است، اما آنچه که از ابتدای انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوریت همواره کلید‌واژه سخنان ایشان بوده، تاکید بر مشارکت بالاست. علاوه‌بر این ایشان در سال‌های اخیر همواره بر همدلی و همبستگی میان قوای سه‌گانه و به‌خصوص دولت و مجلس تاکید داشته‌اند. ایشان در آخرین دیدار خود با نمایندگان مجلس کار فوری مجلس را رای به کابینه پزشکیان دانستند و بر این موضوع تاکید کردند. رهبر انقلاب همچنین تاکید کردند: «باید در مسائل مهم صدای واحد از کشور شنیده شود. یک جاهایی هست که بایستی دولت و مجلس و مسئولان گوناگون یک حرف بزنند. آن کسانی که در دنیا گوش تیز کرده‌اند تا نشانه‌های اختلاف و دوگانگی را پیدا کنند، آنها مایوس شوند؛ یک صدا باید شنیده شود.» این نگاه جامع و پدرانه کمک می‌کند تا مسیر حل و فصل چالش‌ها و مسائل کشور بیش از پیش هموار شود.
سید‌محمد موسوی‌خوئینی‌ها، رئیس شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز، در گفت‌وگو با ایرنا در تاریخ 23 دی 97 درباره میل به مشارکت حداقلی گفته بود «در انتخابات سال 76 یک وقت متوجه شدیم خبرهایی می‌آید که بالاخره می‌خواهند یک‌جوری بازی انتخابات را به هم بزنند و بناست همان کسی را که می‌خواهند روی کار بیاورند. من و آقای کروبی رفتیم خدمت آقای هاشمی. آقای هاشمی در پاسخ گفت «اتفاقا من با آقای خامنه‌ای اینجا اختلاف‌نظر دارم. آقای خامنه‌ای نظرش این است که باید انتخابات خیلی پرشور باشد و مردم همه بیایند و هرچه مردم بیشتر بیایند بیشتر تایید نظام است اما من می‌گویم شما بگویید نظرتان چه کسی است ما همه می‌رویم کار می‌کنیم که همان بشود.» حسن روحانی هم در دی ماه سال 1402 در دیدار با اعضای کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی، این موضوع را تایید کرده که در مقطعی هاشمی‌رفسنجانی با افزایش مشارکت در انتخابات مخالف بوده است؛ اما رهبر انقلاب با مخالفت نسبت به این موضوع همواره خواهان افزایش مشارکت مردم پای صندوق‌های رای در انتخابات‌های مختلف بوده‌اند.
احمدی‌نژاد، هاشمی‌رفسنجانی و ناطق نوری در متن خطبه‌های نمازجمعه
مناظرات سال 88 با منازعاتی میان شخصیت‌های سیاسی حاضر در آن و حتی شخصیت‌های غایب آن همراه بود. این منازعات تا جایی بالاگرفت که آیت‌الله خامنه‌ای در 29 خردادماه همان سال قسمتی از خطبه دوم نمازجمعه خود را به این منازعات و دفاع از حیثیت امر سیاسی اختصاص دادند. ایشان با بیان اینکه هر دو طرف در این عیب متاسفانه مشترک بودند توضیح دادند: «از یک طرف صریح‌ترین اهانت‌ها به رئیسجمهور قانونی کشور شد. حتی از دو سه ماه قبل از مناظرات هم این سخنرانیها را برای من میآوردند و من می‌دیدم یا گاهی میشنیدم؛ تهمت‌هایی زدند، حرف‌هایی گفتند؛ به کی؟ به کسی که رئیسجمهور قانونی کشور است، متکی به آرای مردم است. نسبت‌های خلاف دادند، رئیسجمهور مملکت را که مورد اعتماد مردم است، به دروغگویی متهم کردند! اینها خوب است؟!» ایشان همچنین از انتشار مطالب خلاف واقع علیه دولت ابراز ناراحتی کردند و ادامه دادند: «کارنامههای جعلی برای دولت درست کردند، اینجا آنجا پخش کردند، که ما که در جریان امور هستیم، میبینیم، می‌دانیم که اینها خلاف واقع است؛ فحاشی کردند؛ رئیسجمهور را خرافاتی، رمال، از این نسبت‌های خجالتآور دادند؛ اخلاق و قانون و انصاف را زیر پا گذاشتند.» از سوی دیگر اتهاماتی هم که در آن برهه زمانی به آیت‌الله علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی و آیت‌الله علی‌اکبر ناطق نوری نسبت داده می‌شد، مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفت: «بنده در نمازجمعه هیچ‌وقت رسمم نبوده است از افراد اسم بیاورم؛ اما اینجا چون اسم آورده شده است، مجبورم اسم بیاورم. به‌طور خاص از آقای هاشمی‌رفسنجانی، از آقای ناطق نوری من لازم است اسم بیاورم و باید بگویم.» ایشان با بیان اینکه این آقایان را کسی متهم به فساد مالی نکرده گفتند: «حالا در‌مورد بستگان و کسان، هر کس هر ادعایی دارد، بایستی در مجاری قانونی خودش اثبات بشود و قبل از اثبات نمی‌شود اینها را رسانه‌ای کرد. اگر چیزی اثبات بشود، فرقی بین آحاد جامعه نیست؛ اما اثبات نشده، نمی‌شود اینها را مطرح کرد و قاطعا ادعا کرد.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه به تبعات این مسائل اشاره کردند: «وقتی اینجور حرف‌ها مطرح می‌شود، تلقی‌های نادرست در جامعه به وجود می‌آید، جوان‌ها چیز دیگری خیال می‌کنند، چیز دیگری می‌فهمند.»
علی‌رغم اینکه برخی با هدف ایجاد دو‌قطبی و دامن زدن به اختلافات سیاسی و اجتماعی همیشه تلاش می‌کنند تا دولت‌ها را از مسیر پیشبرد امور و پیروی از سیاست‌های کلی نظام خارج بدانند، رهبر انقلاب در همان خطبه نمازجمعه به موارد مطرح‌شده درخصوص اختلاف میان ایشان و هاشمی‌رفسنجانی واکنش نشان داده و گفتند: «البته در موارد متعددی با آقای هاشمی اختلاف‌نظر داریم، که طبیعی هم هست؛ ولی مردم نباید دچار توهم بشوند، چیز دیگری فکر کنند.» علاوه‌بر این توضیح درباره شخصیت ناطق نوری هم از موضوعات خطبه دوم رهبر انقلاب در این نوبت از نمازجمعه بود: «در مورد آقای ناطق نوری هم همین‌جور. آقای ناطق نوری هم از شخصیت‌های خدوم انقلاب است؛ ایشان هم خدمات زیادی کرده و در دلبستگی ایشان به این نظام و انقلاب هیچ شکی نیست.»
سران 3 قوه تصمیم بگیرند، حمایت می‌کنم
بامداد ۲۴ آبان ۱۳۹۸ بود که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، بدون اعلام قبلی از افزایش قیمت بنزین غیرسهمیه‌ای به سه هزارتومان خبر داد. حسن روحانی، رئیسجمهور وقت دلیل این افزایش را تقسیم درآمد حاصله بین 60 میلیون ایرانی دانست و گفت این تصمیم به نفع مردم و قشرها تحت فشار جامعه است. این تصمیم با واکنش‌های منفی زیادی روبه‌رو شد و سازوکار اجرایی آن مورد نقد قرار گرفت. ماجرا اما فقط به اینجا ختم نشد و طولی نکشید که این اتفاق منجر به شکل‌گیری اعتراضات و ناآرامی‌هایی شد که کشور را دچار التهاب کرد.
رهبر انقلاب اما در روز 26 آبان‌ماه یعنی یک روز پس از آغاز ناآرامی‌های خیابانی، در سخنانی ضمن تذکر به مسئولان بابت دقت و مواظبت بیشتر برای کاستن از مشکلات اعلام کردند که وقتی یک چیز مصوبه سران کشور هست، آدم باید با چشم خوشی‌بینی به آن نگاه کند. ایشان در ادامه از تصمیم منتخبان مردم حمایت کردند و گفتند: «بنده در این قضیه سررشته ندارم؛ یعنی تخصص این کار را ندارم. گفتــم هم به آقایان... من صاحبنظر نیستم، لکن اگر سران سه قوه تصمیم بگیرند، من حمایت می‌کنم.»
یک سال پس از این اتفاق در مهرماه 1399 و در گفت‌وگوی پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI. IR با محمدباقر نوبخت، معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه وقت، از او پرسیده شد که نظرش درباره حمایت‌های رهبر انقلاب از دولت روحانی چیست؟ نوبخت در پاسخ گفت اگر اهداف دولت را راهبردی و در راستای نظام بدانیم، این حمایت‌ها هم در همان راستا خواهد بود. کسی که مسئولیت همه این نظام را برعهده دارد، رهبر انقلاب است که هم رئیسجمهور بوده‌اند و هم تجارب و نبوغ فراوانی دارند. نوبخت با بیان اینکه رهبر انقلاب می‌دانند که جایگاه دولت تعیین‌کننده است و برای کمک به نظام به دولت کمک می‌کنند، گفت: «ما همه فرزندان ایشان و سربازان نظام هستیم. ایشان همیشه از همه دولت‌ها حمایت کرده‌اند و به‌عنوان یکی از اعضای این دولت قدردان زحمات ایشان هستیم.»
از سوی دیگر در سال ۹۲ رای 50.7 درصدی حسن روحانی از لحاظ اینکه انتخابات به دور دوم کشیده شود محل بحث بود و گزینه‌هایی همچون بازشماری و هرگونه تردید در فرآیند اخذ رای می‌توانست انتخابات را دو مرحله‌ای کند. اما در این بزنگاه هم صیانت از آرای صندوق انجام شد و روحانی به ریاست‌جمهوری رسید.
صیانت از صندوق به سبک رئیس کل قوا
در ماجرای سال 88 و اتفاقات رخ‌داده طی آن، برخی افراد ادعاهایی مبنی‌بر تقلب در انتخابات مطرح کردند و ساختارهای رسمی و قانونی کشور را زیر سوال برده و خواهان برگزاری مجدد انتخابات شدند. رهبر انقلاب اما به حفظ «مکانیسم‌های قانونی» که در‌بر‌دارنده رای مردم بود تاکید کردند. ایشان در جلسه ۲۶ خرداد ۸۸ با نمایندگان نامزدهای انتخاباتی در این باره گفتند: «ممکن است کسانی اشکالاتی و اعتراضاتی را بر مجاری گوناگون امور در انتخابات ثبت کرده باشند و اعتراض داشته باشند. خب راه‌های قانونی وجود دارد و رسیدگی به اینها حتما باید انجام بگیرد... راه، راه قانونی است. من به آقای مهندس موســوی هم گفتم؛ ایشان هم قبول کرد از من که راه، راه قانونی است؛ از همان طریق قانونی مشی کنند، من هم قرص و محکم پشتش می‌ایستم.»
همه در خدمت منتخب مردم
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با مشارکت 40درصدی برگزار شد که در دور اول هیچ نامزدی نتوانست بیش از نیمی از آرا را کسب کند. درنتیجه مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به دور دوم رفتند و درنهایت پزشکیان با 16میلیون و 300 هزار رای و در واقع کمترین نسبت به روسای جمهور گذشته راهی پاستور شد. با این حال اما همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، رهبر انقلاب در دیدار نمایندگان مجلس، خود را حامی دولت دانسته و نسبت به همدلی مجلس و دولت تاکیدکردند. درنهایت ادوار مختلف انتخابات فارغ از رای‌آوردن افراد از حزب و جناحی خاص، همواره با تاکید رهبر انقلاب بر مشارکت هرچه بیشتر و صیانت از رای‌های مردم و حمایت از رئیسجمهور و کابینه دولت همراه بوده است. این تاکیدات نقش مهمی در استحکام و پایداری نظام جمهوری اسلامی کشور ایفا می‌کند و به تقویت همبستگی ملی می‌انجامد.
