سیدمهدی طالبی، دبیرگروه جهانشهر: جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا پس از ابتلا به کرونا کاخسفید را ترک کرده و در خانهاش در دلاور مستقر شده است. او شاید میتوانست همچنان در کاخسفید بهعنوان محل زندگیاش بماند و در آنجا استراحت کند، اما تصمیم گرفت دوره نقاهت بیماری را با تفریح و سکونت در خانه شخصیاش ترکیب کند. رفتار رئیسجمهور آمریکا شبیه اقدام برای انزوا بود. بایدن برای قهر کردن دلایل زیادی دارد. او پس از افتضاح در مناظره با ترامپ که باعث کاهش شدید شانس برای پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری پیشرو شد، بهشدت توسط همحزبیهای خود برای کنارهگیری تحت فشار قرار گرفت. بایدن زمانی در روز چهارشنبه گذشته خبر ابتلای خود به کرونا را اعلام کرد که انتقادها و فشارها علیه او رو به افزایش بودند. این فشارها به اندازهای زیاد شدند که برخی منابع ادعا کردند او در روز جمعه انصراف خود از حضور در رقابتها را اعلام میکند. رئیسجمهور آمریکا اما شامگاه روزی که بهعنوان روز انصرافش مطرح شده بود بر ادامه حضورش در رقابتها تا پیروزی بر ترامپ تاکید کرد.
همزمان با این تحولات دو منبع آگاه آمریکایی به انبیسینیوز گفتند بایدن از افزایش فشارهای حزب دموکرات و برخی از سران آن برای کنار رفتن از انتخابات بهشدت عصبانی است. این دو منبع گفتهاند که «رئیسجمهور جو بایدن درحالیکه با بزرگترین بحران زندگی سیاسیاش روبهرو میشود، احساس میکند توسط بسیاری از دموکراتها ازجمله برخی رهبران ارشد آسیب دیده و به او خیانت شده است.» براساس آنچه رسانهها منتشر کردهاند بایدن از اصرار اوباما، رئیسجمهور اسبق و نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان بر خود عصبانی است. این دو در دیدارهایی حضوری تلاش کردهاند بایدن را به انصراف وادار کنند. این عصبانیت باعث شده تا بایدن از طریق مشاوران ارشدش با رهبران و پدرخواندههای حزب دموکرات درگیر شود. براساس آنچه سیانبیسی منتشر کرده این مشاور نسبت به نظرسنجیهایی که بایدن را شکست خورده رقابت پیش رو میدانند انتقاد کرده و در طعنه به نظرسنجیها اشاره کرده که در سال 2016 نشان میدادند هیلاری کلینتون حتما ترامپ را شکست خواهد داد. مشاور رئیسجمهور آمریکا همچنین گفته است: «شاید جو بایدن بیشتر از اوباما، پلوسی و شومر با مردم واقعی آمریکا در ارتباط باشد.» درحالی که ترامپ پیش میتازد و هرروز دموکراتها را با سخنان و اقداماتش میکوبد، توپخانه دموکراتها به جای ریختن آتش روی رقیب اصلی خود دهانه توپهایش را روی خودیها گرفته است. هرج و مرج در حزب دموکرات از هرسو بیداد میکند و بایدن میکوشد به متحدان سابق و کسانی که آنها را درحالحاضر خیانتکار میداند، تاکید کند هنوز رئیسجمهور است.
وضعیت آشفته
خروج بایدن از رقابتهای انتخاباتی در اشکال مختلف خود تبعات سنگینی بر کمپین حزب دموکرات دارد. حالا که او رقابتها را ترک کرده، سرشکستگی بزرگی برای حزبی است که رئیسجمهورش یکبار مصرف بوده و بهعلت مشکل قادر به استفاده مجدد در انتخابات بعدی نیست. در مقابل حزب جمهوریخواه قرار دارد که نامزد انتخاباتهای 2016 و 2020 خود را سرحال و قبراق در دسترس دارد. از سوی دیگر درحالیکه بایدن در مناظره سرما خورده بود و هماکنون بهدلیل کرونا در بستر بیماری و قرنطینه افتاده است، ترامپ پس از ترور پر انرژیتر از قبل درحال اجرای برنامههای انتخاباتی خود است. وضعیت از هرسو برای جمهوریخواهان خوب و برای دموکراتها نامناسب است.
1. بیماری بایدن احتمالا یک قهر و تلاش برای تهدید دموکراتهاست. بایدن میدانست اگر به شکل نرمال جایگزین نشود، دموکراتها از جایگزینی او سودی نبرده و همچنان شکستشان قطعی خواهد بود. او قصد داشت وارد این مسیر شود و دموکراتها را به این مساله راضی کند که درصورت پررنگ بودن شکست بهتر است با رئیسجمهور مستقر و نامزد نهایی شده خود ببازند تا اینکه در افتضاحی بزرگتر و با جایگزینی اختلافآفرین، انتخابات را باخته و از رهگذر این انتخابات نظم حزبی نیز از بین برود.
2. در شرایط فعلی درگیری میان دموکراتها بین زنان است. هر طیف در تلاش است در رسانهها خود را مطرح کند. مساله اما آنجاست که رقابت میان زنان دموکرات ویژگی خاصی دارد. از میان سه نامزد زن شامل کامالا هریس، میشل اوباما و هیلاری کلینتون، سه نفر همسر روسایجمهور اسبق هستند. هرکدام از این نامزدها مشکلات خاص خود را دارند. نخست آنکه از اساس آمریکا تاکنون رئیسجهور زن نداشته است. از سوی دیگر کامالا هریس و میشل اوباما هردو سیاهپوست هستند درحالیکه آمریکا تنها یک رئیسجمهور سیاهپوست داشته که حضور او باعث تشدید تفکرات راست افراطی در این کشور شده است. همچنین میشل اوباما فاقد تجربه سیاسی است و از سوی دیگر کلینتون یک سابقه شکست در سال 2016 از ترامپ در کارنامه خود دارد. تیم و توان دموکراتها در میان سردرگمیها تقسیم شده است اما در مقابل جمهوریخواهان متحدند.
3. برای منابع مالی، کارآفرینان حوزه فناوری پشتسر ترامپ ایستاده و علنی از او دفاع میکنند اما تامینکنندگان مالی دموکراتها حیران شدهاند. از این رو علاوهبر منابع ذهنی، داراییهای مالی حزب دموکرات نیز در خطر است.
4. حرص بایدن برای رسیدن به ریاستجمهوری جالب توجه بود. این مساله هرچند از اصرار او بر رئیسجمهور شدن در 2020 و ماندن در 2024 مشهود است اما سابقه او این حرص را جالبتر میکند. برای نخستینبار بایدن در نهم ژوئن 1987 ورود خود به رقابتهای ریاستجمهوری را اعلام کرد. دومینبار اما نه بهعنوان شخص اول بلکه بهعنوان شخص دوم یعنی معاون رئیسجمهور همراه با اوباما در سال 2008 وارد رقابتها شد. بار نخست که بایدن تلاش کرد رئیسجمهور شود 45ساله بود؛ 37 سال قبل. بار دوم که او بهعنوان معاون رئیسجمهور وارد رقابتها شد 66ساله بود؛ 16 سال قبل. بایدن تلاش برای رئیسجمهور شدن را از 45 سالگی آغاز کرد تا اینکه در سال 2020 و در سن 78 سالگی به آن دست یافت. او حاضر نبود قدرتی را که سالیان سال برای کسب آن تلاش کرده و شب و روز به آن فکر کرده را رها کند. او برای در مدار ماندن، نوکر حرف گوش کن اوباما شد که 19 سال از او جوانتر است. علاوهبر حرص او باید خانوادهاش را نیز در نظر گرفت. خانواده بایدن یکی از فاسدترین خانوادههای سیاسی در آمریکاست. او و فرزندانش سوابق متعددی از دزدی و اختلاس دارند. چندی پیش و پس از برگزاری مناظرهها، عدهای از نفوذ بالای جیلی بایدن بر همسرش خبر داده و خواستار صحبت با او شدند تا رئیسجمهور را راضی به کنارهگیری کند. با اینحال پس از مدتی آشکار شد اساسا جیلی بایدن یکی از عوامل اصلی باقی ماندن همسرش در رقابتهاست. بایدن حریص به قدرت و خانواده آزمند به پول و نفوذ وی هیچکدام خواهان کنارهگیری از قدرت نبودند. خانواده بایدن اما احتمالا واقعیتهای سیاسی را نیز مدنظر دارند و بر ناتوانیهای رئیسجمهور واقفند. از این رو آنها قصد دارند برای کنارهگیری بایدن در شرایط ناچاری، امتیاز بالایی دریافت کنند. لازمه دریافت این امتیاز حداکثری نشان دادن توانمندیهایشان است؛ ازجمله قابلیت بازی خرابکنی.
5. شانس از بایدن پس از مناظره با ترامپ برگشت. ناتوانی او متحدان پیشینش را که راضی به حضور وی در دور دوم شده بودند، ناامید کرد. تغییر بایدن ناتوان آنقدر مخاطرهآمیز بود که پیش از افتضاح مناظره، حزب دموکرات تشخیص داده بود بهتر است خود او نامزد نهایی حزب شود. پس از مناظره بود که برخی در حزب متوجه شدند مشکلات ذهنی بایدن میتواند خطرات بیشتری نسبت به دشواریهای جایگزینیاش داشته باشد.
6. عدم اجماع روی یک گزینه در زمان رقابتهای درونحزبی طبیعی است اما هنگامی که رقابتها به پایان رسید، عدم اجماع کشنده خواهد بود. هنگامی که درباره بایدن بهعنوان نامزد نهایی دموکراتها در درون حزب انشقاق بروز کرده به این معنی است که در انتخابات پیروز نمیشود. با این وجود درباره گزینههای دیگر امکان اتحاد وجود دارد. از این رو با تحولات جدید، هر گزینهای بهجز بایدن بهتر از باقی ماندن او در رقابتها بود.
7. نظم آمریکا و دولتش بهطور مستقل و در ارتباط با یکدیگر ازهمگسیخته شده است. به لحاظ امنیتی ترامپ رئیسجمهور سابق و نامزد انتخابات ترور شده است. از نظر دولتی نیز رئیسجمهور کهنسال و دچار مشکلات جسمی-ذهنی به بهانه بیماری و احتمالا به نشانه قهر و برای اعمال فشار، فعالیتهای خود را متوقف کرده و معاون او نیز عملا به رقیب انتخاباتیاش تبدیل شده است. تبدیل شدن رئیسجمهور و معاونش به رقیب انتخاباتی واقعهای کمسابقه است. هرچند هریس کماکان خود را متعهد به کمپین خود با بایدن بهعنوان معاونش نشان میداد، اما اطرافیان و جناحهای مختلف حزب دموکرات او را بهعنوان جایگزین مدنظر دارند. ترامپ در سخنرانیاش در کنوانسیون حزب جمهوریخواه که نخستین سخنرانی او پس از ترور بود به هرجومرج رهبری در حزب دموکرات اشاره کرد و با بحث در مورد اینکه آیا جو بایدن باید از نامزدی برای انتخاب مجدد خود کنارهگیری کند یا خیر، درباره نگرانیها در مورد سن و هوش ذهنی وی صحبت کرد. ترامپ در این نشست گفت: «آنها نمیدانند نامزدشان کیست و ما هم نمیدانیم.»
8. در سایه اختلاف میان دموکراتها باید دید تیره بودن روابط رئیسجمهور و معاونش چه تبعاتی دارد؟ هریس تلاش کرده با تعهد به کمپین بایدن از وقوع این اتفاقات جلوگیری کرده یا آن را قابل کنترل نگاه دارد اما در صورت تشدید تنشها پیرامون جایگزینی، هریس باید میان وفاداری بیهوده به بایدن و رقابت با او، دست به انتخاب بزند. هریس اگر دیرتر از رقبا پا به میدان بگذارد، احتمالا بسیار سریع از آنها شکست خواهد خورد. البته اگر پیش از پایان فوری انتخاب جایگزین بتواند وارد رقابتها شود.
9. جناح سوسیالیست حزب دموکرات به بایدن تمایل دارد. شاید به دلیل هراس از بازگشت پدرسالاری به حزب از طریق جایگزینی همسران روسایجمهور سابق به جای آنها.
10. کنارهگیری بایدن به دلیل ناتوانی جسمی-ذهنی تایید ادعاهای ضد او در تمام سالیان ریاستجمهوریاش است. این تایید به معنای دروغگویی حزب و بهویژه کامالا هریس است. اگر هریس جایگزین بایدن شود قطعا به دلیل حمایت از او و عدم اجرای متمم قانون اساسی برای جایگزینی بایدن در حین ریاستجمهوری تحت فشار قرار خواهد گرفت. هریس وظیفه دارد در صورت بروز ناتوانی در رئیسجمهور، متمم 22 قانون اساسی را برای جایگزینی رئیسجمهور به اجرا درآورد.
11. ورود حزب دموکرات در فاصلهای اندک از انتخابات ریاستجمهوری به فرآیند رقابتهای داخلی، زیانبار است. حتی در صورتی که بایدن با هریس جایگزین شود که معاون رئیسجمهور مستقر است نیز رقابتها اندکی افزایش مییابند؛ هرچند تحت کنترلتر از زمانی خواهد بود که بایدن و هریس هردو کنار بروند. هرجومرج در حزب، کار ترامپ و جمهوریخواهان را ساده میکند. رایدهندگان به حزب و فردی نیاز دارند که کار آنها را حل کند نه آنکه خود درگیر مشکلات باشد.