عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل ژئوپلیتیک در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به موضع‌گیری‌های تند جان کربی اشاره کرده و گفت که آمریکایی‌ها نسبت به سرعت گرفتن مذاکرات خوشحال هستند. او معتقد است گفت‌وگو با ترامپ آنچنان که تصور می‌شود، سخت و شکست‌آفرین نیست و دلیل این مساله را «بی‌حوصلگی ترامپ در طولانی کردن روند مذاکرات» و «معامله‌گر بودن» او دانسته است. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
مواضع جان‌کربی را جدی نگیرید
عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل ژئوپلیتیک با اشاره به اینکه جان کربی همیشه موضع تندتری نسبت به وزارت خارجه و بلینکن و حتی وزارت دفاع و فرماندهان نظامی آمریکا می‌گیرد، گفت: «موضع او را خیلی نباید جدی گرفت. من مطمئنم آمریکایی‌ها از اینکه بالاخره احتمال گشایشی در گفت‌وگوها و سرعت‌دادن به آن می‌بینند، خوشحالند. قبلا هم سخنگویی در آمریکا ابراز امیدواری کرده بود که بتواند با دولت ایران گفت‌وگو کند. ضمن اینکه الان هم گفت‌وگوها ادامه دارد. اینکه چپ‌ها در اروپا قدرت بگیرند در سیاست ما و اروپا تاثیری ندارد. هفته گذشته همه وحشت کرده بودند که راست‌ها روی کار آمده‌اند و ظرف یک هفته ورق برگشت. البته در انگلیس وقتی حزب کارگر روی کار می‌آید برای ما بهتر است. چون راست‌های حزب محافظه‌کار تندتر برخورد می‌کنند و حزب کارگر ملایم‌تر است. این به‌نفع روابط ما و انگلیس است. در فرانسه این موضوع برعکس است. در فرانسه وقتی راست‌ها سرکار بودند، نسبت به چپ‌ها بهتر کار کردند. به‌طورکلی نمی‌توانیم بر اساس این دو تحول بگوییم روابط ایران و اروپا چه خواهد شد؟ ما بر اساس سیاست‌هایی که پزشکیان اعلام کرده باید همان روشی را پیش بگیریم که اولا به توافقی با غرب برسیم. یعنی باید گفت‌وگوها را ادامه داده و به آن سرعت دهیم. الان سه سال است که گفت‌وگو می‌کنیم. در زمان جنگ اوکراین وقفه‌هایی ایجاد شد؛ اما در کل نتیجه چندانی نگرفتیم. مثلا شش میلیارد دلار به کشور عربی فرستادند و چند زندانی آزاد شد. اما این که مشکل‌گشا نیست و اقتصاد، سیاست و ژئوپلیتیک ما را باز نمی‌کند. تورم ادامه پیدا کرده است. باید گفت‌وگوهای اصولی صورت بگیرد. تکرار و تجدید برجام مشکل شده و غرب هم باید این را بفهمد. خودشان هم مقصرند. هم اروپاییها و هم آمریکایی‌ها. وقتی در برجام غنی‌سازی 60 درصد داریم، چه کسی مقصر است؟ خودشان. سال آینده دور برجام هم تمام می‌شود. بنابراین باید صحبت‌ها و اعتمادسازی‌هایی از سوی ایران صورت بگیرد که ایران به‌دنبال بمب هسته‌ای نیست و این را بارها اعلام کرده است. اگر کسی در ایران مصاحبه کرده مبنایش بر این بوده که اگر ایران بخواهد مورد حمله قرار بگیرد، در سیاست‌هایش تجدید‌نظر خواهد کرد، همان سیاستی که ایران در چنددهه گذشته اعلام کرده است. بنابراین دولت جدید با دیپلمات‌های ورزیده‌تر و مجوز‌هایی که خواهند گرفت، باید مذاکرات را پایه‌ای و استوار ادامه دهند که وضعیت به حالت امروز برنگردد.»
هم غرب هم شرق
فرجی‌راد با اشاره به نظر رئیس‌جمهور در حوزه روابط خارجی گفت: «هم باید غرب را داشته باشیم و هم شرق. غرب به‌ویژه اروپا که برای ما یک قاره مهم هم از نظر صادرات انرژی و هم از نظر سرمایه‌گذاری انرژی است. هیچ کشوری در دنیا به‌اندازه اروپاییان در چند سال اخیر در بخش انرژی ایران سرمایه‌گذاری نکرده است. حتی در دوران تحریم داماتو، همین اروپاییها بودند که آن را نادیده گرفتند و آمدند در پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری کردند. ما باید بیشترین سرمایه‌گذاری در رابطه با نفت، گاز و پنل‌های خورشیدی را از اروپا جذب کنیم. این مهم است و باید به آن توجه شود. ما در اروپا رقیب انرژی و صادرات آن را داریم و باید سعی کنیم جایگاه گذشته خود را به دست بیاوریم. این معنایش این نیست که باید رابطه خود با شرق را قطع کنیم. اتفاقا باید سعی کنیم رابطه خود را با شرق، چه روسیه و چه چین تقویت کنیم. چین امروز کشوری سرمایه‌گذار است؛ سرمایه‌گذاری است که اقداماتش زود نتیجه می‌دهد. بخش مهمی از سرعت توسعه کشورهای منطقه و حاشیه خلیج‌فارس مربوط به چین است. ما باید از این کشور استفاده کنیم. آنها نباید نگران باشند و ما هم نباید رهایشان کنیم. در دولت جدید باید اصرار شود که ما به توافق 25ساله با چین که یک سرمایه‌گذاری 400 میلیارد دلاری است برگردیم و مذاکرات جدی با چین در این زمینه داشته باشیم.»
تحلیل‌های غلط میلیون‌ها ایرانی را زیر خط فقر برد
این کارشناس مسائل ژئوپلیتیک نگرانی شرکت‌های چینی نسبت به احیای روابط ایران و غرب را بجا دانسته و گفت: «آنها تجارت‌پیشه‌اند و می‌خواهند ضرر نکنند. اگر روابط با غرب بهتر شود، آیا چین ضرر می‌کند و به روابط میان ما صدمه وارد می‌شود؟ خیر؛ البته اما این اتفاقا به نفع رابطه ما با شرق، روسیه، کره‌جنوبی، چین، هند و ژاپن است. اینها کشورهای مهم اقتصادی هستند. اگر ما بتوانیم با غرب به توافق برسیم و آن توافقی که پزشکیان می‌گوید باید بین شرق و غرب تعادل ایجاد کنیم معنایش این است که رابطه ما با شرق هم بهتر می‌شود. چون تحریم‌ها برداشته می‌شود و می‌توانیم با روسیه و چین و کره‌شمالی و ژاپن و هندوستان رابطه بسیار خوبی داشته باشیم. روزگاری نفت هندوستان را ما تامین می‌کردیم، اما متاسفانه الان غیر از ورود مقداری برنج کار دیگری در روابط تجاری ما با هندوستان صورت نمی‌گیرد؛ لذا اینها مسائلی است که باید به آن توجه شود. تا زمانی که این تفکر در کشور پیاده نشود، چه این دولت و چه دولت دیگر روی کار بیاید تجربه ثابت کرده است که وضع اقتصاد ما بد خواهد بود و از این هم بدتر خواهد شد. در دوره دوم دولت احمدی‌نژاد تحریم شروع شد و یک‌دفعه اوج تورم را شاهد بودیم. دلار هزار تومانی شد چهار هزار تومان و بر همه کالاها اثرگذاشت. دوره اول روحانی تحریم برداشته شد، رشد هشت تا 11 درصدی رخ داد و وضع اقتصادی خوب شد. دوره دوم اما دیدیم که چه بلایی بر سر بورس آمد و مردم چه ضررهایی کردند و چه گرفتاری‌هایی درست شد. در دولت جدید هم باتوجه به اینکه در طول سه سال نتوانستند تحریم‌ها را لغو کنند و از فرصت‌ها استفاده نکردند و تا مرز امضای قرارداد رفتند و متاسفانه همین‌هایی که در مناظرات انتخاباتی ادعا داشتند، با بهانه‌هایی اجازه ندادند که آن توافق به‌خاطر جنگ اوکراین به امضا برسد. فکر کردند این جنگ باعث می‌شود قحطی انرژی در اروپا رخ دهد و در واقع اروپا یا غرب امتیازات بزرگی به ایران خواهند داد. این تحلیلی اشتباه بود و باعث شد میلیون‌ها ایرانی زیر خط فقر بروند. هندوانه‌ای که زمانی فقیرترین انسان در این مملکت می‌خورد، الان تبدیل به کالایی لوکس برای طبقه متوسط شده است.»
حتی می‌شود با ترامپ بهتر از بایدن معامله کرد
فرجی‌راد مثبت یا منفی بودن روابط ایران با اروپا و آمریکا را مشروط به تصمیمات مقامات ارشد و شورای عالی امنیت ملی دانست و گفت: «اگر دولت‌های سایه‌ای که در ایران درست شده، اجازه دهند و قصد بر این باشد که تحول اقتصادی در کشور رخ دهد، من معتقدم با ترامپ حتی می‌توان بهتر از بایدن معامله کرد. ترامپ حوصله مذاکرات طولانی سه‌ساله را ندارد. او فردی است که خودش بیشتر تصمیم‌گیر است و دنبال درگیری نیست و دنبال معامله است. ما لازم نیست حالا که مقامات ارشد کشور می‌خواهند، حتما رابطه سیاسی با آمریکا داشته باشیم. اما می‌توانیم با آمریکا گفت‌وگو کنیم و با آنها کار اقتصادی کنیم. می‌توانیم در خصوص مسائل منطقه با آمریکا معامله کنیم و تنش را کاهش دهیم. حتی لازم نیست از جبهه مقاومت دست برداریم. این از اصول اساسی انقلاب و مقامات ارشد کشور است و خیلی‌ها در داخل حتی رئیس‌جمهوری جدید هم به آن توجه دارد. من فکر می‌کنم جنگ غزه رو به پایان است و اسرائیل هم جرأت حمله به حزب‌الله را ندارد. بایدن و ترامپ هم چنین اجازه‌ای نمی‌دهند. آنها می‌دانند تخریب لبنان مساوی است با تخریب اسرائیل. ضمن اینکه منطقه را به نحوی به آتش می‌کشد که شعله این آتش فقط در لبنان باقی نمی‌ماند و در سوریه و عراق و اسرائیل و فلسطین و یمن و تنگه‌هایی مثل هرمز و باب‌المندب هم شعله‌ور می‌شود. کسی از این حوادث خوشش نمی‌آید. بنابراین اسرائیل در بگیر و ببند سیاسی داخلی متوقف شده و این تلاش‌های مذبوحانه‌ای هم که نتانیاهو می‌کند برای حفظ خودش است. دو روز پیش درخواست داده بود که محاکمه‌اش مقداری عقب بیفتد و دادگاه قبول نکرد. معلوم است این جنگ را برای چه ادامه می‌دهد. من فکر می‌کنم با ترامپ هم می‌شود گفت‌وگو کرد و نتیجه گرفت. مثل همان راهی که ترامپ با کره‌شمالی در پیش گرفت اما روس‌ها و بیشتر چینی‌‌ها خیلی دوست نداشتند که کره‌شمالی جلوتر برود. اما اینجا ما کشور مستقلی هستیم و می‌توانیم با معامله تنش را پایین بیاوریم و تحریم‌ها را لغو کنیم و به آنها هم اعتماد دهیم که ما به‌دنبال بمب هسته‌ای نیستیم.»
