فاطمه بریمانی، خبرنگار گروه جهان‌شهر: دموکرات‌ها برای شستن افتضاح جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در مناظره با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور اسبق این کشور می‌خواهند برگ برنده‌ای رو کنند. این حزب تا انتخابات نوامبر روزهای پرتنشی دارد. پس از برگزاری مناظرات نامزدهای اصلی انتخابات این سوال در میان دموکرات‌ها مطرح شد که «آیا بایدن گزینه مناسبی برای رقابت مقابل دونالد ترامپ خواهد بود؟» نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد طرفداران حزب دموکرات و مستقل‌ها خواهان جایگزینی بایدن با گزینه‌ای بهتری هستند. پس از مدتی کش‌وقوس میان راس حزب و تیم بایدن با بدنه حزبی، به نظر می‌رسد سناریوی جایگزینی بایدن در حال تقویت است. با این‌حال راس حزب بیشتر از این قصد ندارد به بدنه حزب گوش بدهد. آنها می‌خواهند یکی از خود را نامزد کنند. سایت نشنال اینترست می‌گوید احتمال بسیار بالایی وجود دارد که «میشل اوباما» همسر باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق این کشور جایگزین بایدن شود. براساس نظرسنجی جدیدی که رویترز و ایپسوس انجام داده‌اند میشل اوباما تنها کسی است که می‌تواند ترامپ را در انتخابات پیش رو شکست دهد. او در قیاس با دیگر گزینه‌های دموکرات مانند کامالا هریس، گاوین نیوسام و گرچن ویتمر عملکرد بهتری در برابر ترامپ دارد. اگر هریس به‌عنوان معاون بایدن درصورت حضور در رقابت‌ها 10 درصد رای کمتری از ترامپ می‌آورد، میشل می‌تواند بیش از 10 درصد از ترامپ رای بیشتری کسب کند. طبق نظرسنجی‌ها میشل اوباما می‌تواند 50 درصد از آرا را در مقابل 39 درصد ترامپ به دست آورد. میشل اوباما شخصیت ناشناخته‌ای در آمریکا نیست. همسر و اعضای حزب دموکرات مدت‌هاست تلاش می‌کنند از او چهره‌ای موجه برای روز مبادا بسازند. کتاب خاطرات او با عنوان «میشل شدن»یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آمریکا در سال‌های اخیر بوده است. میشل همانند باراک از نوعی کاریزما برخوردار است، چیزی که هیلاری کلینتون نتوانسته بود از همسرش بیل کلینتون کسب کند. 

مصمم بر  رفتن بایدن

با برگزاری نخستین مناظره میان بایدن و ترامپ، 66 درصد از بینندگان ترامپ را پیروز مناظره معرفی کردند. طبق آمارهای منتشرشده و نظرسنجی‌های برگزارشده تقریبا نیمی از دموکرات‌ها و مستقل‌های متمایل به دموکرات ( 47 درصد) می‌گویند بایدن به‌عنوان نامزد دموکرات «قطعا باید کناره‌گیری کند» نگرانی‌های ناشی از سن، سلامتی و عملکرد شناختی او در حزب دموکرات جدی است. در مناظرات برگزارشده میان دو نامزد اصلی بایدن و ترامپ عملکرد بایدن به‌گونه‌ای ضعیف بوده که بسیاری از تحلیلگران ادامه فعالیت او به‌عنوان رئیس‌جمهور در آمریکا را «نگران‌کننده» دانسته و خواهان کناره‌گیری او از حضور در کاخ سفید نیز شدند. پس از این تحولات بایدن و تیمش تاکید کردند او در رقابت‌ها باقی خواهد ماند. با این وجود ضعف ناشی از کهولت او به حدی پرتکرار و عیان است که دموکرات‌ها نیز او را فاقد صلاحیت برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی و باقی ماندن در کاخ سفید برای یک دوره دیگر می‌دانند. بر همین اساس نیویورک‌تایمز در گزارشی اعلام کرده که ضعف بایدن در روزهای آتی رقابت‌های انتخاباتی به ضرر او خواهد بود؛ به‌گونه‌ای که اگر «رئیس‌جمهور آمریکا دو رویداد دیگر مانند مناظره اخیر با ترامپ داشته باشد تا پایان هفته در جایگاه دیگری خواهد بود.» از سویی دیگر بسیاری از حامیان مالی کمپین انتخاباتی بایدن پس از مشاهده عملکرد او در مناظرات برنامه‌هایی را برای زیر فشار قرار دادن او جهت کناره‌گیری از نامزدی انتخابات طراحی کرده‌اند. به گزارش رسانه‌های آمریکایی بسیاری از اهداکنندگان مالی بزرگ به کارزار انتخاباتی دموکرات‌ها پس از چند روز تلاش‌های پشت پرده و تلاش برای آنکه او خود کناره‌گیری کند، اکنون مستقیما اقدام می‌کنند و برنامه‌هایی را برای کنار زدن او در سر دارند. گروهی از حامیان مالی بزرگ دموکرات‌ها اکنون می‌کوشند یک‌صد میلیون دلار در یک صندوق گردآوری و از نامزدی یک مهره جایگزین حمایت کنند. برخی از حامیان دموکرات‌ها نیز «تهدید» کرده‌اند که ممکن است کمک مالی خود را غیر از بایدن از سایر نامزدهای دموکرات که برای کرسی در مجلس نمایندگان و سنا همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری تلاش می‌کنند، سلب کنند. «رید هیستینگز» بنیانگذاز نتفلیکس، «گیدئون استاین» کمک‌کننده 3.5 میلیون دلاری به بایدن، «ابیگیل دیزنی» از وارثان کمپانی فیلمسازی دیسنی و تعدادی دیگر گفته‌اند که درصورت باقی ماندن بایدن در رقابت‌ها حمایت‌های خود از حزب را می‌کنند. حزب دموکرات نمی‌خواهد چنین حامیانی را از دست بدهد و تهدیدشان را جدی تلقی کرده است. فشار این حامیان سناریوی یافتن جایگزین را پررنگ‌تر کرده است. 

چرا کامالا هریس نه؟

کامالا هریس معاون 59 ساله بایدن که جانشین رئیس‌جمهور درصورت بروز شرایط ویژه یا فوت وی است، باید به شکل طبیعی جایگزین او در رقابت‌های انتخاباتی در صورت کناره‌گیری وی نیز باشد. با این‌حال عملکرد او در سمتش چندان قابل قبول نبوده است. ضعف مدیریتی و ناتوانی در جلب محبوبیت دو مشکل بزرگ هریس هستند. دموکرات‌ها شاید بتوانند ضعف مدیریتی او را نادیده گرفته یا خود با حضور قوی در دولت آن را حل کنند اما محبوبیت پایینش را نمی‌توانند نادیده بگیرند. عدم محبوبیت مساوی با رای کم و شکست در انتخابات است. در آخرین نظرسنجی سی‌ان‌ان که در تاریخ 2 جولای منتشر شد میزان محبوبیت ترامپ با عدد 49 درصد، 6 درصد بیشتر از بایدن بوده است؛ درحالی‌که رقابت میان ترامپ و هریس تنگاتنگ‌تر و 47 به 45 درصد است. نظرسنجی‌های دیگر این فاصله را بیشتر تخمین زده‌اند. مشکلی که در برابر دموکرات‌ها با نامزدی هریس وجود دارد با پیش افتادن اندک او در برابر ترامپ نیز برطرف نمی‌شود. در انتخابات سال 2016 هیلاری کلینتون موفق به کسب آرای بیشتری نسبت به ترامپ شد اما به دلیل ساختار پیچیده انتخاباتی آمریکا، آرای الکترال کمتری نسبت به ترامپ به دست آورد و شکست خورد. فارغ از رقابت نزدیک و ریسک بالایی که میان کامالا هریس و دونالد ترامپ رقم خواهد خورد، پدرخوانده‌های حزب دموکرات نیز مانعی جدی بر سر انتخاب هریس به‌عنوان نامزد نهایی خواهند بود. 

سایه پدرخوانده‌ها بر انتخابات

وضعیت نظام دوحزبی آمریکا خوب نیست. هر دو حزب به میزان زیادی تحت تاثیر سران قرار گرفته‌اند. حزب جمهوریخواه بدترین وضعیت را دارد و به فرقه ترامپ تبدیل شده است. او در میان جمهوریخواهان کنگره اقلیتی جان‌فدا و پرسروصدا دارد که می‌توانند کل نمایندگان حزب را به هر شکل مدیریت کرده و به اوضاع این نهاد شکل دهند. خود او نیز تنها گزینه و امید حزب برای بازگشت به کاخ سفید است. 

حزب دموکرات هنوز به یک فرقه تبدیل نشده اما تحت تاثیر پدرخوانده‌ها قرار دارد. در رقابت‌های درون حزبی دموکرات‌ها برای انتخابات سال 2016 سناتور برنی سندرز بیشترین اقبال را داشت اما با وجود آرای بیشتر، رهبران حزب با تقلب هیلاری کلینتون را به‌عنوان نامزد نهایی برای رقابت با ترامپ برگزیدند. بسیاری معتقدند با توجه به شعارهای عامه‌پسند سندرز، اگر او در مقابل ترامپ ظاهر می‌شد می‌توانست پیروز بیرون بیاید. علاوه‌بر هیلاری کلینتون قدرت پدرخوانده‌های دموکرات مصادیق دیگری نیز دارد. ترامپ در دوران حکومت خود با اشاره به این خصیصه در حزب دموکرات با الفاظی زشت عمق فرمان‌برداری بایدن از اوباما را تصویر کرده و دلیل پیشرفت او و قرار گرفتن در مسیر مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 را ناشی از آن دانسته بود. هرچند به تمام حرف‌های شخصی به مانند ترامپ نمی‌توان اعتماد کرد اما او در این فقره به یک واقعیت اشاره کرده بود؛ با این وجود که خود وی در جلب فرمانبرداری و دیکتاتوری بدتر از اوباما بود. نمونه دیگر پیشرفت‌های کامالا هریس است. او پیشرفت خود را مدیون نظر مثبت اوباماست. فردی نه‌چندان توانمند و محبوب که مورد توجه سران حزب قرار گرفت. 

اوج پدرخواندگی 

پس از افتضاح بایدن در مناظرات و خودداری وی از انصراف، رسانه‌ها گزارش دادند اعضای حزب دموکرات تصمیم دارند با همسر او «جیل بایدن» در این باره صحبت کنند. آنها معتقد بودند نفوذ جیل بر بایدن بسیار زیاد است. با این‌حال این دسته به‌تازگی متوجه شده اساسا همان جیل دلیل عدم کناره‌گیری بایدن است. همسر رئیس‌جمهور نمی‌خواهد مقام «بانوی اول» را به این زودی از دست بدهد. روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از افراد مطلع گزارش داده که خانواده بایدن از او می‌خواهند در رقابت باقی بماند و به مبارزه ادامه دهد و یکی از دلایلی اصلی که بایدن تصمیمی برای کناره‌گیری ندارد معطوف به خواست خانواده اوست. شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی نیز مدعی شد که کناره‌گیری بایدن به‌طور مستقیم مشروط به پذیرش این مساله از جانب همسرش جیل بایدن دارد. 

ردپای خانواده روسا در قدرت

در سیاست آمریکا خانواده رئیس‌جمهور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اکنون جیل بایدن به‌عنوان «بانوی اول آمریکا» نقش مشاور را برای رئیس‌جمهور این کشور بازی می‌کند. درخصوص سایر روسای جمهور نیز این امر صادق است. 

بیل کلینتون که از سال 1993 تا 2001 رئیس‌جمهور بود مدت‌ها به دنبال پست و مقام برای همسرش می‌گشت تا اینکه هیلاری در دولت اول اوباما وزیر امور خارجه شده و در سال 2016 نیز قرار بود رئیس‌جمهور آمریکا شود. 

باراک اوباما که از سال 2009 تا 2016 کاخ سفید را در اختیار داشته در سال 2024 درحال تکرار رویه خانواده کلینتون‌ها در بازیابی قدرت ریاست‌جمهوری است. این پدیده در حزب جمهوریخواهان هم وجود دارد. «جرد کوشنر» داماد ترامپ مشاور وی در دوران ریاست‌جمهوری‌اش بود. ترامپ همچنین قصد داشت ایوانکا دخترش را به‌عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل منصوب کند که موفق نشد. الین چاو همسر میچل مک کانل رهبر جمهوریخواهان در سنا نمونه دیگری از لابی خانوادگی برای انتصاب در مسئولیت‌های دولتی است. او به مدد نفوذ قابل‌توجه همسرش در سنا و حزب دموکرات موفق شد در دولت ترامپ وزیر حمل‌ونقل شود. 

همسر رئیس‌جمهور بودن کافی است؟

میشل اوباما همسر باراک اوباما اکنون به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های جایگزینی بایدن در انتخابات 2024 مطرح است. او وکیل و نویسنده آمریکایی است که در سال‌های 2009 تا 2017 به‌واسطه ریاست‌جمهوری همسرش به‌عنوان بانوی اول آمریکا شناخته می‌شد. نزدیک‌ترین تجربه او به سیاست نیز مربوط به همین دوران بوده است. با این وجود بانوی اول بودن سابقه اجرایی به حساب نمی‌آید تا کسی بخواهد با اتکا به آن رئیس‌جمهور شد. میشل اوباما در این مسیر تنها نمونه نیست اما اولین نمونه تقریبا همان ترامپ است. او بدون آنکه سابقه‌ای اجرایی داشته باشد موفق شد رئیس‌جمهور شود. وی البته در سیاست بی‌سابقه نبود و یکی از پرسابقه‌ترین حامیان مالی انتخابات‌ها به شمار می‌رفت.