علی ملکی، خبرنگار گروه نقد روز: دستگیری و زندانی‌کردن حمید نوری در سوئد فرصت ویژه‌ای برای چهره‌های ضد‌ایرانی فراهم کرد تا ستیزهایشان علیه ایران و ایرانی را تشدید کنند. این شادی از محکومیت بی‌پایه و اساس یک شهروند ایرانی در سوئد تا جایی ادامه پیدا کرد که روز گذشته خبر آزادی حمید نوری مهر خاموشی بر دهان آنها کوبید. آزادی حمید نوری در حالی اتفاق افتاد که از زمان دستگیری وی به دلیل پیچیدگی‌هایی ساختگی که ضمیمه پرونده‌اش شده بود، کارشناسان و حقوقدانان مختلف از تبرئه شدنش در دادگاه‌های نمایشی سوئد ابراز ناامیدی می‌کردند. این مساله اما مانع تلاش‌های بی‌وقفه دستگاه دیپلماسی و قضایی نشد تا اینکه روز گذشته نتیجه آن در فرودگاه مهرآباد خود را نشان داد. کاظم غریب‌آبادی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه کسی بود که خبر آزادی حمید نوری پس از پنج سال را منتشر کرد و گفت: «این موفقیت مرهون تلاش همکارانم در قوه قضائیه، وزارت اطلاعات، وزارت خارجه، به‌خصوص برادر شهیدم، دکتر امیرعبداللهیان است.»
هیچ قدرتی نمی‌تواند حمید نوری را آزاد کند
«در روزگاری که دولت‌های غربی پی‌درپی در حال معامله با حکومت استبدادند قطعی شدن حکم حبس ابد حمید نوری در سوئد که معادل ۱۸ سال زندان است جای بسی خوشحالی دارد.» این پیام یکی از کسانی بود که نسبت به قطعی‌شدن حکم حبس ابد حمید نوری ابراز خوشحالی کرده بود. در همان زمان بخشی از پیام‌های این دست از افراد به سپاسگزاری از دولت سوئد اختصاص داشت که قصد داشت با این روش که بسیاری آن را «گروگانگیری» دانسته بودند از ایران باج‌خواهی کند. اشکان خطیبی، چهره ضد‌ایرانی جزء همین دسته از افراد بود. وی پس از اعلام حکم نوری نوشته بود عاقبتی سخت‌تر از این در انتظار عوامل جمهوری اسلامی است! حالا کاربران شبکه‌های اجتماعی با بازنشر این پست، نتیجه «عاقبت سخت‌تر» را از او جویا شدند.
کاوه موسوی، کارشناس اینترنشنال هم در برنامه‌ای به بررسی محکومیت حمید نوری پرداخته بود و با لحنی تهدیدآمیز و اشاره به دوربین، خطاب به رهبر انقلاب گفته بود با توجه به حبس حمید نوری هیچ‌کس در دنیا مصونیت ندارد و ایشان را به دستگیری متهم کرده بود. کاربری ضمن بازنشر این بخش از صحبت‌های موسوی نوشت: «به این متوهم نگویید که حمید نوری آزاد شده و آب هم از آب تکان نخورده! ولی به دنبال‌کنندگان این دوزاری حتما یادآور شوید که مناسبات بین‌المللی بسیار پیچیده‌تر از این حرف‌هاست.» شبکه‌های ضد‌ایرانی از اقدامات خود برای تحریک کردن مجامع قضایی بین‌المللی و پیچیده‌تر کردن پرونده ساختگی برای نوری، برنامه‌های متعددی ساختند. موسوی در گفت‌وگوی مفصل دیگری تلاش کرده بود اتهامات وارد‌شده به نوری را با دلایل واهی اثبات کند تا حکم حبس ابد او قطعی شود و از روند سیاه این پرونده ابراز امیدوار کرده بود. اما حالا که او آزاد شده مشخص نیست این شبکه‌ها چه حرفی برای گفتن خواهند داشت. «هیچ قدرتی نمی‌تواند حمید نوری را آزاد کند! هیچ قدرتی!» این هم ذوق‌زدگی ایرج مصداقی، یکی از کارشناسان شبکه بی‌بی‌سی در زمان دستگیری و اجرای حکم حمید نوری بود که بعد از آزادی وی تبدیل به این واکنش شد: «نمی‌دانیم چه اتفاقی افتاده که دولت سوئد سراسیمه چنین تصمیمی گرفته است؛ این نشان‌دهنده دست‌بستگی سوئد است.» سیما ثابت از مجریان اینترنشنال در شبکه اجتماعی ایکس در پستی به آزادی نوری واکنش نشان داد و درباره این روز نوشت: «روز سیاه شرمساری برای دولت سوئد و کشورهای غربی؛ روزی که در یک بده‌بستان سیاسی وقیحانه بدیهی‌ترین اصول انسانی را زیر پا گذاشتند. دولت سوئد حمید نوری را آزاد کرد. کسی که پیش‌تر دادگاه سوئد او را به جرم جنایت علیه بشریت به حبس ابد محکوم کرده بود.» سامان رسول‌پور از دیگر عوامل اینترنشنال هم از‌جمله کسانی است که روز آزادی حمید نوری را روز سیاهی برای خود دانسته و این ناراحتی خود را در شبکه ایکس به اشتراک گذاشت تا با واکنش‌های طنز‌آمیز کاربران مواجه شود. پوریا زراعتی هم نتوانست خشم خود را کنترل کند و با انتشار پستی نوشت: «شرم بر اروپای فشل و آمریکای بایدن!» این واکنش‌ها تنها بخش کوچکی از نمونه‌های عصبانیت چهره‌های ضد‌ایرانی از آزادی حمید نوری بود. رضا پهلوی از‌جمله کسانی بود که نتوانست خشم خود را از آزادی حمید نوری کنترل کند. او بلافاصله پس از اعلام خبر آزادی نوری با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس با خطاب قرار دادن نخست‌وزیر سوئد نوشت: «آزادی جنایتکار جنگی حمید نوری توهین به حاکمیت قانون، حقوق بشر و اخلاق است. این مماشات عبث با ایران نتوانست همه گروگان‌ها را نجات دهد و تنها باعث تشویق برای گروگانگیری و باج‌گیری بیشتر خواهد شد.»
من تهرانم؛ شما کجایید؟
حمید نوری اما با برانگیختن خشم چهره‌های ضد‌ایرانی، عصر روز گذشته وارد ایران شد. او در بدو ورود خود با تشکر از تلاش‌های دستگاه دیپلماسی خطاب به منافقین و وطن‌فروشانی که همواره در پی اقدامات ضد‌ایرانی هستند، گفت: «پیام کوتاهی برای منافقین دارم؛ من حمید نوری هستم و در تهرانم و عید قربان پیش خانواده‌ام هستم. شما بدبخت‌ها الان کجا هستید؟» نوری در ادامه به ادعاهای این افراد مبنی‌بر پیچیدگی پرونده و غیرقابل حل بودن آن گفت: «می‌گفتید خدا هم نمی‌تواند حمید نوری را آزاد کند. دیدید که توانست.» مجید نوری، فرزند حمید نوری هم با اشاره به تلاش‌های شهیدان امیرعبداللهیان و رئیسی گفت: «جای رئیسی و امیرعبداللهیان امروز خیلی خالی است که هر کاری توانستند برای آزادی پدرم انجام دادند.»
به‌منظور بررسی روند دیپلماتیک و حقوقی این پرونده با حسین مهدی‌تبار، پژوهشگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
مهدی‌تبار: پیگیری‌های امیرعبداللهیان به نتیجه رسید
حسین مهدی‌تبار، پژوهشگر روابط بین‌الملل معتقد است تا قبل از روی کار آمدن دولت آقای رئیسی وقتی آقای حمید نوری زندانی می‌شوند این حرف بین کارشناسان مطرح بود که هیچ کار و ایده‌ای برای جلوگیری از تداوم دوران زندان ایشان در دستگاه دیپلماسی وجود ندارد. وی در این خصوص توضیح داد: «بعد از آنکه دولت جدید روی کار آمد آقای امیرعبداللهیان تقریبا از تمام ظرفیت‌هایی که دستگاه دیپلماسی می‌تواند داشته باشد استفاده کرده و در تبادل اطلاعات، گفت‌وگو و دیدارهایی که با سفیر سوئد و وزیر امور خارجه سوئد داشته از تمام این ظرفیت‌ها استفاده کرده و تاکید کرده که آقای حمید نوری باید فورا آزاد شود. برخلاف دولت قبل که ایده‌ای درمورد این قضیه نداشت پیگیری‌های مداوم دولت آقای رئیسی که از جنبه قدرت هم بوده در آزادی ایشان تاثیر داشته است. البته باید نقش قوه قضائیه در این ماجرا را هم جدی بگیریم. آنها هم پیگیری حقوقی زیادی داشتند چون دادگاه‌هایی که سوئد برای آقای حمید نوری برگزار کرد عملا دادگاه‌های نمایشی بوده و در واقع بنیه لازم برای زندانی کردن ایشان و حبس ابد نداشتند. حبس ابد در جایگاه حقوقی دولت‌های غربی در مقام شد مجازات محسوب می‌شود. چنین مدارکی برای اینکه اشد مجازات را بخواهند برای ایشان اعمال کنند وجود نداشت. اولین پیگیری‌های حقوقی که قوه قضائیه انجام داد در کنار پیگیری‌هایی که از جایگاه دیپلماسی توسط آقای امیرعبداللهیان انجام شد خیلی کارآمد بوده، اینها به نتیجه رسید و خدا را شکر آقای حمید نوری آزاد شدند.»
دیدیم که دیپلماسی می‌تواند اثربخش باشد
مهدی‌تبار با تاکید بر اینکه قضیه تبادل را هم باید جدی گرفت، گفت: «در همان ابتدا که آقای حمید نوری در فرودگاه دستگیر شد این بحث وجود داشت که دولت سوئد یک گروگانگیری انجام داده تا بتواند جاسوس‌های خود در ایران را آزاد کند. اما دولت در مقابل این مساله مقاومت می‌کند و راضی به انجام این کار نمی‌شود و انجام این تبادل هم با پیشنهاد ایران انجام شده، یعنی طرف ایرانی پیشنهاد را ارائه داده تا بتواند از حبس ابد آقای نوری جلوگیری کند. برخلاف تصوری که می‌شد و این ایده وجود داشت که هیچ کاری نمی‌توانیم برای این قضیه انجام دهیم اما دیدیم که اگر دیپلماسی بخواهد از راه قدرت وارد شود اثرگذار خواهد بود و پیگیری‌های پیاپی درنهایت می‌تواند نتایج مثبتی داشته باشد. هر فرصتی که با مقامات سوئدی برای گفت‌وگو پیدا می‌کردند تاکید ویژه ایشان بر این بود که آقای حمید نوری بدون هیچ‌گونه پیش‌شرط و اخلالی در کار باید آزاد شود، یعنی مساله را به‌هیچ‌وجه رها نکردند و با مقامات اروپایی خارج از دولت سوئد هم این مساله را مطرح می‌کردند. یعنی پیگیری مداوم که طرف مقابل را به این نتیجه برساند که این مساله برای ایران حیاتی و بی‌ارزش نیست خیلی می‌تواند مهم باشد که آقای امیرعبداللهیان این کار را به‌خوبی انجام داد.»
ایران به انتخاب خود 2 نفر را آزاد کرد
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه هدف دولت سوئد یک گروگانگیری بود تا بتواند جاسوس‌های خود در ایران را آزاد کند و موفق نشد، گفت: «پیچیدگی این پرونده به دلیل پرونده‌سازی‌ها و کارهایی بوده که منافقین انجام دادند. منافقین در طول سال‌های اخیر قدرت زیادی در برخی از کشورهای اروپایی به دست آورده بودند اما همان‌طور که می‌دانید ابتدا مقرشان تحت فشار ایران در آلبانی مورد حمله قرار گرفت و این یک موفقیت برای دیپلماسی ایران محسوب می‌شد. در فرانسه هم در چند روز اخیر که این اتفاق افتاد قدرت لابی منافقین کاهش پیدا کرد و این هم یکی از اقداماتی بود که ایران به‌وسیله تبادل پیام و فشارهای اعمالی انجام داد. این نتیجه داد و پرونده‌سازی‌ها و فعالیت‌هایی که منافقین داشتند نتوانست ادامه پیدا کند. پنج شهروند سوئدی در ایران دستگیر شده بودند که قبل از اینکه آقای حمید نوری از طرف سوئد دستگیر شود دو نفر دیگر هم در ایران دستگیر شدند. تا جایی که من اطلاع دارم آن دو نفر آزاد نشدند. الان هم این دو نفری که تبادل شدند به انتخاب خود ایران بوده است. تخلفی مرتکب شده بودند که ایران دستگیرشان کرده و تخلفات‌شان از سوی قوه قضائیه مطرح شده بود. منتها انتخاب ایران بود که چه کسی بخواهد در ازای آزادی آقای نوری آزاد شود. نه اینکه ما اینجا بایستیم و طرف مقابل به ما دیکته کند و ما عینا بخواهیم حرف‌های آنها را اجرا کنیم. پیشنهاد تبادل افراد از طرف ایران بوده.»
