ندا اظهری، خبرنگار گروه دانشگاه: رهبر انقلاب در دیداری که روز گذشته با مدال‌آوران علمی داشت به جهش علمی کشور در مقیاس جهانی اشاره و عنوان کردند که جریان پیشرفت علمی چندبرابر متوسط جهانی است و ما به‌سرعت در حال پیشرفت هستیم. به گفته ایشان، ما در دو سال گذشته به اندازه بیش از چهار سال یعنی بین سال‌های 97 تا 1400 مدال طلا کسب کردیم که حکایت از قابلیت بالای محققان و نخبگان ایرانی دارد. این پیشرفت‌ها نشان می‌دهد که طی دو، سه سال گذشته حرکت رو به رشدی آغاز شده و بیانگر آن است که ما نیاز به یک خیزش علمی داریم تا بتوانیم تمام قابلیت‌های خود را در عرصه‌های جهانی به رخ بکشیم. 

حضور ایران در 7 المپیاد جهانی

به‌طورکلی، نخبگان ایرانی در 7 المپیاد جهانی شرکت می‌کنند که در هر کدام از آنها، با توجه به توانمندی نخبگان، توانسته‌ایم مدال‌های ارزشمندی را کسب کنیم. المپیاد ریاضیات، فیزیک، شیمی، کامپیوتر، زیست‌شناسی، نجوم و علوم زمین، مسابقات المپیادی هستند که تاکنون توانسته‌ایم موفق ظاهر شویم و مقام‌هایی را در سطح جهان به دست آوریم. در بررسی این المپیادها درمجموع 329 مدال توسط نخبگان و استعدادهای ایرانی کسب شده است. اگر به تعداد مدال‌هایی که در المپیادهای مختلف کسب کرده‌ایم نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که المپیاد نجوم پربارترین المپیادی بوده که تاکنون نخبگان ایرانی در آن حاضر شده و موفق به کسب مدال‌های رنگین شده‌اند. کل مدال‌هایی که ایرانی‌ها در المپیاد سال 2023 کسب کردند، درمجموع 42 مدال بوده که در مقایسه با 33 مدال کسب‌شده در سال 2022، رشد داشته است. این در حالی است که 10 سال پیش یعنی در سال 2014 ایرانی‌ها 32 مدال کسب کرده بودند که در سال‌های بعد با افت‌وخیزهای زیادی همراه بود. اما در این میان المپیاد سال 2021 پرمدال‌ترین سال برای نخبگان ایرانی بود به‌طوری که افتخارآفرینان ایران توانستند 52 مدال رنگی برای کشور کسب کنند. اما کمترین تعداد مدال‌هایی که نخبگان کشوری توانستند در المپیادهای 10 سال گذشته به دست آورند، به سال 2019 برمی‌گردد که تنها 19 مدال به دست آوردند. 

110 مدال طلا در 10 سال

از جمع 329 مدالی که نخبگان ایرانی طی 10 سال گذشته در المپیادهای مختلف به دست آوردند، 110 مدال آن به رنگ طلایی بود که حدود یک‌سوم از آنها را به خود اختصاص می‌دهند. اگر بخواهیم به تفکیک سال تعداد مدال‌های طلای المپیادی را بررسی کنیم باید گفت که نخبگان کشور در المپیاد نجوم با مجموع دریافت 40 مدال طلا، پرطلاترین المپیاد ما بوده است. پس از آن، دو المپیاد شیمی و کامپیوتر هر کدام با 16 مدال طلا، رده دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین المپیاد زیست‌شناسی با 13 مدال طلا، المپیاد ریاضی با 12 مدال طلا، المپیاد علوم زمین با 7 و المپیاد فیزیک با 6 مدال طلا در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. 

12 مدال طلای المپیاد ریاضی سهم ایرانی‌ها

در بررسی المپیاد ریاضی طی 10 سال گذشته باید گفت که نخبگان ایرانی در این سال‌ها عملکرد قابل قبولی از خود به جای گذاشته‌اند به‌طوری که در مجموع 59 مدال کسب کرده‌اند که 12 مدال آن طلا، 30 مدال آن نقره و 17 مدال آن برنز بوده است. با توجه به تغییر تعداد مدال‌ها در سال‌های مختلف از 2014 تا 2023، تمام این سال‌ها ایرانی‌ها موفق به دریافت شش مدال رنگین در هر سال شده‌اند و تنها در سال 2018 با یک مدال کمتر، پنج مدال دریافت کردند. ایرانی‌ها در سال‌های 2014، 2016، و 2021 هیچ مدال طلایی کسب نکردند. بیشترین طلای دریافتی در این المپیاد هم مربوط به سال‌های 2015 و 2022 هر کدام با سه مدال طلاست. 

6 مدال از المپیاد فیزیک

نخبگان ایرانی در 10 سال اخیر حضورشان در المپیاد جهانی فیزیک درمجموع موفق به دریافت 40 مدال مختلف شدند که از این میان، شش مدال طلایی، هشت مدال برنز و بیشترین تعداد آن، با 26 مدال، نقره بوده است. لازم به ذکر است که ایران در سال‌های 2019 و 2020 در المپیاد فیزیک حضور نداشته و این تعداد مدال دریافتی تنها متعلق به هشت سال است و در تمام این هشت سال، هر سال با دریافت پنج مدال برای کشور افتخار آفریده‌اند. ایرانی‌ها تنها در سه سال پیاپی بین 2015 تا 2017 موفق به دریافت مدال طلای المپیک فیزیک شدند. 

4 مدال طلای المپیاد زیست‌شناسی پرتعدادترین طلای ایران

نخبگان ایرانی در 10 سال گذشته تاکنون 39 بار موفق به دریافت مدال در المپیاد جهانی زیست‌شناسی شده‌اند که از این میان، 13 مدال طلا، 14 مدال نقره و 12 مدال برنز دریافت کرده‌اند. بعد از سال 2014 که در کل، سه مدال کسب کرده بودند، از سال بعد از آن تا 2023 هر سال چهار مدال را به خود اختصاص می‌دادند. بیشترین تعداد طلای المپیاد زیست‌شناسی ایران در این 10 سال، مربوط به سال 2022 با چهار مدال طلا بوده است و کمترین تعداد آن هم به سال‌های 2016، 2019 و 2020 برمی‌گردد که هیچ مدال طلایی کسب نکردند. 

40 مدال در المپیاد شیمی

المپیاد شیمی هم جزء پرمدال‌های ایران در عرصه‌های جهانی به شمار می‌رود به‌طوری که در مجموع طی این 10 سال، نخبگان ایرانی موفق به کسب 40 مدال شده‌اند. از این بین آنها 16 مدال طلا، 21 مدال نقره و 3 مدال برنز کسب کرده‌اند. مجموع مدال‌های دریافتی در هر سال چهار مدل بوده است. ایران در سال 2018 هیچ مدال طلایی را از آن خود نکرده است اما سال‌های 2017 و 2023 هر کدام با سه مدال طلا، پرتعدادترین طلای ایران در المپیاد شیمی بوده است. 

40 مدال طلا ماحصل حضور در المپیاد نجوم

المپیاد نجوم پرمدال‌ترین المپیادی است که ایرانی‌ها در 10 سال گذشته حضور داشته‌اند به‌طوری که 83 مدال مختلف را کسب کردند. از این بین، 40 مدال طلا، 28 مدال نقره و 14 مدال برنز بوده است. نخبگان ایرانی به‌طور متوسط، پنج سال موفق به کسب درمجموع 10 مدال مختلف شده‌اند. کم‌مدال‌ترین سال نیز سال 2019 است. از بین مدال‌های طلای این المپیاد، سال 2019 ایرانی‌ها هیچ طلایی کسب نکردند و در مقابل، سال 2022 و 2023 هر کدام با 9 مدال طلا بیشترین تعداد طلای به دست آمده بوده‌اند. 

16 مدال طلا از المپیاد کامپیوتر

در 10 سالی که از حضور ایران در المپیاد کامپیوتر می‌گذرد، نخبگان ایرانی 39 مدال را در این بخش دریافت کرده‌اند که 16 مدال آن طلا، 19 مدال نقره و 4 مدال برنز بوده است. جز سال 2022 که درمجموع، ایرانی‌ها موفق به دریافت سه مدال در این المپیاد شدند، مابقی 9 سال دیگر، هر سال چهار مدال دریافت کرده بودند. کمترین تعداد مدال طلا در این المپیاد مربوط به سال‌های 2017 تا 2019، 2021 و 2023 هر کدام با یک مدال طلا بوده است. در مقابل، سال 2020 با سه مدال طلا، بیشترین تعداد مدال طلای دریافتی از این بخش به شمار می‌رود. 

7 طلای المپیاد علوم زمین در 3 سال

کاروان نخبگان ایرانی تنها سه سال، یعنی از سال 2021 تا 2023 در المپیاد جهانی علوم زمین شرکت کرده‌اند. اما به‌رغم حضور سه‌ساله‌ای که داشته‌اند، موفق به کسب 29 مدال رنگین شده‌اند به‌طوری که هفت مدال طلا، هفت مدال نقره و 15 مدال برنز به دست آورده‌اند. ایرانی‌ها در اولین حضور خود در سال 2021 بسیار پرقدرت ظاهر شدند به‌طوری که درمجموع با 19 مدال، موفق شدند شش طلا، هفت نقره و شش برنز را از آن خود کنند که بیشترین تعداد طلاهای کسب‌شده در این سه سال نیز محسوب می‌شود. اما سال بعد از آن، یعنی 2022 هیچ طلایی به دست نیاوردند و سال گذشته هم تنها به یک طلا بسنده کردند.