میلاد جلیل‌زاده، خبرنگار گروه فرهنگ: بازار جهانی انیمیشن با سرعتی قابل توجه در حال رشد است و هم از جانب تولید و هم از جانب مخاطبان، حجم این بازار دارد مرتب افزایش پیدا می‌کند. این البته به آن معنا نیست که این صنعت چالش‌هایی پیش روی خود ندارد. رشد تکنولوژی اگرچه کار تولید انیمیشن را آسان‌تر می‌کند اما شاغلان در این حرفه خودشان را در برابر هوش مصنوعی در معرض تهدید می‌بینند. از طرفی روانی بیش از حد تولید می‌تواند ارزش کارها را به قدری کاهش دهد که کم‌کم چیزی به اسم بازار در حوزه انیمیشن وجود نداشته باشد. البته باید لااقل تا ۸ سال آینده که نقطه رصد شده عمده پیش‌بینی‌های آماری است صبر کرد و دید که اهالی صنعت انیمیشن چه تدبیری برای رویارویی با این موضوعات پیدا می‌کنند. نکته دیگر شتابی است که صنعت انیمیشن در خارج از ایالات متحده آمریکا پیدا کرده و رشد آن نسبت به آمریکای شمالی بسیار سریع‌تر است. در ادامه ضمن تلاش برای تبیین چیستی شغل انیمیشن، به بررسی موضوعات فوق که با مسائل تولید و عرضه آن مرتبط هستند، پرداخته شده است.

حرفه انیمیشن
قبل از بحث در خصوص حجم بازار جهانی انیمیشن، باید توجه کرد وقتی از فیلم‌های انیمیشن نام برده می‌شود، این اصطلاح نه تنها به معنای کارتون، بلکه به معنای هر فیلم سینمایی است که یک‌سری ویژگی‌هایی در تولیدش داشته باشد. نمایش سریع دنباله‌ای از تصاویر برای ایجاد توهم حرکت در یک سکانس با عکاسی از نقاشی‌ها، مدل‌ها یا حتی عروسک‌های متوالی به عنوان انیمیشن شناخته می‌شود. رایج‌ترین راه برای نمایش انیمیشن از طریق یک فیلم متحرک است. هر فریم می‌تواند یک نقاشی، تصویر یا عکس کامپیوتری باشد. از آنجایی که چشم انسان فقط می‌تواند یک عکس را برای حدود یک‌دهم ثانیه نگه دارد، مغز تصاویر متعددی را در یک تصویر متحرک ترکیب می‌کند که آنها به سرعت به صورت متوالی ظاهر شوند. کارتون‌ها، نمونه‌هایی از این دست هستند اما امروزه اکثر فیلم‌های انیمیشنی با کمک سیستم تصویرسازی کامپیوتری (CGI) ساخته می‌شوند. هر فریم در یک انیمیشن کمی با فریم قبل از خود تغییر می‌کند، بنابراین تماشای آنها به صورت متوالی به معنای حرکت است. امروزه انیماتورها باید در برنامه‌های نرم‌افزاری مانند Motion Builder، Autodesk Maya، Blender و موارد مشابه مسلط باشند. آنها همچنین باید مهارت‌های طراحی عالی و درک قوی از آناتومی، ترکیب‌بندی و تئوری رنگ داشته باشند. البته کسانی که در صنعت انیمیشن مهارت دارند، می‌توانند فعالیت‌هایی فراتر از سینما و تلویزیون هم انجام بدهند.
بر اساس گزارش دفتر آمار کار آمریکا، متوسط ​​دستمزد سالانه هنرمندان و انیماتورهای چندرسانه‌ای در ایالات متحده 78790 دلار در ماه مه 2024 بود. محدوده دستمزد انیماتورها بسته به تجربه، مهارت‌ها و صنعتی که در آن کار می‌کنند می‌تواند بسیار متفاوت باشد. شاغلان در صنعت فیلم و ویدئو نسبت به افرادی که در سایر صنایع کار می‌کنند، حقوق بیشتری دریافت می‌کنند. این اما همه ماجرا نیست و باید توجه کرد که حرفه انیمیشن از جانب هوش مصنوعی به‌شدت در معرض تهدید است.
انیمیشن و تکنولوژی همیشه عمیقا درهم‌تنیده بوده‌اند. اخیرا معرفی هوش مصنوعی مولد، صنعت انیمیشن را به آشوب کشیده است. اگر هوش مصنوعی نوید اجرای فرآیندهای جدید صرفه‌جویی در هزینه را بدهد، بدون شک بسیاری از مشاغل را نیز مختل خواهد کرد. یک نظرسنجی که در دسامبر 2023 در میان رهبران این صنعت انجام شد، نشان داد که 44 درصد از آنها قبلا از فناوری GenAI برای ایجاد مدل‌های سه‌بعدی استفاده کرده بودند، درحالی‌که انتظار می‌رود حدود 40 درصد از مشاغل مرتبط با طراحی شخصیت و محیط،‌ تحت تأثیر قرار بگیرند. سال گذشته، مطالعه دیگری گزارش داد که 46 درصد از مصرف‌کنندگان نسبت به جایگزینی هوش مصنوعی با انیماتورهای انسانی تلویزیونی و فیلم‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند. بر اساس همین نظرسنجی، بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان موافق بودند که محدودیت‌های دولتی باید برای توانایی هوش مصنوعی در جایگزینی انسان در مشاغل سرگرمی‌نویسی و انیمیشن اعمال شود. با بازارهای قدرتمندی مانند ایالات متحده، ژاپن، چین و فرانسه، صنعت انیمیشن پویاتر از همیشه است. با وجود افزایش تولید و تقاضا، این صنعت با چالش‌های زیادی مواجه است. در زمینه کلی اخراج کارکنان در صنعت رسانه که حتی بر بازیگران اصلی مانند پیکسار هم تاثیر می‌گذارد، مساله تاثیر آن بر نیروی کار به طور فزاینده‌ای مطرح می‌شود. علاوه بر این، معرفی AI سایه غیرقابل پیش‌بینی را در مورد تأثیر آن بر کل صنعت ایجاد کرد.

پیشتازان انیمیشن جهان کدام کشورها هستند؟
ارزش بازار جهانی فیلم‌های انیمیشن در سال 2021 به 350.23 میلیارد دلار رسید و همان زمان اعلام شد که انتظار می‌رود این رقم تا سال 2030 به 560.32 میلیارد دلار برسد؛ هرچند تحلیل‌های بعدی این رقم را مقداری کاهش داد. بازار جهانی انیمیشن اکنون که در سال ۲۰۲۴ میلادی هستیم، بیش از 394 میلیارد دلار ارزش دارد و به سرعت در حال گسترش است، اما طبق گزارش Markets N Research، انتظار می‌رود حجم گردش مالی این صنعت تا سال 2030 به 528 میلیارد دلار برسد که مقداری از پیش‌بینی قبلی کمتر است. بخش قابل توجهی از رشد صنعت انیمیشن ناشی از توسعه بخش‌های ارتباطات و فناوری و افزایش استفاده از اینترنت در سطح جهانی است. در ایالات متحده گزارش شده که 58900 شغل برای انیماتورها ایجاد خواهد شد. یکی از بزرگترین مقاصد انیمیشن آمریکاست و تقاضا برای انیماتور در سراسر این کشور در حال افزایش است. اداره آمار کار پیش‌بینی می‌کند بین سال‌های2021 تا2031 میلادی، 3200 شغل جدید برای هنرمندان و انیماتورهای چندرسانه‌ای در ایالات متحده ایجاد خواهد شد.
انیماتورها در تعدادی از صنایع ازجمله فیلم، تلویزیون، بازی‌های ویدئویی و تبلیغات به‌شدت مورد نیاز هستند. آنها ممکن است روی طیف وسیعی از پروژه‌ها کار کنند، ازجمله بازی‌های ویدئویی، برنامه‌های تلویزیونی، تبلیغات و فیلم‌های معمولی. نوع پروژه‌ای که یک انیماتور روی آن کار می‌کند، نقش‌های خاص او را تعیین خواهد کرد؛ مانند انیماتور شخصیت، هنرمند جلوه‌های بصری، یا هنرمند پس‌زمینه.
سه نکته کلیدی در تحلیل بازار انیمیشن وجود دارد که قبل از بررسی باقی آمارها و داده‌ها می‌بایست به آنها توجه کرد.
۱- آمریکای شمالی با بالاترین سهم بازار با 33.94 درصد در سال 2023 پیشتاز بازار جهانی بود.
۲- بر اساس نوع محصول، بخش انیمیشن‌های سه‌بعدی بیشترین سهم بازار را با 44.16 درصد در سال 2023 به خود اختصاص داد.
۳- بخش رسانه و سرگرمی بیش از 29.75 درصد از سهم درآمد صنعت انیمیشن را در سال 2023 ایجاد کرد و تخمین زده می‌شود که بخش تولید با سریع‌ترین نرخ رشد مرکب سالانه CAGR در دوره پیش‌بینی شده گسترش یابد.
حالا با توجه به این نکات می‌توان سراغ اعداد و ارقامی رفت که نشان می‌دهند رقبای آمریکا که عمده آنها در آسیا متمرکز هستند، در مقایسه با کشوری که پیشتاز و صاحب اصلی بازار انیمیشن است، چه روندی را طی کرده‌اند. اندازه بازار انیمیشن ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ میلادی 55.66 میلیارد دلار تخمین زده شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2033 حدود 121.81 میلیارد دلار ارزش داشته باشد. یعنی رقم CAGR آن معادل 8.3 درصد از سال 2024 تا 2033 خواهد بود. به عنوان جدی‌ترین رقیب صنعت انیمیشن آمریکا، می‌توان از انیمه‌های ژاپنی نام برد. اندازه بازار جهانی انیمه در سال 2019 به 26.055 میلیارد دلار رسید و از 28.61 میلیارد دلار در سال 2023 به 60.06 میلیارد دلار تا سال 2031 خواهد رسید که در دوره پیش‌بینی شده (2031-2024) CAGR آن با  9.8 درصد رشد مواجه خواهد بود. به طور کلی‌تر، اندازه بازار انیمیشن آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۲۳ میلادی 100.31 میلیارد دلار محاسبه شد و تخمین زده می‌شود که تا سال 2033 با CAGR قابل توجه 7.5 درصد، از سال 2024 تا 2033 به رقمی در حدود 216.00 میلیارد دلار برسد.