مساله مربوط به فلسطین و جنایات رژیم غاصب صهیونیستی تاکنون در مستندهای بسیاری مورد تاکید قرار گرفته است که هر یک از زاویه و نگاهی متفاوت و در برخی از موارد، به صورت موضوعی به فصلهایی از تاریخ پر فراز و نشیب آن پرداختهاند. شکلگیری و انجام عملیات طوفان الاقصی، بار دیگر موضوع فلسطین را در کانون توجه قرار داد و آثار بسیاری با موضوع فلسطین از شبکههای مختلف سیما به روی آنتن رفتند. در این میان، مستندهای شاخصی وجود دارند که هر یک حاوی نکات مهم و جالب توجهی هستند.
برای مثال «جنبش فتح فلسطین» عنوان فیلم مستندی است که به دولت خودگردان فلسطین میپردازد. تشکیلاتی که تحت کنترل و اداره جنبش فتح بوده و با هدف مبارزه چریکی با رژیمصهیونیستی تاسیس شده است. این اثر، در قالب مصاحبه با اعضای کمیته مرکزی جنبش فتح، ضمن بیان تاریخ و تحولات فکری این جنبش، به معرفی افراد شاخص آن نظیر یاسر عرفات، محمود عباس، محمد دحلان و... میپردازد و تلاش میکند نگاهی همهجانبه را در خصوص موضوع خود پیش روی تماشاگر قرار دهد.
«مردی که گفت نه» عنوان دیگر مستند ساختهشده در ارتباط با فعالیتهای آزادیخواهانه مردم فلسطین است. روایتی از زندگی دوگل ابوتاس به عنوان یک لبنانی مسیحی که به جریان مقاومت فلسطین میپیوندد. ابوتاس در یکی از عملیاتهای ضداسرائیلی دستگیر شد و تا مدتها در زندانهای رژیمصهیونسیتی تحت شکنجه قرار داشت.
«در جستجوی وطن شرقی» از دیگر مستندهای شاخص در این زمینه است. علیرضا خوشنویس، کارگردان این اثر، در مستندی پرتره به زندگی و زمینههایی فکری و رفتاری ادوارد سعید پرداخته است. ادوارد سعید ازجمله فلسطینیان مسیحی است که سال ۱۹۴۸ و در پی تشکیل رژیمصهیونیستی، همراه با خانواده خود از فلسطین اخراج و مجبور به ترک وطن شد. او بعدها به عنوان یک متفکر به حمایت از حقوق فلسطینیان پرداخت و در کتاب «شرقشناسی» با انتقاد از مطالعات غرب درمورد شرق و جهان اسلام، آن را مغرضانه دانست. ادوارد سعید در دانشگاههای هاروارد و پرینستون تحصیل کرده بود و استاد زبان انگلیسی و ادبیات تطبیقی در دانشگاه کلمبیا به شمار میرفت. او به عنوان یکی از بنیانگذاران نظریه پسااستعمارگرایی شناخته میشود.
«هاکریا ۲۰۴۰» عنوان دیگر فیلم مستند در این زمینه است که در سازمان هنری-رسانهای اوج تهیه شده است. هاکریا نام منطقهای در تلآویو است و ۲۰۴۰ به سالی اشاره دارد که به تعبیر رهبر انقلاب، دیگر موجودیتی به نام اسرائیل وجود نخواهد داشت. در این مستند، کارشناسانی نظیر حسن عباسی، سیدمحمد موسوی، علی رائفیپور و... درباره زمینههایی فکری و عملیاتی رژیم اسرائیل و چگونگی ایدئولوژی رهبران آن صحبت کردهاند.
«بازی اختاپوس» عنوان تازهترین مجموعه مستند ساختهشده با محوریت کشور فلسطین و جنایات رژیمصهیونیستی است که این شبها از شبکه یک سیما پخش میشود. مجموعهای دهقسمتی به کارگردانی و تهیهکنندگی محمد فیاضی که محصول موسسه اندیشه شهید آوینی است و با نگاهی ریشهای و جامع به چگونگی شکلگیری و فعالیتهای رژیمصهیونسیتی، جریان مقاومت فلسطین و عملیات طوفان الاقصی پرداخته است. بازی اختاپوس رویکردی چندوجهی دارد و تلاش میکند در 10 قسمت با بیانی موجز و در عین حال همهجانبه، به مهمترین سرفصلهای مربوط به مساله فلسطین بپردازد. محمد فیاضی با بهرهگیری از ساختاری پویا و غیرخطی، در عین توجه به نمودار طولی گذر زمان، در فرازهایی از مستند و بنا به مقتضیات موجود، صورت شکلی مشابه در رفتار متجاوزکارانه رژیمصهیونیستی در طول تاریخ را به شکل پازلگونه در کنار یکدیگر قرار داده است و از این طریق، عدم مشروعیت حکومت صهیونیستی را به مخاطب یادآور میشود. بازی اختاپوس از پژوهشی دقیق و گسترده سود میبرد و فیلمساز توانسته است این روند پژوهشی را در قالبی روان و کارآمد سازماندهی کند. در این مجموعه مستند زمینههایی «استعماری»، «فاشیستی» و «تروریستی» رژیم اسرائیل به عنوان سه ضلع دائمی در طول حیات و فعالیت این موجودیت غاصب در قالب روایتی تاریخی با بهرهگیری از صحبتهای کارشناسان و نقلهای تاریخی مورد تاکید و توجه قرار گرفته است. همچنین موضوعات مهم و حساسی همچون خرید زمینهای موجود اراضی اشغالی توسط اسرائیل که از فصلهای مناقشهبرانگیز در میان برخی پژوهشگران است، با استفاده از اسناد، مکتوبات و منابع موجود بررسی شده و حقایق زیادی را در قالب روایتی مستند، تصویری و قابل اطمینان به ثبت رسانده است. پرداختن به چگونگی اشغال سرزمین فلسطین و استراتژی بهکارگرفتهشده توسط اسرائیل، بدون توجه به فعالیتهای گروهکهای تروریستی رژیم غاصب و همچنین نحوه تشکیل جریانهای آزادیبخش توسط مردم فلسطین ممکن نیست.
بر همین اساس، بازی اختاپوس نقطه آغازین در طرح مساله خود را در زمانی پیش از سال ۱۳۲۷ و تشکیل موجودیت رژیم اشغالگر قرار داده است. درباره واکنش فلسطینیها نسبت به تجاوز صورتگرفته به موطن آنها احزاب و جریانهای سیاسی و اجتماعی متفاوتی وجود داشتهاند که در شیوه مبارزه و نوع تفکر، تفاوتهای بسیاری با یکدیگر داشتهاند. برخی از آنها نظیر یاسر عرفات از طریق سازش و پذیرش مفاد معاهدههای رژیمصهیونیستی آن هم بدون توجه به صورت مساله، تنها در پی تشکیل دولت رسمی فلسطین بودهاند و گذر زمان و سرنوشت تراژیک او نشان داده است که صلح با یک رژیم جعلی ممکن نیست. برخی دیگر نیز نظیر جنبش مقاومت اسلامی یا همان «حماس» که برخلاف جریانات قبلی، نه بر اساس تفکر چپ، بلکه بر اساس آموزههای دین اسلام حرکت میکند، راه مبارزه را در پیش گرفته و تحت هیچ شرایطی حاضر به صلح با اسرائیل نیست. جنبشی که پایهگذاری آن توسط شیخ احمد یاسین صورت گرفت. فردی که به جریان آموزههای سیاسی اخوانالمسلمین تعلق داشت و گستره فعالیتهای او در راستای آزادی فلسطین، از رود اردن تا دریای مدیترانه را دربرمیگیرد. بازی اختاپوس با برخورداری از روندی موشکافانه و مثالزدنی، به نحوه ایجاد و سیر تکاملی چنین جنبشهایی پرداخته است و دانش و اطلاعات زیادی را در این خصوص در اختیار مخاطب قرار میدهد. موضوع مهم دیگر در به تصویر کشیدن روند دقیق مبارزه با رژیمصهیونیستی، پرداختن به موضوع نحوه سازش کشورهای عربی منطقه با رژیمصهیونیستی در دهه 70 است که این مجموعه مستند موفق به ارائه تصویری پرجزئیات از آن شده است. همچنین بخش مهمی از بازی اختاپوس به انجام عملیات طوفان الاقصی و بیان جنایات رژیمصهیونیستی در پی آن میپردازد. اتفاقی که از آن به عنوان یک نسلکشی گسترده و پدید آوردن بنیانهای هراس در میان غیرنظامیان فلسطینی تعبیر میشود. بازی اختاپوس مستندی با فرم و ساختاری دقیق و فکرشده است که تماشای آن میتواند آموزههای بسیاری را در راستای بیداری اسلامی به مخاطبان خود منتقل کند.
شماره ۴۱۲۰ |
صفحه ۱۲ |
فرهنگ و هنر
دانلود این صفحه
«بازی اختاپوس» و نگاهی چندوجهی به مساله فلسطین











