ندا اظهری، مترجم: رتبه‌بندی موسسات سایمگو نوعی طبقه‌بندی موسسات آکادمیک و پژوهشی است که رده‌بندی خود را براساس ترکیبی از شاخص‌ها انجام می‌دهد که سه مجموعه شاخص را براساس عملکرد پژوهشی، خروجی‌های نوآورانه و تاثیر اجتماعی آن بررسی می‌کند. به منظور مقایسه این شاخص‌ها، مقادیر شاخص‌های ترکیبی در مقیاس صفر تا 10 تنظیم شده است. برای نسخه رتبه‌بندی 2024، شاخص تاثیر اجتماعی به گونه‌ای اصلاح شده است که شامل سه شاخص جدید است که به طور خاص، تاثیر اجتماعی به‌دست‌آمده توسط یک موسسه را مانند تولید دانش جدید مرتبط با اهداف توسعه پایدار تعریف‌شده توسط سازمان ملل، مشارکت زنان در فرآیندهای پژوهشی و استفاده از نتایج به‌دست‌آمده در ایجاد یا بهبود سیاست‌های عمومی، منعکس می‌کند. در این رتبه‌بندی، 9054 موسسه با یکدیگر رقابت کرده‌اند. 

4 رتبه نخست بدون تغییر نسبت به 2023

در تازه‌ترین رتبه‌بندی اعلام‌شده از سوی پایگاه سایمگو در سال 2024، بخش‌های مختلف دولتی، بهداشت، دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و غیرانتفاعی مورد‌ارزیابی قرار گرفته که در این گزارش به بررسی کلی رتبه‌بندی 2024 سایمگو پرداخته‌ایم. در رتبه‌بندی 2024، آکادمی علوم چین رتبه نخست را بین سایر بخش‌ها به خود اختصاص داده است که رتبه نخست خود را نسبت به سال گذشته حفظ کرده است. پس از آن، وزارت آموزش عالی جمهوری خلق چین در مقام دوم قرار گرفته است که مانند سال گذشته رتبه دوم را از آن خود کرده است. رتبه سوم هم مانند سال گذشته به مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه اختصاص یافت. رتبه چهارم رتبه‌بندی 2024 سایمگو هم مانند سال 2023 به دانشگاه هاروارد اختصاص پیدا کرده است. تغییری که در رتبه‌بندی امسال رخ داده، از رتبه پنجم به بعد است به‌طوری‌که دانشگاه آکادمی علوم چین در این جایگاه قرار گرفته و با پنج پله صعود از رتبه 10 در سال گذشته به رتبه پنجم در سال 2024 رسیده است. دانشگاه شینهوآ نیز در حالی رتبه 6 را در رده‌بندی امسال از آن خود کرده است که در رده‌بندی سال گذشته در جایگاه 11 قرار داشت و امسال پنج پله صعود کرده است. هفتمین رتبه برتر 2024 هم به مدرسه پزشکی هاروارد رسیده که با شش پله صعود، از رتبه 13 در 2023 به رتبه هفتم ارتقا یافته است. همچنین دانشگاه ژجیانگ چین در حالی رتبه 8 را در رتبه‌بندی 2024 به دست آورده که نسبت به سال گذشته با رتبه 17 حدود 9 پله بهبود یافته است. بعد از آن نیز «انجمن هلمهولتس» مراکز تحقیقاتی آلمان با سه پله صعود نسبت به سال گذشته از رتبه 12 به رده نهم رسیده است. اما دهمین رتبه به شرکت‌های بین‌المللی و چندملیتی گوگل رسیده است که نسبت به رتبه 6 آن در سال گذشته، چهار پله سقوط کرده است. 

4 دانشگاه برتر خاورمیانه از آن عربستان 

در منطقه خاورمیانه 731 موسسه با یکدیگر به رقابت پرداخته‌اند که در این بین، موسسه اولیه هوش مصنوعی در امارات رتبه نخست را از آن خود کرده است. رتبه جهانی این موسسه در رتبه‌بندی سایمگو 72 است. این موسسه در 2023 هم رتبه نخست را از آن خود کرده بود. دانشگاه ملک سعود عربستان که رتبه جهانی آن 310 است، رده دوم را در خاورمیانه به خود اختصاص داده و نسبت به جایگاه چهارمی‌اش در سال 2023، دو پله صعود کرده است. دانشگاه تل‌آویو رژیم‌صهیونیستی که جایگاه جهانی 354 را در اختیار دارد، با یک پله سقوط نسبت به سال گذشته به رده سوم تنزل کرده است. در این میان، دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله عربستان سعودی که رتبه جهانی 426 را در اختیار دارد، با یک پله نزول نسبت به 2023 جایگاه چهارم را کسب کرده است. اما دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه جهانی 452، پنجمین دانشگاه برتر خاورمیانه را به‌خود اختصاص داده که نسبت به رتبه ششم در سال گذشته، یک پله صعود کرده است. بعد از آن، مرکز تحقیقات پیشرفته مهندسی اکتشاف و نفت عربستان با رتبه جهانی 536 نیز با یک پله صعود از رتبه هفتم در سال گذشته به رده شش صعود کرده است. دانشگاه ملک عبدالعزیز با رتبه جهانی 559 نسبت به رتبه 10 در سال گذشته با سه پله صعود به رده هفتم رسیده اما موسسه پژوهشی محاسباتی قطر با رتبه جهانی 582، نسبت به رتبه پنجم در سال گذشته با سه پله سقوط به رده هشتم تنزل رتبه داشته است. موسسه علوم ویزمن رژیم‌صهیونیستی با رتبه جهانی 673 نسبت به رتبه هشتم در سال گذشته، یک پله نزول کرده و به رتبه 9 در سال جاری رسیده است. دهمین دانشگاه برتر این رتبه‌بندی هم از آن دانشگاه تهران با رتبه جهانی 827 است که در مقایسه با این که سال گذشته رده 11 را در اختیار داشته، با یک پله صعود به رده دهم جدول رسیده است. 

سقوط یک‌پله‌ای دانشگاه هاروارد در رتبه‌بندی پژوهشی

در رتبه‌بندی پژوهشی موسسات برتر جهان در سایمگو 2024، وزارت آموزش عالی جمهوری خلق چین نخستین جایگاه را از‌آن خود کرده است که بدون تغییر نسبت به سال 2023 باقی مانده است. همچنین آکادمی علوم چین نیز مانند سال گذشته رتبه دوم این رتبه‌بندی را ازآن خود کرده است. مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه نیز بار دیگر مانند رتبه‌بندی 2023 جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است. چهارمین موسسه برتر پژوهشی را آکادمی علوم روسیه در اختیار دارد که مشابه رتبه سال 2023 این آکادمی است. در این میان، انجمن سرطان آمریکا با یک پله صعود نسبت به رتبه ششم در سال گذشته، رده پنجم را به دست آورده است. دانشگاه هاروارد از نظر پژوهشی در مقایسه با سال گذشته که رتبه پنجم را کسب کرده بود، یک پله سقوط کرده و به رده ششم رسیده است. همچنین دانشگاه آکادمی علوم چین با یک پله صعود از رده 8 در سال گذشته به رتبه هفتم در سال 2024 دست یافته است. «انجمن هلمهولتس» مراکز تحقیقاتی آلمان نیز مانند دانشگاه هاروارد با یک پله سقوط از جایگاه هفتم به هشتم تنزل رتبه داشته است. دانشگاه شینهوآ با یک پله صعود از رتبه 10 در سال گذشته به جایگاه 9 در سال 2024 رسیده است. رتبه دهم نیز در حالی از‌آن مرکز ژنوم نیویورک شده که نسبت به رتبه 12 در سال گذشته، با دو پله صعود به رده 10 رسیده است. 

سقوط غول‌ها در رتبه‌بندی نوآورانه

در رتبه‌بندی نوآورانه پایگاه سایمگو در سال 2024، آکادمی علوم چین مانند سال گذشته در جایگاه نخست قرار گرفته است. بعد از آن هم شرکت دولتی برق چین بدون تغییر نسبت به سال 2023 در رتبه دوم این رده‌بندی جا خوش کرده است. سومین رتبه برترین موسسات نوآورانه دنیا نیز بدون تغییر نسبت به سال قبل از‌آن وزارت آموزش عالی جمهوری خلق چین است. علاوه براین، شرکت DeepMind نیز مانند سال 2023 چهارمین موسسه برتر نوآورانه از دیدگاه سایمگو شده است. اما رتبه پنجم به شرکت فناوری‌های DeepMind انگلیس تعلق گرفته که سال گذشته در این رتبه‌بندی حضور نداشته است. ششمین موسسه برتر در زمینه نوآوری هم به شرکت چندمنظوره آمریکایی Tencent تعلق گرفته که این شرکت هم سال گذشته در این رتبه‌بندی حاضر نبوده است. همچنین موسسه ایمنی درمانی سرطان پارکر با توجه به اینکه در رتبه‌بندی سال گذشته حضور نداشته، در سال 2024 رده هفتم را از آن خود کرده است. همچنین شرکت Adobe Research آمریکا هم رتبه هشتم را کسب کرده و در سال گذشته نیز در این رتبه‌بندی حضور نداشته است. 

آنچه در میان 10 موسسه نوآور دنیا جلب توجه می‌کند، سقوط غول‌های فناوری در رتبه‌بندی نوآورانه است، به طوری که اولین سقوط بزرگ را برای گوگل شاهد هستیم و این شرکت با سقوط سه‌پله‌ای از جایگاه 6 در سال گذشته به رتبه 9 در سال 2024 رسیده است. بعد از آن هم سقوط سه‌پله‌ای شرکت آلفابت (مادر گوگل) است که از رتبه هفتم در سال 2023 به رتبه دهم در سال 2024 نزول کرده است. در ادامه، شرکت بین‌المللی و چندملیتی گوگل نیز از رتبه 10 در سال گذشته به رده 12 در سال جاری رسیده است. شرکت سامسونگ هم با افت رتبه مواجه شده است به طوری که از رده یازدهم در سال گذشته به رتبه 16 در سال جاری تنزل کرده است. در این میان شرکت فناوری‌های هوآوی که سال گذشته نهمین موسسه برتر از نظر سایمگو بوده، امسال با هشت پله سقوط به رده 17 رسیده است. مایکروسافت هم سال در 2023 جایگاه 15 را در اختیار داشته، امسال با سه پله سقوط رتبه 18 را از آن خود کرده است. مایکروسافت آمریکا نیز که سال گذشته رتبه 17 داشته، امسال در جایگاه 19 قرار گرفته است. شرکت IBM در رتبه‌بندی 2023 رتبه 16 را در اختیار داشته اما امسال با هفت پله سقوط به رده 23 رسیده است. شرکت LG هم که سال گذشته رده 18 جدول را در اختیار داشت، امسال با شش پله تنزل به رده 24 رسیده است. 

آکادمی ملی علوم برترین رتبه در تاثیر اجتماعی

در رتبه‌بندی تاثیر اجتماعی که در سال 2024 با اصلاحاتی همراه بوده، جایگاه موسسات به کلی تغییر کرده است، به طوری که آکادمی علوم چین که سال گذشته رده چهارم را در اختیار داشت، امسال برترین موسسه بوده است. علاوه بر این، دانشگاه هاروارد که سال گذشته رتبه هفتم جدول بود، امسال به مقام دوم ارتقا رتبه پیدا کرده است. علاوه بر این، وزارت آموزش عالی چین که سال گذشته نهمین موسسه برتر بود، امسال سومین جایگاه را کسب کرده است. مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه نیز که امسال چهارمین موسسه برتر شناخته شده، نسبت به رتبه سوم در سال گذشته یک پله سقوط کرده است. موسسه ملی سلامت هم که سال گذشته رتبه هشتم را در اختیار داشت، با سه پله صعود به رده پنجم دست یافته است. مدرسه پزشکی هاروارد در سال 2023 جایگاه 13 را در اختیار داشته ولی امسال با هفت پله صعود، به رتبه شش رسیده است. وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا که سال گذشته رده 22 را کسب کرده بود، امسال با صعود 15 پله‌ای به رده هفتم جدول دست پیدا کرده است. دانشگاه آکسفورد هم که امسال رده هشتم را به‌دست آورده، نسبت به رتبه 25 سال 2023 قریب‌به 17 پله صعود داشته است. همچنین دانشگاه جانز هاپکینز که در 2024 رتبه 9 را از آن خود کرده، نسبت به سال گذشته با رتبه 23، حدود 14 پله صعود کرده است. دانشگاه کالج لندن در رتبه‌بندی 2024 سایمگو رده 10 را از آن خود کرده، درحالی‌که سال گذشته در جایگاه 26 قرار داشته و نسبت به آن 16 پله بهبود یافته است.

حضور  2 دانشگاه ایرانی در جمع ۱۰ دانشگاه برتر خاورمیانه

در رتبه‌بندی 2024 سایمگو، 197 دانشگاه و موسسه از ایران حضور دارند که در مقایسه با 194 دانشگاه و موسسه‌ای که سال گذشته در این رده‌بندی بودند، شاهد روند افزایشی هستیم. در این میان، دو دانشگاه ایرانی برتر در جمع 10 دانشگاه برتر خاورمیانه قرار گرفته‌اند. اولین دانشگاه ایرانی که در رده پنجم قرار دارد دانشگاه علوم پزشکی تهران است که نسبت به رتبه ششم سال 2023 یک پله صعود کرده و دومین دانشگاه برتر ایرانی نیز دانشگاه تهران است و نسبت به رتبه 11 سال گذشته یک پله صعود کرده و به جایگاه دهم رسیده است. سومین دانشگاه برتر ایرانی حاضر در این رتبه‌بندی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی است که در جمع برترین‌های خاورمیانه رتبه 22 را کسب کرده که نسبت به رتبه 24 سال گذشته دو پله صعود کرده و در جهان رتبه 1382 را از آن خود کرده است. بعد از آن، دانشگاه علوم پزشکی مشهد چهارمین دانشگاه برتر ایرانی است که در خاورمیانه رده 29 را به‌دست آورده که دو پله در مقایسه با رتبه 27 سال گذشته تنزل داشته است. این دانشگاه در سطح جهان نیز رده 1655 را به‌دست آورده است. پس از آن هم دانشگاه علوم پزشکی تبریز به عنوان پنجمین دانشگاه برتر ایران جا خوش کرده که در خاورمیانه دانشگاه سی‌ام است و نسبت به سال 2023 که در جایگاه 36 بوده، شش پله صعود کرده و رتبه 1700 دنیا را نیز به‌دست آورده است. 

ششمین دانشگاه برتر ایران هم به دانشگاه تربیت مدرس می‌رسد رتبه 40 را در منطقه به‌دست آورده است. این دانشگاه در سال گذشته جایگاه 32 را به خود اختصاص داده بود که در رتبه‌بندی امسال هشت پله تنزل کرده و رتبه 2015 را در دنیا به‌خود اختصاص داده است. هفتمین دانشگاه برتر ایرانی هم دانشگاه علوم پزشکی ایران با رده منطقه‌ای 41 را کسب کرده که نسبت به رتبه 43 در سال گذشته، دو پله صعود کرده و رده جهانی 2022 را در اختیار گرفته است. دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز هشتمین دانشگاه برتر ایرانی است که با جایگاه 56 در خاورمیانه، نسبت به رتبه 49 سال گذشته هفت پله تنزل رتبه پیدا کرده و نیز رتبه 2544 دنیا را کسب کرده است. دانشگاه صنعتی شریف نهمین دانشگاه برتر ایرانی است که در خاورمیانه رتبه 78 و در دنیا رده 3090 را به‌دست آورده است. دانشگاه شریف که سال گذشته رتبه 51 خاورمیانه را کسب کرده بود، در رده‌بندی سال 2024 با 27 پله سقوط مواجه شده است. همچنین پژوهشگاه رنگ دهمین دانشگاه برتر کشور است که در رده 80 منطقه و 3122 دنیا قرار گرفته است. این پژوهشگاه نیز مانند دانشگاه شریف در رده‌بندی سال 2024 با افت قابل‌توجهی همراه بوده، به‌طوری‌که با سقوط 50 پله‌ای از رتبه 30 در سال گذشته به رده 80 رسیده که بسیار قابل‌تامل است. 

رشد قابل توجه واحدهای دانشگاه آزاد 

در رتبه‌بندی 2024 هم مانند سال 2023، حدود 37 دانشگاه آزاد حضور دارند. در این میان، واحد علوم‌و‌تحقیقات برترین واحد دانشگاه آزاد است که در خاورمیانه رده 18 را ازآن خود کرده است. این واحد دانشگاه آزاد در سال 2023 در رده 30 قرار داشته که در رده‌بندی امسال 12 پله صعود کرده است. دومین واحد برتر دانشگاه آزاد در رده‌بندی سال جاری واحد اردبیل با رتبه 24 در خاورمیانه است که نسبت به رده 32 در سال گذشته 8 پله صعود داشته است. دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران به عنوان سومین واحد برتر دانشگاه آزاد در این رتبه‌بندی، در خاورمیانه رده 35 را از آن خود کرده است که در مقایسه با رده 98 در سال گذشته رشد چشمگیری داشته و 63 پله صعود کرده است. دانشگاه آزاد واحد مرودشت هم به عنوان چهارمین واحد برتر دانشگاه آزاد، در رده 55 منطقه قرار گرفته که در مقایسه با رتبه 124 در سال گذشته حدود 69 پله صعود نشان می‌دهد. واحد کرمانشاه در قالب پنجمین واحد برتر دانشگاه آزاد نیز که امسال رده 66 را کسب کرده، نسبت به رتبه 146 در سال 2023 حدود 80 پله صعود کرده است. آنچه از مقایسه جایگاه واحدهای دانشگاه آزاد در رتبه‌بندی جدید ‌سایمگو‌ به دست می‌آید، این است که دانشگاه آزاد در یک سال گذشته با رشد چشمگیری روبه‌رو شده است