عاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ: ماجرای لغو کنسرت‌های علیرضا قربانی، فقط به این مورد اخیر برنمی‌گردد، یک باردیگر هم در مهرماه امسال، کنسرت با وجود برنامه‌ریزی و تبلیغ و فروش بلیت، در نهایت لغو شد. در همان زمان، محمود سالاری، معاون وزیر ارشاد در امور هنری اعلام کرد کنسرت قربانی مجوزهای لازم را از اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان داشته و از این نظر هیچ مشکلی برای اجرای ایشان وجود ندارد، اما متاسفانه «برخی ناهماهنگی‌ها با ارشاد استان منجر به لغو این کنسرت شده است.» سالاری همچنین گفت شخص وزیر با استاندار صحبت کرده و قرار است این مشکل به‌زودی رفع شود.
به نظر می‌رسید قضیه مسالمت‌آمیز رفع و رجوع شود اما همین اتفاق در کنسرت آبان ماه تکرار شد. 27 آبان بود که علیرضا قربانی از لغو هفت شب کنسرت خود در اصفهان خبر داد. او در بیانیه‌ای با مطلع «روزگار غریبی است نازنین» در صفحه اینستاگرامش به «پیگیری‌های خارج از تصور تیم برگزاری کنسرت در شهر اصفهان» اشاره کرد که به جایی نرسیده و در نهایت کنسرت لغو شده است. دلیل لغو کنسرت، حضور نوازنده زن در بین گروه نوازندگان علیرضا قربانی اعلام شد. موضوعی که در کنسرت اول هم مطرح شده بود اما از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید نشد.
بعد از لغو کنسرت دوم صحبت‌های محمدرضا جان‌نثاری، معاون سیاسی و امنیتی استانداری اصفهان هم جالب بود. جان‌نثاری همان زمان در یک نشست خبری گفت: «بحث اینکه آقای قربانی می‌خواهد در اصفهان کنسرت اجرا کند هیچ مانع قانونی نداشت مگر یک نکته؛ و آن نکته این است که ایشان در تیم نوازندگان خود از خانم نوازنده استفاده می‌کرد. این موضوع هنوز تعریف قانونی ندارد و یک چیز نویی است و حتما باید وزارت ارشاد راجع‌به این موضوع تصمیم ملی بگیرد و ابلاغ کند که آیا اجازه هست این کار را بکنیم یا نه. چون نظرات فقهی در قبال این موضوع متفاوت است که آیا زن می‌تواند تک‌نواز باشد؟ در این زمینه نظر فقهی وجود دارد و باید برای آن تکلیف ملی معلوم شده و ابلاغ شود. دوم اینکه توجه کنید که ما باید همه افکار عمومی را در نظر بگیریم؛ بالاخره قشر عظیمی از افکار عمومی ما این موضوع را نمی‌پسندند. صراحت هم ندارد، تعیین‌تکلیف رسمی هم درباره این موضوع نشده است.»
برای بار سوم وقتی چند روز پیش خبر کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان منتشر شد و بلیت‌ها در کمتر از چند ساعت به فروش رسید؛ دوباره زمزمه‌های لغو این کنسرت شنیده شد و گویا چنین اتفاقی از جانب مسئولان استانی در حال رقم خوردن بود. ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان، این بار جلو آمد و به نمایندگی از مردم اصفهان بیانیه‌ای صادر کرد که این کنسرت باید با نکاتی که ما مدنظر داریم برگزار شود. در بخشی از بیانیه دبیر این ستاد ضمن انتقاد به رویه وزارت ارشاد آمده بود: «ارشاد می‌خواهد بعضی اتفاقات که در کشور رقم می‌زند در اصفهان هم بیفتد که اگر موفق شد در مشهد و قم هم انجام دهد. این شهر خط مقدم شهرهای ارزشی کشور است اما مردم ارزشی اصفهان معتقد هستند که در این شهر شئونات ارزشی باید رعایت شود.»
در بخشی دیگر از این بیانیه، ضمن انتقاد به نوازنده زن در تیم علیرضا قربانی این کار را مفسده دانسته و نوشته است: «بحث آوردن نوازنده زن طبق فتوای علما اگر امکان مفسده باشد، نباید صورت بگیرد، چرا‌که ترویج موسیقی و الگو‌سازی نوازندگی بنا به حکم شرع جایز نیست. توصیه به عوامل اجرایی به همین شکل بوده است، ما پذیرای آقای قربانی هستیم و برای ایشان احترام ویژه قائلیم. از خودشان برای اجرای برنامه دعوت می‌کنیم اما باتوجه به نظر علمای اصفهان این اجرا باید با رعایت اقتضای ارزش‌های اصفهان برگزار شود.»
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از همان کنسرت اول تلاش‌هایش را برای اینکه کنسرت لغو نشود، شروع کرد. مجوزهایی که به علیرضا قربانی برای کنسرت داده می‌شد، نشان از این داشته که وزارت ارشاد می‌خواهد این کنسرت مانند کنسرت‌های دیگر که در کل کشور برگزارمی‌شود و مردمی که ماه‌ها است در انتظار اجراها هستند به خواسته‌شان برسند.
طبق برنامه اعلام‌شده، قرار بود علیرضا قربانی از چهاردهم تا بیست‌ویکم اسفندماه در اصفهان به اجرا بپردازد، اما روز اول اجرا که دوشنبه 14 اسفندماه بود با بیانیه‌ای که ستاد امر به معروف استان صادر کرد، این اجرا لغو شد. البته از چند روز قبل، زمزمه برپا نشدن این کنسرت شنیده می‌شد، اما محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، با پیگیری‌های مدام و گذاشتن جلسات مختلف توانسته بود این کنسرت را برای همان روز اول یعنی 14 اسفند به برگزاری نزدیک کند. مردم به سالن راه داده شدند تا اجرای اولین شب برگزار شود اما باز هم زور مسئولان استانی چربید و کنسرت در شب اول با وجود اینکه مردم در پشت درهای سالن سیتی‌سنتر اصفهان بودند، اجرا نشد.
یک ساعت بعد از اینکه خبر لغو کنسرت پیچید، مهدی سموعی، مدیر روابط عمومی وزارت ارشاد با یک توییت خبر از برگزاری کنسرت در شب‌های بعد داد و نوشت: «اجرای صحنه‌ای موسیقی آقای علیرضا قربانی از فرداشب طبق برنامه اجرا خواهد شد. امشب این برنامه به‌خاطر برخی ناهماهنگی‌ها برگزار نشد؛ در تلاش هستیم برای جبران یک شب به اجرای آقای قربانی اضافه شود. از مردم شریف و هنر‌دوست اصفهان عذرخواهی می‌کنم.» خبر این اجرا و اینکه قرار است کنسرت از سه‌شنبه برگزار شود، سریع در همه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی چرخید.
روز گذشته هم سیدین‌نیا، مدیرکل ارشاد اصفهان خبری که برخی سایت‌ها درباره مجوز نداشتن کنسرت قربانی، منتشر کرده بودند را رد کرد و گفت: «با هماهنگی مسئولان استان اصفهان و اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان، به لطف خدا هیچ مشکلی در اجرای کنسرت آقای علیرضا قربانی وجود ندارد و این کنسرت در زمان مقرر در اصفهان برگزار خواهد شد؛ بنابراین خبر برخی سایت‌ها مبنی‌بر عدم صدور مجوز برپایی این کنسرت صحت ندارد.»
سیدین‌نیا همچنین در گفت‌وگو با برنا درباره روند برگزاری کنسرت گفت: «با ورود شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این مساله بلافاصله مشکلات برطرف شد و کنسرت برگزار خواهد شد. در تلاش هستیم برای عزیزانی که بلیت‌های اجرای شب اول را تهیه کرده بودند، با هماهنگی گروه سانسی ویژه در نظر بگیریم.»
اطلاعاتی که «فرهیختگان» به دست آورده است، نشان می‌دهد وزارت ارشاد در برگزاری این کنسرت، بسیار جدی بوده و از کانال‌های مختلف این موضوع را پیگیری کرد تا به نتیجه برساند. صحبت وزیر ارشاد با علیرضا قربانی، پیگیری از کانال استانداری اصفهان با نشان دادن مجوزهای قانونی این کنسرت، صحبت با معتمدان استانی ازجمله کارهایی بوده که وزارت ارشاد انجام داده است و این مسیر از طریق وزیر ارشاد، جانشین او و همچنین معاون هنری وزارتخانه انجام گرفته است.
در شرایطی که عده‌ای می‌خواهند با رفتاری خودسرانه و برخوردهای سلیقه‌ای، حرف خود را به کرسی بنشانند، آن‌چیزی که می‌تواند فصل‌الخطاب باشد، قانون است. شاید برای همین بود که وزیر ارشاد روز گذشته دو نماینده، یعنی سید محمدهاشمی، جانشین و مهدی سموعی، مدیر روابط‌عمومی خود را برای برگزاری قطعی این کنسرت به اصفهان فرستاد.
لغو کنسرت‌ها در سال 1396 هم اتفاق افتاده بود و به‌یکباره کنسرت‌ها در سراسر کشور لغو می‌شدند. اولین اتفاق با لغو کنسرت شهرام ناظری در مشهد رقم خورد و با اینکه مجوز صادر شده بود دو روز مانده به برگزاری کنسرت، شورای تامین استان این اجرا را لغو کرد. لغو کنسرت گروه وزیری در شهرستان بینالود، لغو اجرای ارکستر ملی به دلیل حضور نوازنده زن در اصفهان، لغو کنسرت فرزاد فرزین در شهرکرد و یک بار هم در سبزوار ازجمله مواردی بودند که در سال 96 اتفاق افتاد و زمینه‌ساز اعتراضات اهالی موسیقی و طرفداران موسیقی ایرانی شد. نهایت کاری که در مواجهه با چنین وضعیت صورت می‌گرفت، بیشتر باعث لجاجت و بدبینی مردم می‌شد؛ اینکه مدیران ارشاد استان‌ها یا معاونت هنری بیانیه‌ای می‌دانند که ما مسئول لغو این کنسرت‌ها نیستیم.
فصل‌الخطاب بودن قانون، راه‌حل خودسری
ظاهر امر این است که قوت یافتن توان خودسرها برای لغو کنسرت از مشهد شروع شده است. تصمیمی که از جانب امام‌جمعه مشهد صورت گرفت و بنا به استدلال‌های خود از چند سال پیش مانع از برگزاری کنسرت در این شهر شد. در گفت‌وگویی که مردادماه امسال با علم‌الهدی داشتیم و دلیل برگزار نشدن کنسرت در این شهر را پرسیدیم، گفت: «اگر ممانعت کنسرت نبود، اینجا تبدیل می‌شد به بازار کنسرت کشور، یعنی همه کنسرت‌ها می‌آمد اینجا. آن‌وقت زائر خارجی می‌آید اینجا تا کنسرت ما را گوش بدهد. حالا نه‌تنها کنسرت، مسائل دیگر هم داریم که کنسرت در برابر آن چیزی نیست. کسی که مشهد می‌آید باید برای زیارت بیاید. اگر برای عیاشی می‌خواهد بیاید، جا برای عیاشی فراوان است اما در اینجا فرهنگ امام هشتم باید حفظ شود.» علم‌الهدی در پاسخ به این پرسش که شما می‌گویید کنسرت نباشد و آنچه در جلسات بیان کردید این بوده که با موسیقی اصیل و آنچه آدم را یاد خدا بیندازد مشکلی ندارید. برای همین نوع موسیقی چه‌کار کردید؟ یعنی اصلا همین موسیقی‌ای که قابل قبول است از نظر شما، برای این چه کردید، افزود: «توجه داشته باشید که کنسرت موسیقی، فقط موسیقی نیست. الان کنسرت در کشور ما مبدل شده است به موسیقی جمعی. موسیقی جمعی حواشی منکر دارد که ربطی به خود آن نوا ندارد. گاهی من خودم کارهای سراج را گوش می‌دهم. اما اینکه بگوییم کنسرت سراج آزاد، نه نمی‌شود. اینجا دیگر کسی به کنسرت آقای سراج گوش نمی‌دهد. بلکه با اعمال و حواشی‌اش اینجا می‌شود کانون منکرات.» تکرار همین اظهارات را کم و بیش در بیانیه ستاد امر به معروف اصفهان هم می‌بینیم و فارغ از مجموع استدلال‌هایی که کنار هم چیده می‌شود نتیجه‌اش می‌شود زیر پا گذاشتن قانون و بی‌اعتبار کردن مجوزهای نهاد قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. تکثیر چنین وضعیتی در کشور نه‌تنها به نفع منافع ملی نیست بلکه اوضاع را برای مدیران فرهنگی و مسئولان کشور وخیم‌تر خواهد کرد.
به نمونه اخیری که در شهر بوشهر و برای فستیوال کوچه رقم خورد نگاه کنید؛ مجوزها برای حضور در عمارت سیدرئیس بوشهر و برگزاری برنامه‌های مختلف صادر شده بود. همه موازین در همان عمارت که مجوز گرفته شده، رعایت می‌شد اما درنهایت به‌خاطر اتفاقاتی که در حاشیه فستیوال کوچه افتاد، اختتامیه این فستیوال از جانب مدیران استانی لغو شد. وزیر فرهنگ و ارشاد که در آن زمان در سفر ترکیه بود بعد از بازگشت درمورد حاشیه‌های این برنامه هنری گفت: «بنده هنگام لغو اختتامیه این فستیوال خارج از کشور بودم، اما دوستانم این موضوع را هم مانند هر تحول کوچک و بزرگ دیگری به من منتقل کردند. ممکن است در یک اجرا اشکالاتی هم وجود داشته باشد، اما جنس کار مشابه نامِ فستیوال مردمی بود. گزارش‌های این اتفاق را دیدم، بنای من و دوستانم این است که از این حرکات مردمی حمایت شود. حالا در نقطه‌ای شاید مشکلی باشد که گفتم مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر، آقای افروغ که مورد اعتماد اهالی فرهنگ و هنر این شهر هستند بررسی‌هایی انجام دهند و به ما اعلام کنند. شاید مباحثی که در بستر عمومی اتفاق می‌افتد مسائل و مشکلاتی داشته باشد و ملاحظاتی وارد کار شود، اما گفتم لغو اختتامیه این رویداد با جزئیات بررسی شود و از همه کارهای هنری در چهارچوب قوانین موجود حمایت شود. گزارش بررسی این موضوع را به‌صورت شفاف به رسانه‌ها اعلام خواهیم کرد.»
کژرفتاری مدیرانی میانی که چند صباحی بر مسند قدرت نشسته‌اند، باعث می‌شود مجوزهای قانونی به سمت بی‌اعتباری بروند و همین موضوع، نه‌تنها زمینه‌ساز سوءتفاهم‌های بزرگ اجتماعی خواهد شود بلکه شرایط همزیستی مسالمت‌آمیز افکار و عقاید مختلف جامعه ایران را دچار اختلالات جدی خواهد کرد. در چنین وضعیتی است که مدیران بالادستی برای حفظ منافع ملی و تحکیم بخش‌های مختلف جامعه باید به مساله ورود جدی کنند و بر فصل‌الخطاب بودن قانون اهتمام ویژه‌ای داشته باشند. ورود جدی وزارت ارشاد اسلامی برای برگزاری کنسرت اصفهان مانع بزرگی برای خودسری‌های آتی خواهد بود.
.jpg)
