میلاد جلیلزاده، خبرنگار گروه فرهنگ: قدیمها عدهای بودند که در حسینیهها و تکایای محل زندگیشان سالی یک بار در ایام محرم و سفر نوحه میخواندند یا در تعزیه نقش اولیا را بازی میکردند. اینها در باقی ایام سال به ضرورت عرف اجتماعی ناچار بودند شأن آن چند روز را نگه دارند و رفتارشان حساب شده باشد. این به آن معنا نبود که لزوما فلان نوحهخوان یا ایفاگر نقش اولیا در تعزیه، با تقواتر و با اخلاقتر از بقیه مردم باشد که البته خیلی از اوقات چنین هم بود، اما شأن آن جایگاه باید حفظ میشد. درباره بدیهیات صحبت میکنیم. وقتی مردم شما را بهعنوان مداح اهلبیت میشناسند، موظفید که شأن این جایگاه را حفظ کنید. مردم به خنده و شادی هم احتیاج دارند. به طناز و شادیخوان مجالس عروسی و پاتختی و ختنهسوران هم نیاز دارند اما قرار نیست همانی که نقش اجتماعی یک نوحهخوان را پذیرفته و جنبهای نمادین در این زمینه برایشان پیدا کرده، در قالب آن نقشها هم فرو برود. بگذارید قضیه را از آن سو بررسی کنیم تا شاید مفهوم آن روشنتر شود. چند سال پیش که با جواد یساری، یکی از خوانندگان قدیم لالهزار در سبک کوچهباغی، داخل دکانش در بازار تهران گفتوگو میکردم، از او درباره نوحهخوانی پرسیدم. گفت هرگز این کار را نمیکنم با اینکه بلدم. میگفت یک بار در مجلسی بودم و مداح در آنجا گفت خوشبختانه در خدمت آقای جواد یساری هستیم و از ایشان درخواست میکنم که ما را مقداری مستفیض کنند. میکروفن را آوردند و جلوی من گذاشتند. من هم برش داشتم و گفتم ما مطرب هستیم و ذکر امام حسین حرمت دارد. خوب نیست که ذکر مصیبت را هیاتیها از دهان ما بشنوند. ما همین گوشه مینشینیم و گریه میکنیم. شما بخوانید... شاید جواد یساری یک خواننده کوچهباغی ساده و سطح پایین و عامیانه ارزیابی شود اما حداقل او به سنتی تعلق دارد که آدمها جایگاه و شأن هرکس و هرچیز را میدانند. او مال دورهای است که بازیگران سینمایش توصیههای پزشکی نمیکردند و خوانندههایش ادعای فیلسوف بودن نداشتند. فوتبالیستهایش هم لیدر سیاسی نمیشدند. اساتید دانشگاه و چهرههای معتبر فرهنگی و علمی هم در آن دوره خودشان را تا حد یک بلاگر مجازی پایین نمیکشیدند. مداح میدانست که مداح است و باید حرمت دهه محرم را در باقی سال هم نگه دارد و مطرب میدانست که حتی اگر آوازهاش از پشت کوه قاف هم رد شده باشد، وقتی به مجلس عزای اهلبیت رفت، باید مثل بقیه یک گوشهای در پایین منبر بنشیند و سرش را پایین بیندازد و آرام گریه کند. حالا در دورهای هستیم که یک نفر همزمان میخواهد هم مداح باشد، هم استندآپ کمدین، هم دوبلور، هم کمدین بداهه صحنه، هم نظریهپرداز تاریخ و هم چیزهای دیگری که احتمالا بعدها استعدادشان را در خودش کشف خواهد کرد.
شماره ۴۰۸۴ |
صفحه ۱۲ |
فرهنگ و هنر
دانلود این صفحه
ادب بقای مقربان