سیدمیلاد ناظمی، روزنامه‌نگار: «این شب‌ها»، «کلمه»، «مخاطب‌خاص»، «سمت خدا»، «حسینیه معلی» و... همگی برنامه‌های مذهبی هستند که برای مخاطب خاصی تولید و پخش می‌شوند. یکی مخاطبش «عموم مردم» است و دیگری «عموم مردم دیندار» را هدف قرار داده است. اهل فن و برنامه‌سازها خوب می‌دانند که فرق همین دو عبارت در طراحی یک اثر تلویزیونی و زمان پخشش چقدر تفاوت رقم می‌زند. حالا تصور کنید که برخی برنامه‌های دینی یک قشر خاص از مردم دیندار را مخاطب خود قرار می‌دهند. مثل برنامه کلمه که تمرکز خود را روی مساله «عرفان در دین» گذاشته. احتمالا برای مخاطبان حرفه‌ای و تخصصی کلمه برنامه‌ای مثل مخاطب خاص یا سمت خدا که برخی موضوعات‌شان ممکن است رنگ و بوی عرفانی پیدا کنند، آثاری غیرجذاب و سطحی به نظر برسند اما همه ما خوب می‌دانیم که این برنامه‌ها برای مخاطب خود بسیار جذاب، اثر‌گذار و حتی عمیق به حساب می‌آیند. با این مقدمه می‌خواهم بگویم که برنامه‌ای چون حسینیه معلی را باید با مقیاس‌های خودش مورد بررسی قرار دهیم. مقیاس‌هایی که به ما می‌گوید معلی یک برنامه مذهبی است که شباهت زیادی به شوهای استعدادیابی دارد اما به‌طور ویژه تلاش کرده که از «عصر جدید» فاصله بگیرد. تلاشی که بی‌اغراق در آن موفق بوده و حالا پس از پخش چند فصل از این برنامه کسی نیست که آن را با یک برنامه استعدادیابی مقایسه کند. این نکته قابل توجه به همراه استفاده درست از برخی چهره‌های مذهبی و معرفی گروه‌های مختلف از سرتاسر ایران باعث شده حسینیه معلی یک نوآوری شاخص در عرصه برنامه‌سازی محسوب شود و مخاطب مذهبی تلویزیون با آن ارتباط برقرار کند. این روند که به‌طور کلی فرآیندی مثبت بوده ادامه پیدا کرد و فصل جدید برنامه نیز برای ماه شعبان به تولید رسید. اولین تصاویر فصل جدید حسینیه معلی مربوط به پشت صحنه این برنامه و شوخی‌های سیدمجید بنی‌فاطمه و میثم مطیعی مربوط می‌شد. شوخی‌هایی که شاید کمتر کسی توقع آن را از این دو مداح داشت. از تقلید صدای شخصیت‌های کارتونی تا تیکه‌اندازی‌های مختلف به همدیگر بخشی از ویدئویی بود که تیم برنامه آن را منتشر و وایرال کرد. همین ویدئو نوید یک اثر متفاوت را می‌داد و در واقع به مخاطبان این پیام مخابره شد که قرار است از یک بنی‌فاطمه جدید و به‌طور خیلی خاص‌تر از یک میثم مطیعی جدید رونمایی شود. دیدن این شوخی‌ها برای بچه هیاتی‌هایی که میثم مطیعی را در اواخر دهه 80 و اوایل 90 به یاد داشتند کمی شوکه‌کننده بود. کمتر کسی باورش می‌شود که مداحی که ۱۰-۱۲ سال پیش حتی نمی‌گذاشت صدایش ضبط شود و هرگونه کار رسانه‌ای را به نوعی عامل شهرت و ریا می‌دانست حالا نه‌تنها روی آنتن پرمخاطب‌ترین شبکه تلویزیون برنامه اجرا می‌کند بلکه سراغ شیرین‌کاری هم رفته! با وجود واکنش‌های مختلف به ویدئوی کوتاهی که چند هفته پیش از پشت صحنه برنامه منتشر شد، بالاخره فصل جدید حسینیه معلی به آنتن رسید. فصل جدیدی که شروع باشکوهی داشت و شیخ زکزاکی میهمان ویژه آن بود. البته فضای برنامه کماکان مخاطب را با مطیعی و بنی‌‌فاطمه جدیدی روبه‌رو کرده بود اما «عموم مردم دیندار» پای این برنامه نشستند و از قضا همین مخاطبان نیز در عرض چند قسمت تبدیل به منتقد برخی اتفاقاتی شدند که در استودیو معلی رقم خورد. اتفاقی که حاج محمود کریمی هم به‌درستی آن را هدف نقدش قرار داد و گفت «دردناک‌ترین جمله دعای ندبه أَیْنَ الطّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلاءَ است و نباید با آن کف‌زنی و شادی کرد» موج نقدها علیه حسینیه معلی با صحبت‌های حاج محمود کریمی جدی‌تر شد اما اوج انتقادات علیه این برنامه برای زمانی بود که میثم مطیعی، در نسخه جدید خود به سراغ تعریف یک خاطره طنز از روضه حضرت علی‌اصغر رفت. این خاطره به همراه شیرین‌کاری‌های قبلی او و برخی نقدها باعث شد که مهم‌ترین مزیت برنامه حسینیه معلی دچار چالش شود. اگر در فصل‌های قبل تیم طراحی برنامه که در راسش سیدبشیرحسینی قرار دارد توانسته بود حدی را رعایت کند که برنامه مذهبی‌اش تبدیل به یک شوی تلویزیونی نشود و از طرفی نیز توانسته بود مراعات قواعد تلویزیون را به شکلی انجام دهد که مخاطب صرفا شاهد «هیات استودیویی» نباشد، در این فصل نتوانسته این تعادل را حفظ کند و بنا به دلایلی این برنامه در بزنگاه‌ها هویت خودش را نادیده می‌گیرد و تن به بخش‌هایی می‌دهد که وایرال می‌شود اما از اعتبار اثر می‌کاهد. این عدم تعادل در فصل جدید حسینیه معلی به شکلی چالش‌برانگیز شده که بخش زیادی از منتقدان برنامه، مخاطبان مذهبی و از قضا مخاطبان فصل‌های قبلی این برنامه هستند و چه بسا نقدهایی که می‌شود بیشتر از هر چیزی بوی دلسوزی و نگرانی می‌دهد؛ چراکه عدم حفظ تعادل در برنامه‌هایی مثل معلی و «محفل» می‌تواند یک محافظه‌کاری شدید را در تولید آثار نوآورانه مذهبی رقم بزند. بسته شدن این باب نوآوری نه به نفع مخاطب است و نه به نفع رسانه ملی. به همین خاطر بهترین راه کمک به سعید ستودگان و سیدبشیر حسینی این است که برنامه را به تعادل قبلی باز گردانند. تعادلی که شاید خاطره‌گویی‌های عجیب مطیعی در آن غایب باشد اما حتما باعث رضایت مخاطب، حفظ سرمایه اجتماعی و احترام چهره‌های مذهبی مانند خود مطیعی می‌شود.