سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: بدون تردید گفتمان‌سازی امامت و مهدویت و انتظار نیازمند بستری برای شناخت و شناساندن فرهنگ انتظار و امامت و مهدویت است که این مهم با بهره‌مندی از ظرفیت‌های علمی، فرهنگی و هنری جامعه دست‌یافتنی خواهد بود. به همین جهت برگزاری جشنواره سراسری امامت و مهدویت به صورت سالانه در دستور کار دانشگاه آزاد قرار گرفته و امسال نیز گام سوم خود را در مشهد آغاز کرد. چهارم بهمن ماه امسال سومین دوره از این جشنواره همزمان با شب ۱۳ رجب و میلاد امام علی (ع) در مشهد آغاز به کار کرد و اختتامیه آن نیز در ایام سالروز ولادت امام زمان(عج) در شهر مقدس قم خواهد بود. دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد در آیین افتتاحیه جشنواره امامت و مهدویت طی سخنانی تاکید کرد که فرهنگ نیازمند جریان‌سازی، گفتمان‌سازی و شبکه‌سازی، نهادسازی، نمادسازی و رفتار‌سازی است. برای جریان‌سازی تا زمانی که شعار نداشته باشیم به شعور نمی‌رسیم؛ چراکه جوان امروز شعار و شعف می‌خواهد. او با طرح این سوال که بذل مال و نفس دانشگاه آزاد برای امامت و مهدویت کجاست، برگزاری جشنواره امامت و مهدویت را جزئی از حرکت متنی امامت و مهدویت دانست که از سوی دانشگاه آزاد دنبال می‌شود.
دکتر طهرانچی معتقد است با همایش‌ها و نشست‌های اینچنینی جریان فرهنگی در دانشگاه ایجاد و تقویت می‌شود. او همچنین معتقد است علم و فناوری باید حول فرهنگ مهدویت باشد؛ زیرا اینچنین فرهنگ انقلابی توسعه می‌یابد.بر همین اساس امسال سومین دوره این جشنواره نیز کلید خورده است و آنطور که سیدجواد جعفری، مدیرعامل موسسه فرهنگی امامت و مهدویت دانشگاه آزاد به «فرهیختگان» گفته است، 31 استان، 42 واحد دانشگاهی، 52 برنامه موضوعی و 90 پیش‌رویداد در این فاصله زمانی یعنی از زمان افتتاحیه این رویداد تا زمان افتتاحیه جزء برنامه‌ها خواهد بود. برای هر یک از برنامه‌ها در استان‌ها یک سخنران برای حضور در جشنواره و سخنرانی اعزام شده و برای هریک از برنامه‌ها در طول سال بین یک تا پنج پیش‌رویداد برگزار می‌شود. به گفته او برای هر یک از برنامه‌های علمی، فرهنگی و ادبی چاپ آثار تولیدی جشنواره در قالب کتاب و لوح فشرده منتشر شده و برای تمامی استان‌ها برنامه‌هایی در قالب جشنواره برای مدارس سما پیش‌بینی شده که به صورت متمرکز در شش قرارگاه اجرا می‌شود.
بنیان جشنواره امامت و مهدویت بر پایه مودت فی‌القربی است
مدیرعامل موسسه فرهنگی امامت و مهدویت دانشگاه آزاد در ابتدای سخنان خود درباره هدف از برگزاری این جشنواره گفت: «برای اینکه موضوع جشنواره کاملا شکافته شده و مشخص شود این جشنواره با چه هدفی برگزار می‌شود، به نظرم می‌رسد شعری از شاعر قرن هفتم ایران، جناب مولوی خدمت شما تقدیم می‌کنم. او می‌فرماید: «مهر پاکان در میان جان نشان/ دل مده الا به مهر دلخوشان» مولوی در حقیقت تفسیر آیه 69 سوره مبارکه‌ای را انجام می‌دهد. در این شعر منظور از دلخوشان، همان پیامبران، صدیقان، شهیدان و صالحان هستند. آنها بهترین رفیقان و دوستان معرفی شده‌اند، بنابراین چهار گروه مذکور، کسانی هستند که در شبانه‌روز حداقل 10 بار در سوره حمد می‌خواهیم بین ما و آنها پیوند برقرار شود و در راهشان قرار بگیریم.»
مدیرعامل موسسه فرهنگی امامت و مهدویت دانشگاه آزاد اضافه کرد: «امام باقر(ع) سخنی دارد که می‌فرماید: «ان ذکرنا من ذکر الله» (یاد کردن از ما، یاد کردن از خدا است). جشنواره علمی، فرهنگی و هنری امامت و مهدویت بر محور مکتب اهل بیت(ع) و ماه‌های پرفضیلت رجب و شعبان و مناسبت‌هایی بنا نهاده شده که در این ایام قرار دارد؛ میلاد امام علی(ع)، قهرمان کربلا حضرت امام حسین(ع)، امام سجاد(ع)، حضرت ابوالفضل(ع)، عید سعید مبعث و بالاخره میلاد باسعادت منجی عالم بشریت، حضرت ولی‌عصر(عج). اساسا ملاحظه می‌کنید بنیان این جشنواره بر پایه مودت فی‌القربی است. همچنین بنیاد این جشنواره بر پایه یاد خدا، اطاعت از خدا و رسول او و در یک کلمه دلدادگی به دلخوشان، همان اهل بیت(ع) است.»
قالب‌های هنری در استخدام جشنواره امامت و مهدویت
او در ادامه با بیان اینکه جشنواره علمی، فرهنگی و هنری امامت و مهدویت، ابزارهای هنری را به استخدام خودش درآورده ادامه داد: «ابزارهایی که مقام‌معظم‌رهبری می‌فرمایند؛ «اگر می‌خواهید مفاهیمی که مد نظرتان قرار دارد تا در جامعه انتشار پیدا کند و ماندگار شود، از قالب‌های هنری بهره بگیرید». جشنواره علمی، فرهنگی و هنری امامت و مهدویت، قالب‌های هنری را استخدام کرده تا بتواند مکتب اهل بیت(ع) را از طریق هنر در فضای مقدس دانشگاه منتشر کند. خوشبختانه واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد در سراسر کشور، استقبال بسیار خوبی کردند.»
31 استان با 42 واحد دانشگاهی به عضویت جشنواره درآمدند
جعفری بیان کرد: «هر استان، ماموریت پیدا کرد یک برنامه با قالب‌های هنری انتخاب کرده و فعالیت‌های جشنواره را در استان خود دنبال کند. در مجموع 31 استان کشور با 42 واحد دانشگاهی به عضویت جشنواره درآمدند. فعالیت‌های جشنواره در گستره کشور دنبال و پیگیری می‌شود.»
جشنواره یکی از زایش‌ها و رویش‌های سند تحول و تعالی است
مدیرعامل موسسه فرهنگی امامت و مهدویت دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «آنچه اهمیت دارد، این است که جشنواره یکی از زایش‌ها و رویش‌های سند تحول و تعالی دانشگاه به شمار می‌رود. مستحضر هستید مغز اصلی سند تحول و تعالی دانشگاه در حوزه فرهنگ، پرداختن به امر معنویت است، بنابراین چه زمان و ظرفیتی بهتر از ظرفیت ماه مبارک رجب و شعبان خواهد بود تا از ظرفیت معنوی این دو ماه مبارک بهره ببریم؟ باز هم به فرموده مقام‌معظم‌رهبری، «ماه رجب، بهار معنویت است.» این ظرفیت ارزشمند بوده و باید از آن بهره‌برداری کنیم تا فضای معنوی مد‌نظر سند تحول و تعالی دانشگاه را در مجموعه دانشگاه پیگیری و دنبال کنیم.» او تصریح کرد: «در یک کلام می‌توانم بگویم جشنواره علمی، فرهنگی و هنری امامت و مهدویت، نمونه بارزی از اتحاد جغرافیایی فرهنگی کشور پیرامون یک هدف مشترک است. همه مجموعه استان‌های کشور، یک هدف بیشتر ندارند؛ آن هدف هم ترویج فرهنگ مکتب اهل بیت(ع) با ایجاد فضای بانشاط معنوی در دانشگاه است.»
جعفری در ادامه اظهار کرد: «آنچه در این بین مهم است مشارکت مردم، ارباب اندیشه، اصحاب فرهنگ، هنرمندان و شاعران، استادان، دانشجویان و دانش‌آموزان بوده؛ بحمدالله تا امروز این نقش از سوی مجموعه دانشگاهیان به‌خوبی ایفا شده است. دکتر طهرانچی، ریاست محترم دانشگاه آزاد سه اولویت برای مجموعه موسسه بنیاد فرهنگی و هنری امامت و مهدویت در راستای جشنواره علمی، فرهنگی و هنری امامت و مهدویت تعیین کرد. در جشنواره سوم سعی کردیم به اولویت‌ها بپردازیم.» او عنوان کرد: «مثلا دکتر طهرانچی گفت «بخش علمی جشنواره تقویت شود.» خوشبختانه تعدادی از استان‌های کشور با پیشنهاد برنامه‌های علمی به جشنواره ورود کردند. اکنون کارهای بسیار خوبی انجام می‌دهند. ان‌شاءالله این کارها در فاصله 13 رجب؛ تولد امام علی(ع) و نیمه‌شعبان؛ میلاد با سعادت حضرت ولی‌عصر(عج) در استان‌هایی انجام می‌شود که جشنواره در آنها فعالیت علمی دارد.»
امسال 31 استان در 6 قرارگاه مدارس «سما» متمرکز شدند
جعفری بیان کرد: «بخش دوم اولویت‌هایی که دکتر طهرانچی مشخص کرد، تقویت بخش دانش‌آموزی بود. خوشبختانه حوزه مدارس سما با عنایت دکتر نادی معاونت محترم علوم تربیتی پیشرفت خوبی داشت. امسال 31 استان در شش قرارگاه مدارس سما متمرکز شدند و فعالیت‌های خود را از طریق این قرارگاه‌ها دنبال می‌کنند. فعالیت‌های بسیار ارزشمندی هم درحال انجام است. اولویت بعدی ما پیش‌رویدادها بود. درست است که طول دوره جشنواره از 13 رجب تا نیمه‌شعبان است، ولی واقعیت این بوده که برنامه‌های جشنواره در طول سال تسری دارد. از همان زمان آغاز برنامه‌ریزی جشنواره و تعیین عناوین برنامه‌ها در استان‌ها، پیش‌رویدادهای مربوط به برنامه‌ها نیز شروع می‌شود.»
90 پیش‌رویداد برای اجرا پیش‌بینی شده است
او با بیان اینکه بعضا ممکن است در استانی تا 20 پیش‌رویداد پیش‌بینی شده و برگزار شود، ادامه داد: «امسال حدود 90 پیش‌رویداد پیش‌بینی شده تا به مرحله اجرا دربیاید. اکنون مرحله رویدادها و برنامه‌های اصلی درحال اجراست. افتتاحیه جشنواره در جوار بارگاه ملکوتی ثامن‌الحجج حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) برگزار شد. استقبال بسیار خوبی از سوی مردم مشهد و جامعه دانشگاهی این شهر صورت گرفت. در این جلسه دکتر طهرانچی سخنرانی کرد و رهنمودهای بسیار ارزشمندی داشت. ان‌شاءالله بعد از دوره‌ای چهل‌و‌چند روزه و اجرای برنامه‌ها در سطح استان‌ها، آماده می‌شویم با فاصله کوتاهی از انتخابات در روز 15 اسفندماه، اختتامیه جشنواره را در جوار بارگاه ملکوتی کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه(س) و مسجد جمکران داشته باشیم.»
52 برنامه موضوعی جزء برنامه‌هایمان است
او در پاسخ به این سوال که چند استان و واحد دانشگاهی درگیر هستند و قرار است چند برنامه برگزار شود، توضیح داد: «31 استان، 42 واحد دانشگاهی، 52 برنامه موضوعی و 90 پیش‌رویداد در این فاصله زمانی جزء برنامه‌های ما هستند.»
برنامه‌ها با 3 رویکرد استانی، ملی و بین‌المللی برگزار می‌شوند
مدیرعامل موسسه فرهنگی امامت و مهدویت دانشگاه آزاد در پاسخ به سوالی دیگری د‌رخصوص دسته‌بندی این برنامه‌ها توضیح داد: «بله، بخشی از این برنامه‌ها جنبه علمی دارد و بر پایه همایش‌های موضوعی است؛ همایش‌هایی با موضوعات روز که مورد نیاز جامعه محسوب می‌شود. بخشی دیگر فرهنگی و ادبی است مثل شعر، داستان و کتاب. بخشی هم هنری بوده که شامل فیلم، انیمیشن، پادکست و نمایش خواهد بود. بخشی از برنامه‌ها نیز دانش‌آموزی است. در‌حقیقت مخلوطی از مجموعه برنامه‌های فرهنگی و هنری بوده و شامل آیین‌های سنتی، نقاشی، گرافیک، سرود و نمایش خواهد بود. بعضی از برنامه‌ها هم رویکرد بین‌المللی دارند. برنامه‌ها با سه رویکرد برگزار می‌شوند؛ استانی، ملی و بین‌المللی.»
او توضیح داد: «رویکرد استانی، برنامه‌هایی را دربرمی‌گیرد که در محدوده یک استان برگزار می‌شود. استان، برنامه‌ها را پیشنهاد کرده و در همان محدوده برگزار می‌شود. برخی استان‌ها این ظرفیت و قابلیت را داشتند که برنامه خود را با گستره ملی تعریف کنند، یعنی برنامه‌ای را در استان پایه‌گذاری کرده و فراخوانی به‌صورت ملی می‌دهد. در‌واقع مشارکت‌کنندگان در سطح ملی هستند. بخشی هم به شکل بین‌المللی برگزار می‌شود. برنامه در یک استان اجرا شده، ولی گستره بین‌المللی دارد. فراخوان برنامه در سطح دنیا منتشر می‌شود، بنابراین آثاری از مرتبطان با موضوع پذیرفته و داوری می‌شود.»
جعفری در ادامه با تاکید بر اینکه هیچ‌کدام از واحدها برنامه‌ای را از پیش از افتتاحیه شروع نکردند، گفت: «آنچه آغاز شد پیش‌رویداد بود. اجرای برنامه‌های اصلی عملا از چهارم بهمن‌ماه، همزمان با افتتاحیه جشنواره در مشهد آغاز شد. هر چه قبل‌تر برگزار شده، پیش‌رویداد بوده است.» مدیرعامل موسسه فرهنگی امامت و مهدویت دانشگاه آزاد درباره تفاوت سومین دوره این جشنواره با دوره‌های قبل نیز توضیح داد: «جشنواره در مجموع عمر کوتاهی دارد. در دوره اول 10 استان مشارکت داشتند. این استان‌ها کار خود را به‌صورت آزمایشی آغاز کردند. وقتی استقبال زیاد و فوق‌العاده شد، استان‌های دیگر هم مطالبه‌گری کردند تا برنامه‌های جشنواره را در استان‌های خود پیاده کنند. در ادامه 31 استان به جشنواره ورود کردند. می‌توان گفت تمام استان‌های کشور در این جشنواره حضور داشتند. طبیعتا چون سال دوم جشنواره بود، برنامه‌ها به فراخور توانمندی حرکت استان‌ها اجرا شد. در برخی استان‌ها جدی و قوی و در بعضی دیگر ضعیف‌تر به اجرا درآمد.»
بخش علمی و بین‌الملل در دوره سوم جشنواره فعال شد
جعفری در ادامه افزود: «در دوره سوم علاوه بر تجربه خوبی که همه استان‌های کشور برای اجرای برنامه داشتند، بخش‌هایی از جشنواره حسب رهنمودهای دکتر طهرانچی تقویت شد. مثلا در دوره‌های اول و دوم، بخش علمی و بین‌الملل نداشتیم و این بخش‌ها را در دوره سوم ایجاد کردیم. در جشنواره‌های اول و دوم، بخش دانش‌آموزی مربوط به مدارس سما کمرنگ بود، اما در جشنواره سوم، بخش دانش‌آموزی نیز تقویت شد. چنانکه می‌دانید جشنواره هنوز درحال پذیرش آثار است. از چهارم بهمن‌ماه تا 15 اسفندماه همچنان آثار به‌دست ما می‌رسد و هر کدام از برنامه‌ها متناسب با زمانی که دارند، داوری می‌شوند. آثاری که امسال از بین مخاطبان دریافت و پذیرفته می‌شود اصلا با دو دوره قبل قابل مقایسه نیست. ان‌شاءالله در نیمه شعبان تعداد آثار دریافتی را اعلام خواهیم کرد.»
کاری که پیوست رسانه‌ای نداشته باشد ابتر می‌ماند
او در ادامه تاکید کرد: «آثار همچنان درحال دریافت هستند. باید در پایان جمع‌بندی و اعلام کنیم که ان‌شاءالله زمینه‌ای فراهم کنید تا جشنواره با کمک شما رسانه‌ها روز‌به‌روز بیشتر تقویت شود. هر کاری پیوست رسانه‌ای نداشته باشد، ابتر می‌ماند. پیوست رسانه‌ای جشنواره بسیار مهم است. ان‌شاءالله شما نیز همت و کمک می‌کنید به‌ویژه از حالا تا نیمه‌شعبان که جشنواره ادامه دارد.»
