سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: رونمایی از سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد در سال 1400، مسیر حرکت واحدهای این دانشگاه را دستخوش تغییر کرد؛ سندی با 10 بسته کاری که یکی از مهم‌ترین این بسته‌ها را باید پژوهش و فناوری دانست که بر اساس آن واحدها ملزم به بسترسازی برای ارتباط‌گیری بیشتر با صنعت و جامعه شدند؛ اقدامی که بنا به استعداد صنعتی در هر استان، شرایط واحدها را برای انجام فعالیت‌های پژوهشی متفاوت از یکدیگر کرد. در این میان دانشگاه آزاد استان خوزستان با توجه به ماهیت نفت‌خیزی که دارد، توانسته نقش بسزایی در انعقاد قراردادهای مختلف و انجام فعالیت‌های پژوهشی داشته باشد؛ استانی که میزبان بسیاری از صنایع بزرگ و کوچک کشور بوده و به همین دلیل، چالش‌های صنعتی در این نقطه از جنوب ایران هم بیشتر از استان‌های غیرصنعتی است. این مولفه باعث شده اساتید و دانشجویان واحدهای مختلف این دانشگاه، در کنار انجام قراردادهای مرتبط با صنعت و جامعه و همچنین انجام طرح‌های پژوهشی، بخشی از پایان‌نامه‌هایشان را نیز به حل مسائل مرتبط با صنعت اختصاص دهند. پژمان تقی‌پور‌بیرگانی، رئیس شورای پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد استان خوزستان و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد واحد اهواز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از جزئیات عملکرد این دانشگاه پیرامون ارتباط با صنعت گفت. به گفته او طرح‌های پژوهشی، حمایت از پایان‌نامه‌های نظام پایش، تفاهمنامههای همکاری، پردیس انرژی، ثبت خدمات آزمایشگاهی و اخذ رتبه برای مجلات دانشگاه آزاد از جمله اقداماتی است که به گفته او طی یک سال گذشته در این استان انجام شده که در ادامه می‌خوانید.
راه‌اندازی خط تولید موتور درون‌چاهی به‌زودی
رئیس شورای پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد استان خوزستان و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد واحد اهواز درباره اقدامات پژوهشی این استان در راستای سند تحول دانشگاه گفت: «دانشگاه آزاد استان خوزستان در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اقدامات و فعالیت‌های مهمی در حوزه پژوهش و فناوری انجام داده که بخشی از این اقدامات در زمینه طرح‌های پژوهشی است. از اقدامات انجام‌شده در حوزه پژوهشی می‌توان به یک قرارداد کلان در زمینه تدوین دانش فنی و ساخت سه موتور جا‌به‌جایی مثبت درون چاهی برای شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب اشاره کرد.»
او با بیان این که ارزش این قرارداد 14.06 میلیارد تومان است اضافه کرد: «این قرارداد اولین قرارداد بزرگ با شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است که قرار است در نمایشگاه صنعت نفت که در 24 تا 27 دی برگزار می‌شود منعقد شود.» او اضافه کرد: «براساس این قرارداد، دانشگاه مسئولیت ساخت سه موتور درون چاهی را برعهده می‌گیرد و اگر دانشگاه موفق به ساخت این سه موتور شود، می‌توان خط تولید این موتور را راه‌اندازی و درآمد پایداری برای دانشگاه آزاد ایجاد کرد. این خبر خوبی در زمینه طرح‌های پژوهشی است.»
واگذاری 5 طرح شرکت شهرک‌های صنعتی به دانشگاه آزاد استان
تقی‌پور‌بیرگانی در ادامه عنوان کرد: «همچنین در زمینه امکان‌سنجی پروژه‌های سرمایه‌گذاری در استان خوزستان از 10 طرحی که شرکت شهرک‌های صنعتی استان ارائه داده پنج طرح با دانشگاه آزاد استان خوزستان و واحد اهواز و شوشتر منعقد شده که امکان‌سنجی این طرح‌ها را به دانشگاه دادند. به بیان بهتر 10 طرح سرمایه‌گذاری در استان خوزستان مشخص شده که از این 10 طرح پنج طرح به دانشگاه آزاد استان خوزستان واگذار شده است.»
او در خصوص طرح‌های مهم دیگری که در این استان وجود دارد گفت: «از این طرح‌ها می‌توان به طرح ارزیابی پدافند غیرعامل تصفیه‌خانه آب شرب شهر اهواز اشاره کنیم. یکی از اعضای هیات علمی واحد شوشتر مجری این طرح است که در زمینه طرح‌های پژوهشی است. همچنین کمیته‌ای در استان تحت عنوان کمیته آپفن (آموزش و پژوهش و فناوری استان خوزستان) را داریم که زیرمجموعه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. این کمیته اولویت‌های پژوهشی استان خوزستان را مشخص می‌کند و امسال دانشگاه آزاد استان خوزستان عضو این کمیته شد. 17 طرح مهم این استان مشخص شد که دانشگاه آزاد خوزستان توانست در سه طرح پیشنهاد بدهد که از بین این سه طرح یکی از پیشنهادهای دانشگاه پذیرفته شده و به زودی قرارداد آن منعقد می‌شود.»
رئیس شورای پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد استان خوزستان در خصوص تفاهمنامههای همکاری‌های علمی و پژوهشی فناورانه گفت: «قراردادی با سازمان انرژی اتمی در زمینه پلاسما کردن محصولات کشاورزی، کاهش گرد و غبار، رادیو‌گرافی صنعتی برای پیدا کردن عیوب در قطعات و جوشکاری‌ها تنظیم می‌کنیم. با بسیج مهندسان صنعت و معدن استان خوزستان تفاهمنامه‌ای در زمینه عارضه‌یابی صنایع شرکت‌های کوچک امضا کردیم که در این حوزه از ظرفیت اعضای هیات علمی استفاده می‌کنیم.» تقی‌پور در ادامه اظهار کرد: «با شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران نیز تفاهمنامه‌ای امضا شده که برای بحث کارآموزی دانشجویان است که در این تفاهمنامه همکاری تنگاتنگی انجام می‌شود و تعدادی ظرفیت مشخص برای حمایت از کارآموزی به ما دادند. همچنین در زمینه ساخت قطعه قرار شده تعدادی از قطعات شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران برای ساخت به ما داده شود. بنابراین سه تفاهمنامه مهم در دانشگاه آزاد استان خوزستان منعقد شده است که به آنها اشاره کردم.»
درآمد 3 میلیارد تومانی از پردیس انرژی در کمتر یک سال
بهمن ماه سال گذشته در راستای تکمیل حلقه‌های زیست‌بوم فناوری در استان خوزستان، اولین پردیس علم و فناوری انرژی کشور در خوزستان افتتاح شد. قرار شد محل پردیس علم و فناوری انرژی به مدت پنج سال در اختیار پارک علم و فناوری استان خوزستان قرار گرفته و ۶۲ شرکت دانش‌بنیان و فناور در حوزه انرژی در این پردیس مستقر شوند. معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد واحد اهواز درباره این پردیس گفت: «پردیس انرژی سال گذشته افتتاح شد -که پردیس نفت گاز و پتروشیمی است- تاکنون موفق شده 3 میلیارد تومان درآمد کسب کند که این درآمد غیر از درآمدهای مربوط به اجاره است.»
او در ادامه بیان کرد: «80 هسته و شرکت فناور و پنج شرکت دانش‌بنیان در این پردیس مستقر هستند که این پنج شرکت دانش‌بنیان در همین نمایشگاهی که اخیرا در واحد علوم‌و‌تحقیقات برگزار شد و روایت سند تحول و روایت دستاوردهای دانشگاه آزاد بود شرکت کردند. این شرکت‌ها در زمینه ساخت و تولید پهپادهای نقشه‌برداری و کشاورزی بود که تجهیزات مربوط به خود پهپاد که ساخته بودند در نمایشگاه شرکت داده شد. همچنین شرکت‌هایی داریم که در زمینه پوشش کامپوزیتی -که برای خطوط لوله نفت، گاز و آب استفاده می‌شود- فعالیت دارند.» رئیس شورای پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد استان خوزستان درباره حمایت از پایان‌نامه‌های نظام پایش دانشگاه آزاد توضیح داد: «در مجموعه دانشگاه آزاد پایان‌نامه‌هایی که در راستای نظام پایش آزاد باشد حمایت می‌شوند. نظام پایش دانشگاه آزاد برنامه‌های علمی در راستای حل مسائل و مشکلات و چالش‌های کشور است که در استان خوزستان برنامه علمی پتروشیمی، برنامه علمی ازدیاد برداشت نفت و فولاد از برنامه‌های ما هستند که چالش‌های صنایع در استان خوزستان را حل می‌کنند. اساتید و دانشجویانی که در این حوزه کار می‌کنند حمایت‌هایی را دریافت می‌کنند که به غیر از تشویق‌هایی که برای نمره به دانشجویان داده می‌شود سعی می‌شود پایان‌نامه این دانشجویان به صنایع مربوطه معرفی شود و قراردادهای تحصیلات تکمیلی برای حمایت از این پایان‌نامه‌ها منعقد می‌شود.»
حمایت 19 میلیونی از پایان‌نامه‌های مقطع دکتری
او اضافه کرد: «برای پایان‌نامه‌های ارشد تا 8 میلیون و پایان‌نامه‌های مقطع دکتری تا 19 میلیون تومان حمایت می‌شود که می‌تواند حمایت خوبی از دانشجویان باشد و درصدی از این قرارداد بین 30 تا 40 درصد مربوط به دانشجو، درصدی مربوط به اساتید و درصدی نیز مربوط به دانشگاه است.»
تقی‌پور در پاسخ به این سوال که پایان‌نامه‌های مشترک با صنایع بیشتر با چه صنایعی بوده است گفت: «تمام واحدهای ما پایان‌نامه‌هایی که در راستای نظام پایش صنعت نفت است را نوشته‌اند؛ چرا‌که برنامه علمی دانشگاه آزاد استان خوزستان در خصوص ازدیاد برداشت نفت است که با صنعت فولاد و پتروشیمی همکاری داریم. همچنین سازمان‌ها از جمله سازمان شهرداری‌ها و سازمان صنعت و معدن حمایت‌هایی می‌کنند. شرکت مناطق نفت‌خیر اعلام کردند که تا 100 پایان‌نامه حمایت مالی می‌کنند که ما تمام پایان‌نامه‌هایی که مرتبط با این حوزه است به قرارداد تحصیلات تکمیلی تبدیل کردیم که دانشجویان ما ذی‌نفع هستند.» تقی‌پور در خصوص خدمات آزمایشگاهی نیز گفت: «در زمینه خدمات آزمایشگاهی ما کارگاه ساخت قطعه اهواز را فعال کردیم که در حال حاضر 20 قطعه برای شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران تولید و در ساخت تولید قطعه نیز فعالیت می‌کند.»
10 آزمایشگاه در سامانه آزمایشگاه راهبردی ریاست‌جمهوری ثبت شد
او ادامه داد: «10 آزمایشگاه در سامانه آزمایشگاه راهبردی ریاست جمهوری (https: //labsnet. ir) ثبت شده که ان‌شاءالله برنامه داریم تمام آزمایشگاه‌هایی که می‌توانند خدماتی به صنعت و جامعه ارائه دهند در سامانه لبس نت ثبت کنیم. همچنین اخذ استانداردهای مربوط ازجمله استاندارد 17020 و 17025 برای آزمایشگاه‌ها است که بتوانیم همکاری خوبی با اداره استاندارد در زمینه آزمایشات مربوطه بر روی خوراک انسان و همچنین دام داشته باشیم.»
رئیس شورای پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد استان خوزستان با بیان اینکه طرح تعاون تجهیزات را در دستور کار داریم عنوان کرد: «امیدوارم بتوانیم با انتقال تجهیزات برخی از آزمایشگاه‌ها را فعال کنیم. به عنوان مثال ما می‌خواهیم تجهیزات واحد شوشتر را به ماهشهر انتقال دهیم که بتوانیم آزمایشگاه بتن را فعال کنیم که طرح تعاون تجهیزات است. به دنبال آن هستیم بتوانیم هر واحدی که پتانسیل ارائه خدمات را دارد، تجهیزات از واحدهای دیگر به واحد مربوطه انتقال داده شود. این اهم فعالیت‌هایی بود که تمام این فعالیت‌های در راستای سه بسته کاری است. این بسته‌های کاری در حوزه پژوهش و فناوری است که بسته کاری ارتقا و قابلیت پاسخگویی و حل مساله، بسته کاری توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی و بسته کاری مرجعیت علمی است که ما خوشبختانه در این زمینه امسال یکی از مجلات در پایگاه مجلات علوم‌و‌تحقیقات کشاورزی شوشتر در پایگاه اسکوپوس نمایه شد که از لحاظ مرجعیت علمی می‌تواند تاثیر‌گذار باشد.» او بیان کرد: «همچنین مجله روانشناسی فرهنگی زن ما امسال موفق شد رتبه علمی پژوهشی را از وزارت علوم کسب کند که تمام اینها اهم اقدامات در راستای سند تحول و تعالی باشد. در واقع حمایت از پایان‌نامه‌های نظام پایش آزاد و ثبت خدمات آزمایشگاهی و اخذ رتبه برای مجلات دانشگاه آزاد بود که از هر مورد مثالی را گفتم.»
500 دانشجو در طرح پویش به صنایع معرفی شدند
او در خصوص تعداد دانشجویانی که در طرح پویش به صنایع معرفی شده‌اند نیز توضیح داد: «تمام آنچه تاکنون گفتم در خصوص نظام پایش دانشگاه آزاد بود، یعنی در خصوص پایان‌نامه‌ها بود که برای حل چالش‌های صنایع نوشته شده‌اند. اما در طرح پویش که بحث کارورزی دانشجویان در صنعت است امسال 500 دانشجو را به صنایع معرفی کردیم.»
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد واحد اهواز اظهار کرد: «دانشجویانی که دارای مهارت هستند معرفی می‌شوند؛ البته طرح پویش در حوزه آموزش و مهارت است. اما معرفی آنها از طریق ارتباط با صنعت است و این حوزه مربوط به معاونت پژوهش و فناوری است و تا الان ما 500 دانشجو را در راستای نظام پویش به صنایع معرفی کردیم. پویش عبارت است از کارورزی دانشجویانی که دارای مهارت هستند و تفاوت آن با کارورزی این است که در طرح پویش دانشجویان دارای مهارت را به صنایع معرفی کرده و صاحبان صنایع از این دست از دانشجویان در حوزه تخصصی خود استفاده می‌کنند که هزینه‌ای را به حساب دانشگاه واریز می‌کنند، قسمتی از شهریه این دانشجویان پرداخت می‌شود.»
انعقاد 15 قرارداد پژوهشی طی یک سال
رئیس شورای پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد استان خوزستان خاطرنشان کرد: «قراردادهای پژوهشی که تاکنون به 15 مورد رسیده است، ارزش 4 میلیارد و 700 میلیون تومان داشته است. یک قرارداد 14.06 میلیارد تومانی نیز طی هفته آتی امضا می‌شود.» او در خصوص درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه گفت: «معمولا قراردادها بین 5 تا 20 درصد بالاسری به دانشگاه می‌دهند که برخی از قراردادها حمایت دانشگاه و سرمایه‌گذاری دانشگاه را دارد که مبالغ بیشتری درآمد کسب می‌شود اما برخی از قراردادها طرح‌های پژوهشی است که درآمد 5 درصد از طرح‌های پژوهشی است. بنابراین در سال گذشته 5 تا 20 درصد از درآمدهای پژوهشی به دانشگاه رسیده است.»
