سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: امروز کشور با چالش‌های مختلفی در حوزه‌های صنعتی و غیرصنعتی روبه‌رو است. با وجود اینکه صنعت کشور از تکنولوژی روز دنیا فاصله زیادی دارد، اما واقعیت این است راهکار برون‌رفت از وضعیت فعلی چه در حوزه صنعت و غیرصنعت از دل دانشگاه‌ها بیرون می‌آید. راهکارهایی مبتنی‌بر عمل و عملیاتی که حتی می‌تواند مسیر حرکت را در بخش‌های مختلف دستخوش تغییر کند. با این حال رسیدن به این راهکارها هم موضوعی نیست که به‌یکباره بتوان به آن رسید و با ارائه هر معضل، نسخه درمان آن بلافاصله از سوی این نهاد آموزشی ارائه شود. در این میان برون‌داد طرح‌های پژوهشی یکی از مسیرهایی است که از دل آن می‌توان راه علاج بخش‌های مختلف را پیدا کرد. مسیری که طی سال‌های اخیر با تاکید به بحث مساله محوری و تجاری‌سازی پایان‌نامه‌ها شکل جدی‌تری به خود گرفته است. در این میان دانشگاه آزاد هم با راه‌اندازی و گسترش مراکز رشد و سراهای نوآوری در استان‌های مختلف، نقش خود را در این زمینه ایفا کرده و تا امروز طرح‌های پژوهشی مختلفی را در حوزه‌های متفاوت فنی، پزشکی، علوم پایه و... داشته است. طرح‌های دانش‌بنیانی که خروجی هر کدام تولید یک محصول خاص بوده است. در این گزارش به معرفی شش طرح پژوهشی از استان‌های آذربایجان شرقی و واحد تبریز، دانشگاه آزاد واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد استان کرمان و واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد استان اصفهان (خوراسگان) و دانشگاه آزاد واحد فناور شهرمجلسی پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی:
طرح تولید مخازن کامپوزیتی طرح دانش‌بنیان در مرزهای دانش است
اسفندماه سال گذشته در حاشیه سفر دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد به استان بوشهر یک قرارداد سرمایه‌گذاری خطرپذیر به ارزش ۴۷۰ میلیارد ریال در طرح تولید مخازن کامپوزیتی LPG میان صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد و دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی منعقد شد که فاز نخست طرح با تزریق ۵۷۰ میلیارد ریال عملیاتی میشود.
در‌حال‌حاضر در ایران حدود ۲۰ میلیون مصرف‌کننده گاز مایع (LPG) وجود دارد و سالانه حدود ۲۵۰ هزار عدد سیلندر فلزی ساخته و تعداد ۳۵۰ هزار عدد سیلندر بازسازی میشود. با توجه به سبکی و استحکام و عمر و همچنین پایین بودن هزینه نگهداری مخازن کامپوزیتی پیش‌بینی میشود این مخازن نسل جدید جایگزین مخازن فلزی شوند. مخازن کامپوزیتی تیپ ۴ تولید شده در این طرح سرمایه‌گذاری به‌منظور ذخیره‌سازی و حمل گاز مایع برای مصارف صنعتی، خانگی و سوخت خودرو کاربرد دارند. آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز درخصوص جزئیات این طرح گفت: «طرح کارخانه تولید مخازن کامپوزیتی تیپ 4 که مخازن با قابلیت تحمل فشار بالا هستند، در استان آذربایجان شرقی انجام شده است. یک شرکت با همکاری صندوق پژوهش و فناوری سازمان مرکزی دانشگاه، دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز و بخش خصوصی تشکیل شده که 70 درصد سهام این شرکت متعلق به دانشگاه آزاد و 30 درصد بخش خصوصی است.» او اضافه کرد: «این طرح حدود 80 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری داشته که 47 میلیارد تومان آن را دانشگاه آزاد و حدود 15 میلیارد را بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کرده و مابقی نیز ارزش دانش فنی این موضوع و برند دانشگاه است. مخازن با قابلیت تحمل فشار بالا جزء ابزارآلات استراتژیک بسیاری از صنایع به‌ویژه صنایع نفت و گاز هستند. مخازن کامپوزیتی نیز به نسبت مخازن فلزی دارای مزایای بسیار زیادی ازجمله سبک بودن، مقاومت بسیار بالا و همین‌طور مقاومت نسبت به خوردگی است. بنابراین امتیاز ویژه‌ای را برای این مخازن فراهم کرده که به‌صورت بسیار گسترده در این صنایع به‌کارگیری میشود.»
رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز با بیان اینکه این پروژه یک پروژه کاملا دانش‌بنیان در مرزهای دانش است، اضافه کرد: «تولیدکنندگان داخلی آن بسیار محدود هستند. کارخانه این پروژه در استان آذربایجان شرقی توسط واحد تبریز در محل واحد شبستر ایجاد شده و تمام تجهیزات آن از جزئیات تا پیچیده‌ترین دستگاه‌های سی‌ان‌سی همگی توسط فناوران داخلی دانشگاه و بخش خصوصی ساخته شده است. دانش فنی این پروژه به‌طور کامل در اختیار این شرکت و دانشگاه قرار دارد و این شرکت مراحل کاری خود را آغاز کرده و در حال اخذ استاندارد و تولید انبوه محصولات است که می‌تواند محصولات متنوعی در ابعاد مختلف تولید کند، چون دانش فنی کامل آن را دارد و تجهیزات آن برای محصولات متنوع طراحی شده‌اند.»
او بیان کرد: «این پروژه مشتری‌های بسیار زیادی در داخل و خارج کشور دارد یعنی امکان صادرات این محصول توسط دانشگاه وجود دارد. از ابتدایی‌ترین استفاده آن می‌توان به مخازن گاز خودروها تا استفاده‌های «های‌تک» که انتقال در حجم بالای گاز بین کشورهاست، اشاره کرد. کشورهای زیادی مشتری این محصولات هستند و الان هم در حال مذاکره با مشتری‌های خارجی برای این پروژه هستیم تا محصولات را خریداری کنند.»
رنجبران در ادامه با بیان اینکه هنوز استاندارد را نگرفته‌ایم، گفت: «هنوز به تولید انبوه نرسیدیم و درحال طی مراحل برای تولید انبوه هستیم اما در سال بیش از پنج میلیون مخزن مورد نیاز است که این شرکت در بهترین حالت حداکثر می‌تواند 500 هزار مخزن تولید کند، بنابراین جای بسیاری برای کار و افزایش تعداد خط‌های تولید خود دارد و در بین تولیدکنندگان برای سهم تولید داخلی بیشترین سهم را خواهیم داشت، اما واردات زیادی برای این محصول انجام میشود که با توسعه خطوط می‌توانیم وابستگی به واردات را کم کنیم.»
رئیس سرای نوآوری کشت بافت گیاهی دانشگاه آزاد واحد رفسنجان:
تولید 100 هزار گیاه زینتی تا سه ماه آینده
فرشته کامیاب، رئیس سرای نوآوری کشت بافت گیاهی دانشگاه آزاد واحد رفسنجان درباره وضعیت کنونی این سرا اظهار کرد: «امسال به‌طور دقیق تولید ما در سرا بالاتر رفته است. قبلا 10 هزار گیاه زینتی در ماه تولید می‌کردیم. اکنون تعداد گیاهان زینتی به 10 رقم مختلف رسیده است. انواع مختلف فیلودندرون، آگلونما و فیکوس. در حال حاضر تولید ماهانه 50 هزار گیاه است و ان‌شاءالله تا سه ماه آینده به 100 هزار گیاه در ماه می‌رسد. تولید پسته هم طبق سال قبل ادامه دارد.» وی با اشاره به فعالیت در زمینه تولید گیاهان زینتی افزود: «سرای کشت بافت یکی از روش‌های های‌تک برای تولید انبوه گیاهان زینتی یا هر گیاه دیگری است. با این روش در مدت زمان خیلی کوتاهی می‌توان گیاهی که ژنتیک آن برتر یا بهتر است را در شرایط آزمایشگاهی به تعداد زیاد تکثیر کرد. برخی از گیاهان زینتی که توانایی تکثیرشان پایین است یا از خارج از کشور به تعداد محدود وارد می‌شوند و قیمت خیلی بالایی هم دارند، بسیار سریع می‌توانیم آن را در سرای نوآوری در عرض سه تا چهار ماه به تولید انبوه به صورت ماهیانه برسانیم.» رئیس سرای نوآوری کشت بافت گیاهی رفسنجان تصریح کرد: «با سایر گلخانه‌های استان‌های مختلف ازجمله اصفهان و استان‌های شمالی قرارداد بسته‌ایم. گیاهان را به آن گلخانه‌ها تحویل می‌دهیم و آنها به نشاها سایز می‌دهند و به صورت گلدان پخش می‌کنند. در قسمت گیاهان زینتی توانسته‌ایم بازار را پیدا کنیم. اکنون 50 هزار گیاه ما در ماه به‌طور کامل، بازار دارد. چنانکه گفتم افزایش رقم‌های ما تا سه ماه آینده به 100 هزار می‌رسد. نهال پسته را هم از قدیم داشته‌ایم و کار را پیش می‌بریم. تولید پسته را هر ماه به‌طور منظم داریم.»
جزء اولین تولیدکنندگان ایران در دو سال آینده می‌شویم
کامیاب درخصوص سهم سرای نوآوری کشت بافت گیاهی رفسنجان از بازار در افق دو ساله، خاطرنشان کرد: «اگر تولید به بیش از 100 هزار برسد، فکر می‌کنم سهم خیلی بالایی از بازار خواهیم داشت. نمی‌توانم بگویم تا دو سال آینده سهم دقیق ما از بازار چقدر خواهد بود ولی می‌توانم بگویم که می‌توانیم جزء اولین تولیدکنندگان ایران در یکی، دو سال آینده شویم. تولید 100 هزار رقم در ماه واقعا عدد بالایی است. نمی‌توانیم ادعا کنیم چند درصد از سهم بازار را در اختیار داریم. اگر عدد و رقم ندهم، بهتر است ولی فکر می‌کنم سهم حداقل 20 درصدی در بخش فیکوس از بازار را داشته باشیم.»
70 هزار گیاه زینتی در سال قبل تولید کردیم
وی با اشاره به رشد تولیدات سرا در سال 1402 گفت: «مجموع تولیدات ما در کل سال قبل حدود 70 هزار گیاه زینتی بوده است، اما امسال در هر ماه 50 هزار رقم تولید داریم. اگر بخواهم به طور مجزا محاسبه کنم طی فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر 40 هزار رقم و مرداد، شهریور و مهر هم 90 هزار رقم تولید داشته‌ایم. یعنی به صورت حدودی تا ماه نخست پاییز 130 هزار گیاه زینتی تولید کرده‌ایم. از این به بعد هم ماهی50 هزار رقم تولید می‌کنیم و تا سه ماه آینده به 100 هزار گیاه می‌رسد.»
رئیس سرای نوآوری کشت بافت گیاهی رفسنجان در پایان گفت: «هدف ما این است که بتوانیم بازار زینتی کل ایران را در دست بگیریم. می‌خواهیم با ایجاد تنوع در ارقام مختلف، کم کم صادرات هم داشته باشیم. تلاش می‌کنیم تعداد ارقام را بالا ببریم و به قطب گیاه زینتی تبدیل شویم. در جنوب ایران، قطب گیاه زینتی نداشته و تولیدکننده اصلی بسیار کم داریم. هدف ما تبدیل شدن به قطب گیاه زینتی در جنوب ایران است.»ر
رئیس دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان) مطرح کرد:
کشورهای منطقه هدفگذاری جدید طرح مالچ رسی
پیام نجفی، رئیس دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان) درباره طرح مالچ رسی اظهار کرد: «ریزگردها یکی از معضلات بزرگ کشور است. متاسفانه خیلی از شهرها و استان‌های کشور از جمله اصفهان با این موضوع درگیر هستند. در سال‌های اخیر رودخانه زاینده‌رود دچار مشکل شده و مساله ریزگردها در منطقه شرق اصفهان قابل توجه است. در نتیجه باید برای آن راه‌حلی پیدا کرد. برای کنترل ریزگردها، روش‌هایی در دنیا و همچنین ایران وجود دارد. سال‌ها روش‌هایی مثل مالچ نفتی به کار گرفته می‌شد.» وی افزود: «این روش‌ها به دلیل ایجاد مشکلات زیست‌محیطی چندان کارآمد نبود. گاهی نیز هزینه‌های زیادی داشته و باعث میشود نتوان به صورت گسترده استفاده کرد. در واقع هزینه‌ها باعث شده جوابگوی اجرای پروژه در سطح کلان متناسب با نیاز کشور نباشد، بنابراین باید به دنبال راهکاری می‌رفتیم که بتواند مشکلات ریزگردها را حل کند؛ ضمن اینکه با محیط‌زیست هم سازگار باشد و هزینه‌های آن نیز کاهش پیدا کند.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد اصفهان تصریح کرد: «دکتر جلالیان را در این دانشگاه داریم که جزء استادان بنام و باسابقه رشته خاک‌شناسی محسوب میشود. او به همراه دانشجویان خود روی این موضوع تحقیق کرد. تحقیقات آنها منجر به طرح «مالچ رسی» شد. در واقع «رسی» را غنی‌سازی و فرآوری کرده و چند سال پیش به صورت مالچ و در مرحله اول به شکل آزمایشی در منطقه شرق اصفهان اجرا کردند.» نجفی خاطرنشان کرد: «وقتی پروژه اجرا شد، نتیجه خوبی داد. البته پروسه تحقیقاتی پایلوت و مراحل آزمایشگاهی و اجرایی در 40 هکتار از منطقه شرق اصفهان با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اجرا شد. خدا را شکر جواب خوبی گرفتند که باعث شد هم طرح تصویب شود و هم قیمت تمام‌شده پروژه بسیار مناسب باشد. مالچ نفتی در حال حاضر متعارف است و قیمت بالایی دارد، اما قیمت تمام‌شده مالچ رسی تقریبا یک‌پنجم آن است. روش کار مالچ رسی بسیار ساده بود و جواب خوبی هم گرفتیم. آن در خاک تثبیت شد و خاک در نهایت شکل گرفت. هیچ مشکلی هم برای مباحث زیست‌محیطی به وجود نمی‌آورد.»
وی در خصوص سهم طرح مذکور از بازار گفت: «مشکل اینجاست که هنوز سازمان محیط زیست آنطور که باید و شاید به صورت کامل و جامع حمایت نکرده است. تاکنون هرچه طرح اجرا شده با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده و هنوز سازمان محیط زیست به طور جدی وارد پروژه نشده است. همچنان در حال گذراندن پروسه هستیم، در صورتی که سازمان محیط زیست از این طرح حمایت کند، حجم زیادی از پروژه بیابان‌زدایی را می‌توانیم به مالچ رسی اختصاص دهیم.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد اصفهان درباره آخرین اقدامات و هدفگذاری جدید برای طرح مالچ رسی تاکید کرد: «با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه آزاد و سازمان منابع طبیعی، طرح مذکور در شرق اصفهان به وسعتی در حدود 60 هکتار اجرا شده است. همچنین در سیستان‌و‌بلوچستان به اجرا درآمده و در بعضی از نقاط هم تثبیت خاک انجام گرفته، ولی همه این موارد مستلزم حمایت سازمان محیط‌زیست است. اکنون آمادگی داریم طرح را در سطح خیلی وسیع‌تری از اصفهان مانند اطراف فرودگاه‌ها و مناطق بیابانی خوزستان، سیستان‌و‌بلوچستان و هرمزگان به اجرا دربیاوریم. مذاکراتی هم داشته‌ایم؛ حتی آماده هستیم پروژه را در خارج از کشور مانند عراق اجرا کنیم و نتایج خوبی به دست بدهد. هدفگذاری جدید ما کشورهای منطقه است.» نجفی در پایان گفت: «با توجه به اقتصادی بودن پروژه و درگیری کشور با این معضل باید از آن حمایت شود. محدودیتی در منبع اولیه مالچ نداریم و در کشور به وفور موجود است. روش کار هم بسیار ساده است و تنها فرآوری آن، نکته خاص و تکنولوژیک کار محسوب میشود. به نظرم مالچ رسی می‌تواند با وسعت زیادی در کشور اجرا شود.»
رئیس سرای نوآوری زیست فناوری جلبک:
واردات فرآورده‌های جلبک را به صفر می‌رسانیم
احمد محمدی، رئیس سرای نوآوری زیست فناوری جلبک دانشگاه آزاد واحد شهرقدس درخصوص هدفگذاری این سرا برای توسعه طرح زیست‌فناوری جلبک اظهار کرد: «حوزه جلبک تقریبا بحث نوینی محسوب میشود، به همین دلیل در مباحث فناورانه‌اش مشکلات زیادی داریم. بعضی از تکنولوژی‌های این حوزه از جمله فناوری‌هایی هستند که نمی‌توانیم به راحتی وارد ایران کنیم. با توجه به بحران‌های موجود در بحث امنیت غذایی، کشاورزی و کمبود آب، به‌نوعی لازم است به‌دنبال موارد جایگزین برای مواد غذایی و مواد کشاورزی برویم. در همه‌جای دنیا به سمت جلبک «shift» (تغییر مکان) کرده‌اند.»
وی ادامه داد: «ما نیز در ایران چنین استطاعتی داریم، به همین دلیل روی حوزه جلبک کار کردیم. آزمایشگاه زیست‌فناوری را تاسیس کرده و کم‌کم جلوتر رفتیم. دیدیم زمینه کاری خیلی خوبی دارد و به این نتیجه رسیدیم برای گسترده کردن کار به‌ویژه در دانشگاه آزاد، سرای زیست‌فناوری را ایجاد کنیم. در این سرا سعی کردیم علاوه‌بر اینکه شرکت‌ها و واحدهای فناوری که در این حوزه فعالیت دارند، هم از نظر بحث فناوری و هم از لحاظ تسهیلاتی را حمایت کنیم، یک‌سری فضاها را به‌صورت تخصصی برای دوستان درنظر گرفتیم.»
رئیس سرای نوآوری زیست فناوری جلبک دانشگاه آزاد واحد شهرقدس، تصریح کرد: «پنج هزار متر‌مربع فضا برای این موضوع آماده کرده‌ایم. 80 تا 90 درصد پیشروی داشته و مواردی مثل اتصال برق و آسانسور باقی مانده است تا تکمیل شود و ان‌شاءالله به‌زودی به‌صورت کامل راه‌اندازی خواهد شد. از نظر دیگر بحث فناورانه مطرح است. چنانکه گفتم فناوری حوزه جلبک به‌صورت صددرصد وارداتی بوده، مخصوصا در حوزه‌های های‌تک مثل فوتو بیوراکتور در ایران نداشتیم، ولی روی آن کار کرده‌ایم. یک‌سری شرکت‌ها فعال شده‌اند و ان‌شاءالله تا 70، 80 درصد بحث فناورانه‌اش را در ایران کاملا تامین کنیم.»
آزمایشگاه کارگاه تخصصی حوزه جلبک در حال تجهیز است
محمدی خاطرنشان کرد: «فضایی به‌عنوان آزمایشگاه تخصصی و کارگاه تخصصی برای حوزه جلبک در نظر گرفته‌ایم که در حال تجهیز است. تمام موارد آزمایشگاهی و مباحث مربوط به «R & D» (تحقیق و توسعه) شرکت‌ها به‌ویژه در حوزه و غذا را مد نظر داریم. سازمان غذا و دارو روی موادی که تولید میشود حساس شده و تاکید کرده برای مواد خوراکی باید یک‌سری استانداردها را رعایت کنیم. ما آزمایشگاه مرجعی نداریم که مواد را برای ما تست کند.» وی ادامه داد: «پیشتر چند شرکتی که توانستند مجوز بگیرند، مواد را به آلمان می‌فرستادند تا تست‌ها انجام شود. اکنون با توجه به صحبت‌های انجام‌شده با معاونت علم و فناوری، در نظر داریم آزمایشگاه مرجع را در سرای زیست‌فناوری خودمان راه بیندازیم تا بتوانیم به همه دوستانی که در کل ایران مشغول فعالیت در حوزه جلبک هستند، خدمات بدهیم. خدماتی که ارائه می‌دهیم در حوزه‌های فناورانه، تسهیلات و مشاوره‌های علمی است. به‌طور مثال برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌ها را در قالب سرای نوآوری دیده‌ایم و ان‌شاءالله بتوانیم به دوستان فعال در این حوزه، خدمات‌رسانی کنیم.»
10 تا 15 درصد مصرف داخل را تامین می‌کنیم
رئیس سرای نوآوری زیست‌فناوری جلبک دانشگاه آزاد واحد شهرقدس درخصوص هدفگذاری سراها برای تسخیربخشی از بازار و عملکرد سرای تحت مدیریت او تاکید کرد: «من دو سالی است که با ستاد زیست‌فناوری به‌عنوان مشاور در حوزه جلبک کار می‌کنم. تمام «Database» (پایگاه‌داده) و اطلاعات مربوط به فعالان این حوزه را دارم. ان‌شاءالله در سال اول برنامه‌ای که برای سرا در نظر گرفتیم، بین 5 تا 10 درصد بازار را تامین می‌کنیم. آنچه هنوز در ایران تولید میشود، تقریبا بین 10 تا 15 درصد مصرف داخل را شامل میشود و حدود 85 تا 90 درصد واردات داریم.» محمدی عنوان کرد: «با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته و همکاری سازمان شیلات می‌خواهیم در افق پنج ساله، بحث واردات را کاملا به صفر برسانیم و تمام نیازها به‌ویژه در زمینه تولید فرآورده‌ها را در داخل تامین کنیم. جلبک صرفا به‌طور مستقیم مصرف نمی‌شود. بیشترین ارزش افزوده آن در بحث فرآوری وجود دارد؛ مثل تولید رنگدانه‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها. آنچه برای سرا در نظر گرفته‌ایم، تامین 10 درصد نیاز بازار در پایان سال اول است.» وی با اشاره به میزان تولیدات سرای نوآوری جلبک در یک سال گذشته یادآور شد: «ما شهریورماه سال 1402 مجوز موقت تاسیس سرای نوآوری را دریافت کردیم. این‌گونه نبوده که بگوییم کار ما از شهریورماه شروع شده است. با یک‌سری شرکت‌ها از قبل کار می‌کردیم. بعضی از شرکت‌ها بودند که خودم مشاورشان بودم یا کمک کردم تا راه‌اندازی شوند. می‌توان گفت این شرکت‌ها در حال حاضر حول‌وحوش دو، سه درصد از سهم بازار را در اختیار دارند.»
رئیس سرای نوآوری زیست‌فناوری جلبک دانشگاه آزاد واحد شهرقدس ادامه داد: «طبق آمار سازمان شیلات، کل تولید امسال از پودر خشک حدود 60 تا 70 تن بوده است. از این میزان بین 10 تا 20 تن مربوط به کسانی بوده که ما هم‌اکنون با آنها کار می‌کنیم؛ چه به صورت مشاوره‌ای و چه همکاری. دوستان تحت حمایت یا نظارت سرا هستند و بین 10 تا 15 درصد تولید متعلق به افرادی است که با سرا همکاری می‌کنند. بعضی از دوستان در آمارهایی که از سازمان‌های مختلف ارائه می‌کنند، معمولا وزن‌تر را مشخص می‌کنند که اصلا پایه علمی ندارد. آنچه به‌عنوان پودر خشک بیرون می‌آید متفاوت است.» محمدی با اشاره به زمان دقیق راه‌اندازی سرای نوآوری جلبک گفت: «هفت یا هشت سال است روی این موضوع کار می‌کنم، ولی بحث سرا به صورت رسمی از اردیبهشت‌ماه مطرح شد. با دستور دکتر طهرانچی پیگیری کردیم تا سرای نوآوری را راه‌اندازی کنیم و شهریورماه توانستیم مجوزهای لازم را بگیریم. کمی بحث تاسیسات و ساختمان طول کشید، به همین دلیل هنوز افتتاح رسمی نداشته‌ایم. می‌خواهیم ان‌شاءالله سرای نوآوری را در بهمن‌ماه افتتاح کنیم. البته کار خود را تحت لوای سرا انجام می‌دهیم و چنانکه گفتم همین حالا 10 تا 15 درصد از سهم بازار را داریم.»
راه‌اندازی سامانه‌ای برای بارگذاری اطلاعات تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان
وی افزود: «شبکه‌ای نیز راه‌اندازی کرده‌ایم. چهار، پنج تن از تولیدکنندگان مطرح کشور را در نمایشگاه دیدم. اکثر کسانی که در ایران تولید می‌کنند، مشکل بازار دارند. از سوی دیگر دوستانی داریم که به‌طور مثال در دانشگاه آزاد واحد مشهد، لوازم آرایشی و بهداشتی تولید کرده و ماده اولیه را از خارج وارد می‌کنند. مشکل ارتباط در ایران پابرجا بوده ولی خوشبختانه برای حل این معضل، سامانه‌ای به نام https://zifanalgae. com/ راه‌اندازی کرده‌ایم. در این سامانه تمام اطلاعات تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را بارگذاری می‌کنیم تا دوستان دیگر به راحتی بتوانند همدیگر را پیدا کنند. با این کار مشکل بازار را هم حل کرده‌ایم.» رئیس سرای نوآوری زیست‌فناوری جلبک دانشگاه آزاد واحد شهرقدس در پایان، درخصوص هدفگذاری جدید این سرا تصریح کرد: «برای دانشگاه آزاد هدفگذاری کرده‌ایم تا ابتدا به یک برند خیلی خوب و مطرح در سطح ملی تبدیل شویم. در ادامه سطح بین‌المللی را مد نظر داریم. همچنین می‌خواهیم موضوع جلبک را در ایران جا بیندازیم. ساماندهی خیلی خوبی نیز برای آن در نظر گرفته‌ایم. ازجمله چالش‌های مطرح‌شده، این است که برخی تولیدکننده خوبی محسوب می‌شوند ولی فروشنده خوبی نیستند. بعضی دیگر مصرف‌کننده خوبی به شمار می‌روند ولی مواد اولیه خوبی گیر نمی‌آورند. هیچ اتصالی بین تولیدکننده و مصرف‌کننده وجود ندارد و متاسفانه نمی‌توانند اطلاعات همدیگر را داشته باشند. در برنامه‌های خود دیده‌ایم ساماندهی خیلی خوبی برای بحث جلبک در ایران داشته باشیم.»
رئیس سرای نوآوری بذرهای گلخانه‌ای
واحد شهرمجلسی: تولید بذر خیار گلخانه‌ای به 450 میلیون بذر می‌رسد
استارت سرای نوآوری بذر و نهاده‌های گلخانه‌ای استان اصفهان از سال 1398 خورد. هدف از تاسیس این سرا هم خودکفایی در حوزه بذر و نهاده‌های گلخانه‌ای بود. واحد فناور شهر مجلسی یک سایت 51 هکتاری محصور‌شده دارد که آب قنات مناسب با میزان املاح پایین و خاک مناسبی برای تولید بذر و محصولات آن دارد. گلخانه‌های زیادی نیز اطراف این سایت وجود ندارد؛ مزیتی که باعث میشود بحث ایزولاسیون بهتر انجام شود. به این معنا که آفات و بیماری‌های کمتری به گلخانه‌های این مرکز انتقال پیدا می‌کند. مزیت این منطقه این است که گلخانه‌ها کمتر به بیماری‌ها و آفات مبتلا شده و در نتیجه بحث کنترل راحت‌تر انجام میشود. جوانمرد، رئیس سرای نوآوری بذرهای گلخانه‌ای دانشگاه آزاد واحد شهرمجلسی است. او درخصوص فعالیت حال حاضر این سرای نوآوری عنوان کرد: «این سرا در یک سال گذشته توسعه کشت بذر گوجه فرنگی و فلفل را در دستور کاری خود قرار داده بود. همچنین توسعه کشت بذر هندوانه و ملون از دیگر اقداماتی بوده که در کنار توسعه فضای کشت گلخانه‌ای به فضای قبلی انجام شده است.» او در ادامه افزود: «حفر استخر ذخیره آب و آماده‌سازی آن برای پوشش ژئوممبران داخل استخر از دیگر اقداماتی بوده که در سال گذشته در این سرای نوآوری انجام شده است. از سوی دیگر باسکول اندازه‌گیری بذر یکی از نیازهای این مجموعه بوده که در حال حاضر 30 درصد آن آماده‌سازی شده و مابقی آن نیز در حال انجام است. همچنین مشکلات سند فضای فیزیکی و ساختمانی حل شده و می‌توان پایان‌کار ساخت و ساز را دریافت کرد.»
جوانمرد با بیان اینکه در سال گذشته چند شرکت دیگر به مجموع شرکت‌های این سرای افزوده شده، اظهار کرد: «در مدت سال گذشته چهار شرکت دیگر به شرکت‌های قبلی این مجموعه افزوه شده است. به بیان دیگر، در این مجموعه به غیر از شرکت دانش‌بنیان نوین بذر به احتمال زیاد امسال نیز یک شرکت دیگر با مجوز دانش‌بنیان به شرکت‌های و هسته‌های فناور این مجموعه افزوده میشود.»
تولید 7 رقم بذر گوجه‌فرنگی به مرحله نیمه‌صنعتی رسید
رئیس سرای نوآوری بذرهای گلخانه‌ای دانشگاه آزاد واحد شهرمجلسی در ادامه گفت: «تعداد هفت رقم بذر گوجه‌فرنگی به مرحله نیمه‌صنعتی رسیده و دو نوع آن ثبت شده و چند بذر دیگر در مرحله تایید نهایی گواهی ثبت بذر از اداره ثبت گواهی بذر قرار دارد. از سوی دیگر در سال گذشته روی چهار نوع بذر فلفل دلمه‌ای نیز کارهای لازم در مرحله نیمه صنعتی انجام شده و اکنون مراحل تولید انبوه را طی می‌کند.»
جوانمرد با توضیح اینکه در ورکشاپ‌های گوناگون شرکت داشته‌اند، بیان کرد: «این سرای نوآوری تا سال 1406 برای افزایش بذر برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده تا بذر گیاهانی مانند خیار، گوجه فرنگی از نوع چری، فلفل دلمه‌ای، هندوانه، پیاز و بادمجان را تولید کند. همچنین، تلاش برای افزایش انواع بذر نیز در دستور کار قرار دارد تا میان مدت بتوان 40 درصد از برنامه را پیش برد.»
تولید 115 میلیون بذر خیار گلخانه‌ای در سال 1402
او درباره میزان حدودی تولیدات این مجموعه در امسال گفت: «در سال 1402 این سرای نوآوری توانسته حدود 115 میلیون بذر خیار گلخانه‌ای و فضای باز، حدود 20 میلیون بذر گوجه‌فرنگی نوع چری و فلفل‌دلمه‌ای، حدود 10 میلیون بذر برای پیاز، ملون، هندوانه، بادمجان و گوجه‌فرنگی فضای باز تولید کرده است. البته باید در سال 1406 این میزان برای نوع بذر خیار گلخانه‌ای به 450 میلیون بذر برسد و مابقی نیز به همین منوال افزایش خواهد داشت. به بیان دیگر یک برنامه 1402 تا 1406 در فضای سرآی نوآوری بذر وجود دارد و تعداد بذر تولید هرسال در آن مشخص شده است.»
رئیس سرای نوآوری بذرهای گلخانه‌ای دانشگاه آزاد واحد شهرمجلسی در پاسخ به سوال اینکه با توجه به مدت زمان فعالیت این سرا چه میزان از بازار را در اختیار دارد، توضیح داد: «حدود 600 میلیون بذر نیاز کشور در تولید خیار، گوجه، فلفل و بادمجان است. اگر روی اعداد و ارقام اعلامی کشور توجه شود، می‌توان گفت که این مرکز در‌حال‌حاضر حدود 10 درصد از نیاز کشور را تامین می‌کند. برنامه‌ریزی شده این میزان تا سال 1406 به 30 تا 40 درصد افزایش خواهد داشت.»
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد واحد تبریز:
ساخت و تولید28 دستگاه ربات AGV به‌زودی آغاز میشود
پروژه طراحی و ساخت دستگاه AGV (Automatic Guided Vehicle) یک طرح برون‌دانشگاهی است که توسط اعضای هیات‌علمی گروه مهندسی مکانیک دانشگاه آزاد واحد تبریز تعریف و از امکانات بخش صنعتی استان جهت ساخت آن استفاده شده است. این دستگاه وسیله نقلیه صنعتی هدایت‌شونده است که وظیفه حمل بار در تناژ بالاتر را دارد و توسط نشانگر‌های مغناطیسی و بینایی‌سنجی هدایت میشود و قابلیت حرکت در خطوط مشخص‌شده و ایستگاه‌های تعریف‌شده را دارد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد واحد تبریز درباره جزئیات این پروژه گفت: «پروژه AGVبسیار مهم است و قرارداد آن با شرکت تراکتورسازی که یکی از بزرگ‌ترین صنایع کشور بوده در دو فاز بسته و فاز اول این پروژه در مرحله اتمام و تحویل پروژه است.»
رحیم وکیل‌زاده افزود: «سال گذشته بر مبنای رسالت معاونت پژوهش و فناوری درباره ارتباط با صنعت این پروژه آغاز شد، جلسات متعددی با متخصصان و مسئولان امر کارخانه تراکتورسازی برگزار کردیم. این پروژه با توانمندی صددرصدی دانشگاه آزاد واحد تبریز و اعضای هیات‌علمی دانشگاه آغاز شد و برای ساخت خط تولید اتوماتیک رباتیک با عنوان AGV مطرح و در دو فاز اول و دوم قرارداد آن بسته شد.»
تولید 28 نوع ربات AGV در دستور کار قرار می‌گیرد
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد واحد تبریز درخصوص طرح «ربات AGV» عنوان کرد: «با اجرای این طرح در کارخانه‌ها به‌صورت هوشمند محصول نهایی بدون نیاز به کارمند تحویل داده میشود.»
او با تاکید بر اینکه براساس قراردادی که بین این واحد و شرکت تولیدی تراکتورسازی منعقد شده؛ اگر تولید ابتدایی موفقیت‌آمیز باشد تولید 28 نوع این ربات در دستور کار قرار می‌گیرد، توضیح داد: «یک قرارداد با شرکت تراکتورسازی منعقد شده که براساس قرارداد اولیه روی این ربات در 14 آبان تست با نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز انجام شد، درنتیجه این موفقیت برای قرارداد دوم درحال تهیه و تولید 28 تعداد دیگر هستیم. این تعداد دستگاه نیز از دی ماه آغاز خواهد شد. »
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد واحد تبریز در پاسخ به چرایی سپردن این طرح به واحد تبریز اظهار کرد: «از آنجا که این واحد تیم قوی از گروه‌های برق، الکترونیک و مکانیک دارد و از سوی دیگر در زمینه ارتباط با صنعت عملکرد خوبی داشته و توانسته با گروه تراکتورسازی روابط خوبی را داشته باشد؛ این طرح به این واحد واگذار شده است. البته پیش از این نیز از سوی این کارخانه طرح‌هایی به این واحد واگذار شده بود که اجرای موفق آن طرح‌ها در این قرارداد بی‌تاثیر نبوده است.»
کارخانه ساخت ربات AGV تاسیس میشود
وکیل‌زاده با بیان اینکه رنجبران رئیس این واحد دانشگاهی توانسته با گروه تراکتورسازی ارتباط خوبی برقرار کند، در ادامه گفت: «درنتیجه ارتباطی که دکتر رنجبران با این مجموعه صنعتی داشته و با دستور دکتر طهرانچی مقرر شده در این واحد کارخانه ساخت ربات AGV تاسیس شود.»
او با بیان اینکه به‌دنبال انجام تاسیس شرکت برای تولید این نوع ربات هستند، عنوان کرد: «با توجه به اینکه ثبت شرکت برای این کارخانه به سه بخش واحد تبریز، سازمان مرکزی دانشگاه آزاد و شرکت تراکتورسازی تبریز متعلق خواهد بود، در نتیجه ساخت و تاسیس کارخانه آن نیز پروژه‌ای زمانبر است باید مذاکرات لازم برای میزان درصد سهام هر بخش منعقد شود، بنابراین نمی‌توان زمان دقیقی برای تاسیس این شرکت اعلام کرد. حداقل زمان این مراحل حدود دوماه تخمین زده میشود.»
25 درصد سود خالص سهم دانشگاه آزاد است
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد واحد تبریز درخصوص میزان آورده مالی تولید این محصول برای این واحد اظهار کرد: «قرارداد اولیه با ارزش شش‌میلیارد و 300 میلیون تومان و قرارداد دوم به ارزش 75 میلیارد تومان منعقد شد. به علت آنکه این یک طرح برون‌دانشگاهی است، آورده مالی دانشگاه 25 درصد سود خالص خواهد بود.»
او با بیان اینکه حدود 25 نفر از استادهای این واحد طرح‌های برون‌دانشگاهی منعقد کرده‌اند، ادامه داد: «برای طرح‌های برون‌دانشگاهی با مبلغ بالاتر از 100 میلیون تومان 5 درصد آورده برای دانشگاه درنظر گرفته میشود، بنابراین از ابتدای اجرای این طرح مقرر شد 25 درصد واریزی‌ها برای سهم دانشگاه درنظر گرفته شود. به‌عبارت دیگر 20 درصد مازاد در هر دو قرارداد اول و دوم بر آن بخشنامه به دانشگاه تعلق می‌گیرد.»
وکیل‌زاده درباره روند دریافتی پول و مازاد طرح‌های برون‌دانشگاهی گفت: «به‌عنوان مثال در این پروژه گروه صنعتی تراکتورسازی کل پول را به حساب دانشگاه واریز می‌کند و دانشگاه پس از برداشتن بالاسری آن مابقی پول را به آن تیم 20 نفره استادها تقدیم می‌کند.» معاون پژوهشی دانشگاه آزاد واحد تبریز درخصوص تعداد دستگاه‌های ساخته‌شده در دو فاز اول و دوم قرارداد منعقده بین دانشگاه و شرکت تراکتورسازی، بیان کرد: «برای فاز اول ساخت دو دستگاه از این نوع ربات مقرر شد و برای فاز دوم یا همان قرارداد دوم نیز 28 دستگاه درنظر گرفته شده است. علت این امر حصول اطمینان شرکت تراکتور از تولید ربات AGV بوده که با اطمینان حاصله فاز دوم با تعداد بیشتر این نوع دستگاه آغاز به کار خواهد کرد.»
او با بیان اینکه در هفته پژوهش از تیم تولیدکننده این نوع ربات تقدیر شد، درباره سهم بازار این محصول گفت: «این محصول در بازار وجود ندارد و برای اولین‌بار توسط این واحد در سطح کشور درحال تولید است. به بیان دیگر نمونه مشابه آن در کشور وجود ندارد.» وکیل‌زاده درخصوص هدفگذاری این واحد برای آینده عنوان کرد: «رایزنی‌هایی بین واحد و کارخانه‌های تولیدی انجام شده و کم‌کم این مجموعه‌ها با دیدن کلیپ‌های تهیه‌شده از تست این ربات برای عقد قرارداد مراجعه خواهند کرد، به‌عنوان مثال یک کارخانه داروسازی برای ساخت نوع مینی AGV مراجعه کرده بودند. با توجه به اینکه همه کارخانه‌ها نیازمند این نوع ربات هستند؛ امید است مورد استقبال دیگر کارخانه‌ها قرار گیرد. به بیان ساده‌تر، ارتباط‌گیری و رایزنی با دیگر کارخانه‌ها مانند کارخانه داروسازی، مس سونگل هدفگذاری این واحد است.»
