نیلوفر مژدهی، خبرنگار: با اتفاقاتی که طی هفته‌های اخیر در فوتبال ایران رقم خورده، این‌طور به‌نظر می‌رسد که قانون سقف بودجه برداشته شده است و دیگر خبری از آن نخواهد بود. اتفاقاتی که اخیرا در فوتبال رخ می‌دهد اما حکایت از چیز دیگری دارد. این‌طور به‌نظر می‌رسد که فدراسیون‌نشین‌ها قرار نیست از خیر این قانون بگذرند و همچنان تمایل دارند باشگاه‌ها را به این شکل تحت‌فشار قرار دهند و به فکر تغییرات و البته اصلاح در قانون هستند.
جرایم بدون‌سقف قانون سقف بودجه
چندی پیش رسانه‌ها با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه رسیدند قانون سقف بودجه فقط در عرض شش‌ماه اخیر به یک منبع درآمد امن برای فدراسیون فوتبال تبدیل شده است؛ مبلغی که در ازای تخلفات صورت‌گرفته درخصوص قانون سقف بودجه از سوی باشگاه‌ها به‌عنوان جریمه نقدی دریافت شد، در هیچ یک از کمیته‌های قضایی فدراسیون فوتبال تغییر نکرد، کاهش نیافت و حتی حذف نشد و تنها سایر موارد لحاظ‌شده در حکم‌ها بود که تغییر می‌کرد. از این رو وقتی یک قانون می‌تواند به این شکل درآمدزا باشد و بسیاری از مشکلات مالی فدراسیون فوتبال را حل کند، طبیعی است که نه‌تنها حذف نشود بلکه همچنان به آن پرداخته خواهد شد.
جالب اینکه اغلب باشگاه‌هایی که از قانون سقف بودجه تخطی کرده‌اند، تمایل دارند بیش از آنچه به آنها اجازه داده می‌شود هزینه کنند و مشکلی با پرداخت جریمه نیز ندارند و حاضرند با پرداخت هر مبلغی بازیکنان مورد نیاز خود را جذب کنند. بارها از دهان بسیاری از شاغلان در فوتبال ایران شنیده‌ایم که گفته‌اند جریمه را پرداخت می‌کنیم اما بازیکنان مورد نیازمان را می‌گیریم.
سقف در نیم‌فصل اول پر شد
اخیرا داستان‌های زیادی درخصوص پرداخت بدهی مالیاتی برانکو ایوانکوویچ از سوی باشگاه پرسپولیس حاشیه‌ساز شده است. برخی بر این باورند که اگر باشگاه پرسپولیس چنین مبلغی را پرداخت کرده، فارغ از اینکه این پول را از کجا تهیه کرده است از سقف بودجه تخطی کرده و باید شامل جریمه‌ای مضاعف شود.
واقعیت این است که باشگاه‌های لیگ برتر در همان نیم‌فصل اول نیز از سقف بودجه تخطی کرده‌اند یا به‌زحمت توانسته‌اند سقف را رعایت کنند، درنتیجه در نیم‌فصل دوم با مشکلات و چالش‌های زیادی روبه‌رو شده‌اند. هرچند با بازگرداندن جریمه کسر امتیازات کسب‌شده، باشگاه‌ها امیدوارند بتوانند سقف بودجه را دور بزنند و با پرداخت مبلغی بازیکنان مورد نظر خود را جذب کنند اما آیا واقعا فدراسیون فوتبال به ادامه این روند تمایل دارد؟ واقعیت این است که باشگاه‌ها نمی‌توانند با شرایطی که برایشان فراهم شده بیش از مبلغ خاص هزینه کنند و این نه‌تنها بر کیفیت کار اثر می‌گذارد، بلکه رقابت را سخت می‌کند.
این که فوتبال ما فقط به بهانه همسان‌سازی تیم‌ها چنین قانونی وضع کند، نه‌تنها باشگاه‌ها را به جان هم انداخته، بلکه فرصت رقابت در آسیا و مقابله با تیم‌های تا دندان مسلح را از نمایندگان ایران گرفته، از طرفی این قانون آن‌طور که متولیانش می‌گویند نیازمند شاکی است، یعنی هر باشگاهی که تخلف کرده، درصورتی مورد مواخذه قرار می‌گیرد که باشگاهی دیگر از آن شکایت کرده باشد. چنین تبصره‌ای در این قانون قبل از هرچیز به اختلاف بین باشگاه‌ها دامن می‌زند و روح ورزش را آلوده می‌کند.
همه‌پرسی کارگروه نظارت از مدیران لیگ
از فدراسیون فوتبال خبر آمده که اخیرا کارگروه ناظر بر قراردادها به کمک دیگر اعضای فدراسیون فوتبال به‌دنبال تغییر و اصلاحاتی روی قانون سقف بودجه هستند. آنها اخیرا طی نامه‌هایی جداگانه به مدیران عامل باشگاه‌های فوتبال نقطه‌نظرات آنها را درخصوص اصلاح قانون جویا شده‌اند و درتلاشند با تغییراتی قانون سقف بودجه را تغییر دهند و همه‌پسند کنند. جالب اینکه بسیاری از مدیران در این خصوص هیچ ایده و نظری ندارند و اظهارنظر در این خصوص را به معاونان و مدیران زیردست خود ارجاع داده‌اند یا شاید پاسخگویی در این مورد جزء اولویت‌هایشان نبوده است. کاملا مشخص است قانون سقف بودجه شکست خورده است و فدراسیون فوتبال این را به‌خوبی می‌داند، از این رو درنظر دارند طی یک همه‌پرسی از مدیران لیگ برتر و لیگ‌های زیرگروه و برخی دیگر از شاغلان در فوتبال مثل روسای هیات‌ها تغییراتی را در آن ایجاد کند و به‌قولی با اصلاحاتی که به کمک اهالی فوتبال در این قانون لحاظ می‌کنند شرایط بهتری را برای باشگاه‌ها فراهم کنند.
این اقدام فدراسیون فوتبال درحالی انجام شده که طی هفته‌های اخیر اظهارات اغلب مدیران و مربیان تیم‌های لیگ برتری نشان می‌دهد تقریبا درصد قابل‌توجهی از آنها به سقف بودجه اعتقادی ندارند و حتی رقابت تنگاتنگ، سخت و غیرعادلانه را در بازار نقل‌وانتقالات بیشتر از حاکمیت سقف بودجه بر قراردادها می‌پسندند. هرچند به‌نظر بعید می‌رسد که فدراسیون بخواهد این قانون را حذف و ملغی اعلام کند اما فرضیه‌ای وجود دارد که براساس آن فدراسیون می‌خواهد این طرح شکست‌خورده را به‌طور کامل لغو کند. از این رو طی نظرسنجی از مدیران باشگاه‌های لیگ برتر و لیگ آزادگان و همچنین برخی دیگر از اعضای حاضر در فوتبال می‌خواهند نقطه نظرات را بررسی کنند و درصورتی‌که اغلب به لغو قانون رای دهند به این شکل کارگروه ناظر بر قراردادها را منحل و قانون را لغو کنند. آنها برای اینکه خودسرانه قانونی را که وضع کرده‌اند لغو نکنند و به‌نوعی شکست را نپذیرند به اصطلاح توپ را به زمین مدیران باشگاه‌ها انداختند تا به این شکل ادعا کنند آنها خود خواهان لغو چنین قانونی بوده‌اند و فدراسیون با احترام به نظر باشگاه‌ها قانون را لغو کرده است، از طرفی برخی در فدراسیون فوتبال به ادامه اجرای این قانون اصرار داشته‌اند تا همچنان باشگاه‌ها را به این شکل از نظر مالی مدیریت کنند.
هرچند سقف بودجه در بسیاری از کشورها وجود دارد اما بندها و تبصره‌هایی درونش لحاظ شده تا باشگاه‌ها در رقابت‌های بین‌المللی آسیب نبینند. ضمن اینکه ساختار در فوتبال‌های دیگر کشورها متفاوت از فوتبال ایران است و درآمدزایی و اجازه مانور مالی بیشتری را به این باشگاه‌ها می‌دهند و اگر سقفی درنظر گرفته شود برای جلوگیری از پولشویی و شرط‌بندی در فوتبال صورت می‌گیرد. به این ترتیب در فوتبالی که هزینه باشگاه‌ها از طریق منابع اغلب دولتی تامین می‌شوند، نظارت مالی باید از سوی ارگان‌های تحت‌پوشش انجام گیرد و بیلان مالی باشگاه‌ها از طرف شرکت مالک مورد ارزیابی قرار بگیرد.
آنچه مسلم است با مواردی نظیر قانون سقف بودجه در فوتبالی که هنوز مالکیت مشترک وجود دارد، دولت سرمایه اعظم باشگاه‌ها را تامین می‌کند، حق پخش تلویزیونی پرداخت نمی‌شود، تبلیغات در انحصار سازمان لیگ و فدراسیون است و سازمان لیگ زیرمجموعه فدراسیون فوتبال به‌حساب می‌آید، نمی‌توانیم امیدوار باشیم که سقف بودجه کارایی لازم را داشته باشد.
جالب اینکه فدراسیون فوتبال بدون درنظر گرفتن چنین مسائل بدیهی‌ای اقدام به تشکیل کارگروه و وضع قوانین کرد؛ چراکه اغلب قوانین باید براساس نیاز و شرایط موجود وضع شود. درحالی‌که همین حالا همین قانون به هیچ یک از حقوق باشگاه‌ها و بازیکن توجه نکرده و صرفا با اعلام چند عدد نه‌تنها باشگاه‌ها را به جان هم انداخته، بلکه آنها را برای تامین نیازشان مجبور به دور زدن قانون به روش‌های مختلف کرده است.
حالا نیز آنها در اقدامی جدید اهالی فوتبال را به مشورت دعوت کرده‌اند. می‌خواهند قانون وضع شده و شکست خورده خود را با کمک اهالی فوتبال اصلاح کنند. درحالی‌که همین مدیران چندی قبل نیز در نشستی با فدراسیون فوتبال که در همین خصوص برگزار شد، هیچ واکنشی نشان ندادند و عملا با امضای اوراق موجود در جلسه خود را زیر دین قانون سقف بودجه قرار دادند. عملا در اجرا مشخص شد که هیچ یک از مدیران ما با توجه به رشد تورم در ایران توان اجرایی کردن این قانون را نداشته و عملا این پیشنهاد شکست خورده به نظر می‌رسد. حتی اگر فدراسیون فوتبال به اصلاح آن اصرار داشته باشد باز هم قانونی که ساختار و اصول اولیه فوتبال در آن وجود ندارد، نمی‌تواند کمکی به اصلاح قراردادها کند.
