سینا سپهرآذر، خبرنگار: بازار رمزارزها به دلیل کسب سودهای بزرگ و خلق ثروت‌های هنگفت در سال‌های اخیر مورد توجه و استقبال زیادی قرار گرفته است؛ حتما شما هم درباره افرادی شنیده‌اید که با کمک این بازار مالی، یک‌شبه ره صدساله را رفته‌اند و به ثروت بالایی دست یافته‌اند! اما باید گفت که مساله آنقدرها هم ساده نیست و حقیقت این است که این استثنائات نمی‌توانند نمونه خوبی برای نشان دادن توانایی سودسازی این بازار باشند. در واقع می‌توان گفت که سودسازی در بازار رمزارزها بسیار سخت‌تر از سایر بازارهای مالی مانند بورس یا فارکس است و این مساله به دلیل ذات پرریسک و پرنوسان این بازار است؛ در واقع ممکن است برخی ازین رمزارزها در طول یک شبانه‌روز تا صد درصد نوسان قیمت داشته باشند! حتی بیت‌کوین که دارای حجم معاملات بسیار بالایی است و طبعا سخت‌تر نوسان پیدا می‌کند ممکن است در طول یک شبانه‌روز بیش از 10 درصد نوسان قیمتی داشته باشد و این نوسان قیمتی بسیار بالا (برای مقایسه در بازار فارکس نوسان قیمتی در طول یک شبانه‌روز به زحمت به نیم درصد می‌رسد!) به‌خصوص در بازار فیوچرز می‌تواند یک‌شبه شما را ثروتمند کند یا تمام دارایی شما را به باد دهد. بنابراین لازمه فعالیت در این بازار در مرحله اول داشتن دانش کافی و شناخت اولیه و سپس کسب تجربه لازم است. از آنجا که بازار رمزارزها به‌طور ذاتی با سایر بازارهای مالی تفاوت دارد، قاعدتا نحوه آموزش دیدن درباره این بازار و لازمه‌های فعالیت در آن نیز متفاوت است، لذا در این مطلب به بررسی نحوه کسب دانش لازم و ابزارهای ضروری برای فعالیت در بازار رمزارز می‌پردازیم.
1- یادگیری تحلیل بنیادین
تحلیل بنیادین مساله‌ای بسیار مهم در بازارهای مالی است و شاید مهم‌ترین ابزار یک سرمایه‌گذار برای تصمیم‌گیری درباره معاملاتش باشد؛ و علی‌الخصوص اگر قصد دارید در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت سرمایه‌گذاری کنید تحلیل بنیادین مهم‌ترین کمک‌رسان شما درخصوص انتخاب دارایی مورد سرمایه‌گذاری خواهد بود. در تحلیل بنیادین به‌صورت کلی ارزش ذاتی یک دارایی مورد بررسی قرار می‌گیرد و قیمت فعلی و سابق آن در تحلیل نقش چندانی ندارد. برای مثال در تحلیل بنیادین یک سهام، میزان سودسازی شرکت مربوطه و میزان تولیدات آن مورد توجه قرار می‌گیرد؛ واضح است که به دلیل تفاوت ساختاری بازار رمزارز، نحوه تحلیل بنیادین در آن متفاوت است و عواملی بسیار متفاوت از سایر بازارهای مالی در تحلیل این بازار به کار گرفته می‌شوند. در ادامه به اختصار برخی ازین عوامل را بررسی می‌کنیم.
- درک ارزش ذاتی
برای درک ارزش ذاتی هیچ چیز به اندازه آشنایی با مسائل فنی رمزارزها نمی‌تواند به شما کمک کند؛ اینکه بدانید یک رمزارز چه کاربردها و ویژگی‌هایی دارد و این کاربردها چقدر عملی هستند، می‌تواند به شما کمک کند تا تخمین بزنید یک پروژه چقدر ارزش دارد و حقیقت این است که بهترین منابع برای یادگیری و فهم ویژگی‌های فنی رمزارزها، وبگاه‌های اینترنتی هستند، پس اگر قصد دارید در بازار رمزارز سرمایه‌گذاری کنید بهتر است از همین حالا دست به کار شوید و درباره ساختار‌های فنی رمزارزها را مطالعه کنید.
- ارزیابی تیم پروژه
یکی از شاخص‌های مهم در تحلیل بنیادین بازار رمزارز شناخت و بررسی تیم توسعه‌دهنده پروژه است؛ در واقع این عامل تا حدودی در سایر بازارهای مالی نیز صدق می‌کند و مثلا اگر فردی در گذشته چندین شرکت سودساز و موفق را تاسیس کرده باشد تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری روی شرکت جدید وی چندان سخت نیست! در بررسی این مورد باید به عواملی همچون توانایی فنی افراد توسعه‌دهنده، میزان شناختی که از آنها وجود دارد و اهداف آنها آگاهی پیدا کنید.
- نحوه توزیع
هر چقدر یک رمزارز به شکلی پراکنده‌تر در اختیار سرمایه‌گذاران باشد، گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری است زیرا یک سرمایه‌دار بزرگ نمی‌تواند با استفاده از حجم زیاد دارایی‌هایش قیمت را دستکاری کند. بنابراین آگاهی از نحوه توزیع رمزارز و مالکان بزرگ که در اصطلاح بازار رمزارز به آنها نهنگ گفته می‌شد و رصد فعالیت‌های آنان امری مهم برای فعالیت در این بازار است و خوشبختانه ابزارهای کافی برای این کار در سطح شبکه اینترنت وجود دارد. باید گفت که تحلیل بنیادین در بازار رمزارزها بسیار گسترده و وسیع است و یادگیری درباره تمام روش‌ها و ابزارهای آن امری بسیار زمانبر و طاقت‌فرسا می‌باشد؛ بهترین منابع برای یادگیری در این مورد به شکل آزاد در سطح اینترنت وجود دارد و باید همت کرد و به مطالعه آنها پرداخت.
2- یادگیری تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال دیگر شیوه تحلیل بازارهای مالی است و به‌خصوص در معاملات کوتاه‌مدت امری مهم و اجتناب‌ناپذیر است؛ در این روش تحلیل به بررسی نمودارهای قیمت و سابقه حرکت قیمت یک دارایی پرداخته می‌شود و عواملی مانند ارزش ذاتی در آن اهمیت ندارند، هرچند بسیاری از سرمایه‌گذاران موفق از هر دو شیوه تحلیل بنیادین و تکنیکال در ترکیب با یکدیگر استفاده می‌کنند. تحلیل تکنیکال بسیار گستره است و سبک‌های بسیار متنوعی دارد؛ اینکه شما با کدام سبک بهتر معامله می‌کنید را فقط گذر زمان می‌تواند ثابت کند و بهتر است که درباره همه انواع مختلف سبک‌های تحلیل تکنیکال دانش کسب کنید تا بتوانید بسته به نیازتان از آنها استفاده کنید. در ادامه توضیحاتی درباره تحلیل تکنیکال ارائه می‌کنیم:
- مفاهیم اولیه
در مطالعه و یادگیری سبک‌های مختلف این نوع از تحلیل مفاهیم پایه‌ای وجود دارد که بین همه سبک‌ها مشترک است؛ مفاهیمی مانند الگوهای شمعی، سطوح حمایت و مقاومت و روند بازار از جمله مهم‌ترین این مفاهیم پایه هستند که یادگیری آنها الزامی است. سبک‌های مختلف به شیوه‌های متفاوتی از این مفاهیم استفاده می‌کنند و آشنایی با آنها اولین قدم در راه استفاده از تحلیل تکنیکال است.
- آشنایی با اندیکاتورها
اندیکاتورها یا همان نشانگرها، فرمول‌های محاسباتی براساس سابقه قیمت و حجم معاملات هستند که به تحلیلگر کمک می‌کنند تا روند بازار، میزان نوسانات و سایر عوامل قیمتی را پیش‌بینی کند؛ اندیکاتورها از مهم‌ترین شاخص‌ها در تحلیل تکنیکال هستند و یادگیری و آشنایی با آنها الزامی است. از جمله مهم‌ترین این اندیکاتورها می‌توان میانگین‌های متحرک، شاخص قدرت نسبی و سطوح فیبوناچی را نام برد. آشنایی با نحوه محاسبه آنها، اهداف آنها و نحوه تفسیر و استفاده از آنها امری بسیار مهم است.
- الگوهای نمودار
الگوهای نمودار اشکال هندسی هستند که روی نمودار قیمت پدیدار می‌شوند و با کمک آنها می‌توان روند آینده قیمت یک دارایی را پیش‌بینی کرد. آشنایی با این الگوها فقط قدم اول در راه استفاده از آنهاست و توانایی تشخیص این الگوها روی نمودار نیازمند کسب تجربه است. در توضیح این مساله که چرا اشکال هندسی می‌توانند روند قیمت یک دارایی را پیش‌بینی کنند باید گفت که در واقع به تجربه ثابت شده است که این اتفاق می‌افتد و در واقع فلسفه تحلیل تکنیکال بر این اساس است که تاریخ تکرار می‌شود. تحلیل تکنیکال مفهمومی بسیار گسترده و نسبتا پیچیده است و فهم و توانایی به‌کارگیری آن به‌صورت مفید نیازمند تجربه بالایی است؛ بهتر است که با استفاده از منابع مختلف مانند وبگاه TradingView نسبت به آشنایی با نظرات تحلیلگران مختلف اقدام کنید تا توانایی و تجربه بیشتری در استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال به دست آورید. همچنین یکی از منابع مهم و پایه در یادگیری تحلیل تکنیکال، کتاب مشهور Technical Analysis of the Financial Markets نوشته John Murphy است که به زبان فارسی نیز ترجمه شده است و مطالعه آن اکیدا توصیه می‌شود. از سایر منابع مهم نیز می‌توان مجموعه کتب Trading Price Action نوشته Al Brooks را نام برد که بدون شک مهم‌ترین منبع در یادگیری سبک پرایس اکشن می‌باشد و افرادی که قصد استفاده از این سبک را دارند باید حتما این مجموعه را مطالعه کنند.
3- تعریف استراتژی معاملاتی
یک استراتژی معاملاتی به این معنی است که چگونه و با چه شیوه‌ای دست به انجام معاملات می‌زنید؛ تعریف کردن و آگاه بودن به مسائلی همچون میزان ریسک‌پذیری‌تان، بازه زمانی انجام معاملات، و هدف از انجام معامله بسیار مهم هستند و حتی اهمیتی به مراتب بیشتر از تحلیل‌ها و پیش‌بینی روند قیمت دارند. یک تحلیلگر خوب بدون داشتن استراتژی معاملاتی مناسب سردرگم خواهد بود و نمی‌تواند از بازار سود کسب کند؛ از سوی دیگر یک تحلیلگر متوسط با داشتن استراتژی معاملاتی قوی می‌تواند موفق‌تر عمل کند و به همین دلیل است که داشتن استراتژی معاملاتی خوب امری بسیار مهم است. هیچ کس به‌جز خودتان نمی‌تواند بهترین و مناسب‌ترین استراتژی معاملاتی را برای شما تعیین کند و این مساله به عواملی همچون توانایی کنترل احساسات در مواجهه با ریسک‌های مالی وابستگی بسیاری دارد. بهتر است قبل از ورود به یک بازار مالی، با بخش اندکی از سرمایه‌تان به آن بازار وارد شوید تا نسبت به اهداف و احساسات‌تان آگاه شوید و سپس با تجربه‌ای که به‌دست آورده‌اید، نسبت به تعیین استراتژی معاملاتی‌تان اقدام کنید. در ادامه توضیحات مختصری درباره استراتژی‌ها و عوامل موثر بر آن ارائه شده است:
- تعیین اهداف
اولین قدم در راه ایجاد یک استراتژی معاملاتی، تعیین اهداف‌تان از معاملات است؛ این اهداف باید واقع‌گرایانه، قابل اندازه‌گیری و متناسب با زمان و اوضاع مالی شما باشد. برای نمونه این اهداف می‌تواند کسب میزان مشخصی از سود، گستره نمودن سبد سرمایه‌گذاری یا رسیدن به میزان مشخصی از درآمد باشد. نکته بعدی در این راه تعیین میزان ریسک شماست؛ هدف از تعیین میزان ریسک‌پذیری، ایجاد یک استراتژی است که متناسب با شخصیت و اوضاع مالی شما باشد. برای این کار باید عواملی مانند واکنش‌تان در مواجهه با ضرر و ثبات مالی‌تان را درنظر بگیرید.
- انواع استراتژی معاملاتی
معامله کردن در بازارهای مالی و میزان زمانی که بدان اختصاص می‌دهید انواع متفاوتی دارد که بسته به وضعیت‌تان می‌توانید آن را مشخص کنید. اولین نمونه آن معاملات روزمره است؛ در این روش در یک روز وارد یک معامله و در همان روز خارج می‌شوید. هدف از این نوع معامله کسب سود در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت و کسب سود از نوسانات کوچک است. برای استفاده از این روش به قدرت بالا در تصمیم‌گیری و دانشی قوی از تحلیل تکنیکال نیاز دارید. روش دیگر که به آن معاملات سویینگ (Swing) گفته می‌شود شامل ورود به یک معامله و ماندن در آن برای چند روز یا چند هفته می‌شود تا بتوانید از نوسانات میان‌مدتی کسب سود کنید. برای این نوع از معاملات علاوه‌بر دانش قوی تحلیل تکنیکال و بنیادین، به صبر و حوصله هم نیاز دارید. نوع دیگری که با عنوان معاملات بلندمدت شناخته می‌شود، ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها به‌طول بینجامد و هدف آن کسب سود از روندهای طولانی‌مدت باشد؛ برای به‌کارگیری این روش باید دانشی قوی از تحلیل بنیادین داشته باشید و در مواجهه با تحریکات بازار صبور باشید.
- روش‌های مدیریت ریسک
مدیریت ریسک امری بسیار مهم در بازارهای مالی است و اهمیت آن در بازار رمزارزها حتی مهم‌تر نیز هست، متحمل شدن یک ضرر کوچک شاید در ابتدا تلخ به‌نظر برسد، اما قطعا بهتر از دست دادن بخش بزرگی از دارایی‌تان است. یکی از روش‌های مدیریت ریسک استفاده از سفارش حد ضرر است؛ در این روش میزان ضرری را که حداکثر می‌توانید داشته باشید،تعیین می‌کنید و سفارشی را در صرافی ثبت می‌کنید تا در صورت رسیدن معامله به آن میزان ضرر، اقدام به بستن معامله شود و به این شکل از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کنید. یک روش دیگر تعیین میزان سرمایه‌ای است که وارد یک معامله می‌کنید؛ با کمک این شیوه می‌توانید میزان ریسک‌تان را مدیریت کنید. همچنین یکی از مهم‌ترین شیوه‌های مدیریت ریسک، تقسیم کردن کل سرمایه‌تان میان چندین دارایی مختلف است؛ این شیوه بسیار مهم است و از گذشته‌های دور در انواع سرمایه‌گذاری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. با کمک این روش شانس ضرر کردن‌تان تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند و درنتیجه میزان ریسک‌تان تا میزان خوبی مدیریت می‌شود.
4- اهمیت اخبار
بازار رمزارز، بازاری بسیار حساس به احساسات و اخبار است و گاهی این اخبار می‌تواند موجب ایجاد نوسانات شدید در مدت زمانی کوتاه شود. اهمیت آگاهی از این اخبار در بازار رمزارز اگر مهم‌تر از تحلیل کردن نباشد، قطعا کم‌اهمیت‌تر نیست. برای نمونه کوچک‌ترین خبر درباره تایید شدن صندوق‌های سرمایه‌گذاری رمزارز از سوی مقامات دولتی کشورهای صاحب قدرت، می‌تواند باعث رشد بسیار بزرگی در بازار رمزارزها شود. به همین دلیل برای داشتن معاملات موفق در رمزارزها لازم است همواره از اخبار و مسائل مربوط به این زمینه آگاه باشید. در ادامه توضیحات مختصری در این مورد ارائه می‌شود:
- منابع اخبار
رمزارزها زاده دنیای تکنولوژی هستند و به همین دلیل جای تعجب نیست، بگوییم مهم‌ترین منابع مرتبط با تحولات و اخبار این بازار مالی، پلتفرم‌های دیجیتال و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر هستند. داشتن حساب کاربری در توییتر برای فعالان این بازار از واجبات است و سایر منابع خبری در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. حساب‌های کاربری مهم مرتبط با اخبار رمزارز شامل CoinTelegraph, CoinDesk, Binance می‌شوند، اما منابع بسیار متنوع‌تری نیز وجود دارند. خبری مانند اضافه شدن یک رمزارز به صرافی بزرگ بایننس می‌تواند قیمت آن را تا مقدار بسیار زیادی رشد دهد.
- آموزش مداوم
انواع تحلیل‌ها و سایر روش‌های پیش‌بینی حرکات قیمت به‌صورت مداوم درحال تغییرند و به‌علاوه گستردگی آنها موجب می‌شود تسلط کافی بر همه این روش‌ها امری تقریبا ناممکن باشد؛ بنابراین بهتر است با به‌کارگیری منابع مختلف آموزشی و ارائه تحلیل، همواره دانش‌تان را به‌روز نگه دارید و همچنین با تمرین مداوم، در این راه کسب تجربه کنید.
- یادگیری از افراد خبره
در هر بازار مالی افراد بسیار با دانش و متخصصی وجود دارند که بهره‌گیری از دانش‌شان می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد؛ یکی از نقاط قوت بازار رمزارزها دسترسی راحت به دانش این افراد از طریق شبکه‌های اجتماعی است. با کمک شبکه اجتماعی توییتر می‌توانید به‌خوبی از علم و دانش آنها استفاده کنید و از روندهای بازار که شاید از نگاه شما پنهان بماند آگاه شوید. همچنین پلتفرم اشتراک‌گذاری ویدئوی یوتیوب هم در امر آموزش و هم در امر یادگیری بسیار کمک‌کننده است و بهتر است که از آن غافل نباشید.
