هومن جعفری، خبرنگار: هنوز یادم نرفته که دو، سه سال قبل بود و همه مشغول بحث از دنیای ان‌اف‌تی. فقط اهل فن می‌دانستند چیزی آمده به نام ان‌اف‌تی که می‌تواند گرانقیمت باشد. نگاهی حاکم بود که ان‌اف‌تی را خلاقانه‌ترین روش دنیا برای پولشویی می‌دانست. حرف غلطی هم نبود. شما می‌توانید خیلی‌راحت یک‌میلیون دلار برای یک ان‌اف‌تی به هر آدرسی پرداخت کنید. آن ان‌اف‌تی چیست؟ عکس گاوی خندان! می‌توانید آن را به رایگان دانلود کنید. می‌توانید هزار دلار بدهید تا برایتان تابلویش را بکشند. چرا باید یک‌میلیون دلار بدهید تا ان‌اف‌تی گاو خندان یا میمون لرزان یا گربه رقصان را بخرید؟ آیا جز پولشویی دلیل دیگری هم دارد؟ آن‌موقع فکر می‌کردم که نه، نمی‌تواند. الان که کمی بیشتر در دنیای «توکن‌های بدون همتا» چرخیده‌ام، می‌گویم می‌شود. پولشویی یک بخش این صنعت است. بخش دیگر تبلیغات لاکچری‌طور است.
در حراج سالانه هنر در تهران یا در تمام حراجی‌های دیگر در دنیا، کلان‌ترین ارقام برای تابلوها پرداخت می‌شود، بی‌آنکه کسی بگوید مسخره است! ولی یادتان باشد هنرمندانی که تابلوهایشان چند ده میلیون دلار فروخته می‌شد، در فقر و حتی گرسنگی از دنیا رفته‌اند. خرید این آثار نوعی سرمایه‌گذاری فرهنگی است. حالا من درک می‌کنم پرداخت مبلغی کلان برای یک تابلو از رامبراند، توجیه اقتصادی دارد. این تابلو برای صاحبش شهرت و از همه مهم‌تر شبکه‌ای از دسترسی به آدم‌های قدرتمند را به‌ارمغان می‌آورد. فرض کنید شما داخل خانه‌تان تابلویی از داوینچی داشته باشید. سالانه صدها میلیاردر، کلکسیونر، محقق، روزنامه‌نگار، سیاستمدار و آدم‌های بانفوذ از شما می‌خواهند اجازه بدهید این تابلو را ببینند. به قدرتی بیندیشید که در اختیار شما قرار می‌گیرد که اجازه بدهید پاپ یا فلان سناتور یا فلان عضو مافیای ایتالیا به خانه‌تان بیاید تا این تابلو را ببیند. می‌توانید شبکه نفوذ و ارتباط صاحب این تابلو را تخمین بزنید؟
فقط پولشویی نیست. فقط شبکه ارتباطی و نفوذ هم نیست. دلیل دیگرش می‌تواند شهرت‌طلبی و نوکیسگی باشد، مثلا یک ثروتمند تازه به دوران رسیده برای پذیرفته شدن در محفل اعیان، صدها میلیون دلار می‌دهد تا یک کلکسیون هنری بزرگ بخرد، بعد از مدتی آدم‌ها ناچارند به او سر بزنند.
حالا بازی جدیدی شروع شده. شما می‌توانید با خریدن ان‌اف‌تی‌ها هم روی آینده سرمایه‌گذاری کنید، هم برای خودتان شهرت و ارتباط بخرید و هم می‌توانید شبکه نفوذ ترتیب بدهید. وقتی تابلویی از داوینچی در پذیرایی شما آویزان است، سناتورها و مافیای ایتالیا با شما رفیق می‌شوند. وقتی شما گران‌ترین کلکسیون ان‌اف‌تی‌ها را دارید، رفیق بیل گیتس و ایلان ماسک می‌شوید. نکته را می‌گیرید؟ ان‌اف‌تی گرافیکی میمون خندان، 10 هزار دلار نمی‌ارزد. ان‌اف‌تی گرافیگی گوسفند خوشحال 100 هزار دلار نمی‌ارزد؛ این را همه می‌دانند اما این پول پرداخت می‌شود درست مثل حراج تهران. سالی یک‌بار، فهرست تابلوها و مجسمه‌های فهرست‌شده در حراجی تهران را مرور می‌کنم و با خودم می‌گویم هنرشناس نیستم اما این تابلو هفت‌میلیارد نمی‌ارزد. مجسمه‌شناس نیستم اما قیمت 10 میلیارد برای این کار هیچ توجیهی ندارد. توجیه همانی است که نوشتم. پولشویی، شهرت طلبی، نوکیسگی و صد البته شبکه ارتباطی.
ان‌اف‌تی دقیقا چیست؟
قبل از هر چیز، یک‌بار دیگر باید توکن را برایتان تعریف کنیم. ارزهای دیجیتال یا رمزارزها به دو دسته کوین و توکن تقسیم می‌شوند. کوین‌ها ارزهایی هستند که شبکه انتقال خود را دارند و توکن‌ها ارزهایی هستند که شبکه انتقال اختصاصی ندارند و باید بر بستر شبکه یک کوین تعریف شوند، مثال درستش خطوط انتقال مسافر است. مثلا شبکه‌های خصوصی اتوبوسرانی یا خطوط راه‌آهن. کوین‌ها برای خودشان شبکه اختصاصی دارند و توکن‌ها مسافران این مسیر می‌شوند.
توکن‌های غیرقابل تعویض (ان‌اف‌تی) یا توکن‌های تک‌واحدی بدون‌همانند یا توکن‌های بدون‌مثل- یا هر ترجمه دیگری که خوانده‌اید- دارایی‌هایی هستند که از طریق بلاک‌چین توکن‌سازی شده‌اند و فقط هم یک‌نسخه از آن موجود است. توکن‌ها کدهای شناسایی منحصربه‌فردی هستند که از ابرداده‌ها از طریق یک تابع رمزگذاری ایجاد می‌شوند. این توکن‌ها سپس روی یک بلاک‌چین ذخیره می‌شوند، درحالی‌که خود دارایی‌ها در مکان‌های دیگر ذخیره می‌شوند. ارتباط بین توکن و دارایی چیزی است که آنها را منحصربه‌فرد می‌کند.
ان‌اف‌تی‌ها را می‌توان با پول، ارزهای دیجیتال یا سایر ان‌اف‌تی‌ها معامله و مبادله کرد- همه اینها به ارزشی بستگی دارد که بازار و مالکان برای آنها قائل شده‌اند. به‌عنوان مثال می‌توانید صورتکر را روی یک‌موز بکشید، از آن عکس بگیرید (که متادیتا به آن متصل است) و آن را روی یک بلاک‌چین توکن کنید. هرکسی که کلیدهای خصوصی آن توکن را داشته باشد، مالک حقوقی است که شما به توکن اختصاص داده‌اید.
ارزهای دیجیتال توکن نیز هستند. بااین‌حال تفاوت اصلی این است که دو ارز دیجیتال از یک بلاک‌چین قابل‌تعویض هستند. دو ان‌اف‌تی از یک بلاک‌چین می‌توانند یکسان به‌نظر برسند، اما قابل‌تعویض نیستند. به عبارت دیگر توکن‌های زیادی هستند که از آنها میلیاردها وجود دارد اما ان‌اف‌تی‌ها مشابه دیگری ندارند. فقط یک عدد توکن خاص تولید می‌شود، درست عین نقاشی‌های گرانقیمت. میلیون‌ها نسخه از مونالیزا وجود دارد. فقط یکی از آنهاست که میلیون‌ها دلار می‌ارزد.
تاریخچه ان‌اف‌تی‌ها
ان‌اف‌تی‌ها مدت‌ها قبل از محبوب شدن در جریان اصلی ایجاد شدند. تا جایی که ثبت‌شده، اولین ان‌اف‌تی فروخته‌شده «کوانتوم» بود که توسط کوین مک‌کوی در سال 2014 روی یک بلاک‌چین (Namecoin) طراحی و توکن شد، سپس در اتریوم ضرب و در سال 2021 فروخته شد. ان‌اف‌تی‌ها براساس استاندارد ERC-721 (درخواست اتریوم برای اظهارنظر شماره 721) ساخته می‌شوند که نحوه انتقال مالکیت، روش‌های تایید تراکنش‌ها و نحوه مدیریت برنامه‌ها با انتقال ایمن (ازجمله سایر الزامات) را دیکته می‌کند، البته بعدها استاندارد آمد که ERC-1155 که با ترکیب چندین توکن غیرقابل‌تعویض در یک قرارداد واحد ERC-721 را بهبود می‌بخشد و هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهد.
ان‌اف‌تی‌ها چگونه کار می‌کنند
ان‌اف‌تی‌ها از طریق فرآیندی به نام minting ایجاد می‌شوند که در آن اطلاعات دارایی رمزگذاری شده و در یک بلاک‌چین ثبت می‌شود. در سطح بالایی فرآیند ضرب کردن مستلزم ایجاد یک بلوک جدید، اعتبارسنجی اطلاعات ان‌اف‌تی توسط یک اعتبارسنجی و بسته شدن بلوک است. این فرآیند ضرب اغلب مستلزم ترکیب قراردادهای هوشمند است که مالکیت و مدیریت انتقال ان‌اف‌تی را تعیین می‌کند. همان‌طور که توکن‌ها ضرب می‌شوند، یک شناسه منحصربه‌فرد به آنها اختصاص داده می‌شود که مستقیما به یک آدرس بلاک‌چین مرتبط است. هر توکن مالکی دارد و اطلاعات مالکیت (یعنی آدرسی که توکن ضرب‌شده در آن قرار دارد) در دسترس عموم است، حتی اگر 5000 ان‌اف‌تی از یک آیتم دقیقا ضرب شود (مشابه بلیت‌های ورودی عمومی برای یک فیلم)، هر توکن یک شناسه منحصربه‌فرد دارد و می‌تواند از دیگران متمایز شود. این نوع ان‌اف‌تی‌ها برای تولید محصولات استفاده می‌شوند، مثلا فرض کنید یک هنرمند بخواهد 100 عنوان کار خود را بیرون بدهد و قیمت‌شان هم یک اندازه باشد. او 100 ان‌اف‌تی مشابه تولید نمی‌کند. او 100 ان‌اف‌تی متفاوت را طراحی می‌کند که مشابه هم ضرب می‌شوند اما اطلاعات داخلی آنها با هم فرق دارد. به این ترتیب ان‌اف‌تی‌ها منحصربه‌فرد بودن خود را حفظ می‌کنند. یک نمونه جذاب از طبقه‌بندی ان‌اف‌تی‌ها و ایجاد تغییرات برای شناسایی راحت‌تر را اینجا می‌توانید متوجه شوید. بسیاری از بلاک‌چین‌ها می‌توانند ان‌اف‌تی ایجاد کنند اما ممکن است آنها را چیزی متفاوت نامید، به‌عنوان مثال در بلاک‌چین بیت کوین، آنها Ordinals نامیده می‌شوند. مانند ان‌اف‌تی مبتنی‌بر اتریوم، بیت‌کوین اوردینال را می‌توان خرید، فروخت و معامله کرد. تفاوت این است که اتریوم توکن‌هایی را برای دارایی ایجاد می‌کند، درحالی‌که اوردینال‌ها دارای شماره سریال یا شناسه هستند که به ساتوشی‌ها- کوچک‌ترین ارزش بیت‌کوین- اختصاص داده شده است.
