سینا سپهرآذر، خبرنگار: نوآوری هیجان‌انگیز ساتوشی ناکاموتو، یعنی بیت‌کوین، انقلابی در صنایع خدمات مالی و پرداخت و همچنین علوم رایانه‌ای ایجاد کرد و دروازه نوآور‌ی‌های جدیدتر را روی پیشگامان این صنایع گشود. به‌صورت‌کلی به هر رمزارزی به‌جز بیت‌کوین، آلت کوین (Alt Coin) گفته می‌شود؛ این عبارت از دو کلمه Coin به معنی سکه و Alternative به معنی متفاوت شکل گرفته است. بیت‌کوین همچنان مشهورترین و باارزش‌ترین رمزارز جهان است و احتمالا برای همیشه این عناوین را در اختیار خود نگه می‌دارد. اما برای فعالیت در این زمینه لازم است با سایر رقبای بیت‌کوین یعنی آلت‌کوین‌ها آشنا باشیم؛ رقبایی که در اکثر موارد ویژگی‌ها و امکانات بسیار بهتری نسبت به بیت‌کوین دارند و گاهی منحصربه‌فرد. به اختصار می‌توان گفت که هر چقدر این امکانات و ویژگی‌ها منحصربه‌فردتر و کاربردی‌تر باشند، باعث رشد رمزارز مدنظر می‌شوند و از شانس بالاتری برای رقابت برخوردارند. در این مقاله به بررسی چندین مورد از آلت‌کوین‌های برتر بازار رمزارز می‌پردازیم و ویژگی‌هایی که این برتری را به آنها بخشیده است به اختصار بررسی می‌کنیم.

اتریوم (Ethereum: ETH)

اتریوم بعد از بیت‌کوین دومین رمزارز باارزش بازار است و به «ملکه رمزارزها» شهرت دارد. اتریوم اولین بار در سال ۲۰۱۵ عرضه عمومی شد و توسط برنامه‌نویس روسی-کانادایی، ویتالیک بوترین طراحی شد. یک ویژگی بارز آلت‌کوین‌ها این است که تقریبا طراح و سازنده هیچ کدام از آنها مانند ساتوشی ناکاموتو ناشناخته نیستند و خوب یا بد بودن این مساله را نمی‌توان در این مقاله بررسی کرد. علت اصلی کامیابی اتریوم در معرفی ویژگی جدیدی است که با عنوان قرارداد هوشمند (Smart Contract) شناخته می‌شود. قرارداد هوشمند به‌اختصار برنامه‌ای رایانه‌ای است که درصورت انجام شدن یک‌سری فعالیت‌های از پیش تعریف‌شده، قدم بعدی را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و این قدم خودکار می‌تواند مثلا پرداخت مبلغی به یک کیف پول باشد. بعد از معرفی قراردادهای هوشمند توسط اتریوم، بسیاری از رمزارزها این ویژگی را به کار گرفتند و کاربردهای متنوعی برای آن ایجاد کردند. در زمان نگارش این مطلب قیمت هر واحد اتریوم اندکی کمتر از دوهزار دلار است و ارزش بازار کلی آن به بیش از ۲۳۰ میلیارد دلار می‌رسد. در مقام مقایسه، ارزش بازار بیت‌کوین بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار است.

ریپل (Ripple: XRP)

ریپل از آلت‌کوین‌های قدیمی بازار است. اولین‌بار در سال ۲۰۱۳ عرضه شد. درواقع ریپل نام یک کمپانی‌ است که این رمزارز را طراحی و اجرا کرده و نام واقعی رمزارز همان حروف اختصاریXRP است. تفاوت عمده ریپل با بیت‌کوین و سایر آلت‌کوین‌ها این است که این سیستم به‌منظور استفاده توسط بانک‌ها و موسسات مالی طراحی شده و هدف سازندگان از توسعه این رمزارز، جایگزینی آن با ساختارهای قدیمی و سنتی انتقالات بین بانکی اعلام شده است. بلاک تایم (در اصطلاح خودمانی‌تر، به زمانی گفته می‌شود که طول می‌کشد تا یک انتقال در شبکه ثبت و نهایی شود) این رمزارز بین سه تا پنج ثانیه است و ناگفته پیداست که دربرابر سیستم‌های سنتی بانکی بسیار سریع است. ریپل مشکلات حقوقی با نهادهای بانکی و مالی آمریکایی دارد و در صورت پیروزی در دادگاه که محتمل نیز هست، می‌تواند رشد قیمتی خوبی را تجربه کند. درحال‌حاضر ارزش هر واحد از این رمزارز در حدود 0.6 دلار است و ارزش بازار آن بیش از ۳۰ میلیارد دلار است که رتبه پنجم برترین رمزارز بازار را بدان اعطا می‌کند.

سولانا (Solana: SOL)

رمزارز سولانا با ویژگی‌های فوق‌العاده و منحصربه‌فردی که دارد توانسته در مدت کوتاهی به جایگاه ششم برترین رمزارزها برسد؛ درواقع کمتر از چهارسال از عمر سولانا می‌گذرد و این ارز در سال ۲۰۲۰ به عموم مردم عرضه شده است. اما سولانا چه ویژگی‌هایی دارد که آن را به چنین جایگاه بالایی رسانده است؟ در ابتدا باید گفت که نشریه معتبر نیویورک‌تایمز آن را رقیب اتریوم می‌داند و نه بیت‌کوین؛ سولانا مانند اتریوم دارای قابلیت اجرای قرارداد‌های هوشمند است اما ویژگی‌های دیگری هم دارد که به آن برتری می‌بخشند. سولانا برخلاف اتریوم از ابتدای عرضه از مکانیسم اثبات سهام (Proof of Stake) استفاده می‌کرد و بلاک تایم آن فقط برابر 0.4 ثانیه است! درست به‌اندازه یک چشم برهم زدن. مطمئنا چنین ویژگی‌هایی می‌تواند سولانا را به گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری تبدیل کند. درحالی‌که مشغول نگارش این مطلب هستم، هر واحد سولانا قیمتی در حدود ۶۰ دلار دارد (درحالی‌که در ماه گذشته کمتر از ۳۰ دلار قیمت داشت) و ارزش بازار آن بیش از ۲۵ میلیارد دلار است.

کاردانو (Cardano: ADA)

کاردانو در سال ۲۰۱۷ عرضه عمومی شد و مغز متفکر اصلی درپی طراحی آن چارلز هاسکینسون، یکی از هم‌بنیان‌گذاران اتریوم است. این رمزارز ویژگی‌هایی مشترک با بیت‌کوین و اتریوم و قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند نیز دارد. طراحان کاردانو ویژگی منحصربه‌فرد آن را همکاری با موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌های معتبر در جهت توسعه این اکوسیستم می‌دانند. کاردانو برخلاف بیت‌کوین فقط یک روش پرداخت نیست، بلکه یک اکوسیستم برای توسعه‌دهندگان است که می‌توانند با کمک آن رمزارز خودشان را توسعه بدهند، برنامه‌های رایانه‌ای تولید کنند و بسیاری موارد دیگر. این رمزارز از ابتدای عرضه چندین مرحله توسعه را پشت‌سر گذاشته است که فقط یکی از آنها باقی‌مانده و پس از مرحله توسعه، وظیفه کنترل و نگهداری سیستم به دست عموم مردم سپرده می‌شود. قیمت هر واحد رمزارز کاردانو درحال‌حاضر در حدود 0.37 دلار است و ارزش بازار آن نیز بیش از ۱۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

دوج‌کوین (Dogecoin: DOGE)

دوج‌کوین یکی از قدیمی‌ترین آلت‌کوین‌ها و یکی از محبوب‌ترین آنها هم در سطح جهانی و هم در داخل کشور است. جالب است بدانید این رمزارز در سال ۲۰۱۳ و در ابتدا به‌عنوان یک شوخی با تب فراگیر رمزارزها عرضه شد. درواقع توسعه‌دهندگان در ابتدا می‌خواستند بازار رمزارز را مورد انتقاد قرار دهند و با توسعه دوج کوین این منظور را برسانند که هرکسی می‌تواند به هر شکلی یک رمزارز را تولید و روانه بازار کند، اما این کار آنها با اقبال عمومی مواجه شد و نه‌تنها یکی از پرطرفدارترین رمزارزها را به‌وجود آورد، بلکه آغازگر مفهومی به نام میم‌کوین(MemeCoin) شد. البته این رمزارز ویژگی خاصی ندارد و صرفا علاقه سرمایه‌گذاران به آن است که به آن ارزش می‌دهد و سرمایه‌گذاری پرخطری به‌حساب می‌آید. هر واحد دوج‌کوین درحال‌حاضر ارزشی در حدود 0.07 دلار دارد و ارزش بازار این رمزارز نیز به بیش از ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد.

ترون (Tron: TRX)

ترون یکی از پراستفاده‌ترین آلت‌کوین‌های بازار است و علت اصلی این مساله در کارمزد تراکنش (که در اصطلاح تخصصی به آن Transaction Fee یا Gas Fee می‌گویند) بسیار پایین آن است. این رمزارز توسط برنامه‌نویس چینی، جاستین سان طراحی شده است و مقر اصلی آن در سنگاپور قرار دارد. تیم توسعه ترون هدف اصلی این رمزارز را رقابت با سایر بسترهای پرداخت مالی عنوان کرده‌اند و در دنیای سرگرمی هم قصد رقابت با پلتفرم‌هایی مانند نتفلیکس و آمازون را دارند. البته انتقادهایی مانند کپی‌کاری بیش از اندازه از سایر آلت‌کوین‌ها به‌خصوص اتریوم به ترون وارد شده است. البته ترون یک نوآوری هم در ساختارش دارد و آن استفاده از یک طراحی سه لایه برای هسته نرم‌افزار است که همین امر موجب هزینه تراکنش پایین آن شده است. در زمان نگارش مطلب قیمت هر واحد از ترون در حدود 0.1 دلار و ارزش بازار آن بیش از ۹ میلیارد دلار است.

چین‌لینک (Chainlink: LINK)

ارز لینک و پروتکل چین‌لینک در سال ۲۰۱۷ پا به میدان گذاشت و بر بستر بلاک‌چین اتریوم توسعه یافته است. این ارز یک ویژگی منحصربه‌فرد دارد و آن ارتباط بین داده‌های خارج از بلاک‌چین و داده‌های درون بلاک‌چین است (درواقع نام رمزارز به همین مساله اشاره دارد و لغت Link به معنی ارتباط است.) همین مساله می‌تواند کاربردهای زیادی را برای این رمزارز و پروتکل آن ایجاد کند. مشتریان می‌توانند بدون وارد شدن به حیطه بلاک‌چین از امکانات آن مانند قراردادهای هوشمند استفاده کنند. به‌نظر می‌رسد این ویژگی جذاب و کاربردی در آینده کاربرد بیشتری پیدا کند و باعث افزایش قیمت این رمزارز بشود. درحال‌حاضر قیمت هر واحد از این رمزارز چیزی بیشتر از ۱۵ دلار است و ارزش بازار آن نیز به بیش از هشت‌میلیارد دلار می‌رسد.

تون (Toncoin: TON)

این ارز در سال ۲۰۱۹ از راه رسید و توسط پلتفرم پیام‌رسانی محبوب یعنی تلگرام توسعه یافته است. یکی از اهداف اولیه ساخت این رمزارز پوشش دادن هزینه‌های مربوط به توسعه و نگهداری این پیام‌رسان است. نام این رمزارز مخفف عبارت The Open Network است و تیم پیام‌رسان تلگرام به رهبری پاول دوروف، اهداف زیاد و جالبی برای آن دارند. ظاهرا قرار است تلگرام از یک برنامه پیام‌رسان فراتر برود و امکان پرداخت‌های مالی را فراهم کند. این اتفاق می‌تواند موجب رشد قیمتی خوب برای این رمزارز شود. همچنین شبکه TON سریع‌ترین نقل و انتقالات را میان تمام رمزارزها دارد و بیش از 100هزار تراکنش را در هر ثانیه ثبت و پردازش می‌کند. درحال‌حاضر این رمزارز در رتبه دوازدهم برترین رمزارزها قرار دارد و قیمت هر واحد آن در حدود 2.3 دلار و ارزش بازارش نیز بیش از هشت‌میلیارد دلار است.

آوالانچ (Avalanche: AVAX)

شبکه مرکززادیی‌شده آوالانچ با ارز اختصاصی خودش، یعنی آواکس در سال ۲۰۲۰ عرضه عمومی شد و در مدت کمی به موفقیت نسبتا خوبی رسیده است و درحال‌حاضر در رتبه سیزدهم برترین رمزارزها قرار دارد. دلیل عمده این موفقیت در مکانیسم اثبات متفاوت و نسبتا قوی آن است که از چهار بخش تشکیل شده؛ این مکانیسم چهاربخشی سرعت و مقیاس‌پذیری خوبی به شبکه آوالانچ می‌دهد و آن را بسیار دسترس‌پذیر می‌کند. این رمزارز توسط تیمی از پیشگامان علوم کامپیوتر از دانشگاه کرنل توسعه یافته است و سازمانی قوی با افراد خبره دارد که می‌تواند نوید آینده‌ای بهتر و درخشان‌تر را برای آن دهد. هم‌اکنون هر واحد رمزارز آواکس قیمتی در حدود ۲۰ دلار دارد و ارزش بازار آن نیز در حدود هشت‌میلیارد دلار است.

پلی‌گان (Polygon: MATIC)

این رمزارز در سال ۲۰۱۷ و تحت‌عنوان MATIC عرضه شد و بعدا در سال ۲۰۲۰ نام آن به پلی‌گان تغییر پیدا کرد. شبکه پلی‌گان بر بستر بلاک‌چین اتریوم طراحی شده است و به رقابت با آن می‌پردازد. درواقع اهداف اصلی این پلتفرم توسط سازندگان آن بهینه کردن مشکلات شبکه اتریوم عنوان شده؛ مشکلاتی مانند زمان تراکنش بالا، عدم مقیاس‌پذیری و عدم ارتباط با سایر بلاک‌چین‌ها. پلی‌گان برای رفع این مشکلات از یک مکانیسم اثبات چهار مرحله‌ای استفاده می‌کند که باعث شده زمان تراکنش آن در حدود 2.3 ثانیه باشد (برای مقایسه این مقدار برای شبکه اتریوم برابر ۱۰ دقیقه است) و همچنین ویژگی ارتباط با سایر بلاک‌چین‌ها می‌تواند آن را به گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری تبدیل کند. در زمان نگارش مطلب این ارز در رتبه چهاردهم برترین رمزارزها قرار دارد؛ قیمت هر واحد آن بیش از
۰.۸ دلار است و ارزش بازارش نیز اندکی کمتر از هشت‌میلیارد دلار است.

پولکادات (Polkadot: DOT)

رمزارز پولکادات هم در سال ۲۰۲۰ عرضه شده است و مانند رمزارز قابلیت اتصال، انتقال دارایی و اطلاعات به سایر بلاک‌چین‌ها را دارد؛ این انتقالات بین‌بلاک‌چینی از طریق قابلیتی به نامBridge میسر می‌شود. همچنین یکی دیگر از نوآوری‌های جدید این رمزارز امکان ساختن بلاک‌چین‌های فرعی توسط کاربران و راه‌اندازی آن به موازات بلاک‌چین اصلی شبکه است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا رمزارزها و برنامه‌های رایانه‌ای خودشان را طراحی و اجرا کنند. این ویژگی‌ها پتانسیل این را دارند که این رمزارز را به جایگاهی بهتر و قیمت‌هایی بالاتر برسانند و پولکادات می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد. در زمان نگارش این مطلب قیمت هر واحد رمزارز دات حدود پنج دلار و ارزش بازار آن نیز بیش از شش‌میلیارد دلار است.

لایت‌کوین (Litecoin: LTC)

لایت‌کوین جزء اولین آلت‌کوین‌های عرضه شده به بازار رمزارز است و در سال ۲۰۱۱ پا به عرضه گذاشت. از آنجا که این رمزارز بسیار قبل‌تر از سایر رمزارزها به وجود آمده و تنها از بیت‌کوین الگوبرداری کرده است، ساختاری بسیار شبیه به بیت‌کوین دارد و ویژگی‌های خاص چندانی ندارد. لایت‌کوین مانند بیت‌کوین از مکانیسم اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کند با این تفاوت که به‌علت ساختار متفاوتش دستگاه‌های ماینر گرانتری دارد. از آنجا که این رمزارز ویژگی‌های مناسب و منحصربه‌فردی ندارد و همچنین محبوبیت و مقبولیت بیت‌کوین را هم ندارد، به‌نظر نمی‌رسد گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد. درحال‌حاضر قیمت هر واحد لایت‌کوین در حدود ۶۸ دلار و ارزش بازارش نیز حدود پنج‌میلیارد دلار است و در رتبه هجدهم برترین رمزارزها قرار دارد.

مونرو (Monero: XMR)

مونرو هم مانند لایت‌کوین یک رمزارز نسبتا قدیمی است و در سال ۲۰۱۴ عرضه شده و باز هم مانند لایت‌کوین از مکانیسم اثبات کار استفاده می‌کند و ویژگی‌های شاخصی ندارد به‌جز یکی: ناشناس بودن! اما ناشناس بودن در این رمزارز به چه معناست؟ تقریبا در همه رمزارزها می‌توان محتویات یک آدرس کیف پول را دید و تراکنش‌ها را شناسایی کرد و درواقع صاحبان این کیف پول‌ها ناشناس هستند اما در رمزارز مونرو حتی محتویات کیف‌پول و تراکنش‌ها نیز قابل‌ردیابی نیستند و به همین دلیل این آلت‌کوین در بین بزهکاران بیشتر استفاده می‌شود، حتی دستگاه‌های دولتی جوایزی را برای افرادی که بتوانند به‌نحوی به شناسایی تراکنش‌های مونرو کمک کنند، تعیین کرده‌اند. به همین دلایل مونرو نیز جزء گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری نیست. درحال‌حاضر قیمت هر واحد این رمزارز در حدود ۱۶۰ دلار است و ارزش بازار آن در محدوده سه‌میلیارد دلار قرار دارد.

یونی‌سواپ (Uniswap: UNI)

شبکه یونی‌سواپ که بر بستر بلاک‌چین اتریوم توسعه یافته است، در سال ۲۰۱۸ عرضه شد و بزرگ‌ترین رمزارز مرتبط با صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchange: DEX) است. این صرافی‌ها برخلاف صرافی‌های معمولی مانند باینانس و کوکوین روی سرورهای یک سازمان اجرا نمی‌شوند و مانند شبکه یک رمزارز روی رایانه‌های سراسر جهان اجرا می‌شوند. صرافی غیرمتمرکز یونی‌سواپ بزرگ‌ترین در نوع خود و چهارمین صرافی رمزارز بزرگ جهان است. در هر نقل و انتقالی که در این صرافی اتفاق می‌افتد یک قرارداد هوشمند به‌صورت خودکار اجرا می‌شود و هزینه این کار با توکن UNI پرداخت می‌شود. مشکلات پیرامون صرافی‌های متمرکز و اقبال به نوع غیرمتمرکز آنها، این رمزارز و هم‌خانواده‌هایش را به گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌کند. درحال‌حاضر هر واحد این رمزارز در حدود 5.3 دلار قیمت دارد و ارزش بازار آن نیز بیش از سه‌میلیارد دلار است.

استلار (Stellar: XLM)

شبکه استلار و رمزارز XLM در سال ۲۰۱۴ عرضه شده است و دفتر مرکزی آن در ایالات‌متحده قرار دارد. مانند بسیاری از آلت‌کوین‌های قدیمی بازار، استلار هم ویژگی‌های منحصربه‌فرد و خاصی ندارد و بیشتر به‌عنوان یک بستر پرداخت کاربرد دارد، لذا به نظر می‌رسد نمی‌تواند گزینه مناسبی سرمایه‌گذاری باشد. استلار درحال‌حاضر قیمتی در حدود 0.1 دلار دارد و ارزش بازار آن نیز بیش از سه‌میلیارد دلار است. برای یافتن یک رمزارز مناسب برای سرمایه‌گذاری، علاوه‌بر درنظر گرفتن ویژگی‌ها و کاربردهای آن، باید به تیم توسعه شبکه متناسب با آن و مقبولیتش نزد سرمایه‌گذاران توجه داشت؛ موضوعی که در مقالات آتی مفصلا به آن خواهیم پرداخت.