نشست خبری شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آلاحمد روز گذشته با حضور علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، گلعلی بابایی دبیر علمی این دوره از جایزه و حامد محقق معاون شعر و ادبیات خانه کتاب برگزار شد.
رونق ادبیات با برگزاری جشنواره
علی رمضانی در این نشست در سخنانی گفت: «رونق ادبیات یکی از دلایل برگزاری جایزه است. قطعا برگزاری جایزه تنها یکی از اهداف جایزه را رقم می‌زند، آموزش و کمک به تولید نیز مهم است که نیازمند پیگیری مسئولان است. خانه کتاب هم در این حوزه مسئولیت دارد. ادبیات پرامانت‌ترین و پرخوان‌ترین و پرفروش‌ترین حوزه‌هاست. امسال شانزدهمین دوره جایزه با صدمین سال تولد جلال مصادف شد. ما در روز 11 آذر در زادگاه جلال در طالقان نشستی با حضور نویسندگان و ادبا و مردم برگزار کردیم که استقبال مردم از همشهری خود جالب توجه بود و اجتماع برگزیدگان و نویسندگان حوزه ادبیات داستانی هم پیش از اختتامیه برگزار می‌شود. رمضانی با بیان اینکه جلال آلاحمد هر سال یک ارمغان و آورده برای ما دارد، گفت: «سال گذشته هفتادمین سال انتشار غرب‌زدگی بود. امسال هم تصمیم گرفتیم به کتاب ولایت عزراییل توجه ویژه کنیم.» مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: «کتاب «سفر به ولایت عزراییل» که درخصوص سفر جلال به اسرائیل است، ۱۵ سال پس از شکل‌گیری مفهوم جعلی رژیم‌صهیونیستی بوده است. چرا جلال آلاحمد به اسرائیل سفر کرد؟ او به دعوت اسرائیلی‌ها به آنجا رفت. او بحثی در این کتاب دارد که در همان سال اول به آپارتایدی که در آنجا رخ داده اعتراض می‌کند. او در مساله فلسطین و اسرائیل برای امروز ما هم حرف دارد، حتی در دوره‌ای که شرایط با امروز متفاوت بود.» رمضانی همچنین گفت: «اگر سیر دوره‌های مختلف جایزه جلال آلاحمد را ببینید متوجه تلاش و تغییر ما در برگزاری این رویداد می‌شوید. برای مثال امسال ستاد خبری جایزه تلاش کرده است با فارسی‌زبانان غیرایرانی درباره جایزه جلال مصاحبه کند که می‌توانید آن را از سایت خانه کتاب و ادبیات دنبال کنید.»
2889 عنوان کتاب، تعداد آثار این دوره
حامد محقق نیز در سخنانی با اشاره به شروع فعالیت این دوره از جایزه در آبان ماه گفت: «آثار زیادی به دبیرخانه رسید و کتاب‌ها تفکیک شدند. 893 عنوان در مستندنگاری، 443 عنوان در داستان کوتاه، رمان با 1470 عنوان و نقد ادبی با 83 کتاب، درمجموع 2889 عنوان کتاب به دبیرخانه رسید. 40 هزار عنوان کتاب در 15 دوره جایزه جلال بررسی شده، 113 نفر برنده جایزه شده‌اند. هدایت‌الله بهبودی با 3 بار برگزیده بیشترین دریافت جایزه را داشته است. 55 ناشر جایزه جلال را دریافت کردند. امسال ناشران شهرستانی میان نامزدها هستند و دو نویسنده غیرتهرانی داریم. بازه سنی نامزدها نیز 28 تا 62 سال است. 3 نویسنده با اولین کتاب‌شان نامزد دریافت شدند. در 11 استان دوره آلاحمد برگزار شده و 33 کارگاه نیز در این زمینه برگزار شده است، 220 نفر هم در این کارگاه‌ها آموزش دیدند.»
توجه به مستندنگاری در جایزه جلال
در بخش دوم این نشست که به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت، رمضانی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر اینکه با توجه به تاکید داوران و دبیران علمی جایزه جلال در دوره‌های اخیر مبنی‌بر ضرورت تغییر اساسنامه جایزه در بخش مستندنگاری، آیا پیشنهاد مشخص و متممی برای شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شده است؟ گفت: «این موضوع در جلسه‌ای که ما با حضور 20 نفر از منتقدان و اعضای هیات‌علمی داشتیم، مطرح شد. چون حجم آثار این حوزه قابل توجه است، اگر دنبال کرده باشید در اساسنامه اولیه جایزه تاریخ‌نگاری آورده شده و در ادامه به مستندنگاری تغییر یافته است. این تغییرات معمولی است که نیازمند بررسی دقیق‌تر دوستان در معاونت است. دوستان ما در حال بررسی هستند تا پیشنهاد پخته‌ای ارائه شود، موضوعات دیگری هم مطرح شده است که آنها هم در حال بررسی است. اگر بتوانیم به جمع‌بندی برسیم این پیشنهاد ارائه می‌شود. البته با این مساله هم مواجه هستیم که بین متخصصان نیز بر سر حوزه مستندنگاری اجماعی نیست. اگر به اجماع خوبی برسیم که به برجسته شدن گونه مستندنگاری که در این سال‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته و حتی از صرف پرداخت موضوعات دفاع مقدس نیز خارج شده و تاریخ شفاهی مسائل دیگر نیز را در برمی‌گیرد، این پیشنهاد را به شورا ارائه خواهیم کرد.» رمضانی در پاسخ به پرسش دیگری و در توضیح بیشتر گفته‌های گلعلی بابایی مبنی‌بر اینکه با حضور اعضای هیات‌علمی در جلسه نهایی داوران، داوری‌ها تا حدودی تغییر یافت، گفت: «مطابق آیین‌نامه در جلسه نهایی علاوه‌بر سه داور برای هر رشته یک نفر نماینده هیات‌علمی و دبیر علمی به جلسه نهایی اضافه می‌شوند. ترکیب نهایی 5 نفر است. آثاری که به مرحله نهایی توسط داوران رسیده است در جلسه‌ای با حضور نماینده اعضای هیات‌علمی و دبیر علمی مورد بحث و گفت‌وگو قرار می‌گیرد. نماینده و دبیر نیز تنها یک رای دارند، بنابراین اثری که حائز اکثریت آرا از بین این 5 نفر شود به‌عنوان برگزیده معرفی می‌شود. اینکه آقای بابایی فرمودند حضور اعضای هیات‌علمی نظر را تغییر داد، منظور در مباحثه، گفت‌وگو و اغنا بود.» گلعلی بابایی دبیر علمی این دوره نیز در توضیح بیشتر این مطلب، افزود: «آثار تا قبل از جلسه نهایی توسط سه داور که تصمیم‌گیر هستند ارزیابی می‌شوند. ممکن است از بین این سه داور دو داور رأی مثبت و یک داور رأی منفی داشته باشند. در جلسه پایانی دو رای دیگر یعنی آرای عضو هیات‌علمی و دبیرعلمی نیز اضافه می‌شود. آنجا ممکن است آن دو داور به اثری به‌عنوان برگزیده رأی داده باشند که درنهایت رای نیاورد. منظور من این موضوع بود.»
داوران را قسم دادیم که برگزیده داشته باشیم
دبیر علمی جایزه ادبی جلال‌آل‌احمد در پاسخ به سوال خبرنگار «فرهیختگان» در مورد کیفیت آثار این دوره از جشنواره در دو بخش رمان و داستان کوتاه گفت: «امسال آثار در بخش‌های رمان و داستان کوتاه به لحاظ کمی قابل توجه است. بخش‌های رمان و داستان کوتاه به لحاظ کیفی و محتوایی چه طور بودند؟ باید گفت یک نقیصه‌ای در این حوزه‌ها داریم. مژده می‌دهم که حتما اثر برگزیده خواهیم داشت. یکی از شروط اولیه ما از همان اول به داوران این بوده و حتی قسم‌شان دادیم که آثار برگزیده و تقدیری داشته باشیم.» در ادامه مدیرعامل خانه کتاب با اشاره به افزایش جایزه ادبی جلال آلاحمد در دوره شانزدهم گفت: «مبلغ جایزه جلال در این دوره افزایش یافته است، به‌صورتی‌که برای برگزیدگان مبلغ ریالی از 250 میلیون تومان به 400 میلیون افزایش یافته و جایزه شایستگان هم از 50 میلیون به 100 میلیون رسیده است.»
