زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: از میان 18 کیفرخواستی که روز سه‌شنبه علیه برخی افراد سازمان موسوم به مجاهدین خلق قرائت شد، نزدیک به 10 نفر از این کیفرخواست‌ها به زنان سازمان اختصاص پیدا کرده بود که اتفاقا درجه‌های بالایی در سازمان داشتند و اقدامات قابل‌توجهی نیز در این رابطه انجام داده بودند که ازجمله آنها مژگان پارسایی بود که مسعود رجوی می‌گفت اقدامات او سازمان را نجات داده است. در جریان انقلاب ایدئولوژیکی که در سازمان اتفاق افتاد، رده‌بندی‌ها و حضور افراد سازمان تغییرات قابل‌توجهی پیدا کرد. درجه سازمانی آقایان دچار تحول شد و حالا رده‌های بالای سازمان به زنان اختصاص پیدا کرده بود. این یکی از روش‌های قدیمی سازمان بود که اکنون به‌صورت آشکارتری دنبال می‌شد. واقعیت این بود که زنان اعضای مطیع‌تری برای سازمان بودند و انجام و اجرای اقدامات خواست سازمان توسط آنها راحت‌تر صورت می‌گرفت. نگاهی به سوابق این اعضای رده‌بالا نشان می‌دهد که این سیاست سازمان موثر بوده و زنان بخش زیادی از اقدامات مثبتی را که در سازمان انجام شده به خود اختصاص داده بودند. شاهد ماجرا متهمان زنی است که برمبنای کیفرخواست در طراحی اجرا و دنبال کردن اهداف سازمان کارنامه تاریکی دارند که البته روایت‌های برخی اعضای جداشده نشان می‌دهد این افراد درمیان اعضای سازمان نیز محبوبیت چندانی نداشتند.
دادگاه به جلسه دوم رسید
جلسه رسیدگی به اتهامات منافقین به جلسه دوم رسید و فعلا در مرحله قرائت کیفرخواست قرار دارد و بعد از اتمام قرائت دفاعیات وکلا آغاز می‌شود. قاضی پرونده در ابتدای جلسه دوم نیز دوباره تاکید کرد که متهمان می‌توانند برای رسیدگی به اتهامات‌شان وکیل معرفی کنند. اما تا اینجای ماجرا برای رسیدگی به اتهامات اعضای سازمان و برمبنای قانون برای آنها وکیل تسخیری تعیین شده است. در حاشیه برگزاری جلسه دادگاه سراغ وکلای پرونده رفتیم تا از روند رسیدگی و دفاعیات آنها از متهمان بپرسیم. یکی از وکلای تسخیری، از سیر دادگاه رسیدگی به اتهامات متهمان گفت و توضیح داد: «کیفرخواست 700 صفحه است، البته 670 و خرده‌ای صفحه است. طبق قانون باید تمام کیفرخواست خوانده شود، فکر می‌کنم فقط 8 یا 9 جلسه خواندن کیفرخواست زمان ببرد. بعد از آن تازه ما دفاعیات‌مان را شروع می‌کنیم. البته در میان 107 نفر متهم دو نفر فوتی داریم و الان تعداد متهمان 105 نفر است. 104 نفر از متهمان اشخاص حقیقی هستند، یک نفر از اشخاص حقوقی که بر این اساس پنج وکیل تسخیری تعیین‌شده که هرکدام قرار است از 21 متهم دفاع کنند.»
وکیل تسخیری متهمان دادگاه در پاسخ به اینکه با توجه به اسناد معتبری که وجود دارد، چه دفاعیاتی از متهمان خواهند داشت، گفت: «ما براساس عیب‌ها و نقایصی که در پرونده وجود دارد، دفاع خواهیم کرد. ایرادهایی وجود دارد. ما باید کیفرخواست را منطبق بر قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی مصوبه 92 بررسی کنیم. براساس اطلاعات و قوانینی که وجود دارد، بعد از صدور کیفرخواست ایرادات‌مان را مطرح می‌کنیم؛ چراکه کیفرخواست باید براساس قانون باشد. برمبنای قانون از جرائم حدی، تعزیری و هرچیزی که به متهمان انتساب پیدا کرده دفاع خواهیم کرد، چون بعضی از اتهامات قابل‌خدشه است.»
متهمان دفاعیات خود را ایمیل کنند، رسیدگی می‌کنیم
وکیل تسخیری اعضای سازمان البته به این نکته اشاره کرد که حاضرند هر دفاعی را که از جانب متهمان مطرح شود موردتوجه قرار دهند و گفت: «براساس اسناد از هر ایرادی که در پرونده باشد، دفاع خواهیم کرد. اگر متهمان بخواهند با ایمیل‌ها و حتی رمزنگارهایشان برمبنای اطلاعاتی که در پرونده وجود دارد برای دفاع از خودشان اقدام کنند، ما این را انجام خواهیم داد، چون وکیل آنها هستیم و براساس قانون وظیفه ماست که این کار را انجام بدهیم. درحال‌حاضر براساس اسنادی که وجود دارد دفاع خودمان را مطرح خواهیم کرد. البته دفاع متهم کمک زیادی به ما خواهد کرد. ما نمی‌دانیم در روند پرونده چه اطلاعاتی وجود دارد و براساس اظهارات شهود، فیلم‌هایی که وجود دارد، اسنادی که وجود دارد، دفاع می‌کنیم و شاید مطالبی ذکر شود که درست نبوده است. خوب باید متهم در این مساله کمک کند. الان علی‌الحساب دسترسی نداریم و براساس اسناد، دفاع خواهیم کرد.»
رسانه‌ای شدن دادگاه منافقین و غیابی بودن رسیدگی به پرونده متهمان این سوال را درمیان افکار عمومی به وجود آورده بود که آیا تابه‌حال دادگاهی به این روش برگزار شده است؟ امری که یکی دیگر از وکلای تسخیری متهمان به آن اشاره کرد و گفت که در رسیدگی به پرونده‌های کیفری این اتفاق زیاد تکرار می‌شود. وکیل متهمان اعضای سازمان در ابتدا در رابطه با چگونگی رسیدگی به اتهامات افراد فوت‌شده در پرونده گفت: «درخصوص آنهایی که فوت شدند قرار منع تعقیب صادر می‌شود و مجازات درخصوص آنها موضوعیت ندارد ولی کسانی که در پرونده هستند براساس آنچه که من می‌دانم هنوز زنده هستند.»
وکیل 21 نفر از متهمان دادگاه، درباره اینکه با توجه به اینکه دسترسی به متهمان وجود ندارد و دفاعیات به چه نحوی مطرح خواهد شد نیز گفت: «ما براساس پرونده و مستنداتی که در پرونده وجود دارد، اعم از مستندات مربوط به کیفرخواست دفاع خواهیم کرد. بعد هم به‌هرحال وکالت تسخیری داریم، یعنی با توجه به درجه اتهامات افراد و اینکه رسیدگی به اتهام غیابی است، لازمه و ضرورت قانونی آن است که برای این افراد وکیل تعیین شود. اگر واقعا متهمان می‌خواهند از خود دفاع کنند، می‌توانند با ما تماس بگیرند و ادله خود را مطرح کنند تا ما بتوانیم در اینجا آن را ارائه و از آنها دفاع کنیم، در غیر این صورت مجبور هستیم از طریق پرونده و مستندات پرونده رسیدگی کنیم. این هم در قانون تجویز شده است و با توجه به غیابی بودن دادگاه نیز چاره‌ای در این خصوص نداریم.»
برمبنای قانون از متهمان دفاع می‌کنیم
تکثر پرونده‌هایی که به‌صورت غیابی به آن پرداخته‌شده موضوع دیگری بود که این وکیل به آن اشاره کرد و گفت: «دادگاه‌های زیادی وجود داشته که به‌صورت غیابی برگزار شده‌اند. در میان پرونده‌های کیفری تعداد کثیری وجود دارد که به متهم دسترسی نبوده و به او ابلاغ واقعی نشده است حتی در مورد کسانی که در ایران هستند و وکیل هم معرفی نکردند این امر اتفاق افتاده است، درنتیجه به آنها به‌صورت غیابی رسیدگی شده، حتی بعضی از رسیدگی‌های غیابی با توجه به درجه اتهاماتی که پایین بوده بدون حضور متهم تشکیل شده است. ناظر به پرونده، اعضای سازمان می‌توانند براساس قانون وکیل معرفی کنند با معرفی وکیل، وکیل تسخیری خودبه‌خود موضوعیت خود را از دست می‌دهد. غیر از آن هم هر وقت حضور پیدا کنند، چون رای غیابی است، مجدد واخواهی می‌کنند و می‌توانند رسیدگی حضوری با وکیل خود انجام دهند.»
هنوز خاطره اتفاقات تلخی که اعضای سازمان منافقین برای مردم ایران در دهه 60 به‌جا گذاشتند از خاطره‌ها پاک نشده، امری که باعث می‌شود در نظر افکار عمومی نتیجه دادگاه از پیش مشخص است. امری که ممکن است نفس قبول وکالت این پرونده و دفاع از این متهمان را مورد توجه قرار دهد. امری که وکیل متهمان در پاسخ به نگرانی از واکنش افکار عمومی گفت: «بحث این است که ما وکیلیم و حق نداریم مسائل و نگرانی‌هایمان را در دفاع دخالت بدهیم. وظیفه داریم از حقوق قانونی متهم دفاع کنیم. به‌هرحال هرکدام از متهمان حقوق قانونی دارند که قانون اساسی ما اشاره کرده اگر خودشان هم حضور نداشتند وکلا یا تعیینی یا تسخیری از حقوق قانونی خود دفاع کنند، چون اینها به هر مقدار و هر درجه هم که اتهام داشته باشند براساس قانون اساسی اجازه دارند از حقوق‌شان دفاع شود.»
پای حرف شاکیان دادگاه
شاکیان دادگاه شعبه 11 کیفری آنقدر زیاد هستند که اگر قرار باشد همه آنها در دادگاه حضور پیدا کنند دیگر جایی برای حضور شخص دیگری باقی نمی‌ماند. در این میان خانواده شهید صیادشیرازی ازجمله افرادی بودند که رسما و ناظر به ترور شهید صیادشیرازی شکایت تنظیم کردند و فرزند شهید نیز به‌عنوان نماینده این خانواده در جلسات حضور پیدا می‌کنند اما به تعداد قتل‌ها و ترورهایی که اعضای این سازمان انجام دادند روایت و قصه وجود دارد، از کارمند ساده‌ای که در خانه‌اش ترور شد تا مسئول عملیاتی که منافقین بعد از تهدیدها و پیام‌های متعدد او را ترور کردند. همسر شهید محمدعلی آقارجبی که سال 61 به دست اعضای این سازمان ترور شد در روایت روز حادثه می‌گوید: «همسرم در منزل شخصی‌مان به شهادت رسید، چون در فامیل معمولا مرسوم بود و در خانه را باز می‌گذاشتیم، حتی منافقین فکر می‌کردند در خانه بسته است و می‌خواستند از دیوار وارد خانه شوند و در خانه را باز کنند اما دیده بودند که در خانه باز است و همسرم را در خانه به شهادت رساندند. همسرم مسئول حراست صداوسیما بود.» آیت‌الله غلامرضا سمرقندی، نماینده آیت‌الله خسروشاهی بود که با فرزندش با هم در کمیته انقلاب کار می‌کردند. کشف یک خانه تیمی اما منجر می‌شود که منافقین نقشه ترور شهید سمرقندی را بکشند. فرزند این شهید شرح ماجرای ترور را این‌طور تعریف کرد: «سال 59 کازینویی در خیابان اردیبهشت فرجام بود. منافقین از این کازینو به‌عنوان خانه تیمی استفاده می‌کردند. به همین دلیل در اقدامی به خانه تیمی حمله کردیم و فرمانده عملیات هم پدرم بود. بعد از درگیری چندساعته توانستیم آنجا را تصرف کنیم، از همان جا کینه منافقین شروع شد و مرتب پیام می‌دادند که حتما شما را ترور خواهیم کرد و مدام مزاحمت ایجاد می‌کردند تا 8 شهریور 59 که از طرف حوزه علمیه قم نامه آمد که برای تبلیغات به منطقه جنگی برود. من خودم در منطقه بودم. قرار بود ساعت شش صبح به سمت منطقه حرکت کنند. دو نفر از پاسداران نیز همراه پدرم بود. از همان جلوی منزل ماشین را تعقیب می‌کنند تا جلوی بیمارستان حضرت امام خمینی ماشین را به رگبار می‌بندند و راننده همان لحظه به شهادت می‌رسد. پدرم هم که عقب ماشین نشسته بودند در تیراندازی ادامه‌دار منافقین یک تیر به قلب‌شان، یک تیر به گردن‌شان و یکی هم به مچ دست‌شان می‌خورد و به شهادت می‌رسند.» نامه‌ها، تماس‌ها و تهدیدهای مکرر اعضای سازمان پیش از ترور شهید سمرقندی البته از جمله اقداماتی بود که همسر شهید به آنها اشاره می‌کرد.
جنایت‌هایی که تمامی ندارد
دادگاه شعبه 11 کیفری متهمان روز شنبه به قرائت کیفرخواست برخی از متهمان سازمان منافقین پرداخت که یکی از متهمان مژگان پارسایی بود. او از افرادی بوده که مسئولیت طراحی و عملیات ترور شهید صیاد شیرازی را به عهده داشته است. پارسایی در سال 72 همراه با مریم رجوی از کشور خارج می‌شود و در کشورهای اروپایی اقدام به جمع‌آوری کمک‌های مالی برای سازمان می‌کند. حضور در عملیات‌های سازمان مثل فروغ جاویدان و چلچراغ ازجمله اقدامات این عضو فعال سازمان است. اما این همه اتهامات مژگان پارسایی نیست و برمبنای آنچه اعضای جداشده سازمان از رفتار او با دیگر اعضای سازمان گفته‌اند به نظر می‌رسد او شخصیت چندان محبوبی در میان اعضا نبوده و اتهاماتی درباره قتل دیگر اعضا نیز متوجه اوست. هدایت اعضای سازمان برای انجام عملیات‌های تروریستی در ایران از جمله اقدامات پارسایی بوده است. در همین راستا در عملیات‌هایی تیم‌ها را برای انفجار لوله‌های نفت و خمپاره زدن به مراکز دولتی، هدایت می‌کرد. همین اقدامات منجر شد او در سال 80 از جانب رجوی به‌عنوان معاون اول منصوب شود و بعد از آن نیز به‌عنوان جانشین رجوی در این سازمان تروریستی انتخاب شود. بیشتر جلساتی که برای افراد مساله‌دار سازمان تشکیل می‌شد توسط پارسایی تشکیل شده است. قتل نزدیک به 100 نفر از اعضای سازمان ار جمله اتهاماتی است که اعضای جداشده سازمان به آن اشاره می‌کنند. مهوش سپهری دیگر عضو سازمان بود که در جریان قرائت کیفرخواست اتهامات او مطرح شد. سپهری در حال حاضر مسئول برگزاری یکی از نشست‌های مهم تشکیلاتی در آلبانی است. سپهری فرد شناخته‌شده‌ای در سازمان است و کمتر کسی از اعضای جداشده سازمان وجود دارد که او را نشناسد. مریم سنجابی از اعضای سابق شورای رهبری موسوم به مجاهدین، اقدامات و فعالیت‌های سپهری که نام مستعارش نسرین بود را این‌طور روایت کرد: «نسرین پس از اینکه به مقام مسئول اولی سازمان ارتقا یافت مهم‌ترین مسئولیتش حفظ تشکیلات بود. آن زمان اعضای زیادی در سازمان حضور داشتند که از تشکیلات به جان آمده و خواهان جدایی بودند و کسی هم اجازه خروج از تشکیلات را نداشت. مسئولیت سرکوب و تنبیه و به راه آوردن این نفرات برعهده سپهری گذاشته شد. او همزمان مسئول نهاد شورای رهبری نیز شد و نقش اساسی در سرکوب و ساکت کردن زنان شورای رهبری را برعهده گرفت.» ساکت کردن صدای مخالفان کاری بود که «خواهر نسرین» آن را خوب انجام می‌داد و نزدیک به 200 نفر از اعضای سازمان را محاکمه کرد. مریم سنجابی در روایت خود گفت: «در خاطرات جداشدگان ازجمله خانم سلطانی قید شده که وی شخصا خانم‌های ناراضی تشکیلات از جمله مرضیه قربانی، مرضیه قرصی، مهناز ابوذریان، مینو فتحعلی، مهری موسوی، فاطمه غلامی، ناهید طهماسبی و بسیاری دیگر از ناراضیان را به باد شکنجه، فحش، کتک و هتاکی‌های ناموسی گرفته است. مهوش سپهری رسما مینو فتحعلی را به مرگ محکوم کرد و در جلسات شورای رهبری گفت که به دلیل اینکه وی فرار کرده است می‌بایست کشته شود تا اینکه سرانجام در سال ۱۳۸۲ خانم فتحعلی سر به نیست شد.» اگر اتفاقات و جنایت‌هایی که اعضای سازمان علیه مردم ایران و ترورهایی که انجام شده است را کنار بگذاریم به نظر می‌رسد نیاز است دادگاه جدایی برای رسیدگی به برخی اتهامات اعضای سازمان و ناظر به جنایت‌های آنها برگزار شود.
