نیلوفر مژدهی، خبرنگار: عملکرد پرنوسان داوران در رقابت‌های لیگ برتر دیگر از حد گذشته و فرازهای جدیدی از قضاوت‌های عجیب‌وغریب در طول این مسابقات می‌بینیم که اتفاقا در محور همه آنها حضور خداداد افشاریان بیش از پیش به چشم می‌خورد. تا همین چند‌وقت پیش، فقط اشتباه در قضاوت بود که مورد توجه اهالی فوتبال و رسانه‌ها قرار می‌گرفت اما اخیرا فارغ از قضاوت یک مسابقه، دخالت‌هایی می‌شود که عملا استقلال داور به‌عنوان قاضی میدان را زیر سوال می‌برد. نمونه این اتفاقات را طی هفته جاری در بازی آلومینیوم و صنعت نفت به چشم دیدیم. همین موضوع باعث شد تا با علی خسروی در مورد بلایی که بر سر داوری فوتبال ایران آمده دقایقی گفت‌وگو کنیم. خسروی تلاش کرد ذهنیت‌ها را نسبت به داوری همچنان مثبت نگه دارد، با این حال او خود به خوبی می‌داند آشی که خداداد افشاریان برای داوری پخته بیش از حد شور شده است. صحبت‌های خسروی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» را بخوانید.
اتفاقاتی که در قضاوت بازی صنعت نفت و آلومینیوم رخ داد قابل دفاع نیست. چه توضیحی برای این موضوع دارید؟
داور پنالتی می‌گیرد، کمک داور پنالتی را رد می‌کند اما داور نظر او را نمی‌پذیرد. در ادامه وقتی قرار است تشریفات به ثمر رساندن پنالتی انجام شود، داور چهارم نیز اعمال نظر کرده و مدعی می‌شود پنالتی صحیح نیست. وقتی داور می‌بیند که دو نفر از همکارانش پنالتی را وتو می‌کنند تصمیمش را برمی‌گرداند. درواقع زمانی که صرف لغو کردن پنالتی شد کمی طولانی بود وگرنه داور برای اینکه بخواهد پنالتی را کنسل کند، زمانی نخواسته بود. همین هم باعث شد تا شائبه به وجود بیاید و برخی فکر کنند افشاریان فیلم را دیده و در تصمیم داور اعمال نظر کرده است، درحالی‌که اصلا این‌طور نبود. حتی خود افشاریان هم این موضوع را تکذیب کرد.
باز هم توجیهی برای اینکه یک‌ربع از وقت بازی صرف تردید داور در اعلام یا رد پنالتی شود، وجود ندارد.
اتفاقا با شما موافقم. از نظر من هم تجدید یا کنسل کردن پنالتی به این همه زمان نیاز نداشت و داوران باید سریع‌تر اقدام می‌کردند اما معتقدم تا زمانی که هنوز توپ به گردش در نیامده است داور می‌تواند نظرش را عوض کند. این متن قانون است حتی اگر گل زده شود و کمک قبول نکند، تا وقتی که به بازی برنگشتند داور می‌تواند گل را مردود کند.
قبول دارید طی هفته‌های اخیر تمام جنجال‌های داوری در بازی‌هایی که یک طرفش تیم آلومینیوم بوده، رخ داده است. آیا به نظر شما این شائبه‌برانگیز نیست؟
این یک اتفاق است. فصل قبل هم این شرایط برای تیم مس رفسنجان به وجود آمده بود. حتی به محمد ربیعی، مربی وقت مس در آن زمان زنگ زدم و از او عذرخواهی کردم. این فصل هم همه اتفاقات بد برای بازی‌های آلومینیوم رخ می‌دهد. دلیل اینکه افشاریان هم برای تماشای بازی به ورزشگاه رفت، همین حساسیت‌ها درخصوص تیم آلومینیوم بود. در اصل افشاریان با این کار می‌خواست به آلومینیومی‌ها اطمینان بدهد قصد و غرضی در کار نیست، به همین دلیل به‌عنوان ناظر داوری به ورزشگاه رفت اما متاسفانه شرایط خوب پیش نرفت. متاسفانه هرچه افشاریان بیشتر تلاش می‌کند نتیجه بدتری دارد!
با این شرایط نه‌تنها داوری بلکه فوتبال هم در حال ضربه خوردن است.
باید شرایط را تغییر دهیم از این‌رو پیشنهاد می‌کنم در تعطیلات میان‌فصل، مدیران و مربیان به همراه داوران و رئیس کمیته داوران در کارگروهی دو سه روزه گرد هم جمع شده و رفتارهای ۱۵ هفته اول را چک کرده و همه عوامل دخیل را مورد بررسی قرار دهند. مصاحبه‌ها و حتی بیانیه‌ها هم مورد بررسی قرار بگیرند. مردم از فوتبال لذت می‌برند و باید برای این فوتبال کاری کرد. ما که نمی‌توانیم به خیلی از امکانات دسترسی داشته باشیم، باید با توجه به توانایی‌هایی که داریم برای رفع مشکلات تلاش کنیم و من فکر می‌کنم با این کارگروه یکی دو روزه می‌توان بخش زیادی از مشکلات را برطرف کرد. من در دوران قضاوت با مربیانی که در حال حاضر در لیگ حضور دارند مراوده داشتم و در قضاوت مشکلی با آنها پیدا نکردم. واقعیت این است که اگر وقت بگذاریم، می‌توانیم مشکل را برطرف کنیم. به قول مایلی‌کهن فوتبال محبت خداست پس باید آن را حفظ کنیم.
چندی پیش چنین جلسه‌ای به شکل مختصرتر با حضور مهدی تاج برگزار شد ولی چندان اثری در عملکرد داوران ندیدیم؟
این بی‌انصافی است که بگوییم هیچ تاثیری نداشت. پس از این جلسه بود که هدست برای داوران تهیه شد. پرداخت حق‌الزحمه داوران سرعت بیشتری گرفت و لباس‌های آستین بلند در اختیار داوران قرار گرفت و از همه مهم‌تر اینکه قضاوت نوبتی برداشته شد و هر داوری که بهتر قضاوت کند، بازی بیشتری به او می‌رسد. به این ترتیب پس از هر هشت بازی وبیناری با حضور داوران تاثیرگذار داریم.
شاید چون VAR نیست یا نظارت درستی روی قضاوت داوران صورت نمی‌گیرد آنها نیز در عملکردشان چندان جدی نیستند.
اتفاقا برعکس. عدم وجودVAR بهانه‌ای برای قضاوت نادرست نیست؛ چراکه اگر این سیستم کمک‌داور ویدئویی باشد، کار داور راحت‌تر است و با اطمینان بیشتری قضاوت می‌کند چون ضریب امنیتی بالاتری دارد. با این حال معتقدم داور باید جلوتر از VAR باشد.
تکلیف سیستم‌هایی که AFC در ایران نصب کرده بود، چه شد؟ آیا دستگاه‌ها را از کشور خارج کردند؟
متاسفانه پیشنهادهای مرا گوش نمی‌کنند. هر دو دستگاه را جمع‌آوری کرده و بردند. اگر قرار باشد باز هم مسابقات برگزار شود، دوباره دستگاه‌ها را می‌آورند. هنوز اجازه ندادند از این سیستم‌ها در مسابقات استفاده کنیم چراکه ابتدا باید آموزش ببینند. در این خصوص می‌دانم که شبیه‌سازها به‌زودی وارد ایران می‌شوند، در این صورت ۸ داور ما به‌طور قطع لایسنس می‌گیرند. اگر شبیه‌سازها به سرعت وارد ایران شوند برای سایر داوران هم کلاس‌های آموزشی می‌گذاریم. البته این شبیه‌سازها فقط جنبه آموزشی دارند و اصلا نمی‌توانیم در مسابقات از آنها استفاده کنیم؛ چراکه کار، قانونی نیست. درست مثل دوربین‌هایی که کنار زمین است. هر کس دوربین بیاورد و بخواهد قضاوت داور را براساس این دوربین‌ها قضاوت کند باید از سوی ناظر بازی جمع‌آوری شود.
اشتباهات مکرر داوری باعث شد برخی شبهات به وجود بیاید و حتی موضوع شرط‌بندی در قضاوت‌ها نیز مطرح شد. نظر شما چیست؟
۴۰ سال است داور هستم و بارها از این حرف‌ها شنیدم. حتی در زمانی که قضاوت می‌کردم بارها اتهامات مختلفی به من زدند. ما دیگر به این حرف‌ها عادت کردیم. در بین داوران تاکنون چنین افرادی را ندیدم و اگر روزی هم ببینم همه‌شان را جمع می‌کنم. متاسفانه ما نه‌تنها در داوری بلکه در بسیاری موارد دیگر از دنیا جا مانده‌ایم. باید خود را به دیگران برسانیم. به‌طوری‌که ثابت کنیم بعد از فغانی هم می‌توانیم در جام‌جهانی داور داشته باشیم. به نظر من بهترین راه‌حل برای حل مشکلات، جلسه بین داوران و مربیان و مدیران باشگاه‌هاست. این جلسه قطعا نتایج خوبی خواهد داشت. ما سختگیری‌های خود را انجام می‌دهیم و به نظرم تشکیلات داوری خیلی ربطی به قضاوت آنها ندارد بلکه آنها برای بالا بردن سطح خود باید بیشتر تلاش کنند
طی سال‌های اخیر قیمت تیم‌ها بالا رفته و به نوعی سرمایه افراد به حساب می‌آید، مخصوصا تیم‌هایی که به شکل خصوصی اداره می‌شوند. به نظر می‌رسد بسیاری از جنجال‌ها ازجمله چاقوکشی‌هایی که علیه داوران صورت گرفته در پی این افزایش قیمت و ارزشمند شدن تیم‌ها و سرمایه‌گذاری در آن است؟
پس به این نتیجه می‌رسیم که پول حرفه‌ای به فوتبال تزریق شده اما رفتار حرفه‌ای نداریم. اگر قرار است پول به فوتبال تزریق شود باید جنبه آن را هم داشته باشیم، مخصوصا مدیرانی که به شکل خصوصی فعالیت می‌کنند و درواقع مدیران هزینه هستند. زیرا در فوتبال نمی‌بینیم باشگاهی درآمدی داشته باشد. مدیران هم به این دلیل که می‌خواهند در جایگاه خود باقی بمانند برای بقا دست به هر کاری می‌زنند. خیلی از جنجال‌ها این‌طور شکل گرفته است.
