فاطمه بریمانی‌ورندی، خبرنگار گروه جهان‌شهر: «امانی خالد نعمان حشیم»، مادر دو کودک فلسطینی در سال 2016، درحالیکه 26 سال داشت به اتهام حمله به سربازان اسرائیلی در یک ایست‌وبازرسی در بیت‌المقدس به 10 سال زندان محکوم شد. او یکی از 39 اسیر فلسطینی بود که در مرحله نخست تبادل اسرا در قالب توافق آتش‌بس توانست پس از هشت سال از زندان آزاد شود. غروب جمعه در شبکه‌های اجتماعی ویدئویی از لحظه ورود این مادر فلسطینی به خانه‌اش و دیدارش با مادرش به‌صورت گسترده منتشر شد. به‌جز او، 21 زن و 17 اسیر زیر سن قانونی نیز روز جمعه در میان استقبال بی‌نظیر مردم فلسطین، به خانه‌هایشان بازگشتند. در تصاویر منتشر شده، بسیاری از اسرا با پرچم و سربند حماس مشاهده می‌شوند. حالا حماس به یکی از مهم‌ترین اهداف عملیات «طوفان الاقصی» دست یافته است. شاید روز هفتم اکتبر برای بسیاری فایل صوتی منتشرشده «محمد ظیف»، فرمانده شاخه نظامی حماس (عزالدین‌قسام) سخنی بلندپروازانه بود، آنجا که او یکی از اهداف عملیات را آزادی اسرا و عدم‌پذیرش پیشنهاد گروه‌های مقاومت برای «مبادله انساندوستانه اسرا» یاد کرد. براساس آمارهای منتشر شده، حداقل پنج هزار و 200 فلسطینی در 20 زندان رژیم‌صهیونیستی (19 زندان در سرزمین‌های اشغالی و یک زندان در کرانه باختری) محبوسند.
در سال‌های گذشته برای آزادی اسرا و به‌ویژه زنان و کودکان از زندان‌های رژیم‌صهیونیستی رایزنی‌هایی شده بود، اما طرف صهیونیستی حاضر به تبادل نبود و از همین رو مقاومت اسلامی در غزه، در طراحی عملیات به اسارت گرفتن صهیونیست‌ها را گنجانده بود. از همین رو نیز پس از ورود به غلاف غزه، رزمندگان مقاومت، سربازان اسرائیلی و شهرک‌نشینان را با گاری، وانت و حتی موتورسیکلت‌ها به داخل غزه منتقل کردند تا از این طریق بتوانند اسرای خود را آزاد کنند. اسرائیل با این ادعا که می‌خواهد همه اسرا را بدون ارائه هیچ امتیازی آزاد کند، تهاجم همه‌جانبه خود را به غزه آغاز کرد. در میانه این تهاجم سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در نخستین واکنش خود به جنگ، به طرف صهیونیستی به کنایه گفت که اسرائیل چه زمانی بدون مذاکره و تبادل توانسته یک اسیرش را آزاد کند؟ کمتر از یک‌ماه پس از سخنرانی نصرالله، صهیونیست‌ها بالاخره مجبور به پذیرش خواسته‌های مقاومت شدند و تن به تبادل دادند. کسی نمی‌داند گروه‌های فلسطینی چه در سر دارند، اما این گروه‌ها اعلام کرده‌اند که همه اسرا را آزاد خواهند کرد. فعلا در مبادله پیش‌رو قرار است 150 اسیر فلسطینی با 50 اسیر صهیونیست مبادله شوند، اما بیش از هشت هزار اسیر دیگر مشخص نیست چگونه قرار است آزاد شوند. البته مقاومت اسلامی یک‌دهه پیش مبادله‌ای رویایی را تجربه کرد. حماس در سال 2011 «گیلعاد شلیط» سرباز صهیونیست را اسیر کرد. صهیونیست‌ها برای آزادی وی چندین عملیات ناموفق نظامی داشتند و در‌نهایت پس از تلاش‌های دیپلماتیک فراوان بعد از پنج‌سال توانستند در ازای آزادی هزار و 27 فلسطینی، گیلعاد را پس بگیرند. در طول جنگ غزه، اسرائیل سه هزار فلسطینی دیگر را اسیر کرد تا تعداد اسرا به بیش از هشت هزار نفر افزایش پیدا کند. پس از این عملیات بود که برای افکار عمومی این سوال پیش آمد که چرا این همه اسیر فلسطینی در زندان‌های اسرائیل هستند؟ طبق گزارش سال گذشته سازمان ملل، از سال 1967 زمانی که اسرائیل قدس شرقی، نوار غزه و کرانه باختری را اشغال کرد، حدود یک‌میلیون فلسطینی را دستگیر کرده است. به‌عبارت دیگر از هر 10 مرد فلسطینی، چهار مرد برای مدتی در زندان‌های اسرائیل بوده‌اند. این افراد چرا و به چه اتهامی اسیر شدند؟
دزدی دوران کودکی کودکان فلسطینی
دلیلش مشخص نیست اما رژیم‌صهیونیستی هرساله صدها کودک فلسطینی را دستگیر می‌کند. بسیاری از این دستگیری‌ها به‌ویژه آنهایی که در کرانه‌باختری رخ می‌دهند، در مناطقی با تنش بالا مانند شهرک‌سازی غیرقانونی اسرائیل یا در روستاهای فلسطینی که زمین‌های آن توسط صهیونیست‌ها مصادره شده است، رخ می‌دهد. تا سپتامبر 2012، 189 کودک فلسطینی در زندان‌های رژیم‌صهیونیستی بودند که 28 نفر از آنها بین 12 تا 15 سال سن داشتند. براساس گزارش دفاع از کودکان بخش بین‌المللی فلسطین (DCIPS)، این تعداد از دسامبر 2011، 40 درصد افزایش داشته است. آمارها نشان می‌دهد از زمان وقوع انتفاضه دوم در سال 2000، بیش از 12 هزار کودک فلسطینی توسط نیروهای صهیونیست بازداشت شده‌اند. اکثر این کودکان که توسط ارتش اسرائیل دستگیر، بازداشت و بازجویی می‌شوند، متهم به «پرتاب سنگ» هستند؛ جرمی که می‌تواند حتی تا ۲۰ سال حبس برای کودکان فلسطینی در پی داشته باشد. آمار بازداشت کودکان در سال‌های اخیر رشد محسوسی داشته است به‌نحوی که تنها در نیمه‌اول سال‌جاری میلادی رژیم‌صهیونیستی 570 کودک فلسطینی را دستگیر کرده است. از این تعداد حداقل 29 کودک کمتر از 12 سال سن و دو نفر از آنها فقط 10 سال سن داشتند. در سال گذشته میلادی نیز این رژیم حداقل 865 کودک فلسطینی را بازداشت کرده بود. محکومیت‌ها و سال‌های حبس کودکان به‌گونه‌ای است که آنها تمام عمر کودکی یا نوجوانی‌شان را در زندان‌های رژیم‌صهیونیستی به‌سر خواهند برد. در میان 37 اسیر آزاد شده روز جمعه هم مشابه این کودکان به‌چشم می‌خوردند. روز جمعه در بیتونیه، یک جوان 16ساله لاغر‌اندام به‌نام آبان حماد، بی‌حرکت ایستاده بود و از هیاهو، اشک‌ها، در آغوش گرفتن‌ها و شعارهای طرفداران حماس در اطرافش تکان خورده بود. این اولین نگاه او به دنیا پس از یک‌سال زندان برای پرتاب سنگ در شهر قلقیلیه بود. او با وجود اینکه هشت ماه از دوران محکومیتش باقیمانده بود، آزاد شد. یکی از دلایل دستگیری کودکان، استفاده از آنها بهعنوان گروگان برای تحت فشار قرار دادن بستگان‌شان و تسلیم شدن‌شان است. رژیم‌صهیونیستی کودکان را بازداشت و دستگیر کرده و خانواده‌های آنها را از این طریق تهدید می‌کند که آنها را مجبور به تسلیم کنند. یکی از موارد ثبت‌شده توسط سازمان‌های حمایت از زندانیان مربوط به یک کودک سه‌ساله بود که نیروهای صهیونیست به خانه خانواده یورش بردند و او را برای تحت فشار قرار دادن پدرش به‌منظور تسلیم شدن، به‌مدت بیش از یک‌ساعت‌و‌نیم بازداشت کردند.
بازداشت اداری
منابع فلسطینی می‌گویند در شش ماه ابتدایی سال 2023، 23 کودک فلسطینی توسط دادگاه‌های اسرائیلی به بازداشت اداری غیرقانونی فرستاده شده‌اند. تعداد هزار و 264 زندانی اداری فلسطینی وجود دارند و به این معنی است که آنها بدون محاکمه یا هیچ اتهامی برای مدت نامحدود پشت میله‌های زندان نگهداری می‌شوند. این رویه باقیمانده از دوران قیمومت بریتانیا، می‌تواند به‌طور نامحدود براساس «شواهد محرمانه» تمدید شود، به این معنی که یک زندانی می‌تواند ماه‌ها، اگر نه سال‌ها، را در زندان بدون اتهام سپری کند. درحالیکه رژیم‌صهیونیستی می‌گوید این رویه به مقامات اجازه می‌دهد تا مظنونان را درحالیکه به جمع‌آوری شواهد ادامه می‌دهند، نگه دارند. منتقدان و گروه‌های حقوقی می‌گویند که این سیستم به‌طور گسترده مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد و روند قانونی را رد می‌کند. بازداشت اداری به‌طور گسترده توسط اسرائیل برای نگه‌داشتن فلسطینی‌ها برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها بدون محاکمه یا اتهام استفاده می‌شود. مقامات اسرائیلی از سیاست بازداشت اداری خودسرانه علیه فلسطینی‌ها بهعنوان ابزاری برای سرکوب و کنترل در میان تشدید حوادث و همچنین بهعنوان یک اقدام تنبیهی استفاده می‌کنند. هیچ کس از این سیاست مستثنی نیست، زیرا اشغالگری در‌حال‌حاضر بیش از 2300 زندانی اداری را در زندان‌های خود نگه می‌دارد، از‌جمله 26 کودک که اکثر آنها پس از 7 اکتبر بازداشت و تحت دستور بازداشت اداری قرار گرفتند. وجود پرونده‌های مخفی که دوران کودکی آنها را در سلول‌هایی می‌دزدند که تمام معانی زندگی و کودکی را خاموش کرده و حق تحصیل و زندگی امن را از آنها سلب می‌کنند.
فلسطینی‌ها در زندان‌های رژیم‌صهیونیستی
اگر‌چه تمام غزه عملا یک زندان در فضای باز است و 2.2 میلیون نفر در محاصره رژیم‌صهیونیستی در یک منطقه کوچک ساحلی قرار دارند. از هر پنج فلسطینی یک‌نفر براساس 1600 دستور نظامی که تمامی جنبه‌های زندگی فلسطینی‌های تحت اشغال نظامی رژیم‌صهیونیستی را کنترل می‌کند، دستگیر و متهم شده است. این میزان زندانی شدن برای مردان فلسطینی دو برابر می‌شود -از هر پنج نفر دو نفر دستگیر شده‌اند. در مقایسه با ایالات‌متحده، کشوری که به‌دلیل داشتن بیشترین جمعیت زندانی در جهان بدنام است، از هر 200 نفر یک‌نفر زندانی است. میزان حبس در میان سیاه‌پوستان آمریکایی بیش از سه برابر نرخ کلی است- اما حتی در آن زمان کسری ناچیز از احتمال گذراندن مدت‌زمانی در زندان برای یک فلسطینی متوسط است. گروه حقوق زندانیان فلسطینی آدامیر، سیستم زندان‌های اسرائیل را بهعنوان «مجموعه‌ای از ماشین‌های هیولایی در شکل، قوانین، رویه‌ها و سیاست‌های طراحی‌شده برای انحلال و کشتن» توصیف کرده است.
پس چرا این همه زندانی؟
دو ماه پس از اشغال سرزمین‌های فلسطینی و عربی، رژیم‌صهیونیستی در جنگ 1967، دولت این کشور دستور نظامی 101 را صادر کرد که اساسا فعالیت‌های مدنی را براساس «تبلیغات خصمانه و ممنوعیت تحریک» جرم‌انگاری کرد. این فرمان که هنوز در کرانه‌باختری اشغالی مورد استفاده قرار می‌گیرد، مشارکت و سازماندهی اعتراضات، چاپ و توزیع مطالب سیاسی، اهتزاز پرچم‌ها و سایر نمادهای سیاسی و هر گونه فعالیتی که نشان‌دهنده همدردی با سازمانی باشد که طبق دستورات نظامی غیرقانونی تلقی می‌شود، غیرقانونی است. به گزارش الجزیره سه سال بعد دستور نظامی دیگری (378) از سوی دولت اسرائیل صادر شد. این کشور دادگاه‌های نظامی تاسیس کرد و اساسا همه اشکال مقاومت فلسطین در برابر اشغالگری رژیم‌صهیونیستی را بهعنوان «تروریسم» غیرقانونی اعلام کرد. از آن زمان تاکنون صدها دستور نظامی دیگر برای محدود کردن هرگونه بیان مدنی و سیاسی فلسطینی صادر و اجرا شده است.
یحیی سنوارها در راهند
کسی نمی‌داند زنان، نوجوانان و جوانانی که از زندان‌های رژیم‌صهیونیستی آزاد شده‌اند، در آینده چه خواهند کرد؟ برخی‌شان شاید سراغ زندگی‌شان بروند و برخی دیگر راه مبارزه را در پیش‌گیرند اما فقط کافی است یک نفر از آنها که از بند رژیم آزاد می‌شوند، پا در مسیری بگذارند که «یحیی ابراهیم سنوار» گذاشت. او رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه است که از فوریه ۲۰۱۷ جانشین اسماعیل هنیه شد. رژیم‌صهیونیستی بارها وعده ترور سنوار را داده و او را مسئول ویرانی نوار غزه معرفی کرده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم مدعی شده سنوار همچنان در نوار غزه و در تونل‌‌های احداث‌شده توسط حماس مخفی است. او در سال ۱۹۸۲ به اتهام «مشارکت در فعالیت‌های خرابکارانه» توسط نیروهای امنیتی رژیم‌صهیونیستی دستگیر شد و چهارماه بازداشت بود. به‌گفته مسئولان این رژیم، سنوار در تاسیس گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی این گروه، نقشی محوری ایفا کرد. از همین رو نیروهای امنیتی رژیم‌صهیونیستی او را را سال ۱۹8۸ دستگیر کردند. سنوار به‌اتهام دست داشتن در کشته شدن شماری از سربازان اسرائیلی به چهاربار حبس ابد محکوم شد ولی در جریان مبادله تعداد زیادی از زندانیان حماس و جنبش فتح با گیلعاد شلیط در سال ۲۰۱۱ از زندان آزاد شد. در نیمه آبان‌ماه روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی مفصل درباره یحیی سنوار، او را فردی قاطع، مصمم و با خصوصیات یک «رهبر» توصیف کرد و نوشت: «رهبر عبری‌زبان حماس در غزه کسی است که اسرائیل او را مسئول حملات هفت اکتبر می‌داند. با وجود همه اینها، سنوار ۶۱ ساله امروز تحت تعقیب‌ترین مرد «اسرائیل» است. بنیامین نتانیاهو از او بهعنوان «مرد مرده‌ای درحال راه رفتن» یاد می‌کند. رهبر گروه حماس در غزه مسئول حمله غافلگیرانه هفتم‌اکتبر، موسوم به عملیات «طوفان الاقصی» است. اگر در بین ده‌ها اسیر مبادله شده، یک یا دو نفر مسیر یحیی سنوار را پیش‌بگیرند، رژیم‌صهیونیستی تا دهه‌ها بعد حسرت می‌خورد که چرا تن به این تبادل داده است.»
