سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: دانشگاه آزاد واحد تهران شرق برای اولین بار در سال 80 در قالب یک مرکز آموزشی زیر نظر واحد تهران مرکز پذیرای 400 نفر دانشجو شد. دانشگاهی که امروز وسعت آن به 53 هزار مترمربع رسیده و میزبان علاقه‌مندان علم و فناوری است. این واحد دانشگاه آزاد حالا در آخرین تحول خود قرار است چند پروژه جدید را راهاندازی کند. کارگاه مهندسی معکوس و قطعات صنعتی، باغ پسته چندهکتاری، مجتمع پرورش ماهی، مدرسه سما، کودکستان، مدارس عالی مهارتی و مجموعه پینت‌بال همان پروژه‌هایی به شمار می‌روند که امروز یعنی همزمان با ولادت حضرت زینب(س) و روز پرستار افتتاح میشود و وضعیت را برای دانشجویان تهران شرق متفاوت خواهند کرد. در این گزارش به جزئیات این پروژه‌ها پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
افتتاح کارگاه مهندسی معکوس برای ساخت قطعات صنعتی
در دانشگاه آزاد واحد تهران شرق، یک کارگاه صنعتی بسیار مجهز وجود داشت که سال‌های زیادی بلااستفاده مانده بود. مسئولان این واحد دانشگاهی برای راهاندازی مجدد این کارگاه مذاکره‌ای با یکی از استادکارهای باتجربه و مشهور در صنعت انجام دادند که نتیجه این مذاکره انعقاد یک قرارداد بین واحد و آن استاد بود. درنتیجه این قرارداد، این استاد با خانواده در دانشگاه مستقر و کارگاه را راه انداختند. تاکنون از سوی صنایع مختلف مانند معدن، برخی از شرکت‌های تابعه وزارت دفاع و شرکت‌های خودروسازی برای ساخت قطعات سفارش دریافت کرده‌اند و ساخت قطعات صنعتی آغاز شده است. آن طور که سیدعلی موسوی‌اصل، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق گفته است دانشجویان نیز برای گذراندن دوره‌های طرح پایش در این کارگاه فعالیت داشته و توسعه این کارگاه در دستور کار قرار گرفته است. به گفته موسوی‌اصل با توجه به ظرفیت دستگاهی که در این کارگاه وجود دارد؛ بین 50 تا 70 نفر می‌توانند در آن اشتغال داشته باشند و همه تلاش‌ها برای آن است که بتوان به این تعداد کارآموز رسید. یکی از دلایل مسئولان دانشگاهی برای انجام پروژه‌های صنعتی درآمدزایی است؛ بنابراین افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای در واحد تهران شرق یکی از اهداف بلندمدت برای راهاندازی این کارگاه صنعتی است. هرچند رئیس واحد تهران شرق می‌گوید آیین‌نامه‌های معاملاتی دانشگاه یک‌سری مشکلات و موانع بسیار جدی را برای رسیدن به این هدف ایجاد کرده است. همین امر باعث شده گره‌ای بزرگ برای واحد در این خصوص ایجاد شود. به همین دلیل مسئولان واحد تهران شرق جلسه‌ای با کمیسیون معاملات معاونت توسعه و معاونت فناوری سازمان مرکزی برای باز شدن این مشکل برگزار کرده‌اند. موسوی‌اصل می‌گوید: «این کارگاه بعد از حدود بیست سال بلااستفاده بودن راهاندازی و استاد کار نیز در آن مستقر شده است. چندده هزار سفارش برای بازار نیز آماده شده و حتی پول نیز به اندازه لازم موجود است. اما به لحاظ قوانین معاملاتی دانشگاه امکان خرید متریال برای تولید قطعات وجود ندارد. همین قوانین عاملی شده تا امروز کارگاه بدون ماده اولیه برای تولید بماند.» رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق در بیان مختصر این مشکل بیان کرد: «به‌طور خلاصه براساس قوانین یا باید دانشگاه باشیم یا فعال در حوزه صنعت که با توجه به قوانین موجود هر دو حوزه را پوشش دادن برای واحد مقداری مشکلات را به همراه داشته است.» همین امر مشکل مهم و جدی واحد شده است؛ تا جایی که این واحد دانشگاهی حتی برای هزینه‌هایی که برای راهاندازی مجدد کارگاه داشته از نظر عدم رعایت آیین‌نامه‌های موجود مورد سوال قرار بگیرد. این درحالی است که به گفته موسوی‌اصل واحد برنامه‌های خود را براساس سند تحول و تعالی دانشگاه پیش برده و همزمان به دنبال اشتغالزایی، درآمدزایی، ارتباط با صنعت و تولید ملی است. در نتیجه انتظار می‌رود تا این نوع مشکلات نیز نباشد. او می‌گوید: «همه لوازم موجود از قبیل کارگاه، استادکار و سفارش حاضر است اما امکان خروج پول از حساب دانشگاه برای استفاده تولیدی طبق قوانین وجود ندارد.» موسوی‌اصل درخصوص جزئیات سفارش صنایع نیز توضیح میدهد: «سفارش‌ها از بازار و صنایع مختلف است. به‌عنوان مثال سفارش‌های بسیار زیادی از برخی صنایع برای تولید قطعات خودروهای سنگین وجود دارد. همچنین برای گرفتن سفارش از صنایع معدنی نیز اقداماتی انجام شده است. باید توجه داشت که همیشه می‌توان برای بازار کار کرد.»
یکی از اهداف مسئولان دانشگاهی از انجام پروژه‌های صنعتی، به‌کارگیری دانشجویان برای انجام کار است تا درنهایت به اشتغالزایی آنها کمک شود. آن طور که رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق گفته است نظارت و بازدید از این کارگاه توسط اعضای هیات‌علمی دانشگاه انجام میشود اما حدود هفت دانشجو در این کارگاه از رشته‌های مختلف فعالیت دارند. او می‌گوید: «باید در اینجا ذکر شود که هر دانشجویی که تقاضای فعالیت در این کارگاه را دارد واحد شرایطی را برای اشتغال او فراهم کرده است. در نتیجه دانشجویان محدود به رشته‌های مکانیک و ساخت قطعات نیستند.»
تهران شرق؛ قطب تولید پسته نیمه شمالی کشور
افتتاح باغ پسته چند هکتاری در واحد تهران شرق از دیگر پروژه‌های این واحد در حوزه کشاورزی است؛ این واحد 57 هکتار زمین دارد که بخش عمده‌ای از آن بایر است. از سوی دیگر درخت پسته به‌تنهایی محصولی ندارد و پیوند آن باعث تولید محصول و میوه پسته میشود. با توجه به شرایط آب‌وهوایی منطقه که آب کم و خاک شور دارد، اقدامات کارشناسی روی آب و خاک توسط کارشناسان انجام شده و به این نتیجه رسیدند که با توجه به شرایط آب‌وهوایی منطقه و صرف اقتصادی برای تولید گیاه، کاشت پسته مناسب‌ترین گزینه است. موسوی‌اصل در این باره می‌گوید: «در واحد تهران شرق حدود 500 درخت پسته از قبل وجود داشت که سال‌ها این درخت‌ها رها شده بودند. با در نظر گرفتن این ظرفیت روی آنها پیوند لازم، هرس و عملیات احیا روی آنها انجام شد. حدود سه هزار و 500 اصله درخت دیگر کاشته شد. به بیان دیگر حدود چهار هزار درخت پسته امروز در فضایی به مقدار سه و نیم هکتار با همیاری و مشارکت واحدهای دامغان و رفسنجان کاشته شده است.» آن طور که او گفته است حدود یک میلیارد تومان هزینه آماده‌سازی این زمین بیابانی، چاله‌کنی، پمپ، لوله‌گذاری و آبیاری قطره‌ای دانشگاه برای این باغ پسته شده است. با توجه به ارتباطاتی که واحد با شهرداری منطقه داشت همه این هزینه‌ها را این سازمان تقبل کرد. او توضیح داد: «تنها هزینه‌ای که دانشگاه برای احداث این باغ داشت، حدود 30 میلیون تومان خرید نهال بوده است. حتی کارگر فعال در باغ نیز از سوی شهرداری آمده و حقوق او را نیز خود این سازمان پرداخت می‌کند. باز هم باید در اینجا ذکر کرد که همه این مراودات براساس روابط بین دانشگاه و شهرداری بوده است. شایان ذکر است که در سال اول که سخت‌ترین سال تولید پسته محسوب میشود و با توجه به کم‌آبی منطقه تنها 22 درخت خشک شدند و امید است تا سال دیگر این فضا سبز شده و از سال چهارم تولید محصول آغاز شود.» کاشت و تولید پسته شاید اولین هدف مسئولان دانشگاه باشد. صادرات دومین گام برای این پروژه است. رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق درخصوص برنامه‌های بلند مدت این واحد برای تولید و صادرات پسته می‌گوید: «این کار در ابتدا به‌عنوان یک کار پژوهشی شروع شده است و واحد تهران شرق توانسته از فضای در اختیار خود یک استفاده بهینه داشته باشد. به بیان دیگر احیای امکانات واحد با توجه به فضای در اختیار بوده است. همچنین امروز می‌توان با این اقدام ادعا کرد که شرق استان تهران قابلیت تبدیل شدن به قطب تولید پسته نیمه شمالی کشور را داشته باشد. البته اگر شهرستان دامغان در نظر گرفته نشود. آب و هوای مناسب اعم از آب شور و خاک شور و گرمای زیاد برای تولید پسته به غیر از منطقه رفسنجان و دامغان در شرق استان تهران نیز وجود دارد. ضمن آنکه اگر هر درختی حدود 30 کیلو پسته خشک تولید کند، با توجه به تعداد چهار هزار اصله درخت مبلغ قابل توجهی درآمد غیر‌شهریه در واحد به دست می‌آید و آیندگان می‌توانند با استفاده از مواد عالی، با توجه به امکانات و میزان قابل اعتنای آن، مقدار بیشتری نیز تولید داشته باشند و حتی امکان صادرات نیز وجود دارد.»
به‌کارگیری دانشجویان در زمین پینت‌بال
همان‌طور که گفته شد در واحد تهران شرق یک زمین 57 هکتاری وجود دارد که فقط از آن استفاده کشاورزی نمی‌شود. در این زمین یک مجموعه پینت‌بال نیز راهاندازی شده که هیچ واحدی در کشور ندارد. با وسایل ضایعاتی دانشگاه یک پینت‌بال استاندارد ساخته شده و هم‌اکنون یک سال است که فعالیت خود را آغاز کرده است.
به گفته رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق این مجموعه حدود هفت سال گذشته با ضایعات دانشگاه ساخته شده است. منتها مسئولان وقت برای کسب مجوز از سازمان ورزش‌های همگانی اقدامات لازم را انجام نداده‌اند. او توضیح داد: «مجوزهای لازم برای فعالیت این زمین امروز اخذ و راهاندازی شده است. از سوی دیگر به علت نبود کارکنان کافی برخی از دانشجویان برای تبلیغات و انجام بازی در این زمین فعالیت دارند و از خارج و داخل دانشگاه افرادی به‌صورت خانوادگی و فردی برای بازی از آن استفاده می‌کنند. بخشی از درآمد نیز به همین دانشجویان به صورت حقوق پرداخت میشود.»
پرورش 17 هزار ماهی در استخری با هزار مترمکعب ظرفیت
واحد تهران شرق یک مجموعه ذخیره آب نیز در اختیار دارد. این استخر حدود هزار مترمکعب به عمق چهارونیم متر داشت. بنابراین پرورش ماهی بهترین گزینه‌ای بود که برای استفاده از این امکان به ذهن مسئولان رسید. عمر این استخر به زمان تاسیس دانشگاه برمی‌گردد و سال‌ها تنها از آن برای ذخیره آب مزارع برای آبیاری استفاده می‌شد. بنابراین مطالعاتی براساس میزان گرما و نمک آب انجام شد و در گام نخست اقداماتی از قبیل تخلیه آب، گندز‌دایی و ضدعفونی با هزینه حدود سه میلیون تومان صورت گرفت. به گفته موسوی‌اصل در فاز اول پنج هزار ماهی برای رشد در این استخر ریخته شد. او در این باره توضیح داد: «برای آنکه به فصل سرما برخورد نکنیم و این مدت نیز بدون ضرر بگذرد، 12 هزار ماهی نیز دوباره از واحد بافق یزد افزوده شد. به عبارت دیگر امروز حدود 17 هزار ماهی در این واحد پرورش یافته که پنج هزارتای آن تا چند روز آینده قابل صید بود و مابقی تا پایان سال به بازار عرضه خواهد شد. پس از این مرحله نیز در فروردین ماه دور جدید تولید و پرورش ماهی در واحد آغاز خواهد شد. به عبارت دیگر این امکان وجود دارد که حدود 12 تا 15 هزار ماهی برای هر سال دو دوره، در این استخر پرورش پیدا کند.» موسوی‌اصل درباره چشم‌انداز استخر تولید ماهی این واحد نیز می‌گوید: «تولید ماهی و مجتمع پژوهشی برای اقدامات پژوهشی استادها و دانشجویان همه استان تهران به‌عنوان چشم‌انداز این بخش در نظر گرفته شده است. البته شایان ذکر است که ظرفیت افزایش استخرهای دیگر نیز در این واحد برای وسعت آن وجود دارد.»
افتتاح نمادین 6 مدرسه عالی مهارتی و مدرسه سما
آموزش صرف سرفصل‌های تئوری به دانشجویان طی سالیان گذشته باعث شد کشور با تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلانی روبه‌رو شود که تنها روی کاغذ توانایی انجام امور را دارند. راهاندازی مدارس مهارتی راه‌حلی بود که مسئولان دانشگاه آزاد برای حل این معضل در نظر گرفته‌اند. یکی از پروژه‌های واحد تهران شرق در روز 28 آبان نیز افتتاح چند مدرسه مهارتی است. رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق در این باره می‌گوید: «تقاضای تاسیس شش مدرسه عالی مهارتی به سازمان مرکزی ارسال شده که تاکنون موافقت کامل برای دو مدرسه شده است و باقی به صورت مجوز موقت فعالیت دارند. این مدارس در رشته‌های حقوق، روانشناسی، حسابداری، کامپیوتر، زبان و تربیت بدنی فعالیت دارند. برای آینده فعالیت این مدارس نیز در نظر داریم با کسب مجوز دانشکده مهارتی را نیز کنار آن تاسیس کنیم.»
او درباره این مدارس مهارتی این‌گونه توضیح داد: «همه مدارس این واحد به نوعی مجوز فعالیت دائم و موقت خود را کسب کرده‌اند. لذا دانش‌آموزان می‌توانند از فضای داخل دانشگاه مانند زمین پینت‌بال، باشگاه ورزشی و سالن آمفی‌تئاتر آن استفاده کنند. مدرسه‌ای که بیشتر برای بازدید مسئولان در نظر گرفته شده مدرسه‌ای است که با همکاری مخابرات منطقه برای آموزش دوره‌های کوتاه مدت در نظر گرفته شده است. تهیه مکان و تبلیغات این مدرسه برعهده سازمان مخابرات بوده و فضایی در غرب تهران را برای آن در نظر گرفته‌اند. اما برگزاری دوره و استاد برعهده واحد است. در تابستان این مدرسه فعالیت خود را آغاز کرده و امروز برای دوره‌های پاییزه اقدامات لازم در حال اجرا است.»
آن‌طور که موسوی‌اصل گفته است، در مدارس مهارتی دانشجویان دانشگاه و دانش‌پذیرهای خارج دانشگاه برای فراگیری حرفه‌ای خاص در آن حضور دارند؛ افراد مختلف مهارت‌های خاص مانند استفاده از یک نرم‌افزار به‌خصوص حسابداری یا راه‌های غلبه بر استرس را آموخته و در انتها برای آنها گواهی صادر میشود. به بیان دیگر این دوره‌ها شبیه دوره‌های آموزشی مدرسه نیست.
البته به غیر از مدارس مهارتی، افتتاح مدرسه سما و مهدکودک نیز در روز 28 آبان در این واحد دانشگاهی انجام میشود. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق می‌گوید: «مدرسه سما واحد نیز امسال در اولین سالش با کسب مجوز فعالیت خود را آغاز کرد. البته آموزش‌و‌پرورش به سختی برای تاسیس این مدرسه به علت عدم اقبال مردم از آن موافقت خود را اعلام کرد. به لطف خدا در سال اول بیش از 60 دانش‌آموز در این مدرسه ثبت‌نام کردند که برای سال اول رقم خوبی محسوب میشود. همچنین از آنجا که واحد با تهران فاصله دارد، برای کارمندان زن واحد مهدکودک در نظر گرفته شد تا آنها بتوانند فرزندان خود را در مکان مهدکودک به امانت بگذارند. این مدارس پسرانه بوده و از مقطع پیش‌دبستانی تا ششم را پوشش میدهد.» به گفته او افتتاح نمادین برای مدارس این واحد و شش مدرسه عالی مهارتی و مدرسه سما این واحد به صورت نمادین انجام میشود.
البته مسئولان دانشگاه آزاد می‌توانستند از این فضا استفاده‌های دیگر مانند اجاره داشته باشند اما مصمم بودند تا یک مکان عام‌المنفعه برای کارکنان خانم واحد ایجاد شود تا فرزندان این افراد در فضایی مناسب حضور داشته باشند. پیش از تاسیس این مهدکودک این فرزندان در فضای دانشگاه و کنار والدین خود بودند. با این اقدام برای مردم منطقه نیز فضایی ایجاد شده تا بتوانند فرزندان خود را به این مهد بسپارند.
