سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: نقش دانشگاهیان در حل مسائل کشور سابقه طولانی دارد اما این روزها وارد مرحله جدیدی شده است. در سال‌های اخیر دانشگاهیان بیش از گذشته در میدان حل مساله حضور پیدا کرده‌اند و اعتماد به حوزه علم و تا حدودی مرجع شدن آن در جامعه افزایش یافت. از این رو مدتی است صنایع برای حل مشکلات و چالش‌های خود از دانشگاه‌ها کمک می‌گیرند و در ازای حل مشکلات‌شان از دانشجویان حمایت می‌کنند. فولاد مبارکه اصفهان نیز در آخرین اقدام خود قرار است از پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌هایی که در راستای کلان روندهای این صنعت باشد حمایت کند. این حمایت در مقطع دکتری 100 میلیون تومان و در مقطع ارشد 55 میلیون تومان است. اولین جلسه کمیته عالی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان اصفهان اردیبهشت و دومین جلسه نیز هفدهم مهرماه امسال در همین راستا برگزار شد. فولاد مبارکه برای 9 کلان‌روند خود 15 دانشگاه را انتخاب کرده است که دانشگاه آزاد استان اصفهان و واحد نجف‌آباد نیز از جمله این دانشگاه‌ها هستند. تاکنون هم از 15 دانشگاه هزار و 100 پایان‌نامه به فولاد مبارکه ارسال شده که از این تعداد حدود 374 پایان‌نامه انتخاب و تایید شده و 300 پایان‌نامه هم در دست بررسی است. تعداد 46 پایان‌نامه از دانشگاه آزاد استان اصفهان و 65 پایان‌نامه از واحد نجف‌آباد بوده است.
پایداری و تولید فولاد سبز، انقلاب صنعتی چهارم (رباتیک، هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، امنیت سایبری، اینترنت اشیاء، پایش سلامت هوشمند، پرینتر سه‌بعدی، بلاک‌چین، خودروهای برقی)، اقتصاد چرخشی (سرباره، پساب، انرژی، ضایعات آهنی، ضایعات جامد غیرآهنی و گازهای خروجی)، منابع سنگ‌آهن (منابع کم‌عیار هماتیتی، منبع کم‌عیار غیرهماتیتی، اکتشاف معادن و حسگرهای کوانتومی)، مواد مصرفی، تجهیزات و فرآیندها (مواد مصرفی متالوژیکی، مواد مصرفی شیمیایی، تجهیزات نوین، فرآیندهای نوین)، محصولات فولادی پیشرفته (محصولات با ارزش افزوده بالا)، انرژی (تولید برق از صنایع تجدیدپذیر، خطوط انتقال گاز، پایش و هوشمندسازی مصرف انرژی)، روندهای صنایع مرتبط (فرآوری فلزات اساسی کم‌عیار) و فراتر از صنعت فولاد (عناصر خاکی/لیتیم، مواد جایگزین فولاد) 9 کلان روند فولاد مبارکه است. در این گزارش با حمیدرضا ارفع، کارشناس شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه و حمیدرضا نظری مدیر مراکز نوآوری دانشگاهی MSTID و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد واحد اصفهان درباره نحوه حمایت فولاد مبارکه از دانشجویان به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
مدیر مراکز نوآوری دانشگاهی MSTID:
دانشجویان دکتری تا سقف 100 میلیون حمایت می‌شوند
حمیدرضا نظری، مدیر مراکز نوآوری دانشگاهی MSTID و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اصفهان (خوراسگان) گفت: «فولاد مبارکه در سیاست نوآوری خود یکی از مراحلی که انجام می‌دهد حمایت از پایان‌نامه‌هاست. درواقع فولاد مبارکه از کسانی که پایان‌نامه خود را در زمینه‌های کلان روندهای فولاد ارائه دهند، حمایت می‌کند که این حمایت در مقطع کارشناسی‌ارشد تا سقف 55 میلیون و دکتری تا سقف 100 میلیون است. البته این حمایت در دانشگاه آزاد به‌صورت دیگری است و قرار شده سقف حمایت پایین‌تر ولی تعداد دانشجویانی که از آنها حمایت می‌شود، بیشتر شود.»
نظری در ادامه تصریح کرد: «به‌طور مثال دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد امسال 1.5 میلیارد حمایت مالی می‌شود. اگر مبلغ حمایت کاهش پیدا کند معنی‌اش آن است که تعداد دانشجویان بیشتری حمایت می‌شود، بنابراین سقف حمایت مالی در واحد نجف‌آباد به پیشنهاد خود دانشگاه پایین‌تر آمد تا تعداد دانشجویان بیشتری حمایت شوند. این حمایت در واحد نجف‌آباد در مقطع دکتری 40 میلیون و مقطع ارشد 25 میلیون است.»
او بیان کرد: «هدف این است افرادی که از پایان‌نامه‌های آنها حمایت شده و با فرآیندهای فولاد مبارکه آشنا می‌شوند اقدام به تشکیل تیم و هسته کنند و بتوانند پروژه‌های بزرگ‌تری را با فولاد مبارکه انعقاد قرارداد داشته باشند. درنهایت از بین آن هسته‌ها یک‌سری شرکت نوپا تشکیل و از بین شرکت‌های نوپا شرکت‌های دانش‌بنیانی که توانمند به حل چالش و مسائل صنعت هستند، ایجاد شود.»
او اضافه کرد: «مساله اساسی این است که تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان به نسبت مشکلات صنعت کمتر است، یعنی تعداد مسائل بیشتر از شرکت‌هایی است که بتوانند این مسائل را حل کنند، برای اینکه بتوانیم پروسه افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان را دنبال کنیم، استیج‌های قبلی را هدف قرار دادیم. باید به این نکته توجه کرد که ورودی اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور اساتید دانشگاه‌ها و دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند و ما هرچقدر بتوانیم تعداد این افراد را -به‌لحاظ اینکه به موضوعات صنعت و فولاد مبارکه ورود کنند- بیشتر کنیم، نهایتا شاهد آن خواهیم بود که بعد از گذشت مدت زمانی تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان نیز که به مسائل فولاد مبارکه فکر می‌کنند، زیاد شده است.»
هدف‌گذاری تشکیل 50 شرکت دانش‌بنیان در فرآیند حل مسائل فولاد
مدیر مراکز نوآوری دانشگاهی MSTID و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد خوراسگان تصریح کرد: «برنامه‌ریزی‌مان این است که از 500 پایان‌نامه حمایت کنیم تا از بین آنها حدود 200 هسته تشکیل شود و در گام بعدی از بین این 200 هسته 50 شرکت دانش‌بنیان وارد سرمایه‌گذاری شود. یکی از اتفاق‌هایی که دنبال آن هستیم، این است که فولاد مبارکه در شرکت‌های دانش‌بنیان درحال سرمایه‌گذاری است و قصد دارد با تزریق پول نقد به آنها بتواند توسعه محصول دهد یا ایده خود را عملیاتی کند.»
نظری اظهار داشت: «در ابتدا عناوین پروپوزال‌هایی را که تقریبا با کلان روندهای فولاد همسو باشند انتخاب و از آنها حمایت می‌کنیم که هنوز این فرآیند به اتمام نرسیده‌اند. شروع این کار از بهار امسال بوده و بازه آن زمان خاصی ندارد و ممکن است یک پایان‌نامه در حدود 9 ماه و یک پایان‌نامه در مقطع دکتری سه‌سال به‌طول انجامد.» او بیان داشت: «15 دانشگاه کشور در این طرح انتخاب شدند؛ شریف، امیرکبیر، تهران، خواجه نصیر، شهید بهشتی، شهرکرد، یزد، هرمزگان، بوشهر، فردوسی مشهد، اصفهان، دانشگاه آزاد اصفهان و نجف‌آباد ازجمله این دانشگاه‌ها بودند.» نظری توضیح داد: «در چند دانشگاه درحال ایجاد مرکز نوآوری هستیم. در دانشگاه صنعتی اصفهان، شهرکرد، یزد و نجف‌آباد و آزاد اصفهان فعالیت‌مان با شتاب بیشتر و متمرکزتر اتفاق می‌افتد. بخشی از این مراکز افتتاح شده و بخشی نیز درحال راه‌اندازی است.»
مدیر مراکز نوآوری دانشگاهی MSTID و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد خوراسگان همچنین به چرای انتخاب این 15 دانشگاه تاکید کرد: «تلاش کرده‌ایم دانشگاه‌هایی را انتخاب کنیم که می‌توانند نیروهای انسانی هدف ما را تامین کنند. کسانی توانمند به حل مشکلات صنعت هستند. در دانشگاه آزاد نجف‌آباد مرکز نوآوری راه‌اندازی شده و در دانشگاه آزاد اصفهان مکان شناسایی و طراحی معماری انجام شده است و منتظر اجرای معماری هستیم.»
74 گرنت به دانشجویان آزاد استان اصفهان تعلق می‌گیرد
او بیان کرد: «دانشجویانی که پایان‌نامه‌های آنها انتخاب می‌شوند می‌توانند از فولاد مبارکه بازدید کنند و درکنار آن یک‌سری دوره‌های توانمندسازی داریم. درواقع دانشجویی که مورد حمایت فولاد مبارکه قرار بگیرد با صرف انجام پایان‌نامه رها نمی‌شود، بلکه مباحث توسعه فردی را دنبال می‌کنیم، چون اگر شخصی بتواند رشد کند، حتی اگر صنعت فولاد مبارکه نشود می‌تواند برای خود و جامعه شخصی ارزشمند باشد و هر جای دیگر نیز برای کار مفید باشد.»
مدیر مراکز نوآوری دانشگاهی MSTID و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد خوراسگان خاطرنشان کرد: «به همین دلیل تست شخصیت برای دانشجویان گذاشته می‌شود. در مرحله اول براساس خروجی‌های تست و مصاحبه‌ای که با آن فرد انجام می‌دهد پروفایل شخصی ایجاد شده و براساس آن پروفایل به او پیشنهاد می‌شود یک‌سری دوره‌ها را طی کند تا بتواند مهارت‌های خود را افزایش دهد. در این دوره‌ها برای همه افراد امکانی را درنظر گرفتیم که می‌توانند در سایت مکتب‌خانه و به‌صورت آزاد یک‌سال هر دوره‌ای را که خواستند بگذرانند.»
نظری گفت: «ماهانه جلساتی با این فرد انجام و پیشرفت او تست می‌شود که چه دوره‌هایی را گذرانده است. بحث‌های شخصیتی تا آخر فرآیند تست می‌شود که ممکن است شش تا 9 ماه طول بکشد تا ارتقایی در ویژگی‌های شخصیتی و توانمندیی‌های دانشجو اتفاق افتاد باشد.»
او تاکید کرد: «در کل از 15 دانشگاه حدود 1100 پایان‌نامه به دست ما رسیده‌اند که از این تعداد حدود 374 پایان‌نامه انتخاب و تایید شده و 300 پایان‌نامه در دست بررسی است، همچنین حدود 74 پایان‌نامه از دانشگاه‌های آزاد استان اصفهان تایید شده است. به‌عبارت بهتر 74 گرنت به دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد استان اصفهان (واحد خوراسگان و نجف‌آباد و...) تعلق خواهد گرفت.»
کارشناس شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه:
111 پایان‌نامه از دانشگاه‌های آزاد اصفهان ارسال شد
حمیدرضا ارفع، کارشناس شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه گفت: «شرکت MSTID شرکت نوآوری و فناوری فولاد مبارکه است؛ این شرکت برای صنعت فولاد 9 کلان‌چالش که صنعت فولاد با آن مواجه می‌شود، را مشخص کرده است. این شرکت به دانشگاه‌ها اعلام کرده و از آنها خواسته است که اگر در قالب این محورها پژوهشی صورت گرفت یا پایان‌نامه‌ای تعریف شد، از آن دانشگاه حمایت می‌کند.» او اضافه کرد: «ما با 15 دانشگاه تفاهمنامه همکاری داریم و دانشگاه آزاد استان اصفهان از جمله واحد نجف‌آباد نیز یکی از این دانشگاه‌هاست. حمایت‌مان به این صورت است که از این 60 درصد مبلغ حمایتی به دانشجو و20 درصد به استاد راهنما تعلق می‌گیرد. همچنین 20 درصد نیز صرف توانمندسازی دانشجو توسط فولاد مبارکه می‌شود. در واقع یک مربی به مدت شش ماه با دانشجو همراه خواهد بود و برای او دوره‌های مختلفی تعریف می‌شود.» ارفع با بیان اینکه دانشجویان شرکت‌کننده در این دوره‌ها می‌توانند به فیلم‌های دوره‌ها دسترسی داشته باشند، اظهار کرد: همچنین به شکل حضوری نیز این دوره‌ها را می‌توانند بگذرانند. این دوره‌ها متناسب با ویژگی‌های شخصیتی هر فرد تعیین می‌شود. این اتفاق خوبی است که پژوهش‌های دانشگاه و دانشجویان هدفمند و مساله‌محور متناسب با نیاز صنعت کشور تعریف می‌شود. از سوی دیگر دانشجو در کنار پژوهش انجام‌شده توانمند نیز می‌شود تا با مهارت های عمومی کسب‌وکار نیز آشنا شود.»
کارشناس شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه با بیان اینکه هدف نهایی این است که دانشجویی که پژوهش انجام می‌دهد را در قالب هسته‌های فناور و نوآور شکل دهیم، اضافه کرد: «بعد از آن، روی این هسته‌ها سرمایه‌گذاری کرده تا تبدیل به شرکت‌های دانش‌بنیان شوند. کمترین بهره‌مان نیز این است که یک بانک اطلاعاتی از دانشجویان فارغ‌التحصیل داریم که به‌صورت هدفمند پژوهش کرده و متناسب با شخصیت‌شان یادگیری داشته و ارزیابی شده‌اند و ما بعدا می‌توانیم از پتاسیل‌های آنها استفاده کنیم.» ارفع تصریح کرد: «تاکنون پایان‌نامه‌های بسیار خوبی از دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد و دانشگاه آزاد استان اصفهان ارسال شده است، به‌طوری که تا به امروز تعداد 46 پایان‌نامه از دانشگاه آزاد استان اصفهان و 65 پایان‌نامه از واحد نجف‌آباد ارسال شده است.» او درباره چگونگی بررسی این پایان‌نامه‌ها گفت: «با حضور معاونان خود دانشگاه پایان‌نامه‌های ارسال‌شده را در شرکت مورد بررسی قرار داده و درصورتی‌که مرتبط با کلان روندهای صنعت فولاد باشند، آنها را اولویت‌بندی کرده تا تخصیص گرنت برای آنها صورت بگیرد. در واقع یک داوری اولیه صورت گرفته و بعدا این داوری در کمیته عالی که مسئولان دانشگاه نیز در آن حضور دارند مورد بحث قرار گرفته و ممکن است جابه‌جایی نیز انجام شود. بعد از مشخص شدن این پایان‌نامه صورت‌جلسه شده و بعد به دانشجو اعلام می‌شود که می‌تواند کار خود را آغاز کند.»
ارفع در ادامه درخصوص چگونگی انجام پژوهش درباره کلان روندها نیز بیان کرد: «در همه این کلان‌روندها نیاز به پژوهش داریم. همچنین دانشگاه‌های دولتی نیز مانند دانشگاه صنعتی اصفهان، در دو مرحله عقد قرارداد داشتند و استقبال خوبی از سوی دانشجویان این دانشگاه صورت گرفته است. با دانشگاه تهران و خواجه‌نصیر هم تفاهمنامه داریم.»
توانمندسازی دانشجو منوط به دفاع پایان‌نامه نیست
کارشناس شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه گفت: «البته ممکن است برخی از این پایان‌نامه‌ها متناسب با کلان‌روندهای ما نباشد و پذیرفته نشود. اما تلاش ما این است که با کمک مسئولان دانشگاه آزاد و اساتید به مفاهمه‌ای برسیم که خود دانشجویان و اساتید به سمت حرکتی کنند که پژوهش‌های مورد نیاز فولاد را تعریف کنند.» او بیان کرد: «فرآیند زمان واریز بودجه منوط به انجام دفاع است. البته تلاش‌مان این است که 30 درصد را به‌عنوان پیش‌پرداخت و مابقی را بعد از دفاع به دانشجو پرداخت کنیم اما به محض اینکه پایان‌نامه در کمیته عالی مورد تایید قرار بگیرد فرآیند توانمندسازی آنها شروع می‌شود. درواقع فرآیند توانمندسازی دانشجو منوط به دفاع پایان‌نامه نیست و به‌محض تایید پایان‌نامه فرآیند توانمندسازی آغاز می‌شود.» او در پاسخ به این سوال که شرایط حضور دانشجو در فولاد مبارکه نیز فراهم می‌شود یا خیر، توضیح داد: «اگر نیاز به حضور باشد، یعنی دانشجو نیاز داشته باشد به آمار و ارقام دست یابد، با همکاری خود دانشگاه و فولاد مبارکه این اتفاق می‌افتد و امکان بازدید هم دارد. درهر‌حال این روند از امسال آغاز شده است. در دوره جدید فولاد مبارکه یک شرکت جدید تاسیس شده که حدود دوسال از تاسیس آن گذشته و تلاش‌مان این است که در واحد مراکز نوآوری دانشگاهی مسائل مرتبط با صنعت فولاد در حوزه فناوری و نوآوری به‌خصوص مسائل مربوط به آینده صنعت فولاد نه مسائل امروز را به دانشگاه‌ها اعلام کنیم تا در این حوزه‌ها پژوهش انجام دهند و از این طریق صنعت فولاد کشور نسبت به ترندهای جهانی که اتفاق می‌افتد، جا نمانند.»
