فاطمه طاری‌بخش – مطهره سادات قاسمی، گروه دانشگاه: چهارمین دوره رویداد ملی عصر امید دانشگاه آزاد اسلامی با محوریت هوش مصنوعی و اینترنت اشیا این‌بار در واحد کرج دانشگاه آزاد درحال برگزاری است. درواقع ایده برگزاری این نمایشگاه در اواخر شیوع ویروس کرونا مطرح شد تا دریچه‌ای باشد برای تزریق امید و انگیزه دوباره به جامعه علمی کشور. حالا نیز بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان، واحدها وهسته‌ها‌ی فناور مستقر در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد از سراسر کشور با دستاوردهای نوی خود در این زمینه به شهر کرج عزیمت کرده‌اند و امید دارند که حضور در نمایشگاه گام بلندی برای توسعه کار و فعالیت‌هایشان باشد. عصر امید تلاش کرده تا این نگاه موجود در دانشگاه را در قالب رویدادی به همگان نشان دهد که دانشگاه حل‌مساله، صورت‌مساله را پاک نمی‌کند؛ بلکه به دنبال راهکارهای جدی برای پاسخ به چالش‌هاست. در شماره امروز، گفت‌وگوی «فرهیختگان» با رئیس دبیرخانه رویداد عصر امید، رئیس دانشکده هوش مصنوعی واحد کرج ، مدیرکل پژوهش و تولید علم دانشگاه آزاد استان البرز و تعدادی از اعضای گروه‌ها و شرکت‌های فناور حاضر در نمایشگاه را می‌خوانید.
عضو هسته فناور مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد تبریز:
ربات ای‌ام‌آر با قابلیت حمل 8 تن بار را تجاری‌سازی کردیم
نیما سرمست، عضو هسته فناور مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با اشاره به محصولات ارائه‌شده در نمایشگاه عصرامید، بیان کرد: «اصلی‌ترین محصولی که باعث شد در این نمایشگاه حضور پیدا کنیم، ربات ای‌جی‌وی است که که در خط تولید یا انبارداری استفاده می‌شود. در خط تولید شرکت‌های روز دنیا مثل آمازون و دیجی‌کالا و حتی در تولید بسیاری از خودروها مانند بنز و BMW از این ربات استفاده می‌شود که بهره بری کارخانه را به‌شدت بالا برده و می‌تواند تایم کاری را کاهش دهد. همچنین قابلیت اینکه در حیطه‌های خطرناک فعالیت کند درحالی‌که نیاز به هیچ نیروی انسانی و اپراتور ندارد را هم خواهد داشت.» وی ادامه داد: «ربات ای‌جی‌وی می‌تواند با ربات‌های مشابه خود لینک شده و حدود 100 تا 300 ربات با همکاری یکدیگر فعالیت‌های مربوطه را انجام دهند.» سرمست با بیان اینکه ربات‌های ما در دو نوع ای‌جی‌وی و ای‌ام‌آر تولید می‌شوند، تشریح کرد: «ربات‌های ای‌جی‌وی نیاز به یک راهنما دارند؛ برای مثال ما در این ربات از خطوط مغناطیسی استفاده می‌کنیم. خطوط مغناطیسی روی زمین کشیده می‌شود و ربات با استفاده از آنها راه خودش را پیدا می‌کند. اما ای‌ام‌آر از سنسور بودار استفاده می‌کند. این نوع از ربات‌ها می‌توانند از محیط نقشه‌برداری کرده و برای مثال اگر به او دستور دهیم که میزهای قسمتی از سالن را جمع‌آوری کند، راه را پیدا کرده و حتی مانع‌های سرراهش را رد می‌کند. به‌طورکلی اصلی‌ترین کاربردی که این نوع ربات‌ها دارند این است که بارهای خیلی سنگین در حد 10 تا 400 تن را حمل می‌کنند.» وی ادامه داد: «دستگاه ما در حال حاضر می‌تواند تا 300 کیلوگرم را حمل کند. ولی برای یکی از کارخانه‌ها دستگاهی تولید کرده‌ایم که ظرفیت حمل آن هشت تن بوده و تا حدی هم می‌توان گفت که این دستگاه تجاری‌سازی شده است.» سرمست با بیان اینکه از ایده تا اجرای این دستگاه حدود یک‌سال زمان برد، گفت: «از شروع کار به صورت همزمان بحث پیش‌نمونه دستگاه و تولید نمونه اصلی را پیش بردیم. البته باید این مساله را هم بگویم که قیمت این دستگاه نسبت به کاربردی آن متغییر است. درواقع دستگاه باتوجه به نیاز شرکت سفارش‌دهنده شخصی‌سازی می‌شود. به‌عنوان مثال برای شرکت‌های داروسازی می‌توان روی دستگاه بازی رباتیک قرار گرفته و در قسمت‌های ایزوله حرکت کند یا ربات ساده‌ای با قیمت پایین‌تر باشد.»
وی افزود: «شرکت ما در ابتدا به اسم پروژه تحقیقاتی زیر نظر دانشگاه آزاد واحد تبریز شروع به کار کرد، اما بنا است که به‌زودی به شرکت دانش‌بنیان تبدیل شود.»
یکی از اعضای شرکت هدایت ارقام، هوشمندافزار حبیب‌الله:
دستگاه تولیدکننده محصولات سه‌بعدی با چوب را تولید کردیم
محمد مهدی احتیاطی، یکی از اعضای شرکت هدایت ارقام، هوشمندافزار حبیب‌الله گفت: «ما در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد اهواز مستقر بوده و تولید دستگاه‌های سی‌ان‌سی و خدمات مرتبط با این حوزه را انجام میدهیم. در این نمایشگاه هم دستگاهی را که نمونه اولیه کار ما است، ارائه دادیم. درواقع این دستگاه را با هدف اشتغال خانگی و ایجاد کارگاه کوچک ساخته‌ایم که قیمت مناسبی دارد.» او ادامه داد: «چشم‌انداز اصلی‌مان آن است که بتوانیم فعالیت‌های دستگاه‌های سی‌آن‌سی را به‌صورت برخط اجرا کنیم. یعنی کاربری که آشنایی با کامپیوتر ندارد از طریق اپلیکیشن موبایل و اینترنت بتواند مانند دیگر دستگاه‌های هوشمندسازی شده دستگاه را روشن و خاموش کند. همچنین اگر فردی برای استفاده از دستگاه نیاز به پشتیبانی آنلاین و راهنمایی داشته باشد هم ما چنین خدماتی را به او ارائه می‌کنیم.» یکی از اعضای شرکت هدایت ارقام، هوشمندافزار حبیب‌الله افزود: «این دستگاه تولیدکننده محصولات سه‌بعدی با چوب است و قابلیت ساخت ظروف چوبی، قطعات چوب دکوری را دارد. همچنین کار روی فلزات نرم را انجام می‌دهد. این دستگاه از لحاظ فنی از آنجایی که خروجی قابل قبولی دارد، قابلیت تجاری‌سازی هم خواهد داشت. قیمت این دستگاه حدود 60 الی 70 میلیون تومان است ولی به نسبت درآمدزایی که در بازار دارد، رقم زیادی نخواهد بود. برای مثال اگر هر سفارش سه میلیون تومان باشد با 20 سفارش اول می‌توان هزینه خریداری دستگاه را جبران کند.» احتیاطی با اشاره به شرایط خرید اقساطی محصول خود تشریح کرد: «ایده‌ای نیز در زمینه خرید اقساطی مطرح شده است، چراکه باید شرایطی فراهم شود تا افرادی که پول نقد ندارند هم بتواند این دستگاه را به‌صورت اقساطی از شرکت ما خریداری کنند. درحال حاضر سفارش ساخت سه نسخه از این دستگاه را داریم. با توجه به اینکه درحال حاضر در اهواز مستقر هستیم، تا امروز برای شهرهای دیگر برنامه فروش نداشتیم اما امیدواریم حضور در نمایشگاه عصرامید گامی برای ارتباط با دیگر استان‌ها باشد.» احتیاطی با اشاره به روند فعالیت در حوزه هوش‌مصنوعی در کشور بیان کرد: «از سال 2001 قبل از اینکه ویندوزها به بازار بیایند، استفاده از کامپیوتر سخت بود. ما در حوزه هوش مصنوعی در همان نقطه قرار داریم و الان شروع یادگیری دوباره کامپیوتر برای نسل جدید است. البته باید را هم بگویم که شخصا برای ساخت دستگاه از برنامه‌نویسی هوش مصنوعی برای پیدا کردن ایراداتم استفاده کردم. ما نمی‌توانیم بگوییم که به هوش مصنوعی نیازی نداریم، همچنین فرار از نقاط ضعف و قوت هوش مصنوعی نیز امکان‌پذیر نیست.»
یکی از اعضای شرکت هدایت ارقام، هوشمندافزار حبیب‌الله افزود: «وقتی ماشین‌آلات هوشمند شوند قطعا صنایع می‌توانند تعداد بیشتری از تولیدات را کنترل کنند. همچنین وقتی دقت انسانی کمتری برای تولید صرف شود قیمت محصولات کاهش خواهد یافت. این فرآیندی است در اقتصاد به آن نیاز داریم. درواقع کاهش هزینه‌های جانبی با استفاده از هوش مصنوعی اقتصاد را نجات می‌دهد. ما هم با تمرکز بر سخت دستگاه‌هایی که کارشان تولید است سعی داریم سهم خود را در این زمینه ایفا کنیم. البته که این دستگاه نیاز به برنامه‌نویسی‌ها و برنامه‌ریزی‌های بیشتری دارد ولی پیش‌نیاز آن این است که ما دستگاه سخت‌افزاری و جامعه هدفی که با دستگاه کار کنند را داشته باشیم.» او درباره چگونگی پیدا کردن مشکلات این دستگاه گفت: «در همین راستا سعی داریم ارتباط خود با مشتریان را تنگاتنگ کنیم تا بتوانیم برای خلأهای دستگاه راه‌حل الکترونیک ارائه دهیم. چالش مهم ما البته بحث نقدینگی، اعتماد و تبلیغات است. پارک علم و فناوری برای طرح من 250 میلیون تومان تسهیلات یک‌ساله در نظر گرفت و من به دلیل اینکه شرایط تامین ضامن را نداشتم نتوانستم از آن استفاده کنم. به‌طور کلی شرایط استفاده از وام‌ها و تسهیلات برای ما سنگین است. کاری را می‌توانستیم کمتر از دوهفته انجام دهیم به دلیل تامین مالی یک‌سال و نیم زمان برد.»
مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان مهرپژوهان:
با آموزش میکرو لرنینگ شرایط را برای استفاده از علم روز دنیا فراهم کردیم
بهرام حیدری، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان مهرپژوهان با اشاره به حوزه فعالیت این شرکت بیان کرد: «این شرکت در حوزه آموزش و خلاقیت فعالیت می‌کند. درواقع تجربه ما در حوزه آموزش نشان می‌دهد آموزش سنتی دیگر مورد استقبال افراد قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل تکنولوژی‌های جدید را مورد بررسی قرار دادیم تا شیوه نویی را جایگزین کنیم. بنابراین آموزش‌های میکرو لرنینگ یا همان آموزش‌های کوتاه را درنظر گرفتیم. درواقع در این روند آموزش‌های کوتاهی ارائه می‌شود که جامعه هدف ما نیز مدیران و کارکنانی هستند که نیازمند آموزشند اما فرصت کافی برای آن را ندارند و این موضوع باعث بروز مشکلاتی در محل کار می‌شود. همچنین آموزش به سبک سنتی را هم نمی‌پذیرند و اگر همایشی در راستای آموزش‌های مورد نیاز آنها برگزار شود استقبال نمی‌کنند.»
وی افزود: «در این وضعیت بهترین راه‌حل این است که آموزشی به کارکنان و مدیران ارائه شود که زمان کمی از آنها گرفته و در‌عین‌حال آموزشی کاربردی همراه با راهکار در حوزه مدیریت، روانشناسی، سبک‌زندگی، تغذیه و... باشد. وقتی افراد همواره در معرض این آموزش‌ها قرار بگیرند باعث می‌شود در پایان سال به‌صورت نامحسوس بیش از 1000 صفحه کتاب خوانده باشند. درواقع ما با ارائه آموزش‌های میکرو لرنینگ فرد را در سیکلی قرار میدهیم که به‌طور ناخودآگاه از علم روز دنیا استفاده می‌کنند.»
حیدری گفت: «کتاب‌هایی که ما برای آموزش لرنینگ استفاده می‌کنیم برگرفته از سایت آمازون است و بسیاری از آنها در ایران قابل دسترسی نیست که با استفاده از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی این کار را انجام دادیم.» وی بااشاره به چالش‌های موجود در مسیر فعالیت شرکت مهرپژوهان، بیان کرد: «حوزه کسب‌وکار در ایران چالش‌های زیادی دارد و تجاری‌سازی پروژه‌ها نیز کار بسیار سختی است که اگر از عهده آن بر‌نیاییم استارتاپ ما شکست می‌خورد. در این صورت باید از پتانسیل‌هایی مانند ارتباطات موثر استفاده کنیم. درواقع اگر ارتباطات خوبی در بازار داشته و بتوانیم محصولات را به آنها معرفی کنیم طبیعتا فعالیت موفقیت‌آمیزی خواهیم داشت. دانشگاه‌ها با فراهم کردن بسترهای مختلف این کار را انجام می‌دهند. برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌ها باعث معرفی واحدهای فناور می‌شود که ممکن است به انعقاد قرارداد با صنایع و بازار منجر شود.»
حیدری با اشاره به چالش‌های مالی در حوزه کسب‌وکار اظهار کرد: «تا وقتی که حمایت‌هایی مانند برگزاری نمایشگاه‌ها وجود دارد اما واحدهای فناور حمایت مالی نمی‌شوند، فعالیت آنها به موفقیت ختم نخواهد شد؛ چراکه فقط نقدینگی است که می‌تواند واحدها را پویا و فعال کند.» وی با اشاره به آینده هوش مصنوعی در کشور اظهار کرد: «هوش مصنوعی موضوع بسیار مهمی است و همه دنیا با سرعت بسیار زیادی درحال فعالیت در این حوزه هستند. حتی کشور امارات و عربستان نیز در این زمینه هزینه‌های زیادی داشته‌اند. در ایران گام‌های ابتدایی برداشته شده، به همین دلیل باید عنوان کرد هنوز فعالیت خاصی در زمینه هوش مصنوعی انجام نشده است. برای مثال هنوز شاهد هیچ مجموعه توسعه‌یافته‌ای در این حوزه نیستیم که بتواند با نمونه‌های خارجی خودش رقابت کند. به‌طور کلی راه طولانی‌ای در پیش داریم.» حیدری با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه برای پیشرفت در هوش مصنوعی بی‌تاثیر نیست، گفت: «نکته‌ای که وجود دارد این است که نمایشگاهی مانند عصر امید ساختار داخلی دارد، درحالی‌که باید تبدیل به رویدادهای بین‌المللی با حضور شرکت‌های خارجی شود. ما وقتی می‌توانیم پیشرفت کنیم که ببینیم کشورهای دیگر در حوزه هوش مصنوعی چه کاری انجام داده‌اند. باید نقاط ضعف خودمان را بپذیریم و پس از آن با دیگر کشورها مقایسه کنیم.»
یکی از اعضای گروه بیترونت واحد مشهد:
کاربران از دی‌ماه نرم‌افزار بیتکس ما را استفاده خواهند کرد
حمید سیامکی از گروه بیترونت مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد مشهد با اشاره به شروع فعالیت‌های این گروه بیان کرد: «از سال 1398 در این مرکز رشد مستقر هستیم، کار ما طراحی و توسعه نرم‌افزار و مکانیزه کردن کسب‌وکارهاست. تا به الان اقداماتی در زمینه طراحی اپلیکیشن، طراحی نرم‌افزارهای اداری، سازمانی و اختصاصی و مکانیزه کردن سیستم‌های سنتی انجام داده‌ایم. اپلیکیشن بیترو در حوزه حمل بار یکی از نمونه کارهای ما است که امکان انتخاب خرده بار و ماشین اختصاصی را با استفاده از هوش مصنوعی مشخص می‌کند. برای مثال اگر قرار است باری از مشهد به تهران انتقال یابد این اپلیکیشن بر حسب ابعاد، جنس و وزن بار بهترین مسیر، وسیله نقلیه و هزینه فایده را به فرد پیشنهاد می‌دهد.»
وی افزود: «یکی دیگر از پروژه‌هایمان تشخیص تعداد ضرب دستگاه تزریق پلاستیک است. در کارخانه دوریکای مشهد که کارشان تولید پلاستیک است برخی از دستگاه‌ها قدیمی شده و می‌خواهند تعداد تولید آنها در روز را بررسی کنند. دستگاه میکروکنترلی که ما تولید کرده‌ایم با استفاده از الگوی مصرف دستگاه در زمان‌های مختلف تعداد ضرب قطعات را مشخص می‌کند.» سیامکی با اشاره به دیگر نمونه‌های گروه بیترونت ادامه داد: «اخیرا شرکت‌های حقوقی ملزم شده‌اند که صورت‌حساب‌های خود را در سامانه مالیات ثبت کنند، این شرکت‌ها برای ثبت صورت‌حساب نیاز به یک نرم‌افزار واسط دارند درحالی‌که نرم‌افزارهای حسابداری در بازار هنوز این ویژگی را اضافه نکرده‌اند. ما با نرم‌افزار بیتکس این امکان را فراهم کرده‌ایم که با استفاده از آن صورت‌حساب‌ها در سامانه مالیات ثبت خواهند شد. بناست از دی‌ماه نیز افراد حقیقی ملزم به این کار شوند. برای مثال اگر شما در یک رستوران غذا سفارش می‌دهید فاکتور آن باید در سامانه مالیات ثبت شود و در غیر این صورت 10 درصد جریمه خواهید شد. با توجه به تمدید چندباره این طرح توسط سازمان مالیات استقبال بسیار خوبی از این نرم‌افزار صورت گرفت.» وی افزود: «طراحی اپلیکیشن بازیافت با عنوان تامزی برای یکی از شرکت‌های بازیافت در شهر قوچان نیز دیگر نمونه کارهای گروه بیترونت است. این شرکت باکسی طراحی کرده که به‌صورت رایگان در خانه‌ها نصب می‌شود و با پر شدن باکس مدیر مجتمع مسکونی درخواست تخلیه را ثبت می‌کند و افراد شرکت بازیافت برای تخلیه باکس‌ها اقدام می‌کنند.» سیامکی با اشاره به تجاری‌سازی محصولات ارائه‌شده اظهار کرد: «دستگاه میکروکنترلی ما تجاری‌سازی شده است و درحال حاضر در کارخانه دوریکا مشهد استفاده می‌شود، دیگر محصولات ما نیز نرم‌افزاری است که همه آنها تجاری‌سازی شده زیرا طراحی نرم‌افزارها را بر حسب درخواست شرکت‌ها و صنایع انجام میدهیم.»
عضو شرکت آی‌تپ:
کاهش هزینه‌های کشاورزی با دستگاه رسوب‌شکن آب
نازنین منصورخاکی از شرکت آی‌تپ مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد کرج با اشاره به حوزه فعالیت این شرکت بیان کرد: «ما تولیدکننده دستگاه‌های رسوب‌شکن آب هستیم که با برق و باتری کار می‌کند. این دستگاه با نصب هر دستگاه سرمایشی یا گرمایشی، رسوب‌گذاری را متوقف کرده و رسوب‌های گذشته را هم براساس نوع، جنس و ضخامت به صورت معلق از سیستم خارج می‌کند. با این کار هزینه‌ها کاهش یافته و عمر تجهیزات نیز بالا می‌رود. این دستگاه کاربردهای متنوعی دارد و به‌طور مثال در بخش خانگی این محصول بر ورودی آب در شیرآلات، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی و... نصب می‌شود. به‌طور کلی هر نوع دستگاه سرمایشی و گرمایشی را تحت پوشش قرار می‌دهد.» وی با تاکید بر اینکه دستگاه فیلتر ندارد که نیاز به تعویض قطعه داشته باشد و نیازی به اپراتور هم ندارد، تصریح کرد: «دستگاه رسوب‌شکن آب سال 1389 اختراع شد و حدود 13 سال است که این دستگاه تولید می‌شود و در کارخانه‌های بزرگ و شناخته شده مانند زرماکارون، چاکلز، عقاب و... استفاده می‌شود. با نصب این دستگاه داخل آب میکروب، باکتری و قارچ رشد نمی‌کند به همین دلیل مصرف سموم قارچ‌کش برای کشاورزان نیز کاهش پیدا می‌کند. درواقع کشش سطحی آب را پایین می‌آورد و حلالیت آب را بالا می‌برد و آب خروجی از دستگاه می‌تواند کودهای گذشته را برای ریشه جذب کند که نشان‌دهنده کمک مالی به کشاورز است.» عضو شرکت آی‌تپ ادامه داد: «در زمینه گلخانه نیز با نصب این دستگاه روی تجهیزاتی مانند پدهای سلولزی، مه‌پاش‌هاو... از رسوب‌گذاری آنها جلوگیری می‌شود. این موارد همه از مزایای استفاده از این دستگاه در حوزه کشاورزی است. نصب این دستگاه بر ورودی آب استخرها نیز یک‌دوم مصرف کلر را کاهش می‌دهد و آب، جلبک و خزه نمی‌بندند و شفاف خواهد بود.»
منصورخاکی با اشاره به قیمت‌گذاری دستگاه رسوب‌شکن آب بیان کرد: «برای مصارف خانگی حدود 2 میلیون و 500 هزار تومان برای یک دستگاه سه‌چهارم در نظر گرفته‌ایم که مناسب برای خانه‌ای با متراژ 140 متر است. در ایران نیز در بسیاری از نقاط کشور نمایندگی فروش محصول داریم. همچنین صادرات ما از ژانویه امسال به کشورهای حوزه خلیج‌فارس آغاز می‌شود.» وی با اشاره به مشابه خارجی این دستگاه ادامه داد: «این دستگاه نمونه خارجی دارد که با برق و باتری کار می‌کند و قطعه قابل تعویض دارد و حجم محدودی را یونیزه می‌کند. اما دستگاه تولیدی ما حجم‌های مختلفی از آب تا 60 اینچ که در پالایشگاه‌ها مورد استفاده است را یونیزه می‌کند.»
