سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: خرداد ماه سال گذشته یعنی درست زمانی که همه دانشگاهها را رخوت گرفته بود و دغدغه دانشگاهها به حضوری شدن یا عدم حضور دانشجویان و مسائل مالی، غذا، خوابگاه‌ها و... محدود بود، دانشگاه آزاد یک رویداد ملی برگزار کرد که مطابق با شعار سال بود و نام آن را «عصر امید» گذاشت. تجربه موفق عصر امید در سطح ملی، مسئولان دانشگاه را به این فکر انداخت که عصر امید را به استان‌ها ببرند و رویدادهای تخصصی را با همین عنوان و با توجه به مزیت‌های هر استان در جهت احصای نیازهای صنایع و افزایش تعامل محققان و پژوهشگران و فناوران با صنعتگران برگزار کنند تا با سبک و سیاقی جدید ارتباط بین صنعت و دانشگاه شکل بگیرد و این ارتباط فقط محدود به تفاهمنامه‌های روی کاغذ یا اتاق جلسات و همایش‌هایی از این دست نشود.
استان البرز میزبان چهارمین رویداد عصر امید
تاکنون سه رویداد عصر امید در در تهران، عسلویه و سیرجان برگزار شده است و دانشگاه آزاد استان البرز و واحد کرج نیز از 22 تا 25 مهرماه میزبان چهارمین رویداد ملی در حوزه هوش مصنوعی و اینترنت اشیا می‌شود. اما چرا چهارمین رویداد ملی عصر امید دانشگاه آزاد به حوزه هوش مصنوعی اختصاص پیدا کرده است؟ سال 1400 بود که رهبر‌معظم‌انقلاب در بیانات خود در جمع نخبگان کشور خواستند که «ایران جزء ۱۰ کشور برتر حوزه هوش مصنوعی قرار گیرد.» بنابراین مسئولان دانشگاه آزاد نیز با توجه به پتاسیل‌های برخی از واحدهای خود در حوزه هوش مصنوعی تصمیم گرفتند چهارمین رویداد عصر امید خود را به این حوزه اختصاص دهند.
راه‌اندازی دانشکده هوش مصنوعی با 6 هزار دانشجو
دانشگاه آزاد استان البرز و واحد کرج مهم‌ترین استان دانشگاه آزاد در حوزه هوش مصنوعی و اینترنت اشیا است و پتاسیل‌های خوبی در این حوزه دارد. دانشکده هوش مصنوعی یکی از این پتاسیل‌ها است. دانشگاه آزاد استان البرز اولین دانشگاهی است که دانشکده هوش مصنوعی را تاسیس کرده و در حال حاضر با شش هزار دانشجو در ۲۴ رشته متنوع در این حوزه فعالیت دارد و امسال هم دو رشته بازی‌های رایانه‌ای و هوش مصنوعی و رباتیک در مقطع کارشناسی‌ارشد به این دانشکده افزوده شده است. دانشکده هوش مصنوعی واحد کرج در فضایی بالغ بر ۱۱ هزار مترمربع و در شش طبقه بنا شده است و دارای ۵۰ کلاس آموزشی است. هر دانشجو پس از ورود به این دانشکده آموزش‌های دانشگاهی و مهارتی را همزمان طی می‌کند، طوری که دانشجویان از همان سال اول ورود به دانشگاه توانایی وارد شدن به بازار کار را در قالب طرح پویش یا حضور در مدارس عالی مهارتی خواهند داشت.
فعالیت 3 آزمایشگاه و 5 سایت تخصصی در حوزه هوش مصنوعی
دانشگاه آزاد استان البرز آزمایشگاه‌های متعددی را نیز در حوزه هوش مصنوعی دارد. یکی از این آزمایشگاه‌ها، آزمایشگاه هوش مصنوعی مدیریت آمار و فناوری اطلاعات است. این آزمایشگاه دارای 15 دستگاه کامپیوتر تحت شبکه با نرم‌افزارهای مرتبط با هوش مصنوعی است. این آزمایشگاه توسط یک سرور تخصصی با قدرت پردازش مناسب پشتیبانی می‌شود. به جهت انجام پروژه‌های هوش مصنوعی با پردازش تصویر هم مناسب است. دومین آزمایشگاه عبارت است از هوش مصنوعی و رباتیک که یک آزمایشگاه پژوهشی است و بر مطالعه نظری-آزمایشگاهی و کاربردی سیستم‌های هوشمند تمرکز دارد. این آزمایشگاه با تمرکز اصلی بر هوش مصنوعی و رباتیک روی زیرشاخه‌های اصلی هوش مصنوعی مانند یادگیری ماشین، بینایی ماشین، رباتیک و تحلیل هوشمند داده استوار شده است. هدف اصلی در این آزمایشگاه پاسخگویی به نیازهای رباتیک صنعت در کشور است. آزمایشگاه ریزپردازنده و میکروکنترلی سومین آزمایشگاه در حوزه هوش مصنوعی است که در دانشگاه آزاد استان البرز وجود دارد و به‌طور عملی تکیه بر مفاهیم بنیادی در طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های مبتنی‌بر ریزپردازنده و میکروکنترلی دارد. علاوه‌بر آزمایشگاه‌های تخصصی فوق، تعداد پنج سایت تخصصی کامپیوتر نیز برای انجام تمام نرم‌افزارهای کاربردی در حوزه هوش مصنوعی و علوم رباتیک مشغول به فعالیت است.
حضور 70 هزار عضو هیات‌علمی در هوش مصنوعی
همچنین دانشگاه آزاد واحد کرج بیش از 70 عضو هیات‌علمی در رشته‌های هوش مصنوعی، مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و مهندسی مکانیک دارد. از مهم‌ترین زمینه‌های پژوهشی استادان این دانشکده می‌توان به داده کاوی، هوش محاسباتی، طراحی سیستم‌های خبره، رباتیک، یادگیری ماشین، پردازش تصویر، پردازش داده‌های حجیم، بازی‌های رایانه‌ای، گرافیک کامپیوتری و آزمون نرم‌افزار اشاره کرد. دانشگاه آزاد البرز همچنین طرح‌های مختلفی در زمینه پیاده‌سازی هوش مصنوعی از جمله در بخش سلامت، ساختمان و سایر بخش‌ها دارد که در این زمینه قراردادهای آموزشی نیز با مراکز مختلف منعقد کرده است. وجود این پتاسیل‌ها مسئولان دانشگاه را بر آن داشت تا چهارمین رویداد عصر امید خود را به حوزه هوش مصنوعی اختصاص داده و مسئولیت برگزاری آن را نیز به واحد کرج دادند. یکی از اهدافی که در این رویداد دنبال می‌شود انعقاد قرارداد همکاری بین دستگاه‌های اجرایی و تولیدی با صاحبان دانش هوش مصنوعی است. تقویت مشارکت حداکثری رشته‌های علوم انسانی در مقوله هوش مصنوعی، توسعه بسترهای تعامل و همکاری سازنده با دستگاه‌های متولی فناور، هدایت رویدادهای مشترک علمی و فناوری و معرفی قابلیت‌های موجود در زمینه هوش مصنوعی از دیگر اهدافی است که در این رویداد از سوی مسئولان دانشگاه دنبال می‌شود. در این گزارش در گفت‌وگو با حسین کلانتری، رئیس دانشگاه آزاد استان البرز و واحد کرج به جزئیات برگزاری رویداد عصر امید در حوزه هوش مصنوعی و اینترنت اشیا پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
200 غرفه تخصصی در حوزه هوش مصنوعی برپا می‌شود
کلانتری در ابتدای سخنان خود گفت: «در آذرماه سال گذشته دانشکده هوش مصنوعی ایجاد شد و مجوز آن را از سازمان مرکزی اخذ کردیم. این دانشکده در حال حاضر 24 رشته محل داشته و حدود شش هزار دانشجو در آن مشغول به تحصیل هستند. همچنین اساتید خوبی در حوزه هوش مصنوعی در حال فعالیت هستند.» او با بیان اینکه دانشکده هوش مصنوعی واحد کرج در فضایی بالغ بر ۱۱ هزار مترمربع و در شش طبقه بنا شده است، اضافه کرد: «این دانشکده دارای ۵۰ کلاس آموزشی است و دانشجویان آن در سه گروه آموزشی مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و مهندسی مکانیک در گرایش‌های مختلف و در مقاطع تحصیلی مختلف در حال تحصیل هستند. بر همین اساس یک سری فعالیت‌ها در این حوزه در دانشگاه آزاد استان البرز تعریف شد.»
دریافت 385 مقاله در دبیرخانه همایش
او در ادامه افزود: «یکی از این فعالیت‌ها رویداد ملی عصر امید است که با 200 غرفه تخصصی در حوزه هوش مصنوعی برپا می‌شود. علاوه‌بر آن همایشی نیز برگزار می‌شود که به این همایش حدود 385 مقاله ارسال شده است. این مقالات ارزیابی و 200 مقاله برای چاپ در مجموعه مقالات همایش انتخاب شده است.» رئیس دانشگاه آزاد استان البرز و واحد کرج با بیان اینکه چهارمین رویداد ملی عصر امید طی چهار روز برگزار می‌شود، اظهار کرد: «40 مقاله نیز طی این دو روز به همایش ارائه خواهد شد. علاوه‌بر آن یکی دیگر از برنامه‌هایی که در قالب این رویداد انجام می‌شود برگزاری نشست‌های تخصصی برگزاری نمایشگاه است. تاکنون برای 22 نشست برنامه‌ریزی شده است که از این تعداد دو نشست بین‌المللی و 20 نشست نیز در حوزه ملی است که از اساتید داخلی کشور استفاده می‌شود.» او اضافه کرد: «موضوع بسیار مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد برگزاری دوره‌های مدرسه تابستانی هوش مصنوعی است. این یکی از برنامه‌های بسیار خوب بوده که انجام شده و در راستای منویات مقام‌معظم‌رهبری است. ایشان تاکید داشتند که ایران باید در زمره 10 کشور برتر در حوزه هوش مصنوعی باشد؛ بنابراین ما در استان البرز این رویداد را تدارک دیدیم و با توجه به توان تخصصی استان و همچنین زمینه‌های خاصی که استان در این حوزه دارد و به‌عنوان یک استان علم و فناوری مطرح است این کار را شروع کرده و در حال انجام هستیم.»
فعالیت 15 کمیته تخصصی در حوزه هوش مصنوعی
رئیس دانشگاه آزاد استان البرز و واحد کرج در ادامه اظهار کرد: «این رویداد 15 کمیته تخصصی دارد که این کمیته چه در ایام برگزاری چه الان فعال هستند و حتی بسیاری از کمیته‌ها بعد از این جشنواره نیز به فعالیت خود ادامه خواهند داد که بتوانند خروجی‌های لازم را داشته باشند. آن چیزی که از این رویداد ما انتظار داریم، بستن قراردادهای تخصصی در حوزه هوش مصنوعی با دستگاه‌های اجرایی در استان است. چون 200 غرفه از سراسر کشور در آن حضور دارند. این غرفه‌ها دارای توان تخصصی خاص هستند و خودشان می توانند قرارداد ببندند. بیشتر غرفه‌ها از مجموعه دانشگاه آزاد بوده و آنهایی که در خارج مجموعه دانشگاه آزادند، فقط از شهر کرج هستند.»
مرکز مطالعات و سرای نوآوری هوش مصنوعی ایجاد می‌شود
کلانتری گفت: «ثمره دیگری که این رویداد می‌تواند داشته باشد ایجاد یک کمیته با نام کمیته هم‌آفرینی البرز هوشمند است. ما کمیته‌ای را به ریاست جناب استاندار در استان تحت عنوان کمیته هم‌آفرینی البرز هوشمند ایجاد کردیم. تمام دستگاه‌های اجرایی استان در این کمیته حضور دارند. این کمیته در طول سال می‌تواند پیشنهادات خاصی را برای هر یکی از دستگاه‌هایی اجرایی داشته باشد تا بتواند استان را هوشمند کند. نکته دیگر، نقشه راه هوشمند‌سازی استان است که در حال تدوین و طراحی است که بعد از این همایش می‌تواند کامل شود. همچنین ایجاد صندوق نوآوری و شکوفایی هوش مصنوعی از دیگر خروجی‌های این رویداد است که با کمک صندوق نوآوری استان و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ایجاد خواهیم کرد. ایجاد مرکز مطالعات و تحقیقات هوش مصنوعی را نیز دنبال می‌کنیم. با شهرداری استان نیز برای ایجاد شهر هوشمند رایزنی کردیم. همچنین ایجاد سرای نوآوری هوش مصنوعی از ثمرات این رویداد برای دانشگاه آزاد استان البرز و واحد کرج خواهد بود.»
حضور 200 شرکت در رویداد ملی عصر امید هوش مصنوعی
او به تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این رویداد گفت: «بیش از 200 شرکت در این نمایشگاه شرکت کردند که همه آنها از 22 مهر ماه به صورت کامل مستقر خواهند شد. البته همین امروز هم غرفه‌سازی‌ها به اتمام رسیده اما بحث استقرار شرکت‌ها تا 22 مهر ماه انجام خواهد گرفت. آنها هم شرکت‌هایی هستند که شاید بسیاری از آنها هنوز دانش‌بنیان نباشند اما در مرحله دانش‌بنیانی قرار دارند. باید این را هم بگویم که میان آنها نزدیک به 40 غرفه هم به صورت کامل در اختیار شرکت‌هایی است که دانش‌بنیان شده‌اند.»
رئیس دانشگاه استان البرز به برگزاری نشست‌های تخصصی در ایام برگزاری نمایشگاه اشاره گرد و گفت: «همه این نشست‌ها با توجه به چالش‌هایی که در استان البرز بوده، برگزار می‌شوند. تا امروز برنامه‌ریزی‌ها برای انجام 22 نشست تخصصی صورت گرفته که دو نشست در سطح بین‌المللی و 20 نشست دیگر در سطح ملی و استانی خواهد بود. موضوع این نشست‌ها درباره چالش‌هایی است که دستگاه‌های اجرایی استان البرز داشته و در نظر داریم تا این چالش‌ها را در این نشست‌ها پوشش دهیم.»
پیش‌بینی انعقاد قراردادها تا 100 میلیارد تومان
کلانتری درباره انعقاد قرارداد با دستگاه‌های اجرایی در این نمایشگاه تصریح کرد: «امروز با شهرداری، سازمان آتش‌نشانی، اداره برق، اداره گاز، اداره مخابرات، استانداری و شرکت‌های خصوصی که در حوزه هوش مصنوعی می‌توانند فعال باشند و از دانش این حوزه بهره‌برداری کنند، در حال رایزنی هستیم و مطمئن هستیم در طول برگزاری این نمایشگاه که از 22 تا 25 مهر ماه خواهد بود، حدود 20 میلیارد تومان قرارداد خواهیم داشت. حتی تا بعد از این نمایشگاه هم عقد قراردادها ادامه دارد، به‌طوری‌که پیش‌بینی‌مان این است که بعد از برگزاری نمایشگاه این میزان به بیش از 100 میلیارد تومان برسد.» او گفت: «واحد کرج بیش از 70 عضو هیات‌علمی در دانشکده هوش مصنوعی دارد و تعداد دانشجویان هم با توجه به ثبت‌نام‌های جدید به هشت هزار دانشجو هم خواهد رسید. ساختمان، امکانات و تجهیزات بسیار خوب و آزمایشگاه‌های بسیار خوبی هم داریم. مساله دیگر قابلیت خود شهر کرج است که به‌عنوان شهر علم و فناوری در کشور مطرح بوده و این پتانسیل‌ها باعث شده تا این نمایشگاه را در استان البرز تدارک ببینیم.»
بررسی چالش‌های هوش مصنوعی در رویداد عصر امید
رئیس دانشگاه استان البرز به بررسی چالش‌های موجود در حوزه هوش مصنوعی در این نمایشگاه اشاره و تصریح کرد: «ما در استان در حوزه تاسیسات اعم از مخابرات، گاز، انرژی و... چالش‌های زیادی داریم که با استفاده از علم هوش مصنوعی می‌توان آنها را حل کرد. همچنین در حوزه پزشکی و حتی بازرگانی و ارتباطات هم هوش مصنوعی کاربردهای زیادی دارد و با توجه به ظرفیت هوش مصنوعی می‌توان چالش‌های موجود در این استان را در بخش‌های مختلف حل کرد.»
کلانتری در پایان رویداد ملی عصر امید را تجلی خودباوری و حمایت از تولید دانش‌بنیان عنوان کرد و تصریح کرد: «در این رویداد دانشگاهها، مراکز پژوهشی، نهادهای دولتی و غیردولتی، شرکت‌ها، صنایع و موسسات، طرح‌های فناورانه خود را در قالب «چالش فناوری» و حضور در «نمایشگاه تخصصی» به معرض نمایش خواهند گذاشت تا واحدهای فناور، شرکت‌های دانش‌بنیان و اعضای هیات‌علمی دانشگاهها با ارائه تکنیک‌های حل مساله مبتنی‌بر فناوری‌های روز در رفع چالش‌های نظری و علمی موجود، در این زمینه مشارکت کنند.»
