سید مهدی طالبی، خبرنگار گروه بین‌الملل: آمریکا سه سال پس از واقعه شورش 6 ژانویه 2021 که منجر به اشغال کنگره از سوی طرفداران دونالد ترامپ رئیس‌جمهور وقت و نامزد شکست خورده انتخابات 2020، شد، درحال قلع‌وقمع تمام عوامل مستقیم و غیرمستقیم دخیل در آن، فارغ از بزرگی و کوچکی آنها در دنیای سیاست است. عوامل سازمان‌یافته این حمله به‌طور مستقیم گروه شبه‌نظامی با اندیشه‌های راست افراطی «پسران مغرور» و «سوگندنگه‌داران» و به شکل غیرمستقیم ترامپ و برخی از نزدیکانش هستند. قوه مقننه و نظام قضایی روند انتقام و محکومیت شورشیان را پیگیری می‌کنند. این دو گروه در تابستان سال جاری زیر ضربه رفتند؛ جایی که رهبران و اعضای گروه «سوگندنگه‌داران» با حبس‌های طولانی‌مدت 18 ساله روبه‌رو شده و ترامپ نیز ناباورانه در فصل شروع جدی رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده، در پرونده‌ای مرتبط با انتخابات به بازداشتگاه فراخوانده شد. 

  تابستان آتشین
روز گذشته دو عضو دیگر گروه پسران مغرور به احکام طولانی‌مدت زندان محکوم شدند. اتان نوردین 32 ساله به 18 سال زندان محکوم شده و باید تا سن 50 سالگی پشت میله‌های زندان باشد. نوردین متهم به تحریک حاضران در بیرون ساختمان کنگره برای حمله به این نهاد است. دومینیک پزولا 46 ساله نیز با حکم 10 سال زندان خود، بار دیگر در سن 56 سالگی آزادی خود را به دست خواهد آورد. 
تنها چند روز پیش از این دو حکم، دادگاه‌های آمریکا حکم دوتن دیگر از اعضای گروه مزبور را اعلام کرده بودند. جوزف بیگز رهبر این گروه راست افراطی متهم است در روز واقعه رهبری 200 نفر از اعضای گروه را برای حمله برعهده داشته است. گفته می‌شود وی دیگران را به «جنگ برای حفظ ترامپ در کاخ سفید» تشویق می‌کرده است. او به همین دلیل روز پنجشنبه 9 شهریور (31 اوت) به 17 سال زندان محکوم شد. این مقدار تقریبا نصف 33 سال زندانی است که دادستان‌ها برای او درخواست کرده بودند. زاکاری رل دیگر عضو گروه پسران مغرور که هدایت سه نفر از اعضای این گروه در حمله به کنگره را برعهده داشته و به افسران پلیس با گاز اشک‌آور حمله کرده است، باید 15 سال در زندان باشد. در محکومیت‌ها، پسران مغرور تنها گروه راست افراطی حاضر نیستند. در 5 خرداد (26 می) استوارت رودز، بنیان‌گذار و رهبر گروه راستگرای افراطی «سوگندنگه‌داران» به 18 سال زندان محکوم شد. او که هم‌اکنون 58 سال سن دارد، به شرط زنده ماندن در 76 سالگی شاهد پایان دوره زندان خود خواهد بود. اخلال در جمهوریت و مبانی نظام دموکراسی آمریکایی بخشی از اتهامات وی است. کلی مگز، رهبر شاخه فلوریدای این گروه نیز به 15 سال زندان محکوم شده است. 
  چه تعداد به دام افتاده‌اند؟
تعداد افرادی که در حین حمله به کنگره یا بر اثر تحقیقات بعدی دستگیر شدند، به 1033 نفر می‌رسد. به‌جز ترامپ که اخیرا به این صف پیوسته است و البته اتهام او نه حمله به کنگره بلکه اتهامات کلی‌تر در ارتباط با زیرسوال بردن انتخابات و تلاش برای تغییر نتیجه آن است. جدای از احکام بسیار سنگین اخیر، از میان دستگیر‌شدگان تقریبا 485 نفر- 47 درصد- احکام کیفری دریافت کرده‌اند. از این تعداد 277 نفر شامل حبس شده‌اند که اغلب کوتاه‌مدت‌ است. میانگین مدت زمان محکومیت تمام 485 محکوم شده، به 60 روز می‌رسد. 
133 نفر از محکومان نیز باید دوره‌های حبس خانگی را بگذرانند. دیگر محکومان مجازات‌های خفیف‌تری مانند جریمه نقدی، انجام خدمات اجتماعی یا آزادی مشروط داشته‌اند. همچنین بیش از 500 نفر دیگر در انتظار صدور احکام محکومیت خود هستند. به‌ درازا کشیدن محاکمه این افراد نشان می‌دهد دستگاه قضایی آمریکا به دقت درحال بررسی پرونده این افراد است و طول زمان را نیز برای بررسی بیشتر ریشه‌های ماجرا، کشف ارتباطات و همچنین بخشی از مجازات متهمان درنظر گرفته است. با وجود مجازات‌های کوتاه‌مدت برخی از افراد که بدون سازماندهی وارد جریان 6 ژانویه شده بودند، آنها با بازگشت به زندگی تبعاتی جدی را متحمل شده‌اند؛ ازجمله اخراج از محل کار. 

  دادگاه نورنبرگ در کنگره
مجلس نمایندگان آمریکا تنها 5 ماه پس از اشغال کنگره به‌سرعت دست به تشکیل کمیسیونی برای بررسی این واقعه زد. اکثریت جمهوری‌خواهان در مقابل این طرح ابراز مخالفت کردند اما درنهایت با رای 35 جمهوری‌خواه، دموکرات‌ها طرح خود را با 525 رای موافق در برابر مخالفت 175 نماینده دیگر به تصویب رساندند. انحراف از اجماع حزبی تعداد زیادی از نمایندگان جمهوری‌خواه باعث اعتراض رهبران این حزب در کنگره شد؛ میچ مک‌کانل در سنا و کوین مک‌کارتی در مجلس نمایندگان. نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان از حزب دموکرات طی آن برهه در نامه‌ای خطاب به نمایندگان کنگره نوشته بود: «این کمیسیون شبیه کمیسیونی خواهد بود که برای تحقیق درباره حملات 11 سپتامبر 2001 میلادی به نیویورک و پنتاگون تشکیل شد. این کمیسیون درباره حقایق و عوامل اصلی مربوط به حمله طرفداران افراطی ترامپ به ساختمان کنگره و سایر نهادها و نیروهای ایالتی و فدرال تحقیق خواهد کرد.» پس از این اقدام بود که تعداد بازداشت‌شدگان از 200 نفر در زمان تشکیل کمیسیون با رشدی 5 برابری از هزار نفر فراتر رفت. 

  نکاتی درباره شورش
شورش 6 ژانویه نقطه عطفی در تاریخ آمریکا به‌حساب می‌آید که تحولی را در روند سیاسی این کشور رقم زده است. تداوم برگزاری جلسات دادگاه پیرامون این پرونده با وجود گذشت سه سال از وقوع، پیگیری‌های همه‌جانبه، صدور احکام سنگین و باز کردن افراد سیاسی وزن‌داری مانند ترامپ به آن، همه شواهدی هستند که نشان می‌دهد این واقعه نقطه‌عطف بزرگی بوده است که تبعات آن تا سال‌ها گریبانگیر این کشور خواهد بود. در‌خصوص واقعه 6 ژانویه نکاتی وجود دارد که در ادامه آمده‌ است.
1 نسبت به محکومیت شورش 6 ژانویه، اجماعی در آمریکا و به‌طور ویژه ساختارهای حکومتی این کشور وجود دارد. این اجماع هرچند نشان‌دهنده پایبندی همگان به اصول اساسی است اما این اجماع کلی در جزئیات به‌سرعت شکسته می‌شود. بسیاری از اعضای حزب جمهوری‌خواه -‌کسانی که خود و خانواده‌شان مانند نمایندگان دموکرات در معرض آسیب حامیان ترامپ در 6 ژانویه قرار گرفتند- نسبت به برخی پیگیری‌ها در این پرونده مخالفت دارند؛ به‌ویژه پیگیری پرونده ترامپ که برای آنها به‌لحاظ انتخاباتی دارای اهمیت است. همچنین هرچند اکثریت جمهوری‌خواهان حمله به کنگره را کار درستی نمی‌دانند، اما بر‌اساس نظرسنجی‌ها تقریبا 70 درصد آنها به قانونی بودن ریاست‌جمهوری جو بایدن اعتقادی ندارند. 
2 ترامپ رهبری اقلیتی پرشور و موثر را در میان جمهوری‌خواهان برعهده دارد که پیش‌برنده کارشان، «آرای بالای ترامپ» و همچنین «شدت در پیگیری اهداف» است. این شدت به میزانی است که بسیاری از اعضای برجسته حزب جمهوری‌خواه نگرانند در‌صورت انتقاد از ترامپ مورد حملات لفظی وی قرار گرفته و آرای‌شان کاهش یابد. نمونه آشکار این اثرگذاری ترامپیست‌ها، عدم‌موفقیت کوین مک‌کارتی، رهبر اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا از حزب جمهوری‌خواه در رای‌گیری برای انتخاب ریاست این مجلس در ابتدای دوره جاری بود؛ تنها تعداد اندکی از جمهوری‌خواهان طرفدار ترامپ از رای حزبی به مک‌کارتی خودداری می‌کردند. ترامپ می‌تواند در‌صورت حمله لفظی به یک جمهوری‌خواه، با کاهش آرای وی هرچند اندک، می‌تواند مانع از پیروزی وی در مقابل دیگر نامزدهای داخلی این حزب و یا در برابر رقیب دموکرات شود. چنین روندی در کنار پدیده‌ای مانند اختلال در کسب ریاست توسط مک‌کارتی نشان می‌دهد ترامپ و هم‌تیمی‌هایش به «قدرت سلب‌کنندگی» متکی‌اند. در اقلیت بودن ترامپ بیشتر در قضیه دخالت در انتخابات 2020 دیده می‌شود، جایی که تنها ترامپ و رفیق همپایش رودی جولیانی، وکیل و دوست قدیمی وی بزرگ‌ترین بازیگران هستند بدون آنکه حتی اعضای خانواده ترامپ همراهی خاصی با وی نشان داده باشند. 
3 شورش 6 ژانویه یک التهاب فوری و زودگذر بر اثر احساسات نبود، بلکه آن‌طور‌که تحقیقات نشان می‌دهد گروه‌های راستگرای حاضر در این واقعه از مدت‌ها قبل در ارتباطات خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی پیرامون دست‌زدن به اقداماتی بحث و تبادل‌نظر کرده بودند. جریان یافتن اقدامات سازماندهی‌شده توسط گروه‌های شبه‌نظامی برای دخالت در سیاست، زنگ خطری جدی برای آمریکاست.  
4 روند رسیدگی به پرونده‌های 6 ژانویه طاقت برخی از متهمان را طاق کرده است. جو بیگز، رهبر گروه پسران مغرور یکی از این افراد است که از وقایع 6 ژانویه ابراز تاسف کرده است. او می‌گوید از سیاست و دسته‌های سیاسی منزجر شده است؛ اظهاراتی که احتمالا ناشی از فشارهای مدت بازداشت موقت، برگزاری دادگاه‌ها و محکومیت است. با این حال مشخص نیست این احکام قادر باشند روند ایجاد‌شده در آمریکا را معکوس کنند. در مقابل بیگز، افرادی مانند استوارت رودز، بنیان‌گذار و رهبر گروه راستگرای افراطی «سوگند نگهداران» نه‌تنها از اقدامات خود پشیمان نیستند، بلکه حتی با وجود صدور حکم تاکید می‌کنند «زندانی سیاسی» هستند نه مجرم. رودز می‌گوید گروهش تنها به‌دنبال جلوگیری از نابودی آمریکاست.