سارا طاهری خبرنگار گروه دانشگاه: اداره‌کل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد در آخرین اقدام خود تلاش دارد تا شبکه آزمایشگاهی خود را چابک‌تر کند. برای رسیدن به این هدف از این به بعد قرار است مدیریت آزمایشگاه‌ها و مراکز خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی در سطح استان‌ها به صورت هیات عاملی اداره شود تا بروکراسی‌ها به حداقل‌ترین حالت ممکن خود برسد و با اختیارات بیشتری کارها انجام شود.
تغییر مدل مدیریت آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های دانشگاه
عبدالله محمدی، مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در این خصوص گفت: «نحوه مدیریت آزمایشگاه‌ها و مراکز خدمات آزمایشگاهی کارگاهی به صورت هیات عاملی در سطح استان‌ها در جلسات بودجه مصوب شد. بخشنامه آن تنظیم شده و به‌زودی ابلاغ خواهد شد و از این به بعد مراکز خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی در سطح استان با متمرکز کردن آزمایشگاه‌ها به صورت هیات عاملی اداره می‌شود.»
او ادامه داد: «بحث مدیریتی آزمایشگاه‌ها و مراکز خدمات آزمایشگاهی، بحث جدیدی است که کمک می‌کند فرآیند متمرکز کردن آزمایشگاه‌ها سریع‌تر پیش رود و این اقدام جزء کارهای اصلی امسال مالی ما خواهد بود.»
مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد در توضیح بیشتر گفت: «در سطح استان‌ها، واحدهای مختلفی هستند که هر کدام توانمندی آزمایشگاهی خاص خود را دارند. استان در راستای ماموریت ویژه‌ای، این تجهیزات آزمایشگاهی را از نظر فیزیکی و آنهایی که امکان‌پذیر نیست به‌صورت شبکه‌ای در قالب برنامه ویژه‌ای به‌صورت تجمیع‌شده درآورده و بهره‌برداری از آن را شروع می‌کند.»
شبکه آزمایشگاهی دانشگاه چابک‌تر می‌شود
او اضافه کرد: «اما بهره‌برداری از آن توسط گروهی انجام می‌شود که به آن هیات عامل می‌گوییم. هیات عامل اختیارات ویژه خود را دارد. یعنی کمیسیون معاملات خود را خواهد داشت و بحث بروکراسی در هیات عامل کمرنگ می‌شود و نیازی نیست که هیات عامل از جاهای دیگر مجوزهای خاص بگیرد. هیات عامل یک بار بودجه خود را برای رسیدن به اهداف بودجه‌ای خود با اختیاراتی که در ابتدای سال از طرف ریاست محترم دانشگاه به این هیات عامل‌ها داده خواهد شد مصوب می‌کند و درنهایت می‌تواند کار خود را انجام دهد. بنابراین در بحث تجمیع، فعالیت شبکه‌ای استانی مشکلی نخواهد داشت و هر موقع نیاز است تجهیزات یا موادی خریداری یا خدمتی ارائه شود با حداقل زمان ممکن این کار انجام می‌شود.» او گفت: «بنابراین شبکه آزمایشگاهی دانشگاه چابک‌تر می‌شود و با اختیارات بیشتری می‌تواند کار کند که نتیجه آن افزایش درآمد حاصل از خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی و مهم‌تر از آن افزایش کیفیت خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی است که هم در آموزش و هم در ارتباط با صنعت دانشگاه می‌تواند اثرگذار باشد.»
محمدی در بخش دیگری از سخنان خود از افزایش تعداد آزمایشگاه‌های دانشگاه که توانسته‌اند مجوز ایزو 17025 را دریافت کنند سخن گفت. او توضیح داد: «تعداد آزمایشگاه‌هایی که در دانشگاه آزاد استاندارد ایزو 17025 را دریافت می‌کنند روزبه‌روز بیشتر می‌شود. مثلا آزمایشگاه واحد یزد اخیرا افتتاح شده و توانسته این مجوز را بگیرد و توانسته در زمینه بتن این استاندارد را دریافت کند. واحد ساوه نیز به تازگی توانست این مجوز را دریافت کند و واحد قزوین نیز درمرحله نهایی دریافت مجوز است. در حال حاضر 10 آزمایشگاه در دانشگاه آزاد استاندارد ایزو 17025 را دریافت کرده و فعال هستند.»
فعالیت 196 آزمایشگاه همکار معاونت علمی در دانشگاه آزاد
او با بیان اینکه سه مرکز کلینیک گیاه پزشکی در سطح کشور فعال هستند اظهار کرد: «196 آزمایشگاه داریم که با لبسنت (labsnet) همکار معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری است و در این شبکه فعالیت می‌کنند. آزمایشگاه‌های همکار سایر سازمان‌ها را نیز داریم. مثلا واحد قم همکار سازمان نظام مهندسی و برخی از واحدهای ما همکار سازمان استاندارد در برگزاری دوره‌ها هستند.»
او اضافه کرد: «برخی از آزمایشگاه‌های ما همکار سازمان محیط‌زیست هستند. مثلا واحد خوراسگان یا واحد مشهد ما با سازمان محیط‌زیست همکاری داشته که به‌عنوان مرجع آن سازمان خدمات ارائه می‌دهد. محیط‌زیست قزوین و محیط‌زیست هرمزگان نیز با دانشگاه‌های ما همکاری می‌کنند. سازمان نظام مهندسی و سازمان غذا و دارو نیز با تعدادی از آزمایشگاه‌های ما همکاری می‌کند که این همکاری باعث می‌شود ارتباط خود را با صنایع بیشتر کنیم.»
همکاری مشترک با روس‌ها در حوزه امنیت غذایی
مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد همچنین در پاسخ به این سوال که آیا مراکز تحقیقاتی مشترکی با ارگان‌های دولتی و خصوصی راه‌اندازی کرده‌اید یا خیر توضیح داد: «به صورت رسمی هنوز این اتفاق نیفتاده است اما همکاری شکل گرفته است. به‌طور مثال مرکز تحقیقات امنیت غذایی دانشگاه آزاد توانسته است با روسیه این همکاری را شکل دهد و تفاهمنامه‌ای هم در این راستا امضا شده است. تفاهمنامه همکاری در زمینه امنیت غذایی است که از تحقیقات مشترک شروع می‌شود و حتی تا بحث کشت فراسرزمینی نیز ادامه خواهد داشت. این تفاهمنامه اخیرا توسط استان البرز و یکی از موسسات کشور روسیه امضا شد.»
او در پایان گفت: «بعد از امضا با تمام استان‌ها مکاتبه کردیم، زیرا بحث امینت غذایی یک بحث استانی نیست بلکه ملی است. واحدهایی که می‌توانند در این تفاهمنامه وارد گود شوند می‌توانند اعلام آمادگی کنند. اکنون در حال گردآوری تیم هستیم تا به‌زودی استارت همکاری زده شود.»
جزئیات همکاری دانشگاه آزاد با روسیه در امنیت غذایی
به‌تازگی یک تفاهمنامه همکاری دانشگاه ایالتی لومونوسف مسکو و دانشگاه آزاد استان البرز برای حل چالش‌های امنیت غذایی در سطح ملی و بین‌المللی منعقد شد. هدف از این تفاهمنامه تدوین پروژه‌های تحقیقاتی مشترک در راستای اهداف طرفین و تبادل استاد و دانشجو در قالب پروژه‌های مشترک جهت ارتقای آموزشی و پژوهشی متخصصان برای توسعه امنیت غذایی در سطح ملی و بین‌المللی است. برای اجرای تفاهمنامه، کارگروه مشترک همکاری با عضویت نمایندگان منتخب طرفین تعیین می‌شوند. رومن روماشکین (معاون توسعه مرکز پژوهشی امنیت غذایی) به‌عنوان نماینده دانشگاه مسکو و افشین اسماعیلی‌فر (رئیس پژوهشکده ایمنی غذا و امنیت غذایی) به‌عنوان نماینده دانشگاه آزاد استان البرز برای پیگیری و اجرایی شدن مفاد تفاهمنامه، معرفی شدند.
براساس این تفاهمنامه، تبادل استاد و دانشجو در قالب پروژه‌های مشترک، برای ارتقای آموزشی و پژوهشی متخصصان به‌منظور حل چالش‌های امنیت غذایی در سطح ملی و بین‌المللی انجام خواهد شد. همچنین قرار است پروژه‌های تحقیقاتی مشترک در راستای اهداف طرفین برای توسعه امنیت غذایی در سطح ملی و بین‌المللی تدوین شود. همچنین طرفین قرارداد، مشارکت علمی و فنی، توسعه نهادی و ظرفیت‌سازی بین سازمان‌های علمی خود را مطابق قوانین و مقررات حقوق بین‌الملل و قوانین کشورهای خود در زمینه‌های تخصصی اقتصاد دامداری، اقتصاد باغبانی، کشاورزی ارگانیک، تجزیه‌وتحلیل بازار و مدل‌سازی، توسعه روستایی، تکنولوژی کشاورزی، تنوع زیستی، امنیت غذایی، تحقیقات بذر و نهال و... انجام خواهند داد. این زمینه‌های تخصص در نظر گرفته شده است تا نشان‌دهنده گستره بالقوه این همکاری باشد و می‌تواند به وسیله رضایت کتبی متقابل هر دو طرف اصلاح یا افزوده شود.
اهداف همکاری پیشنهادی با هدف برد-برد در این زمینه است. نتایج همکاری باید ارزش افزوده‌ای برای طرفین داشته باشد که مشخص‌کننده آن عبارت از توسعه تخصص و دانش منحصربه‌فرد و بازارهای جدید و سایر منابع مالی فعالیت‌های پژوهشی مشترک است. این هدف بلندپروازانه بیان می‌کند که نیروی کار برای پروژه‌های دوجانبه از طرف طرفین ارائه می‌شود و تیم‌های تحقیقاتی مشترک تشکیل خواهند شد. همان‌طور که همکاری وابسته به در دسترس بودن منابع مالی خارجی است، طرفین تلاش می‌کنند تا منابع مالی اضافی را به وجود بیاورند که این همکاری را به شیوهای پویا انجام می‌دهد.
نکته مهم در این تفاهمنامه این است که همکاری باید از طریق پروژه‌های مشخص شده با بودجه جداگانه، اهداف پیش‌بینی و نقاط‌عطف باشد. برای هر پروژه یک طرح دقیق از جمله بودجه مالی باید توسط طرفین تهیه و تصویب شود. با توجه به امکانات مالی و امکانات عملی، طرفین طرح‌های پژوهشی مشترک را در این زمینه ایجاد خواهند کرد. این پروژه‌ها به سوی مناطق تحقیقاتی مربوط به فعالیت‌های ایران و روسیه در این زمینه هدایت خواهد شد.
