زینب مزروقی خبرنگار سرویس جامعه: هرقدر پشت تلفن سعی کردم تا ارتباطم را با آقای نامورنام بگیرم نشد. فقط فهمیدم شهر زهرا از توابع بخش موران شهرستان گرمی در استان اردبیل دو ماهی است که اصلا آب ندارند و آب شرب و آب لازم برای مصرف روزانه‌شان با تانکر آبرسانی می‌شود. در این دو ماه هم آب از طریق مخازن بزرگ پر می‌شود و نهایتا تا یک ساعت حجم آب پاسخگوی مصارف روزمره‌شان است. آب شست‌وشویشان را هم از چشمه اطراف برداشت می‌کنند و دو ماهی است این‌گونه روزها را می‌گذرانند. مردم محلی بخش موران می‌گویند که دو الی سه سالی است که منطقه مغان درگیر مشکل کم‌آبی فصلی می‌شود. «معمولا ادارات آبفای شهری و روستایی با تانکر آبرسانی می‌کنند اما چون تعداد و فاصله روستاها با یکدیگر زیاد است، خدمات‌رسانی ضعیف انجام می‌شود. کم‌آبی این منطقه باید از سد شمال استان یعنی سد عمارت تامین شود اما درحال حاضر سد عمارت هنوز به بهره‌برداری نرسیده و آب شرب و آب کشاورزی منطقه دچار مشکل است. 62 روستا همراه با بخش موران درگیر مشکل کم‌آبی هستند.» براساس اطلاعات دریافت‌شده از شهرگرمی استان اردبیل؛ در منطقه گرمی چشمه‌ای با نام داش‌دیوی وجود دارد که سال‌های گذشته آب این منطقه از این چشمه تامین می‌شد. دولت از اوایل سال گذشته طرح انتقال آب ارس از گرمی و طرح انتقال به تصفیه‌خانه این 62 روستا را در شهر زهرا استارت زده است. تا به امروز حدود 90 میلیارد تومان برای این پروژه پیش‌بینی شده که هنوز تحقق نیافته است. برای ادامه و تکمیل پروژه حدود 50 میلیارد تومان دیگر نیاز است تا به‌طور کامل مشکل کم‌آبی حل شود. انتقال آب از ارس آغاز شده و انتقال آب از سد عمارت هم چند ماهی می‌شود که کار مطالعاتی آن انجام شده است. در منطقه موران 62 روستا وجود دارد که 50 روستای آن مشکل کم‌آبی شدید دارند. روزانه 6 تانکر برای آبرسانی به این 50 روستا می‌روند اما آبرسانی به این روستاها ضعیف است و مردم مجبورند برای تهیه آب حدود 50 کیلومتر از شهر زهرا را از چشمه با بشکه بروند.

مشکل آب بخش موران قدیمی است

حسین مولایی، فرماندار شهرستان گرمی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در رابطه با مشکل کم‌آبی بخش موران گفت: «شهر موران و 62 روستای آن، از قدیم یعنی از ۲۳ سال گذشته در تابستان با مشکل کمبود آب مواجه است. من از سال 86 که در موران استخدام شدم از همان موقع مشکل آب شرب وجود داشت. از یک طرف دیگر هم منابع آبی محلی ندارد. یعنی تمام چشمه‌ها و چاه‌ها خالی هستند. به‌طور کلی اصلا حوزه آبخیزی ندارند که در سفره‌های زیرزمینی‌شان آب ذخیره کنند. سال 90 الی 91 مطالعه آبرسانی به همان روستاها از مرکز شهرستان یعنی موران آغاز شد. آب شهر موران نیز از رودخانه آب ارس تامین می‌شود و 55 کیلومتر خط انتقال آب کار شده است. قرار شد از همان آب برای آن 62 روستا لوله‌کشی شود اما این کار انجام نشد چراکه هر پیمانکاری که آمده، کار را نیمه‌کاره رها کرده. دلیل رها کردن پیمانکارها هم صعب‌العبور بودن برخی مناطق است. اخیرا بنابر مصوبه مجلس، آبرسانی به این روستاها در قالب پروژه‌ای سه فازه تعریف شد. از اردیبهشت 1401 توسط بسیج سازندگی آغاز شد. پس از آن برای 21 روستا از این 62 روستا لوله‌کشی آب از این طریق صورت گرفت. اکنون مردم انتظار دارند که با توجه به این لوله‌کشی‌ها آب در جریان باشد و آب داشته باشند اما با توجه به کمبود آب و خشکسالی‌های پی‌درپی و مصرف آب در دو هفته گرم گذشته، قطعا تامین آب پایدار برای این روستاها با مشکل مواجه می‌شود. اما هر چند روز یک‌بار، دو الی سه ساعت آب دارند!  همچنین روستاهای دیگر که آب‌شان از چشمه داش‌دیوی تامین می‌شد، این چشمه به‌طورکل خشک شده و بسیج سازندگی نیز امروز پروژه تامین سایر روستاها را تکمیل می‌کند. حدود 58 کیلومتر لوله‌گذاری انجام شد اما پروژه به تابستان امسال نرسید. امیدواریم تا چند ماه آینده تکمیل و تا سال آینده مشکل برطرف شود. اما این مشکل برای یکی دو ماه و یکی دو سال گذشته نیست. این مشکل سال‌هاست که وجود دارد و بی‌انصافی است اگر مقصر این کم‌آبی را این دولت بدانیم. در یک سال اخیر کارهای خوبی انجام شده و نباید کم‌کاری‌های سال‌های گذشته را به نام یک سال اخیر معرفی کنیم. بخش موران، مرکز شهر زهرا 47 خانوار دارد. مردم امکانات این شهر را با استانداردهای تهران مقایسه می‌کنند و انتظار دارند مانند تهران هر ساعتی که شیر آب را باز کنند، آب وجود داشته باشد! با این دید و با تفکر مردم منتقد هستند. ما انتقادها را پذیرا هستیم. همچنین سد عمارت 7 سالی است که درحال احداث است و قرار است شهریورماه افتتاح شود. اما امسال از محل اعتبارات استانی که در اختیارات فرمانداران است مبلغی را به‌عنوان خط انتقال آب از سد عمارت به شهرستان گرمی درن ظر گرفتیم. سال 79 که مقام‌معظم‌رهبری به شهرستان گرمی آمدند، دستور انتقال آب از رودخانه ارس را دادند. سال 81 تا 83 افتتاح شد. امسال یک کیلومتر خط انتقال آب را تغییر دادیم، 4 ایستگاه پمپاژ برای پمپاژ آب به شهرستان گرمی وجود دارد که آب را از پایین‌دست به بالادست می‌آورند. این ایستگاه‌های پمپاژ هم کل موتورهایشان عوض شده. امسال درنهایت 250 لیتر بر ثانیه آب به شهرستان پمپاژ می‌شود. این مشکل حتی در تهران و اصفهان هم وجود دارد. مصرف آب با توجه به گرمای بی‌سابقه بالا رفته و محلات پایین‌دست، شب‌ها به آب پایدار دسترسی پیدا می‌کنند. این در شهرهای دیگر هم وجود دارد. خانواده خودم ساکن اردبیل هستند، ساعت 1 به بعد شب می‌توانیم مثلا ماشین لباسشویی روشن کنیم! این مشکل بسیاری از شهرستان‌هاست؛ چراکه مصرف آب زیاد است. آن 62 روستا را نیز با 6 تا 7 تانکر آبرسانی می‌کنیم. ما سه راهکار برای این 62 روستا داریم. راهکار بلندمدت تامین آب از سد عمارت است که حداکثر تا 4 سال زمان می‌برد. کوتاه‌مدت نیز تانکر آبرسانی و میان‌مدت همان لوله‌گذاری است که تا چند ماه آینده درحال اتمام است.» 

اظهارات ضدونقیض

نماینده مردم انگوت در مجلس شورای اسلامی اردیبهشت امسال نیز گفته بود که سیل اخیر و تداوم خشکسالی به بیش از ۴۵ هزار هکتار از اراضی و باغ‌های این شهرستان ۷۰ تا صد درصد آسیب زده و در برخی مناطق شرایط بحرانی و وحشتناکی را در وارد آمدن خسارات هنگفت شاهد هستیم. ولی اسماعیلی همچنین در رابطه با مشکل بی‌آبی منطقه موران عنوان کرده بود: «در سه فاز این پروژه با تلاش شبانه‌روزی مجموعه سپاه و بسیج سازندگی درحال انجام است که ۶۰ درصد کارها نیز انجام شده است. هزار میلیارد تومان منابع برای ارتقای تصفیه‌خانه گرمی و آبرسانی به موران نیاز بود که بخشی از آن تامین شده و امیدواریم تا آخر امسال به‌شکل کامل پروژه آبرسانی به موران به بهره‌برداری برسد. ۵۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر برای ارتقای تصفیه‌خانه انگوت نیاز است که در مدت ۲ سال بتوانیم آب این منطقه و تازه‌کند را پایدار کنیم. آبرسانی به گرمی را از سد عمارت یادآور شد و تصریح کرد: «در افق ۱۰ ساله مشکل آب گرمی و روستاهای همجوار نیز با عملیاتی شدن این طرح برطرف خواهد شد.» با وجود تمام این سخنان و اذعان مردم و فرماندار گرمی در رابطه با وجود مشکل آب در بخش موران و 62 روستا اما علیرضا نعمت‌سلطانی ۱۸ مردادماه با اعلام اینکه مشکلی برای تامین آب شرب منطقه موران گرمی نداریم، گفته بود: «اینکه گفته‌شده روستاهای بخش موران گرمی در شمال استان اردبیل از سال‌های گذشته دچار مشکل آب شرب هستند، صحیح نیست، بنابراین شهروندان نگران این مساله نباشند. با مشکل خشکسالی مواجه هستیم ولی به‌لحاظ تامین آب شرب مشکلی نداریم و جای نگرانی نیست، البته شهروندان و مشترکین استان باید باتوجه‌به شرایط موجود مانند گذشته در مصرف بهینه و صرفه‌جویی منابع آبی مشارکت موثر داشته باشند. عملیات اجرای مجتمع بزرگ آبرسانی موران از محل پروژه‌های محرومیت‌زدایی قرارگاه سازندگی امام حسن(ع) و به همت بنیاد برکت، مجموعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، پیگیری استانداری اردبیل و مدیریت شرکت آب و فاضلاب استان اردبیل در مرحله اجرا و بهره‌برداری بوده و فاز یک این پروژه برای آب پایدار ۱۸ روستا در هفته دولت به بهره‌برداری خواهد رسید. از طریق آبرسانی سیار و استفاده از چاه و چشمه‌های محلی آبرسانی به شهرها و روستاهای تحت‌پوشش این خط به روال عادی است. برای افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه گرمی و بازسازی آن اقدامات مهمی درحال انجام است. 

مقام‌معظم‌رهبری در سفری به استان اردبیل در مردادماه 79 در رابطه با وضعیت شهرستان گرمی خاطرنشان کرده بود که «هرکس می‌خواهد محرومیت را ببیند به گِرمی سفر کند.» حالا با وجود نزدیک به 20 سال از وضعیت و هشدار نماینده‌های ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی در رابطه با نبود آب سالم آشامیدنی و اولیه‌ترین امکانات رفاهی اما همچنان گرمی، بخش موران و 62 روستای آن چشم انتظار آب هستند و مسئولان این شهرستان در توجیه عدم پیشرفت پروژه‌های آبرسانی؛ خشکسالی هرساله منطقه را بهانه می‌کنند. روستاییان این شهر مرزی حتی به حداقل‌ترین امکانات شهروندی، یعنی آب آشامیدنی هم دسترسی ندارند و در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بارها تاکید کردند که آب مصرفی روزانه را از چشمه‌های اطراف تامین می‌کنند و درخواست‌شان تنها تامین آب شرب سالم است. دقیقا ۲۳ سال از فرمایش مقام‌معظم‌رهبری می‌گذرد و هنوز که هنوز است هرکس می‌خواهد محرومیت را ببیند، انگار باید به گرمی سفر کند.