مطهره سادات قاسمی، خبرنگار:دومین جلسه از سلسله جلسات «دانشگاه، خانه گفت‌وگو» ویژه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دکتری دوشنبه این هفته در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد با حضور محمد قربانی، معاونت امور مجلس و ارتباطات اجتماعی، ابوالفضل یداللهی‌اصلان، مدیرکل اداره ارتباطات اجتماعی و فراسازمانی و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری دانشگاه آزاد برگزار شد. این جلسه همانند هفدهمین نشست خانه گفت‌وگو با اساتید واحدهای دانشگاهی به تحلیل و بررسی جلسات گذشته اختصاص یافت و افراد نظرات و انتقادات خود را در این زمینه مطرح کردند. خلاصه این نشست را در صفحه دانشگاه «فرهیختگان» می‌خوانید.
هدف خانه گفت‌وگو ایجاد فرصت عادلانه برای بروز افکار علمی است
ابوالفضل یداللهی‌اصلان، مدیرکل اداره ارتباطات اجتماعی و فراسازمانی دانشگاه آزاد: دانشگاه آزاد به جهت ارائه امکانات و خدمات به شما دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دکتری به خود افتخار می‌کند. دانشگاه در منظومه فکری رهبران انقلاب اسلامی تک ساحتی نیست و صرفا در آموزش و پژوهش خلاصه نمی‌شود بلکه تربیت قوه عاقله اجتماعی را نیز مقام‌معظم‌رهبری و امام خمینی(ره) از رسالت‌های دانشگاه و بدنه نخبگانی می‌دانند. قشر نخبه جامعه در این مرکز علمی تربیتی جمع می‌شوند و از ظرفیت بالایی برخوردارند. دانشگاه آزاد به تبع رسالتی که در اساسنامه اولیه و جهت‌گیری مدیریت کلان فعلی از دانشگاه دریافته است که دانشگاه باید در حل مسائل جامعه اثرگذار باشد؛ یکی از مسیرهای اثرگذاری در تصمیم‌سازی‌ها و تقویت قوه عاقله جامعه، گفت‌وگوی آزاد یا کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه‌ها است که مقوله زمین‌مانده‌ای بود. کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه آزاد در سه سال متوالی در سه دوره برگزار شده است، همچنین ابتکار عملی که در معاونت امور مجلس و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد شکل گرفت، باعث شد که خانه‌های گفت‌وگوی آزاد و هم‌اندیشی برای حل مسائل جامعه تدارک دیده شود. تا به الان 16 جلسه دانشگاه، خانه گفت‌وگو ویژه استادان برگزار شد. به علاوه یک جلسه برای دانشجویان دکتری که معتقدیم این افراد به نوعی همکار ما هستند و ظرفیت تدریس در دانشگاه، حضور در گروه‌ها و هیات‌های اندیشه‌ورزی را دارند. در همین راستا از بخش استادان فراتر رفته، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مشخصا مقطع دکتری در دانشگاه آزاد را به این نشست دعوت کردیم. جلسه شانزدهم جلسات را به تحلیل و بررسی طرح دانشگاه، خانه گفت‌وگو اختصاص دادیم که نکات قابل تاملی مطرح شد. و روزنامه «فرهیختگان» نیز پوشش رسانه‌ای مطلوبی نسبت به جلسه منتشر کرد. هدف از بررسی این طرح، برگزاری بهتر جلسات خانه گفت‌وگو از نظر کمی و کیفی بود تا بتوانیم گفتمان‌ها را اثرگذار ببینیم و از اندیشه‌های حضار استفاده کافی را ببریم. لذا با توجه به تجربیات جلسات گذشته تصمیم گرفته شد که جلسه دوم با حضور دانشجویان دکتری را نیز به موضوع بررسی و تحلیل سلسله جلسات دانشگاه خانه گفت‌وگو اختصاص دهیم. اهداف طرح دانشگاه، خانه گفت‌وگو به صورت خلاصه این است که فرصت قانونی و عادلانه برای عرضه علمی و آزادانه دیدگاه‌های مختلف از جمله در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، حکمرانی در اختیار دانشگاهیان قرار بگیرد؛ کمک به ایجاد زمینه بروز و ظهور خلاقیت‌ها و توانایی‌های علمی به‌ویژه در نقد افکار و همچنین فراهم ساختن آشنایی با دیدگاه‌ها و مباحث علمی جدید و بهره‌گیری در توانایی‌ها در عرصه‌های متناسب با آن نیز هدف دوم این طرح می‌باشد. همچنین طراحی و شکل‌دهی به نظام مسائل کشور و ارائه راه‌حل برای نظام مسائل و چالش‌هایی که جامعه درگیر آن است، هدف سوم طرح خانه گفت‌وگو به شمار می‌رود. زیرا قشر نخبه جامعه که در دانشگاه حضور دارد می‌تواند در راستای برطرف کردن چالش‌های کشور راه‌حل‌های علمی ارائه بدهد. مطالب و دیدگاه‌هایی که در این جلسات مطرح می‌شود با کسب اجازه از صاحب دیدگاه در روزنامه »فرهیختگان» که همواره دانشگاه آزاد را به‌عنوان سرآمد دانشگاه‌ها معرفی کرده است، در فضای رسانه انعکاس داده می‌شود. همچنین درحال پیگیری تنظیم کتابچه سلسله جلسات دانشگاه، خانه گفت‌وگو هستیم که مطالب جلسه در مجامع علمی نیز ارائه شده و در تصمیم‌گیری‌های کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
راهکار برون‌رفت از چالش‌ها تغییر رویکرد دانشگاه‌هاست
سید‌عباس علوی، دکتری سیاستگذاری عمومی دانشگاه آزاد تهران جنوب: درسال‌های گذشته مقام‌معظم‌رهبری، بحث کرسی‌های آزاد‌اندیشی را مطرح کردند که با وجود گفت‌وگوها همچنان بسیاری از معضلات جامعه ما و شکاف‌هایی که بین جامعه علمی و دستگاه اجرایی و عملیاتی کشور وجود دارد کاهش پیدا نکرده است. زیرا نگاه مسئولان به نشست‌ها، جلساتی برای کارگشایی نیست. برداشت من از نشست‌های خانه گفت‌وگو تا به الان این است که راهکار برون‌رفت از چالش‌های کشور تغییر رویکرد مراکز علمی و دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز مرجع با نظام گفت‌وگو است. یعنی نظامی که دانشگاهیان با شان و منزلت واقعی خودشان و مسئولان به‌عنوان کسانی که به رأی و نظر دانشگاهیان اعتماد دارند در جلسات حضور داشته باشند. این روند باعث می‌شود که مسئولان با اعتمادبه‌نفس بالاتر نقطه نظرات افراد را شنیده و چهره‌های علمی را در جریان مسائل کشور قرار دهند. زیرا در بسیاری از مواقع مشکل اصلی این است که چالش‌ها و مسائل کشور به شفافیت از طریق رسانه یا مسئولان بیان نمی‌شود.
«آگاهی‌رسانی فردی» جامعه را به صلاح می‌رساند
فریبا قدرتی، دکتری جامعه‌شناسی خانواده دانشگاه آزاد: ما در کشور ایران با معضلات زیادی روبه‌رو هستیم، مساله خوشبختی از اهمیت بالایی برخوردار است. باتوجه به اینکه اخیرا شاهد تغییر و دگرگونی بزرگی در کشور هستیم، باید این تغییر را پذیرفته و طبق آن جامعه را به‌روزرسانی کنیم. یکی از مهم‌ترین مسائلی که در جامعه ما کمتر به آن اشاره شده «آگاهی‌رسانی فردی» و کشف خود است. آن چیزی که برای جوانان نیز قابلیت بسیار بالایی دارد. باید به جوانان بفهمانیم که اگر بتوانید به کشف خودتان نائل شوید بسیاری از معضلات و مشکلات‌تان برطرف خواهد شد. زیرا اگر افراد اصلاح شوند می‌توانند جامعه را نیز اصلاح کنند. همچنین اگر مادران جامعه ما به این فهم از خوشبختی برسند که اگر یک زن نگاه درستی در زندگی داشته باشد، فرزندان او به شکوفایی می‌رسند و اگر زن به خودشکوفایی برسد می‌تواند جهان را اصلاح کند و راه را برای دسترسی به این موضوع هموار سازد، جامعه ما به صلاح خواهد رسید.
رضایت مردم باید اولویت مسئولان کشوری باشد
محمدرضا محمودی‌پور، دکتری سیاستگذاری عمومی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی: ذات جمهوری اسلامی و قانون اسلامی و دستگاه‌های اجرایی خوب است اما مشکل اینجاست که قوانین و آیین‌نامه اجرا نمی‌شود. اجرای قانون سلیقه‌ای شده است، درحالی که رضایت مردم باید اولویت مسئولان باشد. باید در کشور عدالت اجرا شود و تفاوت بین حقوق مسئولان و مردم زیاد نباشد. همچنین مهم است که درآمد مردم با هزینه‌هایشان هم‌خوانی داشته باشد. کشور ایران به‌عنوان یک کشور اسلامی باید به این مسائل توجه ویژه داشته باشد.
تداخل آرا بهترین اتفاق جلسات هم‌اندیشی است
زینب زارعی، دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد واحد تهران شمال: راه‌حل مسائل کشور را باید در دانشگاه جست‌وجو کرد. هم‌اندیشی یعنی بهره‌بری از بالاترین ظرفیت فکری جامعه که در دانشگاه وجود دارد. و بهترین اتفاقی که در جلسات هم‌اندیشی رخ می‌دهد همان تداخل آرا است که در یک موضوع می‌توان نظرات افراد مختلف و با دیدگاه‌های متنوع را شنید. زمان‌بندی سلسله جلسات باید به صورت منظم تنظیم شود، که پیشنهاد من در این مورد هر ماه یک بار است. حتی اگر ممکن است که حضور در جلسات برای برخی از افراد سخت باشد، بهتر است که نشست به صورت آنلاین برگزار شده و از نظر کارشناسان و اساتید دانشگاه به شیوه پرسش و پاسخ استفاده شود. همچنین انتخاب موضوع باید از جذابیت‌های لازم برخوردار باشد تا افراد نسبت به حضور در جلسات اشتیاق داشته باشند. پرداختن به موضوعاتی همچون اقتصاد کشور و انتخابات مجلس در جلسات آینده نیز می‌تواند سودمند باشد.
ایده‌ها از بطن اتاق‌های فکر شکل می‌گیرد
ابوالفضل خزائی‌فر، دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز: در کشور آمریکا موسسه‌ای به نام رند درحال فعالیت است که 20 هزار نفر کارمند دارد و کار اصلی آن ایجاد طوفان فکری و گفت‌وگوها می‌باشد. نتیجه این گفت‌وگوها برای وزارت دفاع آمریکا است. پس اصل طرح نشست‌های گفت‌وگو بسیار ارزنده است و از بطن اتاق فکرها ایده‌ها و راهکارهایی شکل می‌گیرد که می‌تواند بسیاری از مسائل را برطرف کند. در گفت‌وگو نیاز است تمام مبنا و پایه‌های اصلی در گفتمان لحاظ شود تا خروجی خوبی از جلسه داشته باشیم. باید در جلسات دانشگاه، خانه‌گفت‌وگو به حوزه مهارت‌های ارتباطی، اخلاق حرفه‌ای، تکریم ارباب‌رجوع و... بپردازیم، تا حداقل برای مثال یک نگهبان در دانشگاه پدیده بی‌حجابی را به بحران امنیتی تبدیل نکند. راهکار چالش‌های جامعه برگزاری جلسات و توجیه کارکنان و مسئولان است.
باید از شکاف بین مردم و مسئولان جلوگیری کرد
لیلا ظفردعاگو، دکتری مطالعات زنان دانشگاه آزاد واحد علوم‌وتحقیقات: اگر بخواهیم گذشته پدران‌مان را با فرزندان امروز مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که در گذشته جوانان سعی داشتند که تلاش کنند و گوشه‌ای از مشکلات خانواده را برطرف کنند، اما درحال‌حاضر فقط به جوانان تلقین می‌شود بابت تمام مسائل مطالبه‌گر باشند که من به‌عنوان یک مادر این روند را نمی‌پذیرم. علاوه‌بر این در ساختارهای دولتی برای استخدام خانم‌ها قانون حجاب برتر و چادر اعمال می‌شود. حدود شرعی حجاب در اسلام صرفا به چادر معطوف نیست و این مساله نباید به جامعه تلقین شود، هرچند حضور مسئولان با چادر درحالی‌که از نظر اعتقادی تهی هستند نیز دیدگاه افراد را نسبت به اسلام و حجاب تغییر داده است؛ نباید بین مردم و مسئولان تضاد و شکاف شکل بگیرد.
نتیجه جلسات خانه گفت‌وگو باید دیده شود
مهیار مهرآذر، دکتری علوم ارتباط اجتماعی دانشگاه آزاد واحد تهران شرق: اصل طرح دانشگاه خانه گفت‌وگو بسیار خوب است. اما مساله مهم در برگزاری نشست‌های گفتمان‌محور این است که نتیجه جلسات دیده شود. مسائل حال‌حاضر جامعه واضح است، مشکلات اصلی جامعه در حوزه ارتباطات و فرهنگ این است که واحدهای نظارتی در این زمینه کسانی هستند که تخصصی در حوزه ارتباطات و فرهنگ ندارند، بنابراین نخبگان این حوزه جلساتی را برگزار و نتیجه‌گیری‌هایی می‌کنند که می‌توان با استفاده از آنها به صورت بسیار هوشمندانه مشکلات را برطرف کرد، ولی تصمیم‌گیری در جای دیگری انجام شده و منجر به نتیجه‌ای بحران‌آمیز می‌شود.
اقدامات غیراخلاقی در دستگاه‌های اجرایی به عدم فهم انسانیت برمی‌گردد
مریم خزری، دکتری مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد واحد رودهن: مساله مهمی که وجود دارد انسانیت است، زیرا هنگامی که در محل کار بدون حضور پشتوانه، مشغول به کار هستید، افرادی در کنار شما حضور دارند که در ظاهر خود را هم‌راستا با مسائل اعتقادی نشان می‌دهند اما در واقع کارهایی انجام می‌دهند که خلاف چهارچوب‌های انسانی است. به نظر من صرفا حجاب را نباید معیار سنجش در نظر بگیریم و دانشجویان را هم باید با مفهوم انسانیت آشنا کنیم؛ و همه این اقدامات به عدم فهم انسانیت برمی‌گردد.
موضوعات جلسات خانه گفت‌وگو اولویت‌بندی شود
نسترن کیانی، دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه آزاد واحد علوم‌وتحقیقات: گوش دادن مساله مهمی است باید قبل از اینکه به گفت‌وگو بپردازیم، یاد بگیریم که صبور باشیم و حرف یکدیگر را بپذیریم، پس از آن به جهت شکل‌گیری بهتر گفتمان خوب است که موضوعات را اولویت‌بندی کنیم و به لحاظ تخصصی مورد بررسی قرار دهیم، همچنین در جمع دانشجویان از اساتید دانشگاه‌های مختلف دعوت شود.
هنوز در پیش‌فرض‌های گفت‌وگو دچار مشکل هستیم
مجید پورفخار، دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی: قبل از اینکه بخواهیم به موضوعات بپردازیم باید بگویم که ما هنوز در پیش‌فرض‌های گفت‌وگو دچار مشکل هستیم. گفت‌وگو یک هدف است، هرچند این مساله لازم است اما کافی نیست. یکی از پیش‌زمینه‌های گفت‌وگو ظرفیت بالاست باید در جلسات برخورد مناسبی با فردی که مخالف نظر ماست، داشته باشیم، همچنین باید شنونده خوبی باشیم. اگر این مسائل در جلسات دانشگاهیان رعایت نشود قطعا نمی‌توان از قشرهای پایین‌تر جامعه انتظار رفتار مناسب در تعاملات داشت. بسیاری از چالش‌ها و مشکلات سیاسی که از آنها ترس داریم با گفت‌وگو حل می‌شوند. کدام استاد در دانشگاه با یک دانشجوی بی‌حجاب از در گفت‌وگو وارد شده است؟ اگر گفت‌وگوهای دانشگاه، خانه گفت‌وگو ادامه داشت و به مرحله نتیجه‌گیری و استفاده از ایده‌ها رسید، لازم است که چرخش نخبگان وجود داشته باشد تا اعتراضات پیش نیاید. تا وقتی که راه ارتباط مردم با حاکمیت بسته باشد هیچ اقدامی به نتیجه نخواهد رسید.
راه ایجاد همدلی از گفت‌وگو می‌گذرد
فریبا فضائی‌علمداری، دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد واحد علوم‌وتحقیقات: وقتی در نشست‌ها قرار است که بارش فکری رخ دهد، نیاز نیست که افراد یکدیگر را مدام نقد کنند. تعریف یونسکو از آموزش ابتدایی تربیت شهروندانی شاد و مسئولیت‌پذیر است. نمی‌دانم کشور ما تا چه اندازه از این تعریف دور است اما افراد اگر در جامعه احساس سرزنش کنند، شروع به دفاع از خودشان می‌کنند و انتهای آن به بحث و جدل ختم می‌شود. برای ایجاد صمیمیت در جامعه نیاز به گفت‌وگو و احترام متقابل داریم و سعی در تغییر افراد در این زمینه می‌تواند آسیب‌زننده باشد و جامعه را دچار دوقطبی کند. ما فقط می‌توانیم رفتار خودمان را کنترل کنیم و هیچ‌گاه نمی‌توان به معنای واقعی رفتار دیگران را تحت کنترل خود در بیاوریم. راه ایجاد صمیمیت از گفت‌وگو می‌گذرد.
دعوت از دانشجویان دکتری صرفا برای یک گفت‌وگو نباشد
ویدا شهدادیان، دکتری روانشناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی: افکار و دیدگاه‌ها برای بهتر شدن نیازمند نقد هستند، اگر نقدی صورت نگیرد دنیا و مردم هیچ رشد و تحولی نخواهند داشت، همچنین انجام نقدهای منصفانه نسبت به باورهای دیگر و همچنین پذیرش نقدهای منصفانه همواره تاثیر‌گذار بوده است. البته باید راه را برای باورها و نقدهای دیگران باز بگذاریم. اما متاسفانه برخی افراد نقد بر افکار و عقاید را نقد بر شخصیت و هویت فردی خود دانسته و این موضوع به سدی بلند در مقابل مسیر رشد و ترقی افراد تبدیل خواهد شد. بهتر است که جلسات هم‌اندیشی به صورت مستمر برگزار شود و دعوت از دانشجویان دکتری صرفا برای یک گفت‌وگو نباشد و نتایج گفتمان عملیاتی شود.
تعارضات جامعه ناشی از مرز بندی‌هاست
حمید عبداللهی، دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه آزاد واحد علوم‌وتحقیقات: چرا فقط دانشگاه خانه گفت‌وگو؟ چرا نباید جامعه خانه گفت‌وگو باشد؟ آیا فقط مخاطب ما دانشگاهیانند؟ اگر بیان می‌کنیم که تعارضاتی در جامعه اتفاق افتاده، ناشی از مرزبندی‌هاست. خلط مبحثی در این جلسه اتفاق افتاد، زیرا ما نباید در نشست‌ها از ایده‌آل‌های زندگی شخصی صحبت کنیم. هرچند برخی از افراد می‌گویند که تک‌ساحتی بودن خوب نیست، اما من معتقدم تک‌ساحتی بودن هنگامی که باعث تمرکز بر یک مساله شود بسیار کارآمد خواهد بود. تکثر اگر در مسیر درست صورت نگیرد منجر به انحراف می‌شود. اگر بناست گفت‌وگو داشته باشیم، گفت‌وگو یک‌محور دارد و آن هم فصل مشترک است، یعنی مطرح کنیم که می‌پذیرید درباره موضوع مشخصی بحث کنیم؟ و درنهایت به یک نتیجه‌گیری برسیم. درباره موضوعات نشست‌های دانشگاه، خانه گفت‌وگو خوب است که یک جلسه را به حوزه حکمرانی اختصاص بدهیم، این موضوع در ایران و تمام کشورهای جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بر باورها کار نشود چالش‌های جامعه حل‌شدنی نیست
منصوره کرمی، دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی: گفت‌وگو مساله مهمی است، یعنی صحبت کنیم و به دیدگاه‌های دیگران نیز گوش بدهیم، اما درحقیقت تا چه میزان به صحبت‌های یکدیگر گوش می‌دهیم؟ در گفت‌وگو احترام گذاشتن نیز بسیار اهمیت دارد. در جلسه‌ای با همسر آقای رئیسی، خانم علم‌الهدی، مطرح کردم که حجاب در کشور به یک بحران تبدیل شده است. چرا اینقدر به چادر تاکید می‌شود؟ اجبار حجاب هیچ مساله‌ای را برطرف نمی‌کند، تا زمانی که بر باورها کار نشود چالش‌های جامعه حل‌شدنی نیست.
خانه گفت‌وگو نباید دچار پراکندگی موضوعات شود
مصطفی مسجدی، دکتری اقتصاد توسعه دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی: با توجه به روندی که این جلسه طی کرده است اگر واژه آزاد را درکنار خانه گفت‌وگو بگذاریم، کاملا بر این نشست می‌نشیند. اما اگر می‌خواهیم تخصصی‌تر به مسائل پرداخته شود، پیشنهاد من این است که درباره موضوعات نظرسنجی کنیم تا تخصص افراد و موضوعات جلسه مشخص شود. اما این نحو از نشست بسیار پراکنده است.
کمیته علمی خانه گفت‌وگو با دانشجویان دکتری شکل می‌گیرد
ابوالفضل یداللهی‌اصلان، مدیرکل اداره ارتباطات اجتماعی و فراسازمانی دانشگاه آزاد: گفت‌وگوی این جلسه از دانشگاه، خانه گفت‌وگو از ریل اصلی خود خارج شده اما آنقدر باب گفت‌وگو باز نشده است که هنوز به مهارت استفاده از ویژگی انسانی یعنی نطق براساس تفکر دست یابیم. اما اقدام مثبت برگزاری همین جلسات است. باید گفت‌وگو خودش اصل باشد و قطعا حضور فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دکتری بسیار اهمیت دارد. درکنار این مساله چه بهتر که هر جلسه موضوع مشخص داشته باشد و بتوانیم روش‌مند به مسائل بپردازیم، لذا پیشنهاد این است که کمیته علمی خانه گفت‌وگو شکل بگیرد و صرفا گفتمان آزاد نباشد. انتخاب موضوع نسبت به مسائل جامعه در کمیته علمی صورت خواهد گرفت، زیرا آنچه از نظر یک استاد مهم است از دیدگاه دانشجوی مدیریت اجرایی یا مدیرکل متفاوت است. این کمیته علمی با حضور افرادی که فرصت فعالیت دارند در آینده تشکیل می‌شود، در تمام دفاتر ما به روی تمام دانشجویان و مراجعه‌کنندگان باز است. ما در دانشگاه آزاد ارباب‌رجوع را ولی نعمت خود می‌دانیم. این محفل گفتمان پس از 17 جلسه به این موضوع رسیده که آزادی پس از بیان را تضمین کند که این اتفاق رخ داده است.
